LÀNG VÀ XÃ - HOANG MANG TRƯỚC MỘT CƠN GIÓ BỤI

LÀNG VÀ XÃ - HOANG MANG TRƯỚC MỘT CƠN GIÓ BỤI

Bài: Hoàng Anh

 

Làng – xã Việt Nam, nếu nhìn đúng vào cấu trúc sâu nhất của nó, không bao giờ chỉ là một “đơn vị dân cư”, mà là những tế bào sống của quốc gia, nơi lịch sử, ký ức và quan hệ người – người kết lại thành một cơ thể văn hoá độc đáo, không thể gộp lại bằng bất kỳ quyết định hành chính nào. Khi có người muốn dùng một ý chí quản lý để “sáp nhập làng”, họ giả định rằng những tế bào ấy có thể ghép lại như những mảnh nhựa vô tri, bỏ qua sự thật căn bản rằng mọi tế bào đều mang mã di truyền riêng của mình. Cách tiếp cận đó nhìn xã hội như một khối vật chất cần sắp xếp cho gọn, chứ không coi cộng đồng như những chủ thể có đời sống nội tại, có lòng tự trọng và ký ức riêng.

LÀNG CỦA BẠN CÓ LƯU TRỮ GÌ Ở VIỆN NGHIÊN CỨU HÁN NÔM?

 

1.- Thần tích: Sưu tập thần tích, ngọc phả, thần phả ghi chép lai lịch, hành trạng thần kỳ và công đức lớn lao của hàng nghìn vị thần linh, các vị thành hoàng được thờ ở khắp nơi, mang ký hiệu AE với 568 cuốn chép thần tích của các vị thần của 2821 làng xã (thôn, trang, ấp) thuộc 22 tỉnh từ Nghệ An trở ra Bắc. 

2. Thần sắc (kho AD) với 411 cuốn là các bản sách chép các sắc phong của triều đình phong cho các vị thần thành hoàng qua các thời kỳ lịch sử. Tài liệu này nói lên sự đánh giá của nhà nước phong kiến đối với các vị thần trong cả nước qua từng thời kỳ, từng triều đại cũng như hệ thống thần linh phong phú và phức tạp của thần điện Việt Nam.  

Nhà văn Nguyễn Quang Thiều: CHÚNG TA CÓ NÊN SÁP NHẬP LÀNG THÔN ???

Nhà văn Nguyễn Quang Thiều lên tiếng:
CHÚNG TA CÓ NÊN SÁP NHẬP LÀNG THÔN ???

Mấy hôm trước về quê, ngồi uống trà trò chuyện với một số người làng làm trong ban lãnh đạo địa phương. Họ lo lắng khi nghe tin sẽ sáp nhập các làng ( thôn) vào với nhau để trở thành một làng ( thôn) mới. Chỉ là nghe tin thôi chứ chưa có gì chính thức.

 

Làng tôi là làng Chùa. Các làng khác cùng trong xã cũ là làng Sóc, làng Vĩnh...Chỉ trong chu vi khoảng hơn 5 km vuông và mỗi làng chỉ cách nhau một cánh đồng nhưng giọng nói khác nhau, phong tục tập quán khác nhau, ẩm thực khác nhau. Bởi thế có những vẻ đẹp của làng này không thể thay thế bởi vẻ đẹp của làng khác. 

Nguyễn Xuân Văn: SÁP NHẬP THÔN VÀ NHỮNG HỆ LỤY

Các vãi già bắc cầu đưa tiễn người sang bên kia thế giới. Ảnh: Làng Phụ Khang, Đường Lâm

SÁP NHẬP THÔN?
Nguyễn Xuân Văn

Sáp nhập thôn: Không thể làm theo kiểu “cộng dồn” để đạt chỉ tiêu dân số, cơ sở kinh tế hạ tầng...vì chúng ta đã phải "trả giá quá đắt" từ những việc làm trước đây.

Việc bỏ cấp huyện, sáp nhập cấp xã, cấp tỉnh có thể là việc đáng làm mặc dù nó đã phát sinh một số vấn đề. Tuy nhiên, sáp nhập thôn/làng lại là câu chuyện rất khác, cần được cân nhắc kỹ, tránh làm nóng vội, cộng dồn, chạy theo phong trào dẫn đến hệ lụy lâu dài.

Nguyễn Xuân Diện: NHƯ THANH NHẬT KÝ (TRỌN BỘ 7 KỲ)

Như Thanh nhật ký (2009)

Lâm Khang chủ nhân

Thưa chư vị, hồi giữa năm 2008 Tây lịch, tôi và ông Thiền Phong, ông Chuyết Chuyết được cử đi Xứ Thanh để khảo cổ tích. Tôi có viết một cái Như Thanh nhật ký (7 kỳ), có đăng trên trang nhà. Như Thanh nhật ký được anh em thích lắm, từ giới giang hồ đến dân bút mực đều tán thưởng. 

 

Hôm trước, ở cái bài này, tôi có nói đến cái nhật ký ấy, thì nhiều anh em viết thơ cho tôi, nói rằng họ muốn đọc quá, nhưng vì chưa đăng ký với bên Multiply là nơi đăng tải Như Thanh nhật ký, nên không vào đọc được. Anh em đề nghị tôi tái bản bên này. Chiều ý anh em, tôi xin đăng lại Như Thanh nhật ký ở đây để cùng đọc cho vui.

Trần Văn Khê: SỰ KHÁC BIỆT GIỮA THỨC ĂN VIỆT VÀ TÀU

SỰ KHÁC BIỆT GIỮA THỨC ĂN VIỆT VÀ TÀU

Giáo sư Trần Văn Khê

Thật ra, tôi rất ngại khi cầm viết ghi lại những câu hỏi đã trả lời cho những bạn bè người nước ngoài khi họ hỏi tôi: Người Việt Nam ăn uống thế nào? Hay là cách nấu ăn của người Việt có khác người Trung Quốc hay chăng? Vì đó chỉ là những phần nhận xét đã được nhanh chóng đúc kết để đưa ra những câu giải đáp kịp thời chớ không phải do một sự sưu tầm có tính cách khoa học. 

GIẢI MÃ BỨC CHẠM ĐÁ Ở CHÙA BÚT THÁP - ĐỌC Ý NGƯỜI XƯA

Nguyễn Xuân Diện

Lời dẫn: Ngày cuối tuần vừa rồi, đi cùng nhóm Chùa Việt (hơn 4.000 thành viên) đi thăm Chùa Bút Tháp, huyện Thuận Thành, Bắc Ninh, được thêm một lần nữa chiêm ngưỡng kiến trúc, điêu khắc (gỗ, đá), tượng Phật Bà Quan Âm Thiên thủ Thiên nhãn, lòng càng thêm xúc động vô bờ bến.

Xin cùng quý vị ngắm nghía mấy bức chạm đá ở lan can tòa Thượng điện Chùa Bút Tháp, để cùng thưởng thức những điều ý vị của cha ông ta:

NHÂN NGÀY DI SẢN VĂN HOÁ VN 23.11

Lâu nay báo chí, truyền thông, quan chức ngành văn hóa đã tuyên truyền sai lệch, khoác lác về các danh hiệu mà UNESCO ghi nhận đối với các di sản của Việt Nam:

1. UNESCO Không vinh danh Quan họ, mà chỉ ghi danh "Không gian Văn hóa Quan họ".

2. UNESCO Không vinh danh Cồng chiêng, mà chỉ ghi danh "Không gian văn hóa Cồng chiêng".

3. UNESCO Không vinh danh Ca trù mà chỉ ghi danh "Hát Ca trù của Người Việt".

4. UNESCO Không phải vinh danh Đạo Mẫu hay Lên Đồng, mà chỉ ghi danh “Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu TAM PHỦ của người Việt”. 

 TỨ PHỦ hẳn hoi mà sao VN lại chỉ đưa TAM PHỦ? Một phủ nữa đâu?! 

NGỘ - tản văn đặc sắc của Vân Đình Hùng

Ngộ

Hồi những năm đầu của thập kỷ 70, ga xe lửa của tuyến đường phía bắc phải sơ tán sang ga Đông Anh. Tôi được theo các con nhang đệ tử đi lễ hành hương ở đền Bảo Hà gần Lào Cai, phải tăng-bo bằng các phương tiện khác đến Đông Anh rồi chờ đến tối, tàu mới khởi hành.

Một vấn lễ của một thành viên Hội - quần - tiên được chuẩn bị khá kỹ. Từ bông hoa, lá trầu, quả cau đến các loại bánh, kẹo, rượu và các loại thực phẩm để dùng làm cỗ mặn. Đi lễ hành hương thường là những người thân, có quan hệ gia đình hoặc bạn bè cùng cánh; nhưng chủ yếu là những người có đồng, căn cao số nặng phải đầu hàng bốn phủ và được “các cô, các cậu” chấm lính bắt đồng. Những người này thường đi theo để giúp việc phụ lễ, bày biện lễ vật trên các ban thờ và hầu dâng.

HẦU ĐỒNG - BẢO TÀNG SỐNG CỦA VĂN HÓA VIỆT

Lên đồng - Bảo tàng sống của văn hóa Việt
Nguyễn Xuân Diện

Từ bao đời nay, trong các làng thôn, ngõ phố, trong các đền đài nghi lễ lên đồng vẫn là một nghi lễ tín ngưỡng được nhiều người thành tâm thực hiện. Nhiều nơi, dù điện đài không trang hoàng lộng lẫy, dù không có được các cung văn đàn ngọt hát hay, đồ dâng cúng cũng rất sơ sài, nhưng với sự thành tâm, một cuộc lên đồng vẫn được thực hiện, và những người dân lam lũ vẫn trong một thoáng chốc đã được hưởng cảm xúc tiên giới một cách đủ đầy. 

ĐI TÌM ĐẤNG TÀI HOA CHU MẠNH TRINH

ĐI TÌM CHU MẠNH TRINH 

Mai An Nguyễn Anh Tuấn
TranNhuong.net.  Chủ nhật 7.8.2016 

Lời dẫn của Lâm Khang: Cán Thần Chu Mạnh Trinh là một đấng tài hoa. Cuộc đời ngắn ngủi của ông đã để lại cho non sông những điều kỳ thú. Về thơ là Hương Sơn phong cảnh ca, bài thơ hay nhất về Hương Tích mà đến nay chưa ai vượt qua được. Ông cũng là người vẽ kiểu Gác chuông Thiên Chùa đẹp lạ lùng. Với Hưng Yên, ông là người hưng công và thiết kế tòa phương đình của đền Đa Hòa, để lại hai chữ đại tự "Bồng Lai" đến nay vẫn còn tươi nét bút. Đương thời, Chu Mạnh Trinh được tôn vinh là một trong "TỨ CHI VĂN". Đó là: Kinh bang tế thế chi văn Nguyễn Thượng Hiền, Cử tử chi văn Vũ Phạm Hàm, Thần tiên chi văn Dương Khuê và Tài tử chi văn Chu Mạnh Trinh. Xin giới thiệu bài viết của Đạo diễn, Nhà văn Mai An Nguyễn Anh Tuấn.

SẮC PHONG MẪU LIỄU HẠNH LÀ MÃ VÀNG HAY MẠ VÀNG CÔNG CHÚA?

VỀ DANH HIỆU THÁNH MẪU LIỄU HẠNH: MÃ VÀNG CÔNG CHÚA, MẠ VÀNG CÔNG CHÚA hay là MÃ HOÀNG CÔNG CHÚA

 
Trong cuốn Tiên phả dịch lục, Kiều Oánh Mậu đã viết về Thánh Mẫu Liễu Hạnh” “Bất giác trong tôi dấy lên lòng kính sợ và cho rằng: Người là Nho, là Phật, là Pháp, là Tiên, là Thần cả đó”. 

 
Như lâu nay chúng ta cùng biết, trong Vân Cát thần nữ, Liễu Hạnh công chúa có hai thần hiệu là 禡黃公主 Mã Hoàng công chúa và 制勝和妙大王 Chế Thắng Hòa Diệu Đại vương. Cả hai đều là của triều đình sắc phong.
 

Danh hiệu 制勝和妙大王 Chế Thắng Hòa Diệu Đại vương được phong vì chúa có công giúp triều đình trừ giặc, vậy còn 禡黃公主 Mã Hoàng công chúa thì khởi nguồn từ đâu?

 
Theo khảo cứu và phát hiện của bạn Lê Tùng Lâm, thì: 

 
"Vân Cát thần nữ chép năm Cảnh Trị, ngài được triều đình phong làm Mã Hoàng công chúa. Tuy nhiên khi đọc các văn bản thần tích hữu quan, chúng tôi phát hiện hai chữ “Mã Hoàng” có ba cách viết khác nhau. 

 
Có 4 bản thần tích chép là 鎷鐄,
Có 2 thần tích ghi là 禡黃,
và cách viết phổ biến nhất là 禡鐄 trong 16 thần tích. 

KHÔNG NÊN DÙNG VÒNG HOA TANG ĐỂ VIẾNG LĂNG VUA HÙNG

VÀI Ý KIẾN NHỎ VỀ NGHI LỄ ĐỀN HÙNG 

Nguyễn Xuân Diện

Quan sát những hình ảnh của lễ hội Đền Hùng do các báo chí hôm nay (10/4/2022, tức 10/3 âm lịch) đăng tải, tôi có ý kiến sau:

1- Hai bộ quần áo lễ của Chủ lễ và Chủ sự quá xấu. Khăn của Chủ lễ có ngôi sao trong một vòng tròn giữa trán trông như cái đèn pin của cái ông đi soi ếch ở quê. Hai bộ này cần được thay thế. 

2- Đoàn dâng hương của lãnh đạo không nên dùng vòng hoa tang như hiện nay để viếng Lăng Vua Hùng. Vòng hoa hiện nay cho cảm giác đi viếng đám ma, để viếng người vừa quá cố, linh cữu còn đang quàn, chưa đưa đi an táng. Vòng hoa đó chỉ thích hợp để viếng Cố Chủ tịch Hồ Chí Minh. Vả lại đi dự lễ giỗ tổ không ai mang vòng hoa. Đây là lễ giỗ, khác với lễ tang.

Nguyễn Xuân Diện: ĐẦU NĂM, LÊN CHƠI NÚI BA VÌ

Ngày đầu năm, lên chơi núi Ba Vì

Nguyễn Xuân Diện

Núi Ba Vì ở về phía Tây thành Thăng Long Hà Nội, còn gọi là núi Tản Viên. Tản là cái tán, Viên là tròn. Gọi vậy là vì núi có ba ngọn (ba vì, ba vị), trên đỉnh núi thắt cổ bồng trông như cái tán lọng giữa vũ trụ. Trong “Dư địa chí”, Nguyễn Trãi viết: “Đó là núi tổ của nước ta đó”. Sách “Đại Nam Nhất thống chí” chép rằng trên núi có loài cỏ gọi là “Vô phong độc dao thảo”, tức là loài cỏ khi không có gió mà cũng lay động đong đưa không ngừng. Trên núi có rừng trúc đẹp, lại có thảm rêu màu đỏ như huyết. Cùng vô vàn loài thảo mộc và dược liệu quý. 

TRẨY HỘI CHÙA HƯƠNG, GHÉ THĂM VÂN ĐÌNH

Trẩy hội Chùa Hương, ghé thăm Vân Đình

Nguyễn Xuân Diện 
.

Vân Đình là một thị trấn nhỏ, nằm ngay bên con đường trảy hội chùa Hương, rộn ràng trong mưa bụi mỗi độ xuân về, là thủ phủ của huyện Ứng Hoà, Hà Nội. Xưa Vân Đình là một vùng đất cổ thuộc huyện Sơn Minh, phủ Ứng Thiên, trấn Sơn Nam thượng; năm tháng trôi qua, thiên tai địch họa trải đã nhiều song cũng không xóa được những vết tích cổ kính nơi đây.

Vân Đình không chỉ có… vịt và chó

 

Tôi có anh bạn là một tay sành ẩm thực có hạng. Dấu chân anh đã in khắp các miền non nước, và anh thì đã biết đến không biết bao nhiêu là của ngon vật lạ, đặc sản thời trân các nơi. Khi tôi hỏi anh đã biết đến các món vịt cỏ, thịt chó Vân Đình chưa thì anh ta lôi kéo tôi đến ngay mấy cái quán vịt ở đường Láng, và còn hẹn sẽ đưa đi một vòng quanh Hà Nội để đếm xem có bao nhiêu cái quán đề biển Thịt chó Vân Đình, ra vẻ là người sành điệu lắm. Tôi bảo anh ta chỉ là một gã biết ngọn mà không biết gốc. Và thế là chúng tôi phải làm một chuyến đi Vân Đình, cùng cả một đám thực khách đang bừng bừng khí thế.

TẾT ÔNG TÁO - TRUYỀN THUYẾT VÀ NGHI LỄ

 

Truyền thuyết về Táo Quân

Trong tín ngưỡng dân gian Việt Nam, Táo quân có nguồn gốc từ ba vị thần Thổ Công, Thổ Địa, Thổ Kỳ của Lão giáo Trung Quốc nhưng được Việt hóa thành huyền tích "2 ông 1 bà" - vị thần Đất, vị thần Nhà, vị thần Bếp núc. Tuy vậy người dân vẫn quen gọi chung là Táo Quân hoặc Ông Táo.

Ở Việt Nam, sự tích Táo Quân được truyền khẩu, rồi ghi chép, do đó có những sự khác nhau về tình tiết, nội dung chính được tóm tắt như sau:

Trọng Cao có vợ là Thị Nhi ăn ở với nhau đã lâu mà không con, nên sinh ra buồn phiền, hay cãi cọ nhau. Một hôm, Trọng Cao giận quá, đánh vợ. Thị Nhi bỏ nhà ra đi sau đó gặp và bằng lòng làm vợ Phạm Lang. Khi Trọng Cao hết giận vợ, nghĩ lại mình cũng có lỗi nên đi tìm vợ. Khi đi tìm vì tiền bạc đem theo đều tiêu hết nên Trọng Cao đành phải đi ăn xin.

Khi Trọng Cao đến ăn xin nhà Thị Nhi, thì hai bên nhận ra nhau. Thị Nhi rước Trọng Cao vào nhà, hai người kể chuyện và Thị Nhi tỏ lòng ân hận vì đã trót lấy Phạm Lang làm chồng.

Phạm Lang trở về nhà, sợ chồng bắt gặp Trọng Cao nơi đây thì khó giải thích, nên Thị Nhi bảo Trọng Cao ẩn trong đống rơm ngoài vườn. Phạm Lang về nhà liền ra đốt đống rơm để lấy tro bón ruộng. Trọng Cao không dám chui ra nên bị chết thiêu. Thị Nhi trong nhà chạy ra thấy Trọng Cao đã chết bởi sự sắp đặt của mình nên nhào vào đống rơm đang cháy để chết theo.

Phạm Lang gặp tình cảnh quá bất ngờ, thấy vợ chết không biết tính sao, liền nhảy vào đống rơm đang cháy để chết theo vợ.

Linh hồn của ba vị được đưa lên Thượng Đế. Thượng Đế thấy ba người đều có nghĩa, nên sắc phong cho làm Táo Quân, gọi chung là: Định Phúc Táo Quân, nhưng mỗi người giữ một việc:

- Phạm Lang làm Thổ Công, trông coi việc bếp. Danh hiệu: Đông Trù Tư Mệnh Táo Phủ Thần Quân

“CHÙA BA VÀNG” CHÍNH THỨC LÊN TIẾNG

“CHÙA BA VÀNG” CHÍNH THỨC LÊN TIẾNG
VỀ VIỆC ĐƯA TƯỢNG KINH LƯỢC SỨ VŨ HỒN VÀO “CHÙA” LÀM LỄ

 
Khoảng 10h sáng nay (11.10.2023), trên FB “Chùa Ba Vàng” đã đăng một biên bản làm việc theo nội dung đơn kiến nghị, phản ánh của ông Vũ Thế Khôi gửi Ban Tuyên giáo TW, Ban Tôn giáo CP, Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch, Hội đồng Trị sự TW PGVN. 

 
Ngày 3/10/2023, Thanh tra Bộ Văn hóa TT và DL cũng có công văn số 469/TTr-VHGĐ chuyển đơn Kiến nghị tới SỞ VĂN HÓA TT và DL tỉnh Quảng Ninh, về việc Kiến nghị xử lý việc đưa tượng (viên quan cai trị của triều đại nhà Đường là Vũ Hồn) vào thờ tại “Chùa Ba Vàng”. Công văn do Phó Chánh thanh tra Bộ là Hà Văn Lâu ký. 

VÌ SAO BÁO TUỔI TRẺ GỠ BÀI VỀ DỰ ÁN 350 NGHÌN TỶ CHẤN HƯNG VH

TOÀN VĂN BÀI VIẾT VỀ VỤ XIN 350 NGÀN TỶ ĐỂ CHẤN HƯNG VĂN HOÁ. ĐÃ BỊ GỠ KHỎI BÁO TUỔI TRẺ, NHƯNG MỘT SỐ NƠI CÒN LƯU ĐƯỢC.

 
Cần 350.000 tỉ đồng để chấn hưng, phát triển văn hóa, xây dựng con người Việt?

 
Báo Tuổi trẻ Online
Thứ năm,07/09/2023, 20:53 (GMT+7)

 
Để chấn hưng, phát triển văn hóa, xây dựng con người Việt Nam giai đoạn 2025-2035, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đang trình Chính phủ cho thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia có kinh phí hơn 350.000 tỉ đồng.

 
Để hoàn thiện nội dung chương trình trước khi trình Quốc hội thông qua, ngày 28-8 Bộ Kế hoạch và Đầu tư vừa trình Thủ tướng, Phó thủ tướng Trần Hồng Hà xem xét quyết định lập hội đồng thẩm định báo cáo đề xuất Chương trình mục tiêu quốc gia về chấn hưng, phát triển văn hóa, xây dựng con người Việt Nam giai đoạn 2025-2035 với nguồn kinh phí hơn 350.000 tỉ đồng (khoảng 15 tỉ USD).

TS Khuất Thu Hồng: VỀ DỰ ÁN 350.000 TỶ CHẤN HƯNG VĂN HOÁ

TS KHUẤT THU HỒNG LÊN TIẾNG VỀ ĐỀ ÁN 350.000 TỶ CHẤN HƯNG VĂN HOÁ

 
VĂN HOÁ LÀ GÌ?

 
Rất hoan ngênh việc đầu tư cho chấn hưng văn hoá và xây dựng con người...

 
Nhưng tôi sẽ phản đối đến cùng nếu đem số tiền đó để xây những tượng đài vô duyên hay bảo tàng nhem nhuốc hoặc tổ chức các lễ hội sặc mùi thương mại và hoàn toàn thiếu văn hoá như hiện nay. 

 
Đầu tư cho văn hoá là đầu tư xây dựng chưong trình gíáo dục, dạy trẻ con "học ăn, học nói, học gói, học mở", biết cách ứng xử văn minh, lịch sự, khiêm nhường mà không khúm núm, tự tin mà không tự mãn... 

 
Đầu tư dạy cho thầy cô giáo hành xử chuyên nghiệp, nói năng đúng mực, thái độ thân thiện với học sinh ...

 
Đầu tư dạy cho người lớn đừng chen hàng khi lên máy bay hay vào thang máy, không nhổ bậy hay xả rác, không cười nói oang oang ở chốn đông người... 

TẠI SAO ĐẶT VẤN ĐỀ LÃNG PHÍ Ở ĐÂY????

Ông Nguyễn Chí Bền:
TẠI SAO ĐẶT VẤN ĐỀ LÃNG PHÍ Ở ĐÂY????

 
Chia sẻ với Văn Hóa, GS.TS Nguyễn Chí Bền, nguyên Viện trưởng Viện Văn hóa nghệ thuật quốc gia Việt Nam bày tỏ: 

 
“Trước hết tôi thấy các nội dung chương trình chấn hưng văn hóa là vô cùng cần thiết. Trên các diễn đàn và mạng xã hội, mặc dù có vài ý kiến nhỏ băn khoăn về chương trình này, nhưng đa số ý kiến đều nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đầu tư cho chương trình hết sức quan trọng này”.

 
Liên quan đến một số ý kiến hiện nay trên các diễn đàn, mạng xã hội về mức đầu tư cho Chương trình, GS Nguyễn Chí Bền cho biết: