Hiển thị các bài đăng có nhãn Nguyễn Xuân Diện. Hiển thị tất cả bài đăng
Hiển thị các bài đăng có nhãn Nguyễn Xuân Diện. Hiển thị tất cả bài đăng

Thứ Hai, 1 tháng 12, 2025

THAI GIÁO - DẠY CON TỪ TRONG BỤNG MẸ


Thai giáo 💦 Từ điển Hán Việt của Đào Duy Anh, giải thích mục từ Thai giáo như sau: "Thai giáo: Sự giáo dục cho con cái từ khi có mang = Khi có mang, phàm tư tưởng, ngôn ngữ, hành động của người mẹ đều có ảnh hưởng đến tính cách đứa con, nên người mẹ phải giữ gìn cẩn thận".

Từ lâu nay, tôi cũng đã nghe về việc thai giáo. Được nghe rằng, trong dòng tộc chúa Trịnh có hẳn một cuốn sách cổ, có tên là Thai giáo để truyền dạy trong gia tộc. Tuy nhiên, đến nay, chưa ai từng nhìn thấy cuốn sách cổ này. Các vị dòng Chúa Trịnh khắp nơi nếu ai đang giữ hoặc biết cuốn này ở đâu, xin cho chúng tôi biết với. 
 

Thứ Bảy, 29 tháng 11, 2025

Nguyễn Xuân Diện: NHƯ THANH NHẬT KÝ (TRỌN BỘ 7 KỲ)


Như Thanh nhật ký (2009)

Lâm Khang chủ nhân

Thưa chư vị, hồi giữa năm 2008 Tây lịch, tôi và ông Thiền Phong, ông Chuyết Chuyết được cử đi Xứ Thanh để khảo cổ tích. Tôi có viết một cái Như Thanh nhật ký (7 kỳ), có đăng trên trang nhà. Như Thanh nhật ký được anh em thích lắm, từ giới giang hồ đến dân bút mực đều tán thưởng. 
 
Hôm trước, ở cái bài này, tôi có nói đến cái nhật ký ấy, thì nhiều anh em viết thơ cho tôi, nói rằng họ muốn đọc quá, nhưng vì chưa đăng ký với bên Multiply là nơi đăng tải Như Thanh nhật ký, nên không vào đọc được. Anh em đề nghị tôi tái bản bên này. Chiều ý anh em, tôi xin đăng lại Như Thanh nhật ký ở đây để cùng đọc cho vui.

Thứ Sáu, 28 tháng 11, 2025

ĐÚT LÓT MỘT THANH KIẾM VÀNG ĐỂ LẤY MỘT CHỮ KÝ PHẾ TRUẤT

ĐÚT LÓT MỘT THANH KIẾM VÀNG ĐỂ LẤY MỘT CHỮ KÝ PHẾ TRUẤT

Nguyễn Bá Lân (1700 – 1785) là Tiến sĩ, Thượng thư trải 6 bộ, và là một quan chức cao cấp thời Lê Trịnh. Ông là một danh sĩ, một nhà thơ, nổi tiếng với bài phú Nôm “Ngã Ba Hạc phú”, và những giai thoại được truyền tụng khắp trong triều ngoài nội. 

Năm 1782 khi Trịnh Sâm chết, thì Nguyễn Bá Lân vẫn đang còn làm quan ở phủ chúa, và đã được chứng kiến cuộc tranh cướp ngôi giữa một bên là Trịnh Cán con của Đặng Thị Huệ và một bên là Trịnh Tông, cuộc tranh cướp này là nguyên nhân làm bùng ra cuộc nổi loạn của kiêu binh, làm cho cơ đồ của họ Trịnh bị sụp đổ. 

Thứ Năm, 27 tháng 11, 2025

NGHI THỨC "THAY THẦN TẠ ƠN VUA BAN SẮC"

NGHI THỨC “THAY THẦN TẠ ƠN VUA” 

Sắc phong mà ngày nay chúng ta thấy gồm các loại: phong cấp, khen ngợi, tặng thưởng cho những người có công (giống một giấy khen, một giấy bổ nhiệm chức vụ) và loại sắc phong phẩm trật cho thần linh (nhân một dịp lễ lạt nào đó). Loại thứ nhất là tài sản chung của dòng họ được cất giữ trong các nhà thờ họ của các gia tộc có các vị tiên liệt có công với vua, với nước. Loại thứ hai là tài sản của cộng đồng làng xã, được cất giữ tại đình làng hoặc đền, miếu.

Thứ Tư, 26 tháng 11, 2025

LÀNG VIỆT & TÊN LÀNG

Làng Việt & Tên làng
Nguyễn Xuân Diện

Làng Việt đã là nơi cất giữ gần như toàn bộ gia sản văn hóa của tổ tiên chúng ta. Kiến trúc đình, chùa, miếu và các nhà ở dân gian là kết tinh sự hiểu biết của người xưa về môi trường, về kiến trúc và quan niệm về sự ở của tổ tiên chúng ta. Lũy tre xanh và cách bố trí dân cư theo hình xương cá hoặc bố trí dọc theo nguồn nước là cách tự vệ và sự tuân thuận theo tự nhiên, hòa hợp với thiên nhiên, lợi dụng thiên nhiên - một triết lý của người Việt. 

LÀNG CỔ ĐÔ - LÀNG HỌA SĨ, LÀNG THƠ


Làng Cổ Đô xưa và nay
Nguyễn Xuân Diện - viết năm 1993
 
Làng Cổ Đô là một làng quê nhỏ bé nằm nép mình bên dòng sông Đà cuộn sóng. Xuôi xuôi một chút là Ngã Ba Hạc nơi gặp gỡ của ba con sông, ba màu nước lại là nơi chất chứa bao huyền thoại từ thuở hồng hoang khi “vũ trụ mơ màng, càn khôn xếch xác”. Đất Cổ Đô là đất cổ, trước đó có tên là An Đô, sau lại đổi là An Bang, thuộc huyện Tiên Phong, phủ Quảng Oai, trấn Sơn Tây (nay là huyện Ba Vì, tỉnh Hà Tây).

Chủ Nhật, 23 tháng 11, 2025

GIẢI MÃ BỨC CHẠM ĐÁ Ở CHÙA BÚT THÁP - ĐỌC Ý NGƯỜI XƯA


Nguyễn Xuân Diện

Lời dẫn: Ngày cuối tuần vừa rồi, đi cùng nhóm Chùa Việt (hơn 4.000 thành viên) đi thăm Chùa Bút Tháp, huyện Thuận Thành, Bắc Ninh, được thêm một lần nữa chiêm ngưỡng kiến trúc, điêu khắc (gỗ, đá), tượng Phật Bà Quan Âm Thiên thủ Thiên nhãn, lòng càng thêm xúc động vô bờ bến.

Xin cùng quý vị ngắm nghía mấy bức chạm đá ở lan can tòa Thượng điện Chùa Bút Tháp, để cùng thưởng thức những điều ý vị của cha ông ta:

HOÀNG GIÁP NGUYỄN ĐĂNG HUÂN- NGƯỜI 2 LẦN VINH QUY BÁI TỔ

Thăm làng Ngái, viếng mộ Hoàng giáp Nguyễn Đăng Huân
Nguyễn Xuân Diện

Làng Hương Ngải, tên Nôm là Kẻ Ngái, huyện Thạch Thất, HN. Hương Ngải là một danh hương ở Xứ Đoài. Xưa, vua Tự Đức tặng làng danh hiệu “Mỹ tục khả phong” (phong tục tốt đẹp đáng làm gương), nay hãy còn treo ở đình. Đây là quê hương của Cụ Nguyễn Tử Siêu, một nhà văn chuyên viết về tiểu thuyết lịch sử. Con trai cụ là Lương y Nguyễn Thiện Quyến, Chủ tịch Hội Đông y Việt Nam, tôi cũng từng có vinh hạnh được hầu chuyện.

Thứ Năm, 20 tháng 11, 2025

20.11: THƯƠNG NHỚ THẦY KHÊ

 
Nhân ngày 20/11/2025, Tưởng nhớ tới những người Thầy đã quá cố, trong lòng buồn lắm! Xin thắp nén tâm hương dâng lên các Thầy, cùng lời cầu nguyện anh linh các Thầy đời đời mát mẻ và linh thiêng.
 
Nhân dịp này, tôi xin chia sẻ bài viết về Thầy Trần Văn Khê viết trong đêm cuối cùng Thầy nằm ngủ ở trần gian (28-6-2015). Sáng hôm sau Thầy hóa thân thành tro bụi tại Đài hỏa táng; và thành phố HCM đã nhanh chóng lấy lại nhà 32 Huỳnh Đình Hai, nhanh đến nỗi di cốt của Thầy không quay về nhà được nữa! 

Thứ Tư, 19 tháng 11, 2025

Nguyễn Xuân Diện: TƯỞNG NHỚ HAI NGƯỜI THẦY ĐÃ ĐI XA


Lời dẫn: Nhân ngày Nhà giáo Việt Nam, tôi muốn chia sẻ với chư vị hai bài viết về hai người Thầy đã quá cố của tôi: Thầy Bùi Duy Tân - Giáo sư hướng dẫn luận án Tiến sĩ của tôi, mất ngày 31.10.2009, và Thế Mạc (Kiều Thể) - Thầy giáo dạy văn của tôi trong thời gian tôi ôn thi vào Tổng hợp Văn, mất ngày 31.12.2010.  Hai bài viết dưới đây, tôi đặt bút viết ngay khi vừa được tin các Thầy tạ thế.
 
Bùi Duy Tân và Thế Mạc là hai người thầy có ảnh hưởng lớn đến cuộc đời của tôi.  Nhân ngày này, con xin dâng hai Thầy nén tâm hương tưởng niệm cùng lời cầu chúc các Thầy mãi mãi thanh thản cõi vĩnh hằng! 

Thứ Hai, 17 tháng 11, 2025

VĂN MIẾU - QUỐC TỬ GIÁM HÀ NỘI: PHONG THỦY VÀ VĂN HÓA


VĂN MIẾU - QUỐC TỬ GIÁM
Đi qua nghìn năm đến với muôn sau
Nguyễn Xuân Diện

Văn Miếu – Quốc Tử Giám một ngôi đền văn học có từ ngàn năm nay, luôn là một nơi tụ khí thiêng của đất nước. Theo các bản đồ cổ, Văn Miếu - Quốc Tử Giám tọa lạc trên chính giữa một quả gò nằm về hướng Nam hoàng thành Thăng Long. Cả một vùng hồ nước bao quanh lấy khu gò hỗ trợ cho mạch văn thêm mạnh. 

Các nhà cổ sinh học đã thống kê được trong khuôn viên Văn Miếu – Quốc Tử giám có 27 loài thực vật thuộc 18 họ cây khác nhau (8/1990). Giữa những cây cổ thụ và hệ sinh thái ở đây, các kiến trúc bố trí đối xứng qua một trục thần đạo tạo nên nét đăng đối và gợi ra tinh thần đường bệ trang nghiêm của cả khu di tích.

Chủ Nhật, 16 tháng 11, 2025

HẦU ĐỒNG - BẢO TÀNG SỐNG CỦA VĂN HÓA VIỆT

Lên đồng - Bảo tàng sống của văn hóa Việt
Nguyễn Xuân Diện

Từ bao đời nay, trong các làng thôn, ngõ phố, trong các đền đài nghi lễ lên đồng vẫn là một nghi lễ tín ngưỡng được nhiều người thành tâm thực hiện. Nhiều nơi, dù điện đài không trang hoàng lộng lẫy, dù không có được các cung văn đàn ngọt hát hay, đồ dâng cúng cũng rất sơ sài, nhưng với sự thành tâm, một cuộc lên đồng vẫn được thực hiện, và những người dân lam lũ vẫn trong một thoáng chốc đã được hưởng cảm xúc tiên giới một cách đủ đầy. 

Thứ Năm, 13 tháng 11, 2025

ĐỌC “PHỦ VÂN CÁT - NƠI THÁNH MẪU GIÁNG SINH LẦN THỨ HAI”


Nguyễn Thanh Huy:
ĐỌC “PHỦ VÂN CÁT - NƠI THÁNH MẪU GIÁNG SINH LẦN THỨ HAI”
Chủ biên: Nguyễn Xuân Diện. Nxb Thế Giới, Hà Nội, 2024.
Cuốn sách như dẫn dụ người đọc lạc vào những khung trời tri thức. Ở đó, là những câu chuyện thần tiên li kì, nửa thực nửa hư, nửa tiên nửa tục đan xen hoà quyện; giang sơn cẩm tú, tiên cảnh bồng lai cứ hiện ra trước mắt người đọc. Nhưng đặc biệt là lời văn ý thơ tao nhã, đối đáp cao sang xuyên suốt trong những thần tích, ngọc phả. Qua đó nhiều tuyệt thi bấy lâu nay ẩn tàng được hiển lộ, người đọc đi từ ngỡ ngàng đến khâm phục trước tài hoa và trí tuệ của tiền nhân. Tiếp tục, là những tri thức dư địa chí, những tên đất tên làng, quá trình tách nhập, còn mất được kiến giải thông qua các nguồn sử liệu một cách minh xác. Điều này đòi hỏi một khả năng làm việc nghiêm cẩn và công phu của tác giả.

Thứ Ba, 11 tháng 11, 2025

"TỨ CHI VĂN" - CHUYỆN RẤT ÍT NGƯỜI BIẾT

Các quan triều Nguyễn hành lễ trước Điện Thái Hòa. Ảnh: Tư liệu.
 
"TỨ CHI VĂN" - CHUYỆN RẤT  ÍT  NGƯỜI BIẾT
Nguyễn Xuân Diện
 
Phạm Hy Lượng là một danh sư đất Thăng Long. Năm 1884, ông cáo bệnh hồi hưu khi đang là quyền Tuần phủ Ninh Bình, trở về Hà Nội mở trường dạy học. Học trò của ông có nhiều người tài năng xuất chúng, như Hoàng giáp Nguyễn Thượng Hiền, Tam nguyên Vũ Phạm Hàm, Tiến sĩ Chu Mạnh Trinh.
 
Điều lạ là cả ba ông đều đỗ cùng một khoa Tiến sĩ khoa thi năm Nhâm Thìn niên hiệu Thành Thái năm thứ 4 (1892). Cao nhất là Vũ Phạm Hàm đỗ Đình nguyên Thám hoa, rồi đến Nguyễn Thượng Hiền đỗ Hoàng giáp, và Chu Mạnh Trinh đỗ Tiến sĩ. Tên của cả ba người đều được khắc trong tấm bia Đề danh Tiến sĩ khoa thi năm Nhâm Thìn niên hiệu Thành Thái năm thứ 4 (1892).

Thứ Hai, 10 tháng 11, 2025

MỘT CUỐN SÁCH MỚI VỀ CHU MẠNH TRINH – NGƯỜI TÀI HOA BẬC NHẤT NƯỚC NAM TA

MỘT CUỐN SÁCH MỚI VỀ CHU MẠNH TRINH 
     – NGƯỜI TÀI HOA BẬC NHẤT NƯỚC NAM TA
Nguyễn Xuân Diện 
 
Đó là cuốn sách chuyên luận rất công phu và hoàn bị về Chu Mạnh Trinh một bậc tài hoa tài tử của nước Nam ta. Cuốn sách “Chu Mạnh Trinh hành trạng và thơ văn” do Phạm Ngô Minh và Lê Minh Khiêm biên khảo, dịch và chú giải, in tại Nxb. Đà Nẵng in xong tháng 9 năm 2025. Đây có lẽ là cuốn sách cuối cùng trước khi Nxb. Đà Nẵng lừng danh một thời chấm dứt hoạt động. Tôi may mắn được Phạm Ngô Minh tiên sinh gửi tặng, và sách vừa đến văn phòng lúc trưa nay.

NHÂN CÂU CHUYỆN ĐỀN HÙNG, TÔI XIN GÓP Ý THÊM MỘT LẦN NỮA VỀ DÂNG LỄ


Hàng năm vào ngày Giỗ Tổ, các nguyên thủ quốc gia thường tới Đền Hùng ở Phú Thọ để dâng hương. Quan sát những hình ảnh của lễ hội Đền Hùng do các báo chí đăng tải, tôi có ý kiến sau:
 
1- Hai bộ quần áo lễ của Chủ lễ và Chủ sự quá xấu. Khăn của Chủ lễ có ngôi sao trong một vòng tròn giữa trán trông như cái đèn pin của cái ông đi soi ếch ở quê. Hai bộ này cần được thay thế.

Thứ Tư, 5 tháng 11, 2025

NHỨC NHỐI CHUYỆN TƯỢNG ĐÀI Ở VIỆT NAM


NHỨC NHỐI CHUYỆN TƯỢNG ĐÀI Ở VIỆT NAM
 
Nguyễn Xuân Diện 

Khoảng chục năm trở lại đây, tượng đài là một vấn đề nhức nhối ở Việt Nam. Các tỉnh khắp cả nước đua nhau đòi xây tượng đài như một cơn bệnh dịch gây bất bình và phẫn nộ trong dư luận. Mới đây nhất là tượng đài lưu niệm hành trình cứu nước của ông Hun Sen trị giá 300 tỷ ở Bình Phước đã khánh thành, tượng đài Cụ Hồ ở Phú Quốc 353 tỷ đồng dự kiến khởi công ngày 02-9-2021, và tượng đài tập kết ở Thanh Hoá trị giá 255 tỷ đồng vừa được lựa chọn mẫu xây dựng.

Thứ Ba, 4 tháng 11, 2025

THĂM ĐỀN THIÊNG CỬA SÓT (Nhất Cờn, Nhị Quả, Tam Bạch Mã, Tứ Chiêu Trưng)

Đền Cờn thờ Tứ vị Thánh Nương ở xã Quỳnh Phương, thị xã Hoàng Mai, tỉnh Nghệ An

THĂM ĐỀN THIÊNG CỬA SÓT 
(Nhất Cờn, Nhị Quả, Tam Bạch Mã, Tứ Chiêu Trưng)

Nguyễn Xuân Diện
06-12-2008

Nhờ sự trợ duyên của bạn hữu, tôi vừa có dịp thăm thú, du khảo non nước đền đài danh thắng Hà Tĩnh. Xe chạy từ Hà Nội lúc 15h ngày thứ Sáu. Đi suốt đêm, vừa đi vừa nghỉ đến Hà Tĩnh. Dọc đường thấy lại những cảnh xưa của những chuyến giang hồ cũ, mà tưởng như vẫn chưa xa lắm. Này là núi Non Nước (Núi Chim Trả Tắm, Núi Tắm Chim) ở Ninh Bình, này là đền Sòng Bỉm Sơn. Mỗi nơi đi qua lại nhớ đến các ngài Chuyết Chuyết, Thiền Phong hóm hỉnh duyên dáng mà không kém cay xè khi công kích nhau, rồi lại thêm nhớ ngài Bái Mai Tử tận tình ân cần đãi đằng trong chuyến đi Như Thanh hồi tháng 5 Tây mới rồi.

Thứ Hai, 3 tháng 11, 2025

LÀNG TÔI - CUỘC SỐNG TRONG LÀNG XƯA


LÀNG TÔI - CUỘC SỐNG TRONG LÀNG XƯA

Nguyễn Xuân Diện

Làng Phụ Khang (xã Đường Lâm, thị xã Sơn Tây, Hà Nội) là một làng thuần nông. Ngoài làm ruộng ra, người làng không có nghề phụ nào đáng kể trong suốt lịch sử từ lúc lập làng. “Cơm cày cá kiếm” là câu cửa miệng của người làng. Sau lũy tre làng, cuộc sống của dân làng cũng gần như khép kín như rặng lũy.

Người dân Phụ Khang canh tác trên những thửa ruộng bậc thang, trông chờ vào những cơn mưa để cấy trồng. Những tràn ruộng thấp sẽ cho lúa hai vụ, những sườn cao trồng đủ loại hoa màu như lạc, đỗ, ngô, khoai, sắn. Đồng Bường là nơi đất tốt, rất phù hợp với trồng khoai, và khoai lang ở cánh đồng này đã đi vào câu tục ngữ khắp vùng biết tới “Nước Giếng Giang, Khoai lang Đồng Bường”.
 

Thứ Bảy, 1 tháng 11, 2025

TRÒN 62 NĂM, NGÀY ANH EM ÔNG NGÔ ĐÌNH DIỆM BỊ SÁT HẠI TẠI SAIGON


Ông Ngô Đình Diệm (3.1.1901 - 2.11.1963) là một nhân vật lịch sử. Lịch sử sẽ phán xét rất công bằng về ông ấy. Tôi không phải là sử gia nên không dám lạm bàn. Nhưng ông ấy là một người yêu nước (điều này ông Hồ Chí Minh nói). Và ông rất thiết tha với cội nguồn văn hoá dân tộc. Điều này ai cũng biết.
 
Đây là lời tự bạch của Ông Ngô Đình Diệm: "Tôi không phải là thần thánh, tôi chỉ là một người bình thường, tôi chỉ biết thức khuya, dậy sớm làm việc, một lòng hiến dâng đời tôi cho đất nước và dân tộc".

Xin cầu nguyện linh hồn Ông Ngô Đình Diệm được an lạc nơi Nước Chúa, đời đời.!

Ảnh: Chân dung cố Tổng thống Ngô Đình Diệm. Hình ảnh Ông Diệm tiếp Quốc vương Thái Lan và vợ chồng Tổng thống Philippines.