“CÒN CÓ AI NGƯỜI KHÓC TỐ NHƯ”, MỘT MÓN LẨU THẬP CẨM

“CÒN CÓ AI NGƯỜI KHÓC TỐ NHƯ”,
MỘT MÓN LẨU THẬP CẨM

Đặng Văn Sinh

Chẳng cần suy nghĩ nhiều, chúng ta cũng hiểu được, tác giả lấy cảm hứng từ câu kết trong bài thơ “Độc Tiểu Thanh ký” (讀小青記) của Nguyễn Du “Thiên hạ hà nhân khấp Tố Như” (天下何人泣素如) làm tựa đề cho cuốn sách vừa được ra mắt rất hoành tráng tại Hà Nội.

Ngoài bìa sách, Võ Bá Cường ghi là “tiểu thuyết”, nhưng vì nội dung lại viết về giai đoạn Nguyễn Du từ kinh thành Thăng Long về sống ở quê vợ ở làng Hải An, huyện Quỳnh Côi, trấn Sơn Nam Hạ, cho nên người đọc nghĩ ngay đến thể loại tiểu thuyết lịch sử. Sách do Nxb Hội Nhà văn cấp phép, bìa cứng, khổ 15 x 23 cm, dày 255 trang, nếu cộng cả bài giới thiệu của ông Ngô Đông Hải, bài “tựa” của ông Văn Chinh và bài phê bình của ông Bùi Việt Thắng là 296 trang. Nội dung “Còn có ai người khóc Tố Như” chia làm hai phần, Phần một: “Sóng Bạch Lãng”, Phần hai: “Phong Nguyệt Sào”. Tổng cộng 16 chương, mỗi chương được đặt tên bằng một câu thơ, trong đó có cả thơ của chính tác giả. 

NHÀ THƠ NGUYỄN DUY VÀ MÓN QUÀ TỪ SÀI GÒN

NHÀ THƠ NGUYỄN DUY VÀ MÓN QUÀ 

NHƯ CƠN MƯA MÁT GIỮA TRƯA NỒNG HÀ NỘI

Nguyễn Xuân Diện

Hà Nội nóng quá! Ngoài giời dễ đến hơn 40 độ. Trưa nay, nghỉ trưa vừa dậy đã nhận được một phong thư: Nhà thơ Nguyễn Duy gởi sách tặng từ Sài Gòn, bỗng chốc lòng tôi như đang có cơn mưa rào. 

Anh Nguyễn Duy nhắn tin nhấp nhứ khoe cuốn sách từ khi nó vừa ra khỏi nhà in, mà dễ chừng anh chỉ được ngắm nó qua ảnh do La Khắc Hoà tiên sinh gửi. Anh Hoà nhắn tin hỏi địa chỉ để gửi sách, sau lại thấy anh bảo anh gửi đi Sài Gòn cho anh Nguyễn Duy. Thế là sách được anh La Khắc Hoà (Lã Nguyên) ký, rồi chuyển vào Sài Gòn để anh Nguyễn Duy ký rồi mới gửi ra Hà Nội cho Xuân Diện. 

Tôi đã mê thơ Nguyễn Duy từ thời cuối cấp III. Khi ấy, ở góc chợ Nghệ Sơn Tây có một ông lão cao lêu nghêu, có cái mũi dài như ông lão bán đỉa trong Truyện Bu ra ti nô, thường trải một tấm bạt ra để bán sách. Tuy ở tỉnh lẻ nhưng sạp sách của ông lại thường có những cuốn sách mới in, còn thơm mùi mực, rất hợp với bọn học sinh chúng tôi như: "Tình yêu – tình bạn – Thơ" sách khổ nhỏ bìa màu tím, rồi có cả cuốn "Mẹ và Em" của Nguyễn Duy nữa. Tôi quyết mua cuốn sách đó. Sách in ở Nhà xuất bản Thanh Hoá nhưng in đẹp và sang lắm. Bìa là tranh một cô gái khoả thân vẽ màu nước. Đây là lần đầu tiên tôi trông thấy tranh một cô gái khoả thân. Năm ấy tôi 17 tuổi (1987). Trong sách ngay trang đầu là một trang ảnh thủ bút Nguyễn Duy chép bài “Thơ tặng người xa xứ” chữ đẹp tuyệt vời. Cuốn sách in giấy đẹp, các bài thơ trình bày bằng phông chữ nghiêng dễ xem và đơn giản, thông thoáng và dễ chịu lắm. Đặc biệt nhất, tôi bị sốc khi lật bên trong thấy các phụ bản là chùm ảnh của Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Phạm Văn Mùi nổi tiếng, bộ ảnh Tóc gió, Tâm tư…xem vừa thích thú vừa rợn người, nhất là khi ấy cậu bé nhà quê 17 tuổi tâm hồn đang rất non tơ. Khi tôi vào học Tổng hợp Văn, thỉnh thoảng có trông thấy Anh Nguyễn Duy đến các buổi hội thơ trong ký túc xá Mễ trì, nhưng tôi không dám lại gần bắt chuyện. Năm 1994, trên báo Người Hà Nội tôi có viết bài bình bài thơ “Một góc chiều Hà Nội” của anh.

Trần Mạnh Hảo: ĐỌC TẬP THƠ CỦA TRẦN GIA THÁI

Đọc tập thơ của Trần Gia Thái,
buồn về hội chứng "méo mó hình hài vẹo siêu nhân cách"

của nền văn học hôm nay 

 

Trần Mạnh Hảo

  

...Thế mà Trần Gia Thái dám vu oan giá họa cho các vị yêu nước hết mực kia là xấu xa, là phản động thì có phải ông đã bị “méo mó hình hài vẹo xiêu nhân cách” rồi hay sao? Ông Trần Gia Thái nên biết rằng năm ông sinh ra đời, tức năm 1955, nhà văn Nguyên Ngọc đã được giải nhất giải thưởng văn nghệ Việt Nam với tác phẩm “Đất nước đứng lên” đồng hạng với tác phẩm thơ “Việt Bắc” của Tố Hữu. Thế mà ông dám “hắt một chậu mực lên mặt, dội một xô nước thối lên người” ông Nguyên Ngọc...

*

Chúng tôi xin mạn phép ông Trần Gia Thái mượn cụm từ “méo mó hình hài vẹo xiêu nhân cách” của ông để gắn vào đuôi nhan đề bài viết này.

“Lời nguyện cầu trước lửa” ( NXB Hội nhà văn 2011) là tập thơ đầu tay của ông Trần Gia Thái, 56 tuổi, thấy đề chức danh ở phần gấp bìa một như sau : “Ủy viên thường vụ - Trưởng ban nghiệp vụ hội nhà báo Việt Nam. Chủ tịch hội nhà báo thành phố Hà Nội. Tổng giám đốc-Tổng biên tập Đài Phát thanh- Truyền hình Hà Nội”. Sau khi viết bài phê bình: “ Vì sao nhà thơ Hữu Thỉnh hết lời ca ngợi những câu thơ tẻ nhạt của Trần Gia Thái ?” in trên hàng chục báo mạng, chúng tôi thiết nghĩ sẽ không viết gì thêm về tập thơ của Trần Gia Thái nữa.

CÁC NHÀ THƠ NÊN XẤU HỔ TRƯỚC HAI CÔ GIÁO LÀM THƠ

Phạm Xuân Nguyên

CÁC NHÀ THƠ NÊN XẤU HỔ TRƯỚC HAI CÔ GIÁO LÀM THƠ

Hai cô giáo dạy văn trung học, họ không phải là nhà thơ, nhưng họ đã viết nên những câu thơ của họ để nói về hiện tình đất nước thời họ sống. Cô giáo Trần Thị Lam ở Hà Tĩnh viết bài “Đất nước mình ngộ quá phải không anh” (2016) giữa những ngày vùng biển quê nhà đang bị ô nhiễm nặng nêu lên những câu hỏi về những vấn đề nhức nhối của đất nước mong được chia sẻ và tìm một lời giải đáp. Cô giáo Chu Ngọc Thanh ở Gia Lai viết bài “Đất nước ở trong tim” (2020) ca ngợi sự đồng lòng đồng tâm của chính phủ và người dịch trong việc phòng ngừa và ngăn chặn dịch cúm COVID-19 mong lan tỏa niềm vui. Hai cô giáo đều lấy cảm hứng từ đất nước và viết ra thành thực cảm xúc, suy nghĩ của mình. Họ viết thơ theo quan niệm về thơ của họ cốt để dùng hình thức đó bày tỏ được thái độ của mình trước cuộc sống, trước những ngổn ngang thế sự xã hội mà với lương tâm và trách nhiệm của một công dân họ thấy cần phải lên tiếng. Chê bai thơ họ làm ai cũng có thể, nhưng dám viết ra thật lòng mình, nhất là trong trường hợp bài thơ của Trần Thị Lam, thì không phải ai cũng có thể.

CẦN SỨC KHỎE TỐT VÀ HƠN THẾ ...MỚI ĐỌC ĐƯỢC "PHỒN SINH"

Cần sức khỏe tốt và hơn thế… mới đọc được “Phồn sinh”

Nhà phê bình văn học Văn Giá

1. Tác phẩm “Phồn sinh” của nhà thơ Nguyễn Linh Khiếu do NXB Hội nhà văn in cách đây vài tháng, ngay từ khi mới chào đời đã gây được nhiều chú ý của những người trong giới làm nghề văn chương và bạn đọc.

Nó là trường ca, in trên khổ giấy 16x24, dày 710 trang, bao gồm 150 khúc với mức độ dài ngắn khác nhau, đánh theo số, không có phụ bản, chi chít toàn những chữ là chữ.

Trường ca này phần lớn là thơ tự do, kết hợp nhiều thơ văn xuôi, đây đó có xen thơ lục bát, thơ bốn chữ, năm chữ.

XUÂN QUỲNH, MỘT GIỌNG THƠ TÌNH ÁM ẢNH

XUÂN QUỲNH, 

MỘT GIỌNG THƠ TÌNH ÁM ẢNH

Nguyễn Thị Minh Thái

 

31 năm ngày Lưu Quang Vũ và Xuân Quỳnh đi xa, 

tôi gửi bài viết này như một nén tâm nhang tưởng nhớ...

Tôi hoàn toàn không biết tí gì về Xuân Quỳnh, cho đến một hôm, hồi còn bé, lục lọi trong đống giấy tờ của bố, tìm cái gì đó để đọc chơi, tôi bỗng thấy mấy tờ giấy pelure trắng mỏng, đã ngả vàng, trên đó chép tay những khổ thơ bằng mực xanh, để tặng bố tôi, trong dịp bố tôi cùng Đoàn Ca nhạc Đài TNVN ra biểu diễn ở Vĩnh Linh, trên vĩ tuyến 17, cạnh con sông giới tuyến Bến Hải (một thời đã quá xa xăm) với tên ký là Xuân Quỳnh. Những bài thơ được viết bằng lối chữ tháu, dáng chữ to cồ cộ và nét chữ ngả nghiêng, xiêu lạc như cỏ dại. Tôi đọc và còn nhớ mồn một nhan đề của cả ba bài thơ đó: Lòng mẹ, Hoa râm bụt và Mưa xuân.

Chu Mộng Long: THI PHÁP HỌC TRẦN ĐÌNH SỬ

Giáo sư Tiến sĩ Trần Đình Sử. Ảnh: FB Trần Đình Sử.

Thi pháp học Trần Đình Sử

Chu Mộng Long

Tôi gọi là thi pháp học Trần Đình Sử như tôi đã từng viết, rằng thi pháp học thế giới khi được truyền bá vào Việt Nam đã “Trần Đình Sử hóa” một cách sâu sắc. Đến lượt những người kế thừa, ảnh hưởng thi pháp học Trần Đình Sử đã sử dụng toàn bộ lý thuyết của ông làm công cụ cho một cuộc đổi mới căn bản nghiên cứu, phê bình văn học tại Việt Nam.

TS CHU MỘNG LONG LÊN TIẾNG VỀ TRUYỆN “BẮT ĐẦU VÀ KẾT THÚC”

Chu Mộng Long

VIẾT GÌ VỀ TRUYỆN NGẮN “BẮT ĐẦU VÀ KẾT THÚC”?

Mọi người muốn tôi viết một bài về truyện ngắn Bắt đầu và kết thúc của nhà văn trẻ Trần Quỳnh Nga, đăng trên báo Văn nghệ số 50, 2017. Người phát hiện truyện ngắn này là cụ Hoàng Quốc Hải. Cụ nói chuyện với tôi qua điện thoại với sự giận dữ về “một áng văn chương phản lịch sử”.

Phan Hồng Giang: VÀI NÉT VỀ QUAN HỆ VĂN HỌC NGA - VIỆT

VÀI NÉT VỀ QUAN HỆ VĂN HỌC NGA - VIỆT

Phan Hồng Giang

Nhà văn Nga nổi tiếng K. Fêđin có nhận xét thâm thúy: “Nhà văn Nga là một khái niệm gì đó lớn hơn bản thân nhà văn và rộng hơn nước Nga”. Đúng vậy, nhà văn Nga không chỉ thể hiện mình trong các sáng tác mang đậm tính công dân mà còn gắn bó mật thiết với sự nghiệp cao cả giải phóng con người, không chỉ trong phạm vi nước Nga mà còn trên cả thế giới.

Trần Mạnh Hảo: MỘT TẬP THƠ LÀM TÔI NGẠC NHIÊN

Trần Mạnh Hảo
29- 09 2017

MỘT LẦN NỮA – “ EM LÀ ĐÔI MẮT” TẬP THƠ LỤC BÁT 

CỦA NHÀ THƠ KHIẾM THỊ NGUYỄN VIỆT ANH 

LẠI LÀM TÔI NGẠC NHIÊN

Năm 2014, khi nhà thơ khiếm thị Nguyễn Việt Anh in tập thơ lục bát ( mỗi bài chỉ 4 câu), chúng tôi ( TMH) đã viết bài khen nhan đề : “ Mặt trời khiếm thị vào thơ” ( các bạn muốn đọc xin vào : google.com, đánh tên bài viết của TMH trên, sẽ đọc được)

Nay, Nguyễn Việt Anh lại gửi tặng tôi tập thơ lục bát 4 câu có nhan đề : “ Em là đôi mắt” ( NXB Hội Nhà văn 2016). Tôi đọc và rất thích tập thơ này.

Xin trích bài : “Lưu lạc”

“Nào đâu cứ phải bôn ba
Chỉ cần ở tại ngôi nhà thân yêu
Vào ra sớm sớm chiều chiều
Đủ lưu lạc giữa bao nhiêu nẻo đường”
( trang 51)

Nên nhớ tác giả bài thơ trên là một người mù. Anh đi đâu cũng cần phải có cây gậy hay người khác dẫn đường. Nhà thơ nhìn cuộc đời bằng tâm nhãn. Ba câu đầu của bài thơ mới là kể; câu thứ bốn mới vỡ òa ý tưởng, lênh láng cảm xúc. Hóa ra nhà thơ mù lưu lạc trong ngôi nhà mình, lưu lạc trong chính tâm hồn mình. Bóng tối cô anh đặc lại như thạch.

CẢM NHẬN VỀ CUỐN TIỂU THUYẾT ĐẦU TAY CỦA TRƯƠNG VĂN DÂN

Đọc sách

Ý nghĩa của cuốn tiểu thuyết “Bàn tay nhỏ dưới mưa”
thông qua hình ảnh của những bàn tay

Nguyễn Đăng Hưng 

Tiểu thuyết đầu tay của tác giả Trương Văn Dân có tựa đề là “Bàn tay nhỏ dưới mưa”, một tựa đề khá độc đáo. Nhìn qua ta có cảm giác một cái gì lãng mạn nhưng mong manh dễ vỡ.
 
Tác giả đã viết về hình ảnh này: “Trong cuộc sống, tôi biết từ đây và mãi mãi về sau, bất cứ lúc nào tôi cũng có thể giật nẩy mình về những cơn hồi tỉnh bất ngờ của ký ức, và tôi lại thấy bóng dáng người đàn bà mảnh mai, một tay dắt con đi dưới cơn mưa lất phất, bàn tay còn lại đưa lên che những giọt nước từ trời rơi xuống. Những bàn tay quá bé nhỏ nên không sao ngăn nổi định mệnh của đất trời.”

Đây là câu chuyên về một cuộc tình, về một phụ nữ trẻ đẹp có cái tên là Gấm, sống ở Sài Gòn thời hiện đại. Mưa ở đây là định mệnh của trời, của dòng đời nghiệt ngã, của bối cảnh xã hội đương đại với biết bao ngang trái, bất công, vùi dập, là thế giới chạy theo tăng trưởng với vô số hậu quả cho môi trường sinh thái, cho sức khỏe, cuộc sống con người. 

Gấm đã trải qua hai cuộc hôn nhân bất hạnh, phải tự mình chăm nuôi một đứa con. Nhưng rồi Gấm gặp một nhà báo, một người đàn ông, một tâm hồn đồng điệu làm cô nhanh chóng thăng hoa trong một cuộc tình mới, chia sẻ đồng đều cho cả hai. Gấm đã tìm thấy hạnh phúc trong cuộc đời tưởng chừng như một phép lạ.

Bàn tay lãng mạn dưới mưa của nàng đã đem lại cho chàng những giây phút tuyệt vời của tình ái: 

Nhà văn Lê Mai: QUỶ VƯƠNG TRONG KIẾP LUÂN HỒI

QUỶ VƯƠNG TRONG KIẾP LUÂN HỒI

Nhà văn Lê Mai

Đọc “Quỷ Vương”, tiểu thuyết lịch sử của nhà văn Vũ Ngọc Tiến (Nxb Hội nhà văn- 6/2016), tôi chợt nhớ đến tập thơ “Chẹc chẹc” của văn thi sĩ Nguyễn Đình Chính - tập thơ mà nhà văn Nhật Tuấn nhận xét: “Trên bãi cứt của nghệ thuật đương đại sẽ mọc lên kỳ hoa dị thảo”. Hai tác phẩm của hai cây bút tuổi Tuất (1946), một nghiêm cẩn nho nhã, một bông phèng biết tuốt, chửi tuốt ấy lại có chung một điểm: Lạ, rất lạ và đáng suy ngẫm…

Ở “Quỷ Vương” điểm lạ của văn phong bút pháp Vũ Ngọc Tiến là ở chỗ ông không viết tiểu thuyết lịch sử theo logic thông thường vì tác giả mở đầu cuốn sách bằng chương “Biệt thự hoa phù dung” và kết thúc bằng chương “Một cơn lũ quét”, cả hai chương đều ở thì hiện tại. Vậy thì ông viết về quá khứ, về hiện tại hay hướng tới tương lai? Bút pháp đồng hiện của cây bút có nghề này đã khía vào những kiếp luân hồi, làm nên sự sáng tạo độc và lạ. Dù bối cảnh ở thì hiện tại tác giả chỉ đề cập đến cái tỉnh K lèo tèo heo hút với một vài quỷ quan, một vài doanh nghiệp, nhưng đã giúp người đọc nhận ra cái tàn nhẫn, khốc liệt, cái đớn hèn đểu cáng, cái khốn khổ điêu linh… ở tầm rộng lớn hơn. Cái tài đó, cái lạ đó của Vũ Ngọc Tiến đã làm cho cuốn “Quỷ Vương” trở nên kỳ hoa dị thảo có sức cuốn hút ma mị.  Đọc “Quỷ Vương” ta không chỉ biết về lịch sử 100 năm thời Lê sơ tái hiện không theo trình tự thời gian của sự kiện lịch sử mà theo văn cảnh của thì hiện tại, độc giả còn phát hiện ra trong đó những mạch ngầm tinh quái, tàn bạo của lũ quỷ vương, quỷ quan xưa đã vậy, nay còn ghê gớm hơn để rồi day dứt lo lắng cho sự luân hồi của những kiếp sau trong tương lai gần nếu hôm nay đây chúng không bị diệt trừ tận gốc.

VUA QUỶ VÀ VUA LỢN TRONG TIỂU THUYẾT CỦA VŨ NGỌC TIẾN

TIỂU THUYẾT LỊCH SỬ “HAI TRONG MỘT” 

CỦA VŨ NGỌC TIẾN

PGS.TS. Nhà phê bình văn học Vũ Nho

.

Tiếp theo “Sóng hận sông Lô” (Nxb HNV- 2013) viết theo thể kí vãng về khởi nghĩa Lam Sơn và 30 năm thời Lê sơ, Vũ Ngọc Tiến cho ra đời tiểu thuyết mới cũng về triều Lê, nhưng là thời Lê mạt, sau cái chết của Lê Thánh Tông- vị vua anh minh của triều Lê và của lịch sử nước ta. Có thể nói không quá lời rằng có hai nhà tiểu thuyết lịch sử của hai triều đại. Đó là nhà văn Hoàng Quốc Hải với triều Trần và nhà văn Vũ Ngọc Tiến với triều Lê. Được biết, anh còn đang dụng công trăn trở viết tiếp cuốn thứ ba về triều Lê trung hưng có tựa đề “Kẻ sĩ thời mạt”…

Khác với các tiểu thuyết trước của mình, và cũng khác với tất cả các tiểu thuyết Lịch sử của Việt Nam, Vũ Ngọc Tiến viết “Quỷ vương” về hai ông vua quỷ, vua lợn của triều Lê và những quỷ quan của thời đại đó, đồng thời với một tiểu thuyết khác về sự tranh giành quyền lực ở tỉnh K của thời nay. Cuốn tiểu thuyết 12 chương của tác giả thì có 6 chương thuộc về Lịch sử, còn sáu chương thuộc về thời hiện tại. Không chỉ là phân chia theo chương, mà ngay trong chương về lịch sử, tác giả lại cũng nói về hiện tại, bởi vì có nhân vật Hiếu Dân, nhà sử học với công trình “100 năm lịch sử triều Lê sơ”. Anh ta xuất hiện trong cả các chương lịch sử và hiện tại. Với vai trò của người nghiên cứu Lịch sử, làm cầu nối giữa hiện tại và quá khứ. Những trang nghiên cứu của Hiếu Dân làm sống lại Lịch sử thời Lê mạt. Chưa hết, nhà văn dùng thủ pháp “ huyền hoặc” về kiếp trước của mấy nhân vật trong lịch sử Bùi Trụ, Lệ Thanh, thầy đồ Vọng và kiếp này của họ là Hiếu Dân, Thùy Dung, thầy giáo Hạnh. Họ sống trong thời nay. Nhưng ảo giác lại đưa họ chìm vào “kiếp trước”. Thành ra Lịch sử và hiện tại cứ đan xen, trộn lẫn trong mỗi chương. Hai tiểu thuyết trong một được triển khai song song. Một bên là triều đình nhà Lê với những rối ren từ Quỷ vương và Trư vương cùng các quỷ quan. Bên kia là tỉnh K, với Quyền và Uy trong vương quốc của tập đoàn Bil-Kel và nhân sự cho nhiệm kì mới của tỉnh. Cũng có thể coi như đó là một “vương quốc” thời nay.