Mạc Văn Trang: ẤT TỴ NGÂM KHÚC

Ất Tỵ ngâm khúc

Mạc Văn Trang 

 

Thuở trời đất nổi cơn thịnh nộ

Muôn dân lành gánh khổ triền miên

“Xanh kia thăm thẳm từng trên

Vì ai gây dựng cho nên nỗi này”?(1)

CẢM THU TIỄN THU - Thơ Tản Đà. Quách Thị Hồ ngâm

"Tiết tháng bảy thu về khơi hứng cho đại thi hào Nguyễn Du viết tác phẩm bất hủ Văn tế thập loại chúng sinh. Hơn hai trăm năm sau cũng nguồn thu cảm ấy, thi sỹ Tản Đà đã nhỏ nước mắt khóc thương những kiếp đời oan trái, tài tử đa cùng, hồng nha đa truân..."(Nguyễn Đăng Mạnh)

MỘT CUỐN SÁCH HAY VỪA XUẤT BẢN VỀ THƠ HOÀNG ĐẾ THIỆU TRỊ

MỘT CUỐN SÁCH HAY VỪA XUẤT BẢN 
VỀ THƠ HOÀNG ĐẾ THIỆU TRỊ, TRIỀU NGUYỄN 

Nguyễn Xuân Diện

 
Sáng Chủ nhật 14.9.2025, tại Nhà Thái học, Văn Miếu – Quốc Tử Giám Hà Nội, Hội đồng hương TP Huế, CLB Văn hóa Huế tại Hà Nội, phối hợp với TT Hoat động Văn hóa khoa học Văn Miếu – Quốc Tử Giám và ThaiHabooks tổ chức buổi giao lưu,giới thiệu sách: THƠ HOÀNG ĐẾ THIỆU TRỊ, ĐỈNH CAO NGHỆ THUẬT NGÔN TỪ của tác giả Nguyễn Phước Hải Trung.

 
Đông đảo các nhà văn, nhà biên khảo, dịch thuật, nghiên cứu, nhà báo và thành viên CLB Văn hóa Huế đã có mặt với sự hiện diện của Nhà thơ Trần Nguyên Vấn – Chủ tịch CLB Văn hóa Huế, PGS. TS Trương Đăng Dung, Nhà văn Trần Thanh Cảnh, TS. Nguyễn Xuân Diện, TS. Nguyễn Anh Minh – Giám đốc Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, TS. Lê Xuân Kiêu, Giám đốc Trung tâm VM-QTG, ông Đỗ Kim Cơ – Giám đốc Công ty TNHH Sách và Truyền thông Việt Nam, KTS Hoàng Việt Trung – Giám đốc Trung tâm Bảo tồn di tích Cố Đô Huế, v.v.

HỒ GƯƠM PHÚ - Nguyễn Xuân Diện

HỒ GƯƠM PHÚ 

Thiêng thay! Hồ Gươm!
Đẹp thay! Hồ Gươm!

Tự thuở hồng hoang:
Dòng Nhĩ Hà quặn khúc thành hồ
Đỉnh Nùng Lĩnh mạch xoay nên thế

Tụ khí non sông ngưng đọng thành sương
Hun đúc cổ kim kết tinh nên sử

Vậy nên mới có:
Điếu Ngư Đài chếch nắng chiều, vẽ bóng ai câu
Lầu Khánh Thuỵ quyện sương khuya, tạc hình ai đợi

Gươm Thần sự tích còn truyền
Thơ Thánh cửa huyền còn dấu

Tháp Bút nghiêng nghiêng dầm mực đề thơ
Đài Nghiên chênh chếch chừng đòi thêm nước

Bốn bề cây cỏ rườm rà
Quanh năm móc sương vấn vít

Kìa trường Vũ Thạch rộn rã tiếng sĩ tử bình văn
Nọ xưởng Hàng Khay quệch quạc tay nghệ nhân gõ búa

Chuông chùa Báo Ân triêu mộ ngân nga
Khánh đền Ngọc Sơn sớm chiều rộn rã

Đền Đông Hương nghi ngút khói hương tưởng nhớ vị Nữ thần
Tháp Hoà Phong lừng lững rêu phong nhắc chuyện ông Tổng trấn.

BÊN KIA SÔNG ĐUỐNG - Thơ Hoàng Cầm. Ngâm thơ: Nguyễn Xuân Diện

BÊN KIA SÔNG ĐUỐNG

Thơ Hoàng Cầm (Việt Bắc, tháng 4-1948)

Trình bày: Nguyễn Xuân Diện
Đàn tranh: Tiến sĩ - NSUT Hải Phượng.

Thực hiện tại làng quê của Thi sĩ Hoàng Cầm - làng Lạc Thổ, Thuận Thành, Bắc Ninh, trong tư gia Anh Đỗ Quang Tuấn. Ngày 16/1/2022.

Bên kia Sông Đuống

Em ơi! Buồn làm chi
Anh đưa em về sông Đuống
Ngày xưa cát trắng phẳng lì

Sông Đuống trôi đi
Một dòng lấp lánh
Nằm nghiêng nghiêng trong kháng chiến trường kỳ
Xanh xanh bãi mía bờ dâu
Ngô khoai biêng biếc
Đứng bên này sông sao nhớ tiếc
Sao xót xa như rụng bàn tay

*
Bên kia sông Đuống
Quê hương ta lúa nếp thơm nồng
Tranh Đông Hồ gà lợn nét tươi trong
Màu dân tộc sáng bừng trên giấy điệp
Quê hương ta từ ngày khủng khiếp
Giặc kéo lên ngùn ngụt lửa hung tàn
Ruộng ta khô
Nhà ta cháy
Chó ngộ một đàn
Lưỡi dài lê sắc máu
Kiệt cùng ngõ thẳm bờ hoang
Mẹ con đàn lợn âm dương
Chia lìa trăm ngả
Đám cưới chuột đang tưng bừng rộn rã
Bây giờ tan tác về đâu?

TƯỞNG NIỆM ĐỒNG BÀO VÀ CHIẾN SĨ TỬ TRẬN TRONG CHIẾN TRANH BIÊN GIỚI (1979- 1989)

VĂN TẾ TƯỞNG NIỆM ĐỒNG BÀO VÀ CHIẾN SĨ TỬ TRẬN TRONG CUỘC CHIẾN TRANH VỆ QUỐC CHỐNG QUÂN TRUNG QUỐC XÂM LƯỢC (1979- 1989)

 

Tác giả: Nguyễn Xuân Diện

 

Hỡi ơi!

Thấm thoắt đã BỐN SÁU năm

Mới đấy đã thành thiên cổ!

 

Trời biên giới ầm vang tiếng súng, thanh niên lớp lớp lên đường

Miền biên cương máu nhuộm đỏ sông, dân chúng nhà nhà tan tác

 

Nhớ linh xưa:

 

Chiến sĩ tòng chinh

Tuổi hoa niên đang bận sách đèn

Lòng trai tráng chứa bao mơ ước

 

Đáp lời non sông, hăm hở lên đường

Từ biệt quê hương, gạt niềm thương nhớ

 

Súng bắn chưa quen, quân sự đôi bài, đánh giặc bằng lòng căm hận

Chiến trận chưa từng, ba lô một gánh, nhắm bắn bằng nỗi hờn căm.

 

Nhân dân biên giới

Đang yên ổn làm ăn, đâu ngờ phút chốc loạn ly

Gặp buổi thanh bình, ai tưởng được điều thảm khốc

 

Pháo giao thừa vừa nổ, hội xuân vừa mở rộn ràng

Năm mới vừa sang, hy vọng ngập tràn phơi phới

 

Đì đùng súng bắn, trẻ con vẫn tưởng pháo giao thừa

Loa réo vang trời, cụ già còn ngờ loa hội mở

 

Thương thay!

Chiến đấu ngoan cường, xông thẳng nơi mũi tên hòn đạn

Kiên trung giữ đất, sợ chi nơi súng nổ pháo rền.

 

Máu loang mặt đèo, mùi thuốc súng khét lẹt còn vương

Xác nghẽn gềnh sông, tiếng kêu thương ngút trời đau xé

 

Địch giết người không ghê tay

Địch nã pháo không ngừng nghỉ

 

Hãm hiếp đàn bà, lộ mặt loài dê chó. Tiếng kêu thương xé nát một góc trời

Cắt đầu trẻ nhỏ, hiện rõ lũ sài lang. Hồn oan khuất vật vờ miền biên viễn.

Ôi!

Máu xương gửi lại biên cương

Hồn phách tụ về nơi đền miếu

 

Tuổi thanh xuân dâng Tổ quốc ngàn năm

Hoa chiến thắng dâng Đất Mẹ vạn thưở.

 

Đền nợ nước nào đợi vinh danh

Chết vì dân đâu chờ tưởng vọng

 

Hôm nay

Tưởng niệm 46 năm ngày kết thúc chiến tranh

Thương nhớ 60 ngàn đồng bào ra đi vĩnh viễn

 

Chúng tôi

Đốt nén hương thơm

Dâng vòng hoa thắm

 

Đơn sơ lễ bạc lòng thành

Thành kính tâm hương dâng cúng

 

Cúi xin chư vị anh linh sống khôn thác thiêng

Phù trợ cho Non sông đất nước thăng bình muôn thưở

 

Cũng xin chư vị

Trừng trị thích đáng

Những kẻ cố tình vong ân bội nghĩa

Những kẻ quên hết công lao và máu xương của chư vị anh linh.

Những kẻ cam tâm bán nước, theo giặc

 

Lại xin chư vị anh linh, cùng chúng tôi:

Nguyền rủa đời đời bọn bành trướng Bắc Kinh

Nhắc nhở muôn năm mối thù truyền kiếp!

 

Hỡi ơi!

 

Hồn có linh thiêng

Xin về nhận hưởng!

 

Nguyễn Xuân Diện phụng soạn (2013).

 

Ảnh: Đền thờ các AHLS ở Vị Xuyên

(FB Nguyen Ky Nam)

 

BÁT CÔ TÔ HAY LÀ BÁT Ô TÔ?

BÁT CÔ TÔ HAY LÀ BÁT Ô TÔ?

 
Thuyền ai đậu bến Cô Tô 

Nửa đêm nghe tiếng chuông chùa Hàn Sơn.

 
楓橋夜泊

 
月落烏啼霜滿天，
江楓漁火對愁眠。
姑蘇城外寒山寺，
夜半鐘聲到客船

 
Phong Kiều dạ bạc

 
Nguyệt lạc ô đề sương mãn thiên,
Giang phong ngư hoả đối sầu miên.
Cô Tô thành ngoại Hàn San tự,
Dạ bán chung thanh đáo khách thuyền.

 
Dịch nghĩa:

 
Trăng lặn, quạ kêu, sương phủ đầy trời.
Hàng phong bên sông, ngọn đèn thuyền chài ở trước người đang ngủ buồn.
Ngoài thành Cô Tô là chùa Hàn San,
Tiếng chuông lúc nửa đêm vẳng đến thuyền khách.

 
Tản Đà dịch:

 
Đêm đỗ thuyền ở bến Phong Kiều
Trăng tà chiếc quạ kêu sương
Lửa chài cây bến sầu vương giấc hồ
Thuyền ai đậu bến Cô Tô
Nửa đêm nghe tiếng chuông chùa Hàn Sơn.

*Gần đây, có người nói bản dịch này là của Giải nguyên Nguyễn Hàm Ninh. 

 
Đây là bài thơ của Trương Kế đời Đường, TQ. Tương truyền, ông làm bài này khi đến bến Phong Kiều và ngủ lại ở đó. Khi làm xong 2 câu đầu thì mãi ko viết được nữa. Lúc ấy sư cụ chùa Hàn Sơn cũng tức cảnh sinh tình làm thơ về trăng nhưng làm được 2 câu thì tắc, không kết được. Bấy giờ sư cụ khơi trầm thắp nhang xin Phật, thì kết ngay được một bài tứ tuyệt rất hay. Sư cụ mừng quá, sai chú tiểu lên đánh chuông tạ ơn Phật. Chùa không có gõ chuông lúc nửa đêm, nhưng đêm ấy tiếng chuông ngân nga giữa đêm khuya khiến mọi người đều lạ.

Kha Tiệm Ly: VĂN TẾ TỬ SĨ GẠC MA

VĂN TẾ TỬ SĨ GẠC MA

Kính dâng 64 anh linh của những anh hùng hy sinh vì tổ quốc thân yêu
tại Gạc Ma ngày 14/3/1988

Tác giả: Kha Tiệm Ly

Ôm hận thù biển cao sóng hờn căm,

Phủ tang tóc mây che màu u uất.

Giọt máu hồng làm mặn nước biển đông,

Khăn sô trắng phủ đau trời tổ quốc!

Nhớ xưa,

Anh em ta cùng giống Tiên Rồng,

Bờ cõi nước trải liền Nam Bắc.

Từ Đồng Quan về Minh Hải, sông vạn ngàn sông

Từ Trường Sơn đến Hoàng Sa, đất muôn dặm đất.

Phơi gan mật thề bảo tồn một cõi biên cương,

Đổ xương máu quyết giữ vững ba miền xã tắc.

Ở sau bếp cũng gặp mặt nữ lưu,

Ra khỏi ngõ lại chạm người hào kiệt!

Điên tiết giặc, Nguyễn Biểu sang sảng lời thơ, thản nhiên ăn cỗ đầu người,

Điếc tai thù, Bình Trọng ngân ngất chí hùng, khinh mạn làm vua phương bắc.

KÍNH VIẾNG HƯƠNG HỒN CHIẾN SĨ GẠC MA (14/3/1988-14/3/2023)

BIỂN ĐÔNG HỒNG MÃI TRÁI TIM NGƯỜI

Kính viếng hương hồn những chiến sĩ Gạc Ma

Tác giả: Trang Hạnh

Biển Đông cơn sóng nghìn trùng
Việt Nam triệu người một mối

Ba mươi năm đau đáu niềm đau,vòng hoa, ngọn nến lung linh
Một vạn ngày xót xa căm giận khối óc, con tim nhức nhói

Đất nước ta: Bốn ngàn năm giữ nước hào hùng

Nam nữ cầm quân cản Bắc, bình Nam mở rộng quốc gia
Nhân dân đoàn kết đánh Tây, đuổi Mỹ giữ nguyên bờ cõi.

CÓ MỘT TƯỢNG ĐÀI PHỤ NỮ HÀ NỘI TRÊN ĐỈNH ĐÈO NGANG

Có một tượng đài người phụ nữ Hà Nội 

trên đỉnh Đèo Ngang 

Nguyễn Xuân Diện 

Trong văn học Việt Nam có một người phụ nữ Hà Nội đã để lại vóc dáng đài các đã mấy trăm năm. Người phụ nữ tài hoa ấy, đứng trước thiên nhiên đất nước đã nói tâm tình của một con người cô đơn nhỏ bé trước vũ trụ, nhưng dường như đã cố giấu đi cả tên tuổi của mình. Mặc dù tên của bà có ý nghĩa là mùi hương thơm nức, nhưng bà vẫn cố giấu đi, ngay cả tên gọi của mình. Người ta cũng không gọi bà bằng tên gọi của chồng bà như những phụ nữ khác. Người ta chỉ gọi bà bằng cái chức vụ của chồng bà mà thôi. Đó là Bà Huyện Thanh Quan. Tên thật của bà là Nguyễn Thị Hinh. Hinh chữ Hán có nghĩa là hương thơm ngào ngạt.

XUÂN NGÀY ẤY - Thơ Trần Đoàn Lâm trong giọng ngâm Xuân Diện

 Tết Xưa. Ảnh: Phan Huy.

Xuân ngày ấy

Trần Đoàn Lâm

Xuân ơi, Tết cũ có còn không?
Ngày ấy, lung linh bếp lửa hồng
Mẹ gói bánh chưng xanh mướt lá
Bố trông nồi bánh đến hừng đông

Ngày ấy xuân về mưa bụi bay
Mẹ ngồi sên mứt vị gừng cay
Có người hàng xóm sang xin nước
Nhấp chén rượu đào chấp chới say

Ngày ấy xuân về phố chợ đông
Đào phai ươm nụ sắc tươi hồng
Cúc vàng thắp sáng ban thờ Phật
Vương vấn mùi nhang tịnh cõi lòng

Ngày ấy xuân về tiếng pháo thưa
Giao thừa mẹ dắt cháu ra chùa
Hái nhành lộc biếc về treo Tết
Mẹ bảo "Năm nay sẽ được mùa"

Lũ trẻ xông xênh quần áo mới
Đợi quà mừng tuổi sớm đầu năm
Giấy hồng xếp nếp chờ khai bút
Mẹ nhủ con ngoan gắng học chăm

Rong ruổi đời con lấm bụi trần
Tha hương chẳng biết mấy mùa xuân
Mẹ không còn nữa xuân hiu hắt
Xuân lỗi hẹn người chậm bước chân

Nhưng khi xuân tới con hằng mong
Khắc khoải giao thừa phút ngóng trông
Quê mẹ ngày nào ran tiếng pháo
Xuân ơi Tết cũ có về không?

Tháng 1 năm 2018.
T.Đ.L

XUÂN NGÀY ẤY
Thơ: Trần Đoàn Lâm 
Đàn tranh: Trần Đoàn Lâm
Ngâm thơ: Nguyễn Xuân Diện

VĂN TẾ 6 VẠN ĐỒNG BÀO VÀ CHIẾN SĨ TỬ TRẬN (1979 - 1989)

VĂN TẾ ĐỒNG BÀO VÀ CHIẾN SĨ TỬ TRẬN

TRONG CUỘC CHIẾN TRANH VỆ QUỐC CHỐNG QUÂN BÀNH TRƯỚNG TRUNG QUỐC (THÁNG 2 NĂM 1979 - THÁNG 3 NĂM 1989)

Soạn giả: Lâm Khang Nguyễn Xuân Diện

Hỡi ơi!
Thấm thoắt đã bốn nhăm năm
Mới đấy đã thành thiên cổ!

Trời biên giới ầm vang tiếng súng, thanh niên lớp lớp lên đường
Miền biên cương máu nhuộm đỏ sông, dân chúng nhà nhà tan tác

Nhớ linh xưa:

Chiến sĩ tòng chinh
Tuổi hoa niên đang bận sách đèn
Lòng trai tráng chứa bao mơ ước

Đáp lời non sông, hăm hở lên đường
Từ biệt quê hương, gạt niềm thương nhớ

Súng bắn chưa quen, quân sự đôi bài, đánh giặc bằng lòng căm hận
Chiến trận chưa từng, ba lô một gánh, nhắm bắn bằng nỗi hờn căm.

Nhân dân biên giới
Đang yên ổn làm ăn, đâu ngờ phút chốc loạn ly
Gặp được buổi thanh bình, ai tưởng được điều thảm khốc

Pháo giao thừa vừa nổ, hội xuân vừa mở rộn ràng
Năm mới vừa sang, hy vọng ngập tràn phơi phới

Đì đùng súng bắn, trẻ con vẫn tưởng pháo giao thừa
Loa réo vang trời, cụ già còn ngờ loa hội mở

Thương thay!
Chiến đấu ngoan cường, xông thẳng nơi mũi tên hòn đạn
Kiên trung giữ đất, sợ chi nơi súng nổ pháo rền.

Máu loang mặt đèo, mùi thuốc súng khét lẹt còn vương
Xác nghẽn gềnh sông, tiếng kêu thương ngút trời đau xé

Địch giết người không ghê tay
Địch nã pháo không ngừng nghỉ

Hãm hiếp đàn bà, lộ mặt loài dê chó. Tiếng kêu thương xé nát một góc trời
Cắt đầu trẻ nhỏ, hiện rõ lũ sài lang. Hồn oan khuất vật vờ miền biên viễn.

Ôi!
Máu xương gửi lại biên cương
Hồn phách tụ về nơi đền miếu

Tuổi thanh xuân dâng Tổ quốc ngàn năm
Hoa chiến thắng dâng Đất Mẹ vạn thưở.

Đền nợ nước nào đợi vinh danh
Chết vì dân đâu chờ tưởng vọng

Hôm nay
Tưởng niệm 35 năm ngày kết thúc chiến tranh
Thương nhớ 60 ngàn đồng bào ra đi vĩnh viễn

Chúng tôi
Đốt nén hương thơm
Dâng vòng hoa thắm

Đơn sơ lễ bạc lòng thành
Thành kính tâm hương dâng cúng

Cúi xin chư vị anh linh sống khôn thác thiêng
Phù trợ cho Non sông đất nước thăng bình muôn thưở

Cũng xin chư vị
Trừng trị thích đáng
những kẻ cố tình vong ân bội nghĩa
những kẻ quên hết công lao và máu xương của chư vị anh linh

Lại xin chư vị anh linh, cùng chúng tôi:
Nguyền rủa đời đời bọn bành trướng Bắc Kinh
Nhắc nhở muôn năm mối thù truyền kiếp!

Hỡi ơi!
Hồn có linh thiêng
Xin về nhận hưởng!

Năm soạn lần đầu: Mùa Xuân 2013.
.

CHÙM THƠ VỀ VỤ CHÁY THẢM KHỐC Ở HN NGÀY 12.9.2023

THƠ NGUYỄN DUY 

Lời của Lửa

Xin đốt nén nhang tiễn đưa người chết cháy
Một đám tang năm mươi sáu oan hồn

Một đại trùng tang. Đại chấn thương. Đại thảm
"Nướng dân đen trên ngọn lửa hung tàn" (*)

Đại nạn này không thiên tai địch hoạ
Ta - chính Ta gây thảm hoạ cho Mình.

Xác người thành tro. Lửa cháy nhà đã tắt
Ngùn ngụt lòng ngọn lửa đốt ruột gan.

Một thảm sát? Ai là thủ phạm?
Lại đèn cù?
   Ai?
      Ai?
        Ai?
                   Không ai?...

Thủ phạm cháy không phải là ngọn lửa
Tội thui dân không phải chỉ một thằng.

Một đám cháy nhe răng nhiều mặt chuột
Một giáo án cộng đồng. Một trừng phạt. Một quốc tang.

SG, đêm 16.9.2023
NGUYỄN DUY.
--------
(*) Một câu trong Bình Ngô Đại Cáo của Nguyễn Trãi.


XIN ĐƯỢC THỨ THA

VỀ BÀI THƠ NGUYỄN VIỆT CHIẾN CA TỤNG DƯƠNG TỰ TRỌNG

SỐNG KHÔNG HÈN

Thái Hạo

Hôm qua, nhà thơ Nguyễn Việt Chiến đã đăng tải bài thơ “Sống không hèn”, viết ca ngợi Dương Tự Trọng giữa lúc dư luận cả nước đang nín thở trước tính mạng Nguyễn Văn Chưởng ngàn cân treo sợi tóc. Không bàn về động cơ của ông, vì thực ra ai cũng có quyền tin và yêu theo cách của riêng mình, nhưng tôi vẫn cố đọc để hiểu nội dung của cái gọi là “không hèn” mà nhà báo - nhà thơ Nguyễn Việt Chiến đã dành cho một nhân vật đã đóng vai trò chủ chốt trong số phận bi thương của Chưởng.

Ông viết: “Sau tám năm hoạn nạn/ Sống không hèn/ Giờ Trọng trở về chăm sóc mẹ già”. Nhà thơ Nguyễn Việt Chiến gọi việc Dương Tự Trọng, lúc đó là PGĐ Công an Hải Phòng, tổ chức cho anh trai mình là Dương Chí Dũng bỏ trốn rồi bị kết án 8 năm tù là “hoạn nạn”. Nên nhớ, Dương Chí Dũng là một nhân vật phạm tội đặc biệt nghiêm trọng trong vụ án Vinalines mà sau đó đã bị tuyên tử hình, vì đã mua ụ nổi là “đống sắt sắt vụn” để được lại quả, gây thiệt hại cho tiền thuế dân đến 360 tỉ đồng. Sử dụng quyền lực để vạch ra và thực hiện kế hoạch đưa một tội phạm đi trốn, đó là dung túng và tiếp tay cho cái ác, sao lại gọi là “hoạn nạn”? Phải là khốn nạn chứ? Dung túng, bao che cho gia đình mình mà phản bội lại lợi ích quốc gia, phản bội lại nhân dân thì đó là kẻ ti tiểu, sao lại có thể nói là “sống không hèn”?

NHÂN NGÀY GIỖ HÀ TÂY LẦN THỨ 15 - ĐỌC LẠI ÁNG VĂN BẤT HỦ

Thưa chư vị, 

 

Ngày 1-8 hàng năm là ngày giỗ tỉnh Hà Tây. Nhớ ngày này năm ấy đúng ngày 1-7 al, tháng Ngâu, có nhật thực, lại có cơn mưa kì lạ. Trên con đường số 6 đoạn phân danh giới Hà Nội - Hà Tây vào giờ Tý họ hạ gục tấm biển phân chia ranh giới. Và thế là một vùng văn hóa xứ Đoài đã thành thiên cổ. Để tưởng nhớ Hà Tây, xin chép lại bài ai điếu này để chúng ta cùng nhớ về Hà Tây yêu thương...

 

ĐIẾU HÀ TÂY TỈNH

Hỡi ơi !

.

Thế cục xoay vần càn khôn dời đổi, bước thịnh suy hồ dễ mấy ai hay.

Mở cửa bốn phương Nam Bắc Tây Đông, luồng gió mới thổi qua miền quê lụa.
 
Đã từng trải bao phen sóng gió, tưởng vĩnh hằng trụ thế với thời gian.

Ai ngờ đâu bèo dạt mây tan, một quyết định tiễn về miền ký ức.

Nhớ tỉnh xưa !

Thơ: MAI ANH THÀNH NGƯỜI HÀ NỘI

Có nhớ Xứ Đoài mây trắng lắm?

Tặng hai anh PBC và NXD
cùng những người “nhớ” Hà Tây

Mai anh thành người Hà Nội
Xứ Đoài mây trắng còn bay?
Mai anh thành người Hà Nội
Có còn nhớ... mắt Sơn Tây?

Thạch Thất, Ba Vì, Phúc Thọ
Phú Xuyên, Chương Mỹ, Ứng Hòa
Thường Tín, Mỹ Đức, Thanh Oai
Hoài Đức, Quốc Oai, Đan Phượng...

Tất cả vẫn đều là huyện
Nhưng không phải tỉnh Hà Tây!
Tất cả vẫn còn nguyên vẹn
Mà sao thương đến lắt lay!...

Mai anh thành người Hà Nội
Có đi đâu, vẫn quê mình
Mà sao thấy lòng tồi tội
Rứt ray như kẻ phụ tình!

Đá ong khô buồn rớm lệ
Mây Đoài trắng lắm..., đành quên
Sài Sơn... lúa vàng..., thôi kệ
Mặc đồng Bương Cấn ai lên!

Mai anh thành người Hà Nội
Uống cùng anh cạn đêm nay
Ước chi hóa thành chén rỗng
Lòng đau - anh cứ rót đầy!

Đ.H.T
Đà Nẵng, chiều 31.7.2008 

 

         ************************

- Chào Tiến sỹ Nguyễn Xuân Diện, cảm xúc của ông trong những ngày đầu tiên Hà Tây không còn nữa như thế nào?

- Tôi chờ đến lúc 0h ngày 1-8 để cảm nhận những cảm xúc trong lòng tôi. Rồi chờ đợi trận mưa ngâu đầu tiên trong năm vào ngày 1 tháng Bảy âm lịch. Trưa hôm qua, nhà thơ Nguyễn Quang Thiều mời tôi đi dùng bữa trưa để ghi nhớ việc họ hàng và gia đình chúng tôi trở thành người Hà Nội. Cảm xúc của chúng tôi là lo lắng cho di sản văn hóa Hà Tây, nhất là văn hóa xứ Đoài trở thành một bộ phận của văn hóa Hà Nội.

- Với nhiều năm nghiên cứu về lịch sử và văn hóa Hà Tây, ông đã từng thấy những cuộc sáp nhập và tách rời giữa xứ Đoài với những miền đất khác hay chưa?

- Tỉnh Hà Tây (cũ) bao gồm hai vùng văn hóa: văn hóa trấn Sơn Nam thượng và văn hóa xứ Đoài, trong đó văn hóa xứ Đoài là rất đặc sắc. Dưới thời phong kiến và dưới thời Tây, Hà Tây thuộc hai trấn (xứ) hoặc hai tỉnh khác nhau (Hà Đông và Sơn Tây).   

Người xưa phân địa giới như vậy là căn cứ vào điều kiện địa lý, thổ nhưỡng và văn hóa của mỗi vùng. Từ năm 1945 đến nay, xứ Đoài (gồm các huyện phía Bắc của tỉnh Hà Tây cũ) đã từng 7 lần tách nhập với Hà Nội. Mỗi lần tách ra, xứ Đoài gần như không có gì mới so với khi nó được nhập vào, trên tất cả các phương diện. 

 

- Câu hỏi lớn và cũng là trách nhiệm của những người quản lý hiện thời là, khi Hà Tây hòa vào Hà Nội thì văn hóa và nếp sống của họ sẽ ra sao? Bởi đâu phải giản đơn xây nhà cao tầng, có đường nhựa thì người dân quê bỗng chốc thành người Hà Nội? 

 

- Vâng, thành người Hà Nội, tức là chỉ một chất lượng sống và thụ hưởng văn hóa của cư dân Thủ đô, chứ không phải chỉ là nhà cao tầng, đường nhựa hay cuốn sổ hộ khẩu, cái giấy chứng minh nhân dân hoặc biển số xe máy.

TRẦN VĂN KHÊ - BẬC THẦY VỀ NGOẠI GIAO VĂN HÓA

Giáo sư Tiến sĩ Trần Văn Khê trong một lần thuyết trình về cổ nhạc Việt.

Nghệ thuật bắt lỗi và nhận lỗi

Lê Văn Đặng 
sưu tầm 

Giáo sư Trần Văn Khê được mời dự buổi sinh hoạt của Hội Truyền bá Tanka Nhật Bản, tổ chức tại Paris (Pháp). Tham dự hầu hết là người Nhật và người Pháp, duy chỉ mình ông là người Việt.

Diễn giả hôm đó là một cựu Thủy sư Đề đốc người Pháp đã mở đầu bài thuyết trình bằng câu: “Thưa quý vị, tôi là thủy sư đề đốc đã sống ở Việt Nam 20 năm mà không thấy một áng văn nào đáng kể. 

TÌM LAI LỊCH BÀI VÈ "CÔ GÁI SƠN TÂY YẾM THỦNG TÀY GIẦN"

CÔ GÁI SƠN TÂY YẾM THỦNG TÀY GIẦN

Hồi xưa, trong dân gian lưu truyền rộng rãi bài vè về Cô gái Sơn Tây. Bài vè này về sau được Nhà văn Vũ Ngọc Phan sưu tầm và công bố lần đầu và năm 1957. Trong cuốn sách “Tục ngữ Ca dao Dân ca Việt Nam” có in bài này. 

Theo người già kể lại thì bài này bắt đầu lưu truyền vào đầu những năm 30 của thế kỷ XX, sau cuộc thi Hoa khôi Đông Dương (giống như thi hoa hậu bây giờ) do người Pháp tổ chức. Có hai cô vào chung kết, một cô tỉnh Đoài (Sơn Tây), một cô tỉnh Bắc (Bắc Ninh). Cuối cùng cô gái Sơn Tây trở thành hoa khôi toàn cõi Đông Dương.

CHUYỆN MỘT BÀI THƠ TÌNH BỊ ĐỤC BỎ 3 KHỔ THƠ

 

Đỗ Duy Ngọc

BÀI THƠ ĐÃ BỊ KIỂM DUYỆT

Lâu nay ta nghe bài hát Gởi em ở cuối sông Hồng ở đoạn cuối thấy ngô nghê và lạc lõng bởi những hình ảnh trong đoạn trên và khúc dưới trong ca từ không ăn nhập với nhau. Đi tìm bài thơ ta lại gặp ba dấu chấm như bỏ mất một đoạn. Đọc tờ báo Thể thao văn hoá thuật lại đoạn nhà thơ Dương Soái, tác giả bài thơ nói về hoàn cảnh ra đời bài thơ trong chương trình Giai điệu tự hào, ta cũng bắt gặp ba dấu chấm lửng đó.

TƯỞNG NIỆM - Thơ Thái Thăng Long

Thái Thăng Long

TƯỞNG NIỆM !

Hoa đào năm xưa vẫn còn vương máu
Gần 40 mươi năm
Thuốc súng khét vẹn nguyên

Nghìn nầm mồ cỏ xanh bên
Nghìn căm hận
Những trái tim mãi đập...

Máu chảy về đây
Mà hồn câm lặng
Bán nước trong điệu luân vũ xập xình...

Bán nước để cầu vinh
Bán nước trong nỗi đau uất nghẹn
Vị Xuyên Đồng đăng, máu thấm đỏ Lão sơn...