Sách 'Hội hè đình đám' của Toan Ánh:
'Thành hoàng làng Ném Thượng là cướp'
Thứ Hai, 09/02/2015 18:19
Trong quá trình tìm hiểu thông tin về Lễ hội chém lợn làng Ném Thượng (Bắc Ninh), Phóng viên Thể thao & Văn hóa đã được tiếp cận bản in Hội hè đình đám của nhà nghiên cứu Văn hóa Toan Ánh (in tại nhà in Sao Mai, Thủ Đức, phát hành ngày 1/11/1974).
Thông
tin đáng chú ý trong bản in này là “Thành Hoàng làng này, họ Lý, không
rõ tên gì nhưng được gọi là Lý Công, lúc sinh thời làm nghề ăn cướp,
chết gặp giờ linh nên được dân làng thờ phụng”. Bản in Hội hè đình đám năm 2005 của NXB Trẻ cũng giữ nguyên nội dung này.
Theo
cuốn sách này của Toan Ánh: “Hội Niệm Thượng với các cổ tục: Chém lợn
nhúng vào nồi nước mắm đang sôi/ Tắt đèn, đốt đuốc, đội nong xôi chạy
quanh đình”.
Bìa cuốn Hội hè đình đám in năm 1974
Là
người Bắc Ninh gốc, nên Toan Ánh miêu tả khá kỹ: “Làng này nằm bên tỉnh
lộ đi từ Bắc Ninh tới Thuận Thành cách tỉnh lỵ vào khoảng trên mười cây
số. Dân làng không đông lắm vào khoảng trên năm trăm người, quanh năm
sống về nghề canh nông. Dân làng chia làm hai giáp”.
Ông cũng cung
cấp thông tin: “Thành Hoàng làng này, họ Lý, không rõ tên gì nhưng được
gọi là Lý Công, lúc sinh thời làm nghề ăn cướp, chết gặp giờ linh nên
được dân làng thờ phụng. Lý Công quê ở làng Châm Khê cùng huyện, thường
kiếm ăn ở các làng quanh vùng. Một hôm Lý Công đi ăn cướp, bị dân chúng
và khổ chủ đuổi đánh ráo riết chạy bán sống bán chết, chạy đến núi Nghè
gần làng Niệm Thượng. Tới núi, Lý Công tìm chỗ ẩn núp, dân chúng kiếm
không ra. Tuy kiếm không ra, nhưng mọi người đều biết họ Lý ẩn ở trên
núi, nên cùng nhau vây quanh ngọn núi canh chừng.
GiáoQuốc sư Vũ Khiêu: