TÌM LAI LỊCH BÀI VÈ "CÔ GÁI SƠN TÂY YẾM THỦNG TÀY GIẦN"

CÔ GÁI SƠN TÂY YẾM THỦNG TÀY GIẦN

Hồi xưa, trong dân gian lưu truyền rộng rãi bài vè về Cô gái Sơn Tây. Bài vè này về sau được Nhà văn Vũ Ngọc Phan sưu tầm và công bố lần đầu và năm 1957. Trong cuốn sách “Tục ngữ Ca dao Dân ca Việt Nam” có in bài này. 

Theo người già kể lại thì bài này bắt đầu lưu truyền vào đầu những năm 30 của thế kỷ XX, sau cuộc thi Hoa khôi Đông Dương (giống như thi hoa hậu bây giờ) do người Pháp tổ chức. Có hai cô vào chung kết, một cô tỉnh Đoài (Sơn Tây), một cô tỉnh Bắc (Bắc Ninh). Cuối cùng cô gái Sơn Tây trở thành hoa khôi toàn cõi Đông Dương.

Cánh mày râu tỉnh Bắc mới tung ra bài vè này cho bõ tức, để bênh vực và an ủi á hậu tỉnh nhà. Cánh đàn ông tỉnh Đoài cũng không chịu kém cạnh, đặt vè đối lại và cũng cho lưu truyền khắp nơi. Nhưng bài vè bênh vực cô gái Sơn Tây không nổi tiếng bằng bài kia nên ít người nhớ được trọn vẹn.

Lúc bấy giờ chưa có phây búc, nghe nói mỗi bên bỏ ra cả rổ tiền chinh, đưa cho trẻ con ở quê và cánh hát xẩm ở bến sông, bãi chợ, ga tàu hỏa để lưu truyền bài vè này.

Dưới đây là bài Cô gái Sơn Tây:

Cô gái Sơn Tây, yếm thủng tày giần
Răng đen hạt nhót, chân đi cù nèo
Tóc rễ tre cô chải lược bồ cào
Xù xì da cóc, hắc lào tứ tung
Trên đầu chấy rận như sung
Rốn lồi quả quít, má hồng trôn niêu
Cô tưởng mình cô ái ố mỹ miều
Chồng con chả lấy, để liều thân ru
Hai nách cô thơm như ổ chuột chù
Mắt như gián nhấm, lại gù lưng tôm
Trứng rận bằng quả nhãn lồng
Miệng cười tủm tỉm như sông Ngân Hà
Con rận bằng con ba ba
Đêm nằm nó ngáy cả nhà thất kinh
Hàng xóm vác gậy đi rình
Hóa ra rận đực nóng mình bò ra
Bánh đúc cô nếm nồi ba
Mía re tráng miệng hết và trăm cây
Giã gạo vú chấm đầu chày
Xay thóc cả ngày được một đấu ba
Đêm nằm nghĩ hết gần xa
Giở mình một cái, gãy mười ba thang giường.

Có nơi truyền tụng thêm đoạn sau:

Đi chợ quên thúng quên tiền
Về nhà quên ngõ đâm xiên vào chùa.
Thổi cơm trên sống dưới khê
Chung quanh tứ bề như thể cháo hoa
Ăn thì nồi bảy nồi ba
Đầu năm chí cuối chẳng để ra đồng nào.
Rửa bát ngủ gật cầu ao,
Ngủ trưa chồng gọi kêu tao nhức đầu.
Nói thì cảu nhảu càu nhàu
Dạy em như nước đổ đầu lá khoai
Ăn thì chẳng chịu kém ai
Hễ nói đến gánh thì vai số thờ
Em còn giữ thói lẳng lơ
Đánh như đập mẹt chẳng chừa được đâu.

Bài đối lại có đoạn như sau:

Chả xinh cũng gái xứ Đoài,
Mà thiên hạ nói ngang tai mếch lòng
Đầu đâu có chấy chùm sum
Má đâu lại có má hồng trôn niêu
Ghét nhau thêu dệt trăm chiều
Chuột chù tổ chấy toàn điều nói ngoa
Da như da cóc, rận ba ba
Nhót răng, quýt rốn lại là nói không!

Lâm Khang sưu tầm.
Ảnh: tư liệu, chỉ có tính chất trang trí.

******** 

Tái bút: Hoa hậu Đông Dương năm 1934 chính là một cô gái họ Lê, người xã Đường Lâm. Cụ bà đã tạ thế cách đây nhiều năm. Cụ thọ ngoài 90 tuổi mà khi đó vẫn còn phảng phất nét đẹp hồi trẻ.