"Tiết tháng bảy thu về khơi hứng cho đại thi hào Nguyễn Du viết tác phẩm bất hủ Văn tế thập loại chúng sinh. Hơn hai trăm năm sau cũng nguồn thu cảm ấy, thi sỹ Tản Đà đã nhỏ nước mắt khóc thương những kiếp đời oan trái, tài tử đa cùng, hồng nha đa truân..."(Nguyễn Đăng Mạnh)
Cảm thu tiễn thu
Thơ: Tản Đà
Từ vào thu đến
nay:
Gió thu hiu hắt,
Sương thu lạnh
Giăng thu bạch,
Khói thu xây
thành.
Lá thu rơi rụng đầu ghềnh
Sông thu đưa lá
bao ngành biệt ly.
Nhạn về én lại
bay đi,
Đêm thì vượn
hót, ngày thì ve ngâm.
Lá sen tàn tạ
trong đầm,
Nặng mang giọt
lệ âm thầm khóc hoa
Sắc đâu nhuộm ố
quan hà
Cỏ vàng, cây
đỏ, bóng tà tà dương
Nào người cố lý
tha hương
Cảm thu, ai có
tư lường hỡi ai?
Nào những ai
Bảy thước thân
nam tử
Bốn bể chí tang
bồng
Đường mây chưa
bổng cánh hồng
Tiêu ma tuế nguyệt,
ngại ngùng tu my
Nào những ai
Sinh trưởng nơi
khuê các
Khuya sớm phận
nữ nhi
Song the ngày
tháng thoi đi
Vương tơ ngắm
nhện nhỡ thì thương hoa
Nào những ai
Tha phương
khách thổ
Hải giác thiên
nha
Ruột tầm héo,
tóc sương pha
Gốc phần chạnh
tưởng quê nhà đòi cơn
Nào những ai
Cù lao báo đức
Sinh dưỡng đền
ơn
Kinh sương nghĩ
nỗi mền đơn
Giầu sang bất
nghĩa mà hơn nghèo hèn!
Nào những ai
Tóc xanh mây
cuốn
Má đỏ huê ghen
Làng chơi duyên
đã hết duyên
Khúc sông giăng
rãi con thuyền chơi vơi
Nào những ai
Dọc ngang giời
rộng
Vùng vẫy bể
khơi
Đội giời đạp
đất ở đời
Sa cơ thất thế
quê người chiếc thân
Nào những ai
Kê vàng tỉnh
mộng
Tóc bạc thương
thân
Vèo trông lá
rụng đầy sân
Công danh phù
thế có ngần ấy thôi
Thôi nghĩ cho
Thu tự giời
Cảm tự người
Người đời ai
cảm ta không biết
Ta cảm thay ai,
viết mấy lời
Thôi thời
Cùng thu tạm
biệt
Thu hãy tạm lui
Chi để khách đa
tình đa cảm
Một mình thay
cảm những ai ai!
Tháng chín năm Canh Thân 1920
Nguồn: Tản Đà, Khối tình con thứ ba, Tản Đà thư cục
tùng thư, 1932
Cảm thu tiễn thu
Thơ: Tản Đà. Trình bày: Quách Thị Hồ
Thơ: Tản Đà. Trình bày: Quách Thị Hồ
Đây là bài thơ mình rất thích. Không những vì nó hay mà nó cũng nói thay cảnh ngộ của mình. Thực ra thì mình chẳng có "giấc kê vàng" nào và cũng chẳng chờ lúc tóc bạc mới thương thân, nhưng cái nỗi lòng "hải giác thiên nha, ruột tằm héo tóc sương pha, gốc phần chạnh tưởng quê nhà đòi cơn" thì thỉnh thoảng cũng làm mình tự thương thân mình. Chỉ có điều mình cảm thấy mình không có quê hương, hay nói chính xác: tha hương trên chính quê hương của mình.
Trả lờiXóaMấy năm nay vì thương đất nước nhiều nên mình quên đi thân phận cá nhân, ruột tằm héo tóc sương pha thì cũng không thành vấn đề gì đáng bi luỵ. Nhưng đọc bài thơ vẫn đầy xúc cảm. Mình ghi lại đây mấy câu giới thiệu "Cảm thu tiễn thu của GS. Nguyễn Đăng Mạnh in trong một tuyển tập thơ đầu thế kỷ XX:
"Tiết tháng bảy thu về khơi hứng cho đại thi hào Nguyễn Du viết tác phẩm bất hủ Văn tế thập loại chúng sinh. Hơn hai trăm năm sau cũng nguồn thu cảm ấy, thi sỹ Tản Đà đã nhỏ nước mắt khóc thương những kiếp đời oan trái, tài tử đa cùng, hồng nha đa truân..."
Cám ơn bác Đào Tiến Thi giúp em hiểu thêm bài thơ trên. Chẳng hạn "hải giác thiên nha" nghĩa là gì thì em chịu. Hồi nhỏ, em chưa học đến Tản Đà thì... năm 1975 đến. Chương trình Văn cấp III mà em tiếp tục học thì hình như không có Tản Đà (nếu có thì em cũng chẳng nhớ nữa. Đó là 3 năm cuối Trung học mà rất ít điều trong chương trình còn đọng lại trong trí em). Giai đoạn khai sinh phong trào Thơ Mới là lỗ hổng kiến thức trầm trọng của em.
Trả lờiXóaTối qua em bận quá, quyết định chỉ đọc lướt qua bài thơ một lần để lắng nghe tiếng ngâm của cụ Quách Thị Hồ. Thú thực là dù rất phục kỹ thuật điêu luyện của giọng cụ, nhưng em phải kiên nhẫn hết sức mình mới nghe được tới hết bài. Bỗng nhớ lại ba em, đi "học tập" về, xem phim Bao Giờ Cho Đến Tháng Mười, ông bảo rằng phim thì hay, nhưng dù ông cố gắng hết sức vẫn chưa cảm được cái hay của những đoạn hát chèo trong đó. Em thì xem cuốn phim đó đến 4 lần, và sở dĩ em rung động trước những đoạn hát chèo, có lẽ là vì đạo diễn đã rất khéo lồng chúng vào không-thời gian của nghệ thuật điện ảnh. Có lẽ nghệ thuật ngâm thơ cũng vậy, muốn thế hệ trẻ của thời đại tốc độ ngày nay rung cảm, có lẽ cần chuẩn bị sẵn một bầu khí, một khung cảnh thuận tiện nào đó chăng?
Sáng nay đọc đi đọc lại vài lần bài thơ, mới cảm được phần nào cái tuyệt của thơ Tản Đà!
" Bảy thước thân nam tử". Có vị nào chỉ giáo giúp : Một thước ta bằng bao nhiêu thước tây ạ ? Hậu bối xin cảm ơn.
Trả lờiXóaTôi tìm thử thì thấy trên wikipedia có tài liệu này về hệ đo lường cổ của Việt Nam bác ạ:
Xóahttp://vi.wikipedia.org/wiki/H%E1%BB%87_%C4%91o_l%C6%B0%E1%BB%9Dng_c%E1%BB%95_c%E1%BB%A7a_Vi%E1%BB%87t_Nam
Khá rắc rối, vì khái niệm "thước" thời xưa ở ta còn phân biệt thước đo đất, thước đo vải, thước mộc... với độ dài thực tế khác nhau.
Thôi thì theo tôi, cứ lấy tầm trung bình của nam giới Việt ngày xưa (tạm cho là khoảng 1,6m) chia cho 7 thì ra độ dài của "thước ta". Chắc là khoảng hơn 2 tấc, các bác nhỉ?
Câu "Hải giác thiên nha" e rằng ai đó sao chép nhầm chữ "nha", bởi cụ Tản Đà rất thành thạo Hán văn. Nguyên chữ gốc Hán là "Hải giác thiên nhai". dịch sát là "góc biển, bến trời".
Trả lờiXóaGiang Nam lãng tử
Long Xuyên ngày 29/10/2012
Hải giác thiên nhai ( góc bể chân trời ) . Hải giác thiên nha ( góc bể răng trời ) !
XóaMột thước ta là bao nhiêu so với thước tây ?- thực là khó giải đáp.
Trả lờiXóaTheo câu thơ "bảy thước thân nam nhi" mà có thể "Dọc ngang giời rộng/
Vùng vẫy bể khơi/Đội giời đạp đất ở đời" thì hẳn là người cao lớn, trên trung bình so với nam giới. Lời thơ nhiều khi không cần tả thực, "bảy thước" chỉ là ẩn dụ. Cũng như Nguyễn Du miêu tả Từ Hải "Đội trời đạp đất ở đời/ Vai năm tấc rộng, thân mười thước cao" khiến bạn đọc không biết thước Tàu hay thước ta, đơn vị này qui ước vào thời điểm nào nữa. Có điều chắc chắn bạn đọc hiểu đó là thân hình cao lớn khác thường.
Cẩn bút: Giang Nam lãng tử
Long Xuyên 29/10/2012
"Từ vào thu đến nay:
Trả lờiXóaGió thu hiu hắt,
Sương thu lạnh
Giăng thu bạch,
Khói thu xây thành".
Phần mở đầu của Tản Đà khiến tôi nhớ đến bài Thu tứ của Lý Bạch:
"Gió thu thanh
Trăng thu minh
Lá rụng tụ rồi tán
Quạ đậu lạnh giật mình
Nhớ nhau biết đến ngày nào gặp
Giờ này đêm ấy biết bao tình"
(Trần Trọng Kim dịch)
Nhìn chung bài thơ thực hay, tuy có những câu văn xuôi quá, chẳng hạn "Từ vào thu đến nay" (có lẽ cụ Quách thêm vào cho hợp với ca trù ?)
Giang Nam lãng tử
Long Xuyên 29/10/2012
Tiết trời năm 2016 đã qua thu..! Tiến sỹ NXD cho đọc bài thơ " Cảm tiễn thu " của Tản Đà viết từ năm 1920, Lại có lời dẫn của Nguyễn Đăng Mạnh nhắc đến Nguyễn Du.
Trả lờiXóaTiết thu năm nay, quê hương của cụ Nguyễn Du "lộc" trời ngập lụt và "lộc" của FORMOSA
cụ Nguyễn Du đã từng " Trải qua một cuộc bể dâu/ Những điều trông thấy mà đau đớn lòng..."
Khoảng 200 năm sau cụ ND Tản Đà Viết về thu:
"Từ vào thu đến nay:
Gió thu hiu hắt,
Sương thu lạnh
Giăng thu bạch,
Khói thu xây thành."...
Vào thời điểm này ngồi đọc bài thơ mà "ngẫm hay muôn sự tại trời..!"
tôi chỉ biết ngậm ngùi cảm ơn TS Nguyễn Xuân Diện. Chúc TS mạnh khỏe vaF hạnh phúc.