TOÀN VĂN CHIẾU THOÁI VỊ CỦA VUA BẢO ĐẠI

CHIẾU THOÁI VỊ CỦA VUA BẢO ĐẠI

Buổi chiều 30 tháng 8, vua Bảo Đại đứng trước nhà mình. Ông kiên nhẫn chờ phái đoàn Trần Huy Liệu đến để trao ấn kiếm, vĩnh viễn chấm dứt chế độ vua chúa nghìn năm trên nước Việt.

77 NĂM ÔN LẠI LỊCH SỬ

Ngày 30/08/1945, vua Bảo Đại trao ấn kiếm cho đại diện Chính Phủ Lâm Thời nước Việt Nam Dân Chủ Cộng Hoà.

Trong sử sách chỉ có trích một câu ngắn của vua Bảo Đại trong Chiếu thoái vị rằng " ...muốn được làm Dân một nước tự do, hơn làm Vua một nước bị trị. Từ nay Trẫm lấy làm sung sướng được là Dân tự do, trong một nước độc lập".

Còn cả CHIẾU THOÁI Vị thì không được nhắc đến ! “Một mẩu bánh mì vẫn là bánh mì, một mẩu sự thật sẽ không còn là sự thật và tính khách quan không còn nữa”.

Dưới đây xin đăng toàn văn Chiếu thoái vị của Hoàng Đế Bảo Đại vị vua cuối cùng - Triều đại Phong kiến Việt Nam (công bố chính thức từ 25/08/1945)

CHIẾU THOÁI VỊ

"Vì hạnh phúc của dân tộc Việt Nam. Vì nền độc lập của Việt Nam.

Để đạt hai mục đích ấy, Trẫm tuyên bố sẵn sàng hy sinh tất cả, và ước mong rằng sự hy sinh của Trẫm đem lại lợi ích cho Tổ quốc. Nhận định rằng sự đoàn kết của toàn thể đồng bào chúng ta vào giờ phút này là một sự cần thiết cho Tổ quốc chúng ta, ngày 23 tháng 8, Trẫm đã nhắc lại cho toàn thể nhân dân ta là: Ở giờ phút quyết định này của Lịch sử, đoàn kết có nghĩa là sống, mà chia rẽ là chết.

Chiếu đà tiến dân chủ đang đẩy mạnh ở miền Bắc nước ta, Trẫm e ngại rằng một sự tranh chấp giữa miền Bắc với miền Nam khó tránh được, nếu Trẫm đợi sau cuộc trưng cầu dân ý, để quyết định thoái vị. Trẫm hiểu rằng, nếu có cuộc tranh chấp đó, đưa cả nước vào hỗn loạn đau thương, thì chỉ có lợi cho kẻ xâm lăng.

Trẫm không thể không ngậm ngùi khi nghĩ đến các tiên đế đã chiến đấu trên bốn trăm năm để mở mang bờ cõi từ Thuận Hóa đến Hà Tiên. Trẫm không khỏi tiếc hận là trong hai mươi năm ở ngôi, Trẫm không thể làm gì đem lại lợi ích đáng kể cho đất nước. Mặc dù vậy, và vững mạnh trong sự tin tưởng của mình, Trẫm đã quyết định thoái vị, và Trẫm trao quyền cho Chính phủ Dân chủ Cộng hòa.

Trước khi từ giã ngai vàng, Trẫm chỉ có ba điều muốn nói:

— Thứ nhất: Trẫm yêu cầu tân chính phủ phải giữ gìn lăng tẩm và miếu mạo của hoàng gia.

— Thứ hai: Trẫm yêu cầu tân chính phủ lấy tình huynh đệ đối xử với các đảng phái, các phe nhóm, các đoàn thể đã chiến đấu cho nền độc lập của đất nước, mặc dù không theo cùng đường hướng dân chủ của mặt trận, như vậy có thể giúp cho họ được tham gia vào sự kiến thiết đất nước, và chứng tỏ rằng tân chế độ đã được xây dựng trên tình đoàn kết dứt khoát của toàn thể nhân dân.

— Thứ ba: Trẫm yêu cầu tất cả các đảng phái, các phe nhóm, tất cả các tầng lớp xã hội cũng như toàn thể hoàng gia phải đoàn kết chặt chẽ để hậu thuẫn vô điều kiện cho Chính phủ Dân chủ Cộng hòa, hầu củng cố nền độc lập quốc gia.

Riêng về phần Trẫm, trong hai mươi năm ở ngôi, Trẫm đã trải qua bao nhiêu cay đắng. Trẫm muốn được làm Dân một nước tự do, hơn làm Vua một nước bị trị. Từ nay Trẫm lấy làm sung sướng được là Dân tự do, trong một nước độc lập. Trẫm không để cho bất cứ ai được lợi dụng danh nghĩa Trẫm, hay danh nghĩa hoàng gia để gieo rắc sự chia rẽ trong đồng bào của chúng ta.

Việt Nam độc lập muôn năm..."

Xem Chiếu Thoái vị tại đây: https://vi.wikipedia.org/wiki/Chi%E1%BA%BFu_tho%C3%A1i_v%E1%BB%8B_c%E1%BB%A7a_B%E1%BA%A3o_%C4%90%E1%BA%A1i

🏀Đại diện Việt Minh chấp nhận ba điểm của vua và đề nghị thêm:

1- Bảo Đại phải ra khỏi Hoàng cung và chỉ được mang theo những đồ dùng riêng.

2- Trừ của riêng, tài sản của triều đình là tài sản của chính quyền cách mạng.

Ảnh: Vua Bảo Đại đứng chờ phái đoàn của Chính phủ Lâm thời do ông Trần Huy Liệu (dẫn đầu), ông Nguyễn Lương Bằng và ông Cù Huy Cận vào điện Kiến Trung, chuẩn bị lễ trao ấn kiếm thoái vị.

Nguồn: FB Nguyễn Thái Sơn.

https://m.facebook.com/story.php?story_fbid=10221906971525121&id=1283953479

 

********

AI SOẠN CHIẾU THOÁI VỊ?

Trả lời: Vua Bảo Đại soạn, với sự trợ giúp của hoàng thân Vĩnh Cẩn
Soạn lúc nào: Đêm 22 tháng 8 năm 1945.
Soạn tại đâu: Tại điện Kiến Trung, hoàng thành Huế. 

Công bố lúc nào: Ngày 25 tháng 8 năm 1945.
Ai tiếp nhận: Đại diện Việt Minh là Trần Huy Liệu và Cù Huy Cận
Nơi tiếp nhận: Điện Kiến Trung, hoàng thành Huế.
Ngày tiếp nhận: Sáng 25 tháng 8 năm 1945. 

Bản Chiếu thoái vị của Bảo Đại công bố ngày 25 tháng 8 năm 1945 chính thức chấm dứt Nhà Nguyễn và chế độ quân chủ ở Việt Nam. Chiếu được vua Bảo Đại soạn với sự trợ giúp của hoàng thân Vĩnh Cẩn trong đêm 22 tháng 8 năm 1945 tại điện Kiến Trung, hoàng thành Huế. 

Sáng hôm sau, khi đại diện Việt Minh là Trần Huy Liệu và Cù Huy Cận đến điện Kiến Trung để tiếp thu bàn giao, lúc đầu vua Bảo Đại đưa bản Tuyên ngôn cho Trần Huy Liệu. Nhưng ông này hội ý với người đồng hành và tâu với Bảo Đại rằng:

- Thưa Hoàng thượng, nhân danh dân tộc Việt Nam, chúng tôi nhận bản văn này rất nhẹ nhàng, không câu nệ. Nhưng, chúng tôi kính xin Hoàng thượng cho tổ chức một buổi lễ vắn tắt, trong đó xin Hoàng thượng công khai tuyên bố cho mọi người biết.
Theo lời yêu cầu của Trần Huy Liệu, chiều ngày 30 tháng 8, 1945, Vua Bảo Đại mặc triều phục và đọc bản Tuyên ngôn Thoái vị trước hàng ngàn người tụ họp vội vã trước cửa Ngọ Môn.

Hiện tại, Văn bản Chiếu Thoái vị của Hoàng đế Bảo Đại có 2 bản: 

Bản 1: In trong sách "Việt Nam Máu Lửa" của Nghiêm Kế Tổ, Nhà xuất bản Mai Lĩnh, 1954, tr 38, 39, 40.

Bản 2: In trong cuốn "Con Rồng Việt Nam", do cựu hoàng Bảo Đại viết, Nguyễn Phước Tộc xuất bản, 1990, trang 186-188. Sách này do vua Bảo Đại viết, và được in ra khi ông còn tại thế. 

Cùng với "Chiếu thoái vị", Vua Bảo Đại còn ban hành một văn bản kèm theo dành riêng cho Hoàng tộc. 

Không có chuyện Đổng lý Văn phòng Phạm Khắc Hòe soạn như một số người vẫn nghĩ. 

VUA BẢO ĐẠI BÀN GIAO NHỮNG GÌ?

VUA BẢO ĐẠI BÀN GIAO NHỮNG GÌ?

 
Năm 1945, sau khi tuyên bố thoái vị, Vua Bảo Đại đã bàn giao cho Chính phủ Lâm thời Việt Nam Dân chủ cộng hòa toàn bộ hơn 3.000 bảo vật triều Nguyễn mà cơ quan lưu giữ hiện nay là Bảo tàng Lịch sử Quốc gia VN, trong đó có hàng trăm ấn bằng vàng (có ấn nặng 10kg), 94 cuốn sách bằng vàng và nhiều hiện vật có giá trị lịch sử và mỹ thuật. 

 
Lần thứ hai, cựu hoàng Bảo Đại đã bàn giao 175 triệu USD vẫn còn nằm trong ngân hàng quốc gia VN do chính quyền Ngô Đình Diệm tiếp quản cộng với 33 tấn vàng trong ngân hàng Pháp từ thời đế quốc VN cũng được chính quyền Ngô Đình Diệm đòi về từ ngân hàng Pháp.

BÚT TÍCH NGUYỄN HỮU ĐANG HÉ LỘ NHIỀU CHUYỆN VỀ NGÀY 2.9.1945

Thủ bút Nguyễn Hữu Đang. Nhà sử học Đặng Hùng cung cấp.

Tễu Blog: Xin giới thiệu một số trang thủ bút của Nguyễn Hữu Đang - nhà văn hóa, nhà hoạt động, trưởng ban tổ chức Ngày Độc lập 2-9-1945.

Trước khi xem vào nguyên bản viết tay, mời chư vị xem văn bản text từ trang CLB Người Yêu Sách Nguyễn Huy Tưởng. Văn bản text dưới đây so với bản viết tay của Nguyễn Hữu Đang có nhiều chỗ xuất nhập. 

Vũ Đình Hòe: NGUYỄN HỮU ĐANG, NGƯỜI CỘNG SẢN BẠN TÔI

Ảnh: Găp lại "người cộng sản bạn tôi" tại lễ kỷ niệm 60 năm Hội Truyền bá Quốc ngữ 

tại Bảo tàng lịch sử Việt Nam, 1938-1998

NGUYỄN HỮU ĐANG, NGƯỜI CỘNG SẢN BẠN TÔI

Vũ Đình Hòe

Lời dẫn của Vũ Thế Khôi: Hôm nay, ngày Tết Độc Lập, Mồng 2 tháng 9, tôi chợt chạnh lòng nhớ đến bác Nguyễn Hữu Đang. Bác là bậc Khai quốc công thần, Thứ trưởng bộ Tuyên truyền trong Chính phủ Nhân dân Lâm thời, là người được Hồ chủ tịch tin cẩn trao nhiệm vụ cấp tốc dựng lễ đài Ba Đình để đọc Tuyên ngôn Độc lập. Bác Nguyễn hữu Đang kiên quyết bảo vệ thành quả lớn nhất mà Cách mạng tháng Tám đã đem lại cho toàn dân là nền Dân chủ đa đảng dưới sự lãnh đạo của nnhững người Cộng sản chân chính - như chính bác viết lại sau này: “Thực chất phong trào “Nhân văn Giai phẩm”, nếu đứng về mặt chính trị, thì đó là một cuộc đấu tranh của một số người trí thức, văn nghệ sĩ và một số đảng viên về chính trị nữa, là chống, không phải chống đảng cộng sản, mà là chống chủ nghĩa Staline và chủ nghĩa Mao. Sự thâm nhập của chủ nghĩa Statline và chủ nghĩa Mao đưa đến nhiều hiện tượng cực quyền toàn trị. Nó gay gắt ghê lắm! Chúng ta đã phạm sai lầm trong Cải cách ruộng đất, rồi thì Chỉnh huấn, Chấn chỉnh tổ chức, Ðăng ký hộ khẩu, v.v. Tất cả những chính sách quá tả đó là đều từ phương Bắc xâm nhập vào Việt Nam”. Đó cũng chính là quan điểm của cha tôi và một số trí thức chân chính trong đảng Dân chủ bị xử lí khi bác Đang phải ra toà, chịu cái án 15 năm tù và 5 năm quản thúc do chính các đồng chí trong Đảng với ông "ưu đãi người có công"! 

Chính vì đồng quan điểm, và như tôi nhận ra sau này - đồng nhân cách - nên hai cụ trở nên đôi bạn Dân chủ-Cộng sản thân thiết: tôi hiểu như vậy cái đầu đề thiên hồi ký của cha tôi - "NGUYỄN HỮU ĐANG, NGƯỜI CỘNG SẢN BẠN TÔI".

Nguyễn Hữu Đang, người cộng sản bạn tôi

Vũ Đình Hòe

Người đảng viên Cộng sản đầu tiên mà ngẫu nhiên tôi gặp, nhưng không ngẫu nhiên kết bạn là Nguyễn Hữu Đang. 

77 NĂM TRƯỚC, CỤ PHẠM QUỲNH ĐƯỢC "MỜI"...VÀ MẤT TÍCH

77 NĂM TRƯỚC, CỤ PHẠM QUỲNH ĐƯỢC "MỜI"...VÀ MẤT TÍCH 

Vũ Thế Khôi 

76 năm trước, vào 2h chiều ngày 23 - 08 - 1945, một nhóm người vũ trang đi xe o-tô ập vào ấp Hoa Đường trên bờ sông An Cựu, "mời" cụ Phạm Quỳnh đi gặp chính quyền Cách mạng Thừa Thiên-Huế. Cụ Phạm không bao giờ trở về nữa.

Một thời gian dài có những lời biện bạch rằng cụ Phạm bị một nhóm dân quân manh động sát hại. May thay, 8 năm trước đại tá TS Nguyễn Văn Khoan đã viết ra sự thật trong sách do Nxb CAND in ấn: “Báo “Quyết Thắng”, cơ quan tuyên truyền và tranh đấu của Việt Minh Trung Bộ, số 11 ra ngày 9 - 12 - 1945 cho biết: “cả 3 tên Việt gian đại bợm (Ngô Đình Khôi, Phạm Quỳnh, Ngô Đình Huân) bị bắt ngay trong giờ cướp chính quyền, 2 giờ (chiều) ngày 23 - 8 và đã bị Uỷ ban khởi nghĩa kết án tử hình và đã thi hành ngay trong thời kỳ thiết quân luật”.

Phùng Quán: NHỮNG NĂM THÁNG CUỐI ĐỜI CỦA NGUYỄN HỮU ĐANG

Những ngày cuối năm, tìm thăm người dựng
Lễ đài Tuyên ngôn Độc lập

  

PHÙNG QUÁN

Lời dẫn của Diễn đàn (1993): Dưới đầu đề “Những ngày cuối năm, tìm thăm người dựng Lễ đài Tuyên ngôn Độc lập”, bài này được nhà văn Phùng Quán viết cách đây đúng một năm. Tác giả đã gửi ngay cho báo Văn Nghệ, nhưng cho đến đến nay vẫn chưa thấy đăng.

Diễn Đàn công bố tài liệu này, trước hết vì giá trị văn học của một bài kí thống thiết. Đó cũng là một chứng từ lịch sử quan trọng về ngày Tuyên ngôn Độc Lập 2.9.1945.

Tài liệu này còn mang một ý nghĩa sâu sắc: Nguyễn Hữu Đang (sinh năm 1912) được coi là người đứng đầu phong trào Nhân văn-Giai phẩm, còn Phùng Quán là thành viên trẻ tuổi nhất của phong trào này. Cả hai đã kiên quyết không chịu “đấm ngực nhận tội” và càng không chịu tố cáo người khác. Chính vì vậy mà hai ông đã bị đàn áp nặng nề. Đặc biệt ông Nguyễn Hữu Đang đã bị biệt giam 15 năm ở Hà Giang (từ năm 1958 đến 1973 – có lẽ ông là một trong vài ba người trên trái đất này hồi đó không biết có cuộc chiến tranh Việt-Mĩ), rồi bị đưa về quê nhà Thái Bình an trí gần 20 năm trời.

Từ đầu năm 1993, ông đã trở về sống ở Hà Nội, được trả lương hưu cán bộ bậc 5, nhưng vẫn chưa có nhà ở. Bạn bè ông đang yêu cầu chính quyền cấp nhà, bằng không họ sẽ vận động đồng bào và kiều bào đóng góp mua nhà cho ông.

ĐỪNG CHÀ ĐẠP LÊN BẢN TUYÊN NGÔN ĐỘC LẬP!

ĐỪNG CHÀ ĐẠP LÊN BẢN TUYÊN NGÔN ĐỘC LẬP!

Mạc Văn Trang

Ngày mùng 2 tháng 9 năm 1945, tại Thủ đô Hà Nội, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã long trọng đọc bản Tuyên ngôn Độc lập trước quốc dân đồng bào và cộng đồng quốc tế.
Mở đầu bản Tuyên ngôn đó là:

“Hỡi đồng bào cả nước,
"Tất cả mọi người đều sinh ra có quyền bình đẳng. Tạo hóa cho họ những quyền không ai có thể xâm phạm được; trong những quyền ấy, có quyền được sống, quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc"....

“Bản Tuyên ngôn Nhân quyền và Dân quyền của Cách mạng Pháp năm 1791 cũng nói: Người ta sinh ra tự do và bình đẳng về quyền lợi; và phải luôn luôn được tự do và bình đẳng về quyền lợi.
Đó là những lẽ phải không ai chối cãi được”...

1945: CÓ 2 BẢN TUYÊN NGÔN ĐỘC LẬP CỦA BẢO ĐẠI VÀ HỒ CHÍ MINH

70 năm nhìn lại: Từ Bảo Đại đến Hồ Chí Minh
- HAI BẢN TUYÊN NGÔN ĐỘC LẬP

Phạm Cao Dương
8-9-2015

Viet Catholic

Trong lịch sử tranh đấu giành độc lập của dân tộc Việt Nam trong thế kỷ hai mươi, hai lần nước ta đã được các nhà cầm quyền đương thời chính thức tuyên bố độc lập. Lần thứ nhất vào ngày 11 tháng 3 năm 1945 bởi Hoàng Đế Bảo Đại và lần thứ hai vào ngày 2 tháng 9 năm 1945 bởi Chủ tịch Chính Phủ Lâm Thời Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa Hồ Chí Minh. Hai lần cả thảy, nhưng đa số người Việt chỉ biết hay chỉ được học có một lần. Họ chỉ biết hay chỉ được học bản tuyên ngôn của Hồ Chí Minh ngày 2 tháng 9 mà không biết hay không được học bản tuyên ngôn của Bảo Đại ngày 11 tháng 3. Lịch sử do đó chỉ được biết có một nửa thay vì toàn vẹn. Bài này nhằm bổ khuyết cho tình trạng thiếu sót đó, đồng thời phân tích nội dung và ý nghĩa của từng bản.

ÔNG BẢO ĐẠI CÓ CỐNG HIẾN GÌ CHO NƯỚC VIỆT NAM?

Hình: Lễ Bế Mạc Khoá đầu tiên Võ Bị Đà Lạt. Tân thiếu úy thủ-khoa chào Quốc Trưởng Bảo Đại và nhận kiếm.

An Nam Yakukohaiyo

Ông Bảo Đại có cống hiến gì cho nước Việt Nam?

- Ông là người có những cải cách mới cho triều đình nhà Nguyễn, bãi bỏ các vị thượng thư già cả lạc hậu thay bằng những người trí thức mới, phế bỏ chế độ thái giám vô nhơn tánh, bỏ thủ tục quỳ lạy vua.

- Ông mở rộng ngoại giao với các quốc gia trên thế giới như Campuchia, Trung Hoa Dân Quốc, Tân Tây Lan, Úc Đại Lợi, Lào, Anh Quốc, Pháp quốc, Ý Đại Lợi, Thái....

NGÀY NÀY 74 NĂM TRƯỚC, CỤ PHẠM QUỲNH ĐƯỢC MỜI VÀ MẤT TÍCH

Vũ Thế Khôi 

74 năm trước, vào 2g ngày này, 23 - 08 - 1945, một nhóm người vũ trang đi xe o-tô ập vào ấp Hoa Đường trên bờ sông An Cựu, "mời" cụ Phạm Quỳnh đi gặp chính quyền Cách mạng Thừa Thiên-Huế. Cụ Phạm không bao giờ trở về nữa.

Một thời gian dài có những lời biện bạch rằng cụ Phạm bị một nhóm dân quân manh động sát hại. May thay, 8 năm trước đại tá TS Nguyễn Văn Khoan đã viết ra sự thật trong sách do Nxb CAND in ấn: “Báo “Quyết Thắng”, cơ quan tuyên truyền và tranh đấu của Việt Minh Trung Bộ, số 11 ra ngày 9 - 12 - 1945 cho biết: “cả 3 tên Việt gian đại bợm (Ngô Đình Khôi, Phạm Quỳnh, Ngô Đình Huân) bị bắt ngay trong giờ cướp chính quyền, 2 giờ (chiều) ngày 23 - 8 và đã bị Uỷ ban khởi nghĩa kết án tử hình và đã thi hành ngay trong thời kỳ thiết quân luật”.

Chủ tịch Uỷ ban Khởi nghĩa Thừa Thiên-Huế bấy giờ là Tố Hữu…”

Vậy tại sao Hồ Chủ tịch gọi cụ Phạm Quỳnh là "học giả" và viết thư mời ra cộng tác với Cách mạng?

Nguyễn Cảnh Thuỵ: Lúc chuẩn bị được "mời đi", cụ còn có vẻ phấn khởi, dặn các con lấy hết vải đỏ ra may cờ cho Việt Minh. Khi bị gọi đi, các con nhắc cụ chưa uống thuốc, cụ bảo chốc về uống. Cụ có ngờ đâu họ tóm cụ đi... thủ tiêu(!)

________________

TÔI ĐI CẢI TÁNG THẦY TÔI

Phạm Tuân

Phạm Tôn'blog 

Lời dẫn của Phạm Tôn: Ông Phạm Tuân là con trai út trong năm con trai của Phạm Quỳnh, sinh năm 1936 tại Huế, hiện định cư tại Mỹ. 

…Năm 1948, anh Bích tôi (Phạm Tuân – PT ghi chú) lúc bấy giờ làm Bí thư cho Quốc trưởng Bảo Đại đã dò hỏi được nơi Thầy tôi bị giết và chôn nhưng không thực hiện được việc tìm kiếm. Phần vì địa điểm là một nơi xa xôi, hẻo lánh, hiểm trở, lại là một vùng “xôi đậu” thiếu an ninh. Phần vì nghe lời khuyên can của những người am hiểu tình hình: không nên mạo hiểm, vì rất có thể đây là cái bẫy…giăng ra để bắt và tiêu diệt những người có liên hệ với các nạn nhân…Một hình thức “nhổ cỏ phải nhổ cho sạch rễ” vậy.

Mãi cho đến năm 1956…bỗng một hôm gia đình chúng tôi được thông báo chuẩn bị sẵn sàng để đi nhận lãnh hài cốt Thầy tôi! Một niềm vui mừng khôn tả, đồng thời một nỗi xúc động vô biên tràn ngập trong lòng anh chị em chúng tôi. Lập tức chúng tôi đi tìm những tin tức chính xác hơn.

Được sự giới thiệu của ông Hoàng Hùng (Bộ trưởng Bộ Kiến Thiết) (là con trai một người bạn Phạm Quỳnh, từng ở nhà Phạm Quỳnh thời còn đi học ở Hà Nội – PT ghi chú) và ông Võ Văn Hải (Văn phòng Phủ Tổng thống), chúng tôi tìm đến gặp ông Võ Như Nguyện. Được biết ông Võ Như Nguyện (nguyên Tỉnh trưởng Bình Định) cùng ông Hoàng Ngọc Trợ (Quận trưởng quận Phong Điền, Thừa Thiên) là những người được Tổng thống Ngô Đình Diệm trao cho việc tìm kiếm (hài cốt cha con Ngô Đình Khôi, anh của Ngô Đình Diệm – PT ghi chú).

Việc tìm kiếm hài cốt không đơn giản mà là một công tác lớn lao, đòi hỏi nhiều thời gian, nhân lực, phương tiện và an ninh tuyệt đối

Ngày 5 tháng 2 năm 1956 (cận Tết) tôi và chị Hảo (Phạm Thị Hảo, con gái thứ ba trong tám con gái của Phạm Quỳnh – PT ghi chú) tôi đi Huế để cùng với một phái đoàn của chính phủ tìm và nhận hài cốt các nạn nhân.

…Thật “nghịch đời”, lúc sinh thời, Thầy tôi và cụ Khôi vì khác chính kiến nên đã trở thành thù địch, thề “không đội trời chung”, thế mà khi thác lại nằm chung một hố.

Chúng tôi (tôi và chị Hảo) phải ở lại Huế lâu hơn dự định, vì như đã tả ở trên, địa điểm là một nơi xa xôi, khó đi lại nên chính phủ phải huy động công binh khai quang, ủi đất làm đường, bắc cầu cho xe hơi đi…trên mười lăm cây số. Ngoài ra còn phải điều động binh sĩ đến giữ an ninh quanh vùng. Nói tóm lại là cả một công trình nan giải mà chỉ có một chính quyền mới thực hiện được mà thôi…

…Nhưng đôi lúc tôi tự hỏi, giả sử như Thầy tôi không bị chôn vùi cùng huyệt với cụ Khôi và ông Huân, những người thân của Tổng thống, thì chúng tôi có được sự giúp đỡ này không?

Suốt ngày 8 tháng 2 năm 1956, đào xới đất, kết quả chỉ bới lên được một bộ hài cốt không phải là của một trong ba người. Mọi người đều thất vọng, lại lo rằng sau mười một năm, trải qua bao mùa lũ lụt, có thể các di hài bị nước lũ cuốn trôi đi chăng?

Đến chiều hôm sau, cận Tết, dưới trời mưa lâm râm, bỗng xuất hiện một cụ già đi ngang qua. Cụ hỏi toán dò tìm: “Đã tìm thấy các cụ chưa? Đào mương nào, mương cũ hay mương mới?”. Thì ra có hai mương…Cụ già nói tiếp: “Cách đây mười một năm tại đây tôi có đào một con mương để dẫn nước từ sông lên ruộng. Hôm sau, ra tát nước thì thấy mương bị lấp. Du kích trong làng cấm không cho tới gần. Vài năm sau, có người đến thầu mấy thửa ruộng của tôi, cũng đào mương, thì bị khuyến cáo không được đào thẳng mà phải đào chếch sang một bên”.

Thì ra đây là “mương mới”, chỗ tìm ra hài cốt độc nhất nói trên. Toán công binh tiếp tục đào sâu hơn, với chu vi rộng lớn hơn, thì quả nhiên tìm được ba bộ hài cốt ở vị thế đúng như những chi tiết thâu lượm được.

Gần đến hài cốt, để tránh đụng đến xương, đám người có phận sự ngưng sử dụng cuốc, xẻng mà chỉ dùng đũa cả khơi đất ra từng mảng. Sau cùng lộ ra rõ rệt ba bộ hài cốt nằm chồng lên nhau.

Hài cốt của Thầy tôi rất dễ nhận vì dài và ngay cạnh, tôi nhận ra được đôi mắt kính cận…Hài cốt của cụ Khôi và ông Huân thì ngắn và nhỏ bé. Thân nhân nhà họ Ngô còn nhận ra được hai chiếc răng vàng và cái thắt lưng to bản (quân phục Nhật) của ông Huân.

Ban tổ chức đã chuẩn bị sẵn ba cái tĩnh, vải liệm trắng đỏ, ba chậu tráng men lớn chứa đầy cồn 90 để rửa xương.

Việc thử nghiệm, rửa hài cốt và tẩm liệm kéo dài đến khi trời tối

Tại làng Văn Xá, quan tài cụ Khôi và ông Huân được quàn dưới một lều vải lớn, có thể chứa cả trăm người, có đèn điện thắp sáng choang, vòng hoa phúng viếng bày la liệt, lính mặc lễ phục túc trực hai bên, các bộ trưởng thứ trưởng âu phục trắng cà vạt đen, các đại biểu, cán bộ đủ mọi cấp ra vào tấp nập…Tiếng cầu kinh của giáo chúng thập phương vang rền suốt đêm. Được biết, ngày hôm sau sẽ di chuyển hai quan tài về Hiền Sĩ. Tại đây, một nhà thờ lớn đã được dựng lên để cử hành tang lễ trọng thể theo nghi thức quốc táng, có đông người tham dự và sau mồng ba Tết mới đưa về Phú Cam chôn cất.

Trong khi đó, trên một ngọn đồi thấp cách đấy không xa, trong một chiếc lều nhà binh nhỏ bé, dưới ánh sáng mờ ảo của mấy ngọn nến, hai chị em tôi cùng cụ bà Ưng Trình (thông gia với gia đình chúng tôi) thay phiên thắp nhang bên linh cữu Thầy tôi.

Chúng tôi có mời một thượng toạ trụ trì tại một ngôi chùa nhỏ trong làng đến làm lễ cầu siêu. Bên chính quyền cũng cử một đại diện đến phúng điếu và phân ưu. Sau đó, cắt cử hai quân nhân mặc lễ phục nghiêm chỉnh túc trực bên quan tài.

Như trên đã nói, ban tổ chức có cung cấp ba tĩnh bằng sành để đựng hài cốt…Cả ba có nắp in hình thánh giá của công giáo, nên chị tôi đã tế nhị từ chối để chỉ dùng cái tĩnh đã mua sẵn dành riêng cho đệ tử nhà Phật với chữ “Vạn” trên nắp.

Quá tủi thân trước sự khắc biệt, lòng ngậm ngùi thê thiết, chị em chúng tôi quyết định thuê đò chở quan tài Thầy tôi về Huế ngay đêm hôm ấy… Tám giờ sáng hôm sau thì đến chùa Vạn Phước. Thượng toạ trụ trì đã chờ sẵn. Sau nghi thức đơn giản, đúng chín giờ thì hạ huyệt. Một số đông bạn học cũ của các anh chị tôi tại hai trường Khải Định và Đồng Khánh đến chia buồn và tiễn đưa.

Thời gian dài kế tiếp sau đấy, người dân Sài Gòn được thấy một con đường lớn, rộng từ phi cảng Tân Sơn Nhất vào trung tâm thủ đô mang tên đại lộ Ngô Đình Khôi… Rồi đến thời Đệ nhị Cộng hoà của Tổng thống Thiệu “nghe nói” tên Thầy tôi đã được đặt cho một con đường nhỏ, gần đường Triệu Đà trong Chợ Lớn… Chị tôi và tôi lân la đi tìm, nhưng chẳng thấy tăm hơi…Tất cả chỉ là một “dự tính” mà thôi.

Ôi, thế thái nhân tình…

P.T.
__________

(Trích bài Sống lại với ký ức thuở ngày xưa, báo Ngày Nay (tiểu bang Minesota), số 385, ngày 30-6-2005 và Việt Học tạp chí phổ thông, số 2 (Nam Califonia) tháng 6-2005).

Viếng mộ Cụ Phạm Quỳnh - mùa hè 2019, nhân tròn 100 năm Nam Phong:

 

Bài Đặc biệt: ĐÔI DÒNG VỀ CUỘC CÁCH MẠNG THÁNG 8 VÀ NGÀY 2/9

Cảnh người trèo tường vào tòa nhà Bắc Bộ phủ. Ảnh Tư liệu

Đôi dòng về cuộc cách mạng tháng 8 và ngày 2/9

Hoàng Bùi

Trước kia trong sách lịch sử, kể cả sách giáo khoa, ngày 19/8 được gọi là ngày "cướp chính quyền", sau này sửa lại thành ngày "giành chính quyền", về sau nữa thì sửa lại thành "giành chính quyền về tay nhân dân", và trong sách giáo khoa lịch sử, ý nghĩa cơ bản cuộc cách mạng tháng 8 được ghi nhận:

TƯ TƯỞNG LẬP HIẾN Ở VN TRƯỚC CÁCH MẠNG THÁNG 8 - 1945

Tư tưởng lập hiến ở Việt Nam
trước Cách mạng tháng Tám năm 1945 

PGS.TS. Thái Vĩnh Thắng
Đại học Luật Hà Nội

Lịch sử lập hiến Việt Nam bắt đầu từ năm 1946 khi bản Hiến pháp đầu tiên được Quốc hội nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa thông qua. Tuy nhiên, tư tưởng lập hiến đã xuất hiện ở Việt Nam trước đó khoảng gần một thế kỷ, sau khi bản Tuyên ngôn độc lập của nước Mỹ năm 1776, Hiến pháp nước Mỹ năm 1787 và Tuyên ngôn nhân quyền và dân quyền nước Pháp năm 1789 ra đời, đặc biệt vào những năm cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX khi những luồng gió mới của chính sách Duy tân của Minh Trị Thiên hoàng ở Nhật Bản và Cách mạng Trung Hoa năm 1911 thổi vào Việt Nam. Tư tưởng lập hiến Việt Nam đã xuất hiện trong giới trí thức Việt Nam mà tiêu biểu là Nguyễn Trường Tộ, Phạm Quỳnh, Nguyễn Văn Vĩnh, Bùi Quang Chiêu, Phan Bội Châu, Phan Chu Trinh, Huỳnh Thúc Kháng, Nguyễn An Ninh, Phan Văn Trường, đặc biệt là tư tưởng lập hiến của nhà cách mạng Nguyễn Ái Quốc.

Nguyễn Thụy Kha: NGUYỄN HỮU ĐANG - MỘT NGỌN LỬA

Nguyễn Hữu Đang (trái) và nhạc sĩ Văn Cao tại Lễ kỷ niệm 65 năm thành lập Báo Lao Động 14/8/1994. Ảnh: Nguyễn Đình Toán

Nguyễn Hữu Đang - Một ngọn lửa

Nguyễn Thụy Kha

Báo Lao động

11:40 29/02/2016

Nguyễn Hữu Đang đã có những đóng góp rất lớn với phong trào Quốc ngữ ở miền Bắc những năm đầu thập niên 1940 của thế kỷ trước.

PHẢI THOÁI VỊ VÔ ĐIỀU KIỆN, BẰNG KHÔNG SẼ BỊ CÁCH MẠNG XỬ LÝ!

HOÀNG ĐẾ PHẢI THOÁI VỊ VÔ ĐIỀU KIỆN, BẰNG KHÔNG SẼ BỊ CÁCH MẠNG XỬ LÝ!

Bùi Quang Minh

Nhà nào cũng nhộn nhịp may cờ, dán cờ, viết khẩu hiệu; các đoàn thanh niên nam nữ mang gậy gộc, giáo mác bắt đầu từ nông thôn kéo vào thành phố (Huế); thanh niên tiền tuyến, bảo an binh và cả lính hộ Thành đều đã ngả theo cách mạng. Huế là một thành phố, nhiều người đeo bài ngà nhất trong toàn cõi Việt Nam, mà từ ngày 22 tháng 8 tuyệt đối không thấy một người nào đeo bài ngà đi ngoài phố nữa.

BBC: CƯỚP CHÍNH QUYỀN & THAY QUYỀN DÂN

Năm 1945: Cướp chính quyền 

và thay quyền dân

BBC Việt ngữ 
1-9-2018 

Nhân kỷ niệm cuộc Cách mạng Tháng Tám và ngày 2/9 ở Việt Nam năm nay, BBC Tiếng Việt giới thiệu các ý kiến khác nhau về giai đoạn lịch sử này.

Ông Trần Thanh Hiệp, cựu luật sư Tòa Thượng Thẩm Sài Gòn trước 30/4/1975 nói với BBC Tiếng Việt từ Paris về điều ông gọi là thiếu tính chính danh của hành động 'cướp chính quyền' năm 1945. 
.

Trần Gia Phụng: CHÍNH PHỦ TRẦN TRỌNG KIM

Chính phủ Trần Trọng Kim 

Trần Gia Phụng
Nghiên cứu lịch sử

Sau khi vua Bảo Đại công bố Bản TUYÊN NGÔN ĐỘC LẬP ngày 11-3-1945, Phạm Quỳnh cùng toàn thể thượng thư sáu bộ trong triều đình Huế xin từ chức. Vua Bảo Đại triệu tập nhân sĩ khắp nước đến gặp, để thăm dò việc thành lập chính phủ mới.

TRẦN TRỌNG KIM - CHÍNH KHÁCH BẤT ĐẮC DĨ?

Chính phủ Trần Trọng Kim. Ảnh: Internet.

Trần Trọng Kim, chính khách bất đắc dĩ?

Trần Văn Chánh
Đông tác giao lưu

“Một cơn gió bụi” nổi lên bao trùm hoàn hải trong bối cảnh cuộc Chiến tranh thế giới thứ II đến hồi quyết liệt đã làm cho cuộc đời nhà giáo-nhà nghiên cứu Trần Trọng Kim không còn được êm ả cách tương đối như trước. Người Nhật, kéo vào Đông Dương từ những năm 40, với nhiều ý đồ có sẵn trong mối quan hệ tranh quyền với Pháp, đã bắt đầu cho người ve vãn, tìm cách lui tới làm quen, lấy cớ để hỏi han ông những kiến thức liên quan các vấn đề văn hóa, lịch sử. Việc này Trần Trọng Kim đã thuật lại khá rõ trong tập hồi ký cuối đời, mà gần đây đã được đưa lên mạng Internet nên rất dễ tìm đọc. Ngay từ chương đầu, thái độ sống và lập trường chính trị của ông đã được bộc lộ khá rõ:

CỤ BÀ TRỊNH VĂN BÔ ĐEM THEO NỖI HẬN XUỐNG SUỐI VÀNG

Tổng bí thư Trường Chinh đến chia buồn cùng gia quyến cụ Trịnh Văn Bô tại lễ tang 

nhà tư sản dân tộc yêu nước năm 1988. Ảnh Tư liệu gia đình.

Nỗi buồn nhân đôi của gia đình 

ông bà Trịnh Văn Bô
 

Thanh Niên Online 

02:44 PM - 07/11/2017

Không nhiều người biết, lúc cụ bà Hoàng Thị Minh Hồ, quả phụ của nhà tư sản yêu nước Trịnh Văn Bô, qua đời, nỗi buồn sâu thẳm trong lòng vẫn chưa được khơi thông, thậm chí còn là nỗi buồn nhân đôi!

Cụ bà Hoàng Thị Minh Hồ, quả phụ nhà tư sản dân tộc yêu nước Trịnh Văn Bô vừa trút hơi thở cuối cùng vào đêm 5.11 tại Hà Nội trong sự tiếc thương và ngưỡng mộ của hàng triệu người Việt Nam yêu Tổ quốc. Không nhiều người biết, lúc cụ nhắm mắt, nỗi buồn sâu thẳm trong lòng vẫn chưa được khơi thông, thậm chí còn là nỗi buồn nhân đôi! 

GIAN NAN, CHUYỆN GIA ĐÌNH ÔNG BÀ TRỊNH VĂN BÔ ĐI ĐÒI NHÀ

Ảnh: Vợ chồng ông Trịnh Văn Bô, bà Hoàng Thị Minh Hồ thời trẻ

DOANH NHÂN TRỊNH VĂN BÔ GÓP CHO VIỆT MINH 
HƠN 5000 LƯỢNG VÀNG

Cụ Trịnh Văn Bô (1914 - 1988) là hậu duệ đời thứ 9 của An Đô Vương Trịnh Cương, hậu duệ đời thứ 16 của Minh Khang Thái Vương Trịnh Kiểm. 

Chính nhờ người cha đã gây dựng cơ sở kinh doanh để đến đời cụ Trịnh Văn Bô và người vợ là bà Hoàng Thị Minh Hồ mà thương hiệu vải Phúc Lợi là một trong những doanh nhân nổi tiếng đất Hà thành những năm đầu thế kỷ 20.

TRẦN TRỌNG KIM TỪ CHỐI KHI NHẬT ĐỀ NGHỊ GIÚP TẤN CÔNG VM

THỦ TƯỚNG TRẦN TRỌNG KIM TỪ CHỐI 

KHI NHẬT ĐỀ NGHỊ GIÚP TẤN CÔNG VIỆT MINH

Hoàng Giang

Ngày 17 tháng 4 năm 1945, Nội các chính phủ Trần Trọng Kim ra mắt. Chính phủ không thành lập Bộ quốc phòng và tổ chức quân đội để tránh người Việt Nam phải tham gia chiến tranh thế giới thứ II với tư cách đồng minh của Nhật Bản.

Được tin Việt Minh nổi lên ở ngoài Bắc, đại sứ Nhật ở Huế là Massayuki Yokoyama đến gặp vua Bảo Đại, đề nghị vua Bảo Đại dùng lực lượng của Nhật tiêu diệt Việt Minh, vì quân đội Nhật ở Đông Dương vẫn còn nguyên vẹn với 50.000 quân tinh nhuệ, đủ sức can thiệp và đàn áp, đại sứ Nhật ở Huế xác định với vua Bảo Đại rằng chỉ cần 2 giờ đồng hồ là quân đội Nhật sẽ dẹp tan cuộc nổi loạn của Việt Minh ở Huế. Vua Bảo Đại từ chối đề nghị của Yokoyama. (Theo lời kể của ông Phan Văn Vỹ, nhị đẳng thị vệ, người trực gác buổi tối khi Yokoyama đến gặp vua Bảo Đại).