Phùng Quán: NHỮNG NĂM THÁNG CUỐI ĐỜI CỦA NGUYỄN HỮU ĐANG

Những ngày cuối năm, tìm thăm người dựng
Lễ đài Tuyên ngôn Độc lập

  

PHÙNG QUÁN

Lời dẫn của Diễn đàn (1993): Dưới đầu đề “Những ngày cuối năm, tìm thăm người dựng Lễ đài Tuyên ngôn Độc lập”, bài này được nhà văn Phùng Quán viết cách đây đúng một năm. Tác giả đã gửi ngay cho báo Văn Nghệ, nhưng cho đến đến nay vẫn chưa thấy đăng.

Diễn Đàn công bố tài liệu này, trước hết vì giá trị văn học của một bài kí thống thiết. Đó cũng là một chứng từ lịch sử quan trọng về ngày Tuyên ngôn Độc Lập 2.9.1945.

Tài liệu này còn mang một ý nghĩa sâu sắc: Nguyễn Hữu Đang (sinh năm 1912) được coi là người đứng đầu phong trào Nhân văn-Giai phẩm, còn Phùng Quán là thành viên trẻ tuổi nhất của phong trào này. Cả hai đã kiên quyết không chịu “đấm ngực nhận tội” và càng không chịu tố cáo người khác. Chính vì vậy mà hai ông đã bị đàn áp nặng nề. Đặc biệt ông Nguyễn Hữu Đang đã bị biệt giam 15 năm ở Hà Giang (từ năm 1958 đến 1973 – có lẽ ông là một trong vài ba người trên trái đất này hồi đó không biết có cuộc chiến tranh Việt-Mĩ), rồi bị đưa về quê nhà Thái Bình an trí gần 20 năm trời.

Từ đầu năm 1993, ông đã trở về sống ở Hà Nội, được trả lương hưu cán bộ bậc 5, nhưng vẫn chưa có nhà ở. Bạn bè ông đang yêu cầu chính quyền cấp nhà, bằng không họ sẽ vận động đồng bào và kiều bào đóng góp mua nhà cho ông.

Hoàng Ngọc Hiến: CÁI NƯỚC MÌNH NÓ THẾ !

Hoàng Ngọc Hiến – Cái nước mình nó thế

Phạm Thị Hoài và Trương Hồng Quang
thực hiện

Sinh thời, nhà nghiên cứu và giảng dạy văn học Hoàng Ngọc Hiến là một trong những trí thức phê phán giàu ảnh hưởng tại Việt Nam. Ông nổi tiếng với khái niệm "văn học phải đạo" để chỉ nền văn học chính thống xã hội chủ nghĩa. Ông cũng được coi là người phát hiện và ủng hộ Nguyễn Huy Thiệp, định hướng rõ rệt cho phong trào văn học thời Đổi Mới. Mười lăm năm trước, năm 2004, diễn đàn talawas mà tôi là người phụ trách chính có một cuộc phỏng vấn với Giáo sư Hoàng Ngọc Hiến nhân một lần ông ghé thăm Berlin. Tuy nhiên, ở phút cuối, ông đã đề nghị talawas hủy đăng bài, vì thời điểm chưa thích hợp. Ông qua đời đầu năm 2011. Trước đó không lâu, talawas cũng ngừng hoạt động. Nay tôi chính thức công bố toàn văn bài phỏng vấn dài gần một vạn chữ này trên trang lưu trữ cá nhân pro&contra của mình. Một số trích đoạn cũng đồng thời được đăng trên tuần báo Trẻ.

Nhật ký Đặng Thùy Trâm: SO SÁNH NGUYÊN TÁC VÀ ẤN BẢN

Nhật kí Đặng Thuỳ Trâm:

so sánh nguyên tác và ấn bản

Nguyễn Ngọc Giao 
Paris, ngày 19.10.2005 

© 2005 talawas

Bài viết của Phạm Hoàng Quân («Biên soạn nhật ký?») cho thấy có sự khác biệt giữa văn bản viết tay của Đặng Thuỳ Trâm (xem bản pdf trênhttp://star.vietnam.ttu.edu/) và ấn bản của Nhã Nam & Nhà xuất bản Hội nhà văn (Hà Nội, 2005). Nhà xuất bản khẳng định (tr. 7): «Trong quá trình biên soạn và chỉnh lý, chúng tôi cố gắng tôn trọng nguyên bản câu văn cũng như những thói quen dùng từ và ngữ pháp của tác giả - chỉ sửa lại một số từ địa phương hoặc lược bớt những từ trùng lặp». Theo đài BBC, ông Vương Trí Nhàn, người biên tập cuốn sách, cho biết «mặc dù ông chỉ tham gia ở khâu cuối cùng và về mặt kỹ thuật nhiều hơn nội dung, nhưng ông nói ông tin rằng công việc biên tập cuốn sách chỉ làm cho nó dễ đọc hơn», «bà Đặng Kim Trâm, em út của bà Đặng Thùy Trâm là người chủ biên, quyết định nội dung phần ra mắt công chúng». Ông nói với BBC rằng bà Kim Trâm khẳng định bà «dám chịu trách nhiệm và không sợ thách thức của dư luận». Ông nói rằng sẽ là «không tôn trọng độc giả» nếu không biên tập cuốn nhật ký vì nó sẽ kèm theo những lỗi chính tả, những câu viết có thể không rõ nghĩa hoặc sách sẽ quá dày và tốn thời gian của người đọc. 

Qua những câu trích dẫn trên, người đọc biết rằng ngoài những lỗi chính tả và những từ trùng lặp, bản in còn khác nguyên bản ở: (1) những đoạn bị lược bỏ; (2) những đoạn được «biên soạn» lại. Vì không biết số lượng và nội dung những đoạn bị lược bỏ hay «biên tập», người đọc không thể kiểm chứng (xác nhận hay phủ nhận) lời khẳng định của Vương Trí Nhàn: «Chúng tôi không làm lệch, sai lạc tư tưởng chính, không có gì xuyên tạc, làm méo mó nhật ký», do đó, tuỳ theo cảm nhận chủ quan, mỗi người dễ đi tới những kết luận thiếu căn cứ - và trên thực tế, đã có không ít người làm như vậy.

10 NĂM TRƯỚC ĐÃ CÓ NHIỀU NGHI VẤN "NHẬT KÝ ĐẶNG THÙY TRÂM"

Biên soạn nhật ký?
Phạm Hoàng Quân
© 2005 talawas

Nhật ký Đặng Thùy Trâm, Nhà xuất bản Hội Nhà văn 2005

Ngày 23 tháng 9 năm 2005, báo Thanh Niên đăng một bài được viết vào tháng 10 sắp tới, sự kiện này có lẽ cũng nên xếp vào kỷ lục trong làng báo. Đó là bài của Đặng Vương Hưng giới thiệu nhật ký Tài hoa ra trận của liệt sĩ Hoàng Thượng Lân. Cuối bài ghi “Hà Nội tháng 10.