Tài liệu đặc biệt: CỤ TRẦN TRỌNG KIM NÓI VỀ VIỆT MINH

Thủ bút Trần Trọng Kim
Thư gửi Hoàng Xuân Hãn năm 1947

Nguyễn Đức Toàn

Trần Trọng Kim (1887-1953) là một nhà giáo, một nhà nghiên cứu văn học, sử học có tiếng trong giới trí thức nước ta thời cận đại. Ông đã để lại nhiều công trình nghiên cứu có giá trị, như Nho giáo, Việt Nam sử lược, có đóng góp cho tri thức và nghiên cứu lịch sử văn hóa nước nhà. Trong khi tiếp xúc với văn bản Nam quốc địa dư chí, tôi phát hiện ra bức thư này nằm giữa tờ bìa ngoài gấp đôi đã bị phết hồ dán kín lại, do thời gian lâu ngày lớp hồ khô đi, trong lúc kiểm tra văn bản bức thư vô tình rơi ra. Được biết một số sách Hán Nôm có nguồn gốc từ thư viện riêng của gia đình GS. Hoàng Xuân Hãn. Bức thư này có lẽ đã đến tay cụ Hoàng và được cụ Hoàng dấu kín vào tờ bìa của cuốn Nam quốc địa dư chí, mà sau này được hiến tặng lại cho thư viện. Đối chiếu với tập hồi ký Một cơn gió bụi của cụ Trần đã được xuất bản trong những năm 60, chúng tôi nhận định đây chính xác là bút tích và giọng văn của cụ Lệ thần - Trần Trọng Kim, vì những nhân vật trong thư nhắc đến đều là những gương mặt trí thức chính trị đương thời với cụ. Ngày tháng, sự kiện, giọng văn và tư tưởng trong bức thư hoàn toàn phù hợp với ngày tháng, sự kiện, giọng văn, tư tưởng của cụ Trần trong tập hồi ký đã nêu trên.

Tư liệu: NHÂN 69 NĂM NGÀY MẤT CỦA LỆ THẦN TRẦN TRỌNG KIM

Nhân 69 năm, Ngày mất của Lệ Thần Trần Trọng Kim

(2-12- 1953 - 2-12-2022)

Trần Đình Dũng: Trần Trọng Kim (1883 – 1953) là một học giả danh tiếng, là nhà giáo dục, nhà nghiên cứu sử học, văn học, tôn giáo Việt Nam. Ông có bút hiệu Lệ Thần. Ông là tác giả của nhiều tác phẩm về lịch sử, văn hóa, Nho giáo,...

Trần Trọng Kim từng làm Thủ tướng của chính phủ Đế quốc Việt Nam (1945) được thành lập trong thời kỳ Nhật Bản chiếm đóng Việt Nam.

Tài liệu đặc biệt: CỤ TRẦN TRỌNG KIM NÓI VỀ VIỆT MINH

Thủ bút Trần Trọng Kim
Thư gửi Hoàng Xuân Hãn năm 1947

Nguyễn Đức Toàn

(Viện Nghiên cứu Hán Nôm)
.

Trần Trọng Kim (1887-1953) là một nhà giáo, một nhà nghiên cứu văn học, sử học có tiếng trong giới trí thức nước ta thời cận đại. Ông đã để lại nhiều công trình nghiên cứu có giá trị, như Nho giáo, Việt Nam sử lược, có đóng góp cho tri thức và nghiên cứu lịch sử văn hóa nước nhà. Trong khi tiếp xúc với văn bản Nam quốc địa dư chí, tôi phát hiện ra bức thư này nằm giữa tờ bìa ngoài gấp đôi đã bị phết hồ dán kín lại, do thời gian lâu ngày lớp hồ khô đi, trong lúc kiểm tra văn bản bức thư vô tình rơi ra. Được biết một số sách Hán Nôm có nguồn gốc từ thư viện riêng của gia đình GS. Hoàng Xuân Hãn. Bức thư này có lẽ đã đến tay cụ Hoàng và được cụ Hoàng dấu kín vào tờ bìa của cuốn Nam quốc địa dư chí, mà sau này được hiến tặng lại cho thư viện. Đối chiếu với tập hồi ký Một cơn gió bụi của cụ Trần đã được xuất bản trong những năm 60, chúng tôi nhận định đây chính xác là bút tích và giọng văn của cụ Lệ thần - Trần Trọng Kim, vì những nhân vật trong thư nhắc đến đều là những gương mặt trí thức chính trị đương thời với cụ. Ngày tháng, sự kiện, giọng văn và tư tưởng trong bức thư hoàn toàn phù hợp với ngày tháng, sự kiện, giọng văn, tư tưởng của cụ Trần trong tập hồi ký đã nêu trên.

MỐI QUAN HỆ ĐẶC BIỆT NGUYỄN VĂN VĨNH & TRẦN TRỌNG KIM

Thưa các quý vị và các bạn!

15/6 là ngày sinh lần thứ 138 của dịch giả, nhà báo Nguyễn Văn Vĩnh, nhân dịp này, chúng tôi xin được gửi đến các bạn bài viết ngắn liên quan đến mối quan hệ đặc biệt giữa Nguyễn Văn Vĩnh và Trần Trọng Kim.

Việc này liên quan đến chú thích của bức ảnh chụp BBT Trung Bắc Tân Văn năm 1919. Hy vọng với cách đặt vấn đề của chúng tôi, cùng với thiện chí và mối quan tâm của một số độc giả, chúng ta cùng nhau đối chiếu những hiểu biết của mình, để giúp cho việc xác định và hiểu về quá khứ được chính xác hơn.

1945: CÓ 2 BẢN TUYÊN NGÔN ĐỘC LẬP CỦA BẢO ĐẠI VÀ HỒ CHÍ MINH

70 năm nhìn lại: Từ Bảo Đại đến Hồ Chí Minh
- HAI BẢN TUYÊN NGÔN ĐỘC LẬP

Phạm Cao Dương
8-9-2015

Viet Catholic

Trong lịch sử tranh đấu giành độc lập của dân tộc Việt Nam trong thế kỷ hai mươi, hai lần nước ta đã được các nhà cầm quyền đương thời chính thức tuyên bố độc lập. Lần thứ nhất vào ngày 11 tháng 3 năm 1945 bởi Hoàng Đế Bảo Đại và lần thứ hai vào ngày 2 tháng 9 năm 1945 bởi Chủ tịch Chính Phủ Lâm Thời Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa Hồ Chí Minh. Hai lần cả thảy, nhưng đa số người Việt chỉ biết hay chỉ được học có một lần. Họ chỉ biết hay chỉ được học bản tuyên ngôn của Hồ Chí Minh ngày 2 tháng 9 mà không biết hay không được học bản tuyên ngôn của Bảo Đại ngày 11 tháng 3. Lịch sử do đó chỉ được biết có một nửa thay vì toàn vẹn. Bài này nhằm bổ khuyết cho tình trạng thiếu sót đó, đồng thời phân tích nội dung và ý nghĩa của từng bản.

Trần Văn Chánh: TRẦN TRỌNG KIM - HỌC GIẢ

Trần Trọng Kim học giả 

Trần Văn Chánh
Đông Tác giao lưu

Thuộc thế hệ tuổi trên dưới 60 như chúng tôi, ở miền Nam, hễ có quan tâm ít nhiều tới chuyện sách vở thì hầu như không ai không biết đến nhân vật Trần Trọng Kim (1883-1953), một học giả tên tuổi, có thời gian ngắn tham gia chính trị với tư cách Thủ tướng của Đế quốc Việt Nam (1945), và là người tiên phong cho một số công trình biên khảo có giá trị lâu dài thuộc nhiều lĩnh vực học thuật khác nhau, như Việt Nam sử lược, Nho giáo, Truyện Thúy Kiều...

Đặc biệt: LỜI ĐIẾU CỦA BẢO ĐẠI, TRONG TANG LỄ TRẦN TRỌNG KIM

 Lời điếu của Quốc trưởng Bảo Đại do Đổng lí văn phòng 

đọc trong Tang lễ cụ Trần Trọng Kim.
.

Truong Huy San 

(Nhà báo Huy Đức) 
.
Lời điếu của Quốc trưởng Bảo Đại do Đổng lí văn phòng đọc trong Tang lễ cụ Trần Trọng Kim

QUỐC GIA VIỆT NAM
ĐỨC QUỐC TRƯỞNG 

BẢO ĐẠI

Ông nguyên Thủ tướng,

Được tin Ông tỵ trần, lòng tôi thương cảm vô hạn. Vẫn biết tuổi Ông đã gọi là thọ; sự nghiệp văn hóa, chánh trị của Ông đã biểu dương một thân thế cao quý. Song tôi không khỏi ngậm ngùi nhớ rằng mới cách đây mấy hôm, tôi còn vui thấy Ông tinh thần vẫn tráng kiện, chí khí còn hăm hở, và tưởng rằng trong những ngày sắp tới là lúc tổ quốc cần hết thảy những con dân tài đức như Ông, Ông tuy tuổi cao sức yếu, vẫn có thể phục vụ giang sơn như suốt cả cuộc đời tận tụy của Ông!

BBC: CƯỚP CHÍNH QUYỀN & THAY QUYỀN DÂN

Năm 1945: Cướp chính quyền 

và thay quyền dân

BBC Việt ngữ 
1-9-2018 

Nhân kỷ niệm cuộc Cách mạng Tháng Tám và ngày 2/9 ở Việt Nam năm nay, BBC Tiếng Việt giới thiệu các ý kiến khác nhau về giai đoạn lịch sử này.

Ông Trần Thanh Hiệp, cựu luật sư Tòa Thượng Thẩm Sài Gòn trước 30/4/1975 nói với BBC Tiếng Việt từ Paris về điều ông gọi là thiếu tính chính danh của hành động 'cướp chính quyền' năm 1945. 
.

Trần Gia Phụng: CHÍNH PHỦ TRẦN TRỌNG KIM

Chính phủ Trần Trọng Kim 

Trần Gia Phụng
Nghiên cứu lịch sử

Sau khi vua Bảo Đại công bố Bản TUYÊN NGÔN ĐỘC LẬP ngày 11-3-1945, Phạm Quỳnh cùng toàn thể thượng thư sáu bộ trong triều đình Huế xin từ chức. Vua Bảo Đại triệu tập nhân sĩ khắp nước đến gặp, để thăm dò việc thành lập chính phủ mới.

TRẦN TRỌNG KIM - CHÍNH KHÁCH BẤT ĐẮC DĨ?

Chính phủ Trần Trọng Kim. Ảnh: Internet.

Trần Trọng Kim, chính khách bất đắc dĩ?

Trần Văn Chánh
Đông tác giao lưu

“Một cơn gió bụi” nổi lên bao trùm hoàn hải trong bối cảnh cuộc Chiến tranh thế giới thứ II đến hồi quyết liệt đã làm cho cuộc đời nhà giáo-nhà nghiên cứu Trần Trọng Kim không còn được êm ả cách tương đối như trước. Người Nhật, kéo vào Đông Dương từ những năm 40, với nhiều ý đồ có sẵn trong mối quan hệ tranh quyền với Pháp, đã bắt đầu cho người ve vãn, tìm cách lui tới làm quen, lấy cớ để hỏi han ông những kiến thức liên quan các vấn đề văn hóa, lịch sử. Việc này Trần Trọng Kim đã thuật lại khá rõ trong tập hồi ký cuối đời, mà gần đây đã được đưa lên mạng Internet nên rất dễ tìm đọc. Ngay từ chương đầu, thái độ sống và lập trường chính trị của ông đã được bộc lộ khá rõ:

TRẦN TRỌNG KIM TỪ CHỐI KHI NHẬT ĐỀ NGHỊ GIÚP TẤN CÔNG VM

THỦ TƯỚNG TRẦN TRỌNG KIM TỪ CHỐI 

KHI NHẬT ĐỀ NGHỊ GIÚP TẤN CÔNG VIỆT MINH

Hoàng Giang

Ngày 17 tháng 4 năm 1945, Nội các chính phủ Trần Trọng Kim ra mắt. Chính phủ không thành lập Bộ quốc phòng và tổ chức quân đội để tránh người Việt Nam phải tham gia chiến tranh thế giới thứ II với tư cách đồng minh của Nhật Bản.

Được tin Việt Minh nổi lên ở ngoài Bắc, đại sứ Nhật ở Huế là Massayuki Yokoyama đến gặp vua Bảo Đại, đề nghị vua Bảo Đại dùng lực lượng của Nhật tiêu diệt Việt Minh, vì quân đội Nhật ở Đông Dương vẫn còn nguyên vẹn với 50.000 quân tinh nhuệ, đủ sức can thiệp và đàn áp, đại sứ Nhật ở Huế xác định với vua Bảo Đại rằng chỉ cần 2 giờ đồng hồ là quân đội Nhật sẽ dẹp tan cuộc nổi loạn của Việt Minh ở Huế. Vua Bảo Đại từ chối đề nghị của Yokoyama. (Theo lời kể của ông Phan Văn Vỹ, nhị đẳng thị vệ, người trực gác buổi tối khi Yokoyama đến gặp vua Bảo Đại).

Lê Công Định: NHÂN CHUYỆN "MỘT CƠN GIÓ BỤI" BỊ THU HỒI

Nhân chuyện Hồi ký Một Cơn Gió Bụi bị thu hồi

Lê Công Định

Nhân quyển hồi ký "Một Cơn Gió Bụi" của cụ Lệ Thần Trần Trọng Kim, Thủ tướng đầu tiên của nước Việt Nam độc lập, bị thu hồi gần đây, tôi xin giở lại một trang quan trọng của quyển hồi ký, trong đó cụ Trần Trọng Kim đã kể lại đường lối cải tổ chính thể của Chính phủ đầu tiên (trang 65).

Tin Mới nhận: THU HỒI CUỐN HỒI KÝ CỦA CỰU THỦ TƯỚNG VN

​Thu hồi Một cơn gió bụi của Trần Trọng Kim 

Tuổi Trẻ
26/06/2017 16:29 GMT+7

TTO - Cục Xuất bản, in và phát hành (Bộ Thông tin và Truyền thông) vừa có công văn gửi nhà xuất bản Hội nhà văn thu hồi sách Một cơn gió bụi (Kiến văn lục) của tác giả Trần Trọng Kim (NXB Hội nhà văn & Phương Nam Books phát hành).  

Tư liệu: THI SĨ ĐÔNG HỒ KHÓC LỆ THẦN TRẦN TRỌNG KIM

TƯỞNG NHỚ THI SĨ ĐÔNG HỒ - NHÂN 110 NĂM SINH (1906 - 2016)

Đông Hồ (10 tháng 3 năm 1906 - 25 tháng 3 năm 1969), tên thật Lâm Tấn Phác, tự Trác Chi, hiệu Đông Hồ và Hòa Bích; các bút hiệu khác: Thủy Cổ Nguyệt, Đại Ẩn Am, Nhị Liễu Tiên Sinh. Ông được đánh giá là một nhà giáo, nhà thơ, chuyên gia nghiên cứu tiếng Việt và là một người nhiệt tình với văn hóa dân tộc Việt Nam.

Ông là thành viên của nhóm "Hà Tiên tứ tuyệt" gồm: Đông Hồ, Mộng Tuyết (cũng là vợ của ông), Lư Khê và Trúc Hà.

Nhà ông, tổ tiên truyền mấy đời, đều ở ven Đông Hồ ấn nguyệt, là một thắng cảnh trong Hà Tiên Thập Cảnh, nên khi bắt đầu biết làm thơ ông đã lấy hiệu Đông Hồ.

Theo tâm sự của Đông Hồ, chính Nam Phong tạp chí đã đánh thức nơi ông niềm say mê với quốc văn, quốc ngữ:

Nằm nhà buồn buồn, tôi lấy mấy quyển sách ra xem thì là mấy tập Nam Phong cũ. Tôi giở từng số, xem qua một lượt. Tôi gặp bài thơ Le Lac của Lamartine dịch ra quốc ngữ của cô Lê Cẩm Nhung và của ông Nguyễn Văn Bông. Tôi để ý đọc, chỉ đọc bài quốc ngữ thôi, vì bài chữ Tây thì tôi đã thuộc lòng (…) Thì ra quốc văn có thể diễn nổi những cảnh sắc sảo sáng sủa của thơ Tây, và cũng có thể diễn nổi những ý tứ thâm trầm, những tư tưởng cao thượng của thơ Tàu. Tôi tỉnh ngộ. Tôi thấy rằng nước ta còn có chữ, giống ta còn có tiếng nói. Quốc văn ta có nghèo hèn kém cỏi gì đâu. Tôi bỏ Pháp văn, quay ra chuyên tâm học quốc ngữ. Cái duyên của tôi với báo Nam Phong cũng bắt đầu từ đó, mà cái cảm tình của tôi đối với tiếng nước nhà đằm thắm mặn mà cũng bắt đầu từ đó.

GS. Lê Xuân Khoa: HUẾ 1945 VÀ CHÍNH PHỦ TRẦN TRỌNG KIM

Chính phủ Trần Trọng Kim và Chính phủ lâm thời 1945. (Tô Hải chú thích ảnh).

Lời dẫn của Basam: Nhân bài viết của cụ Tô Hải "mơ về một kiểu chính phủ Trần Trọng Kim", xin chia sẻ bài viết của GS Lê Xuân Khoa "Huế 1945 và Chính phủ Trần Trọng Kim", để thấy rằng một chính phủ còn non trẻ, chỉ trong vài tháng có thể thực hiện được nhiều điều mà những người dân hiện nay vẫn còn đang mơ tới.

Trích: "Trong phiên họp đầu tiên của Hội đồng Nội các, bên cạnh công tác khẩn cấp cứu trợ nạn đói ở miền Bắc đã làm ngót hai triệu người thiệt mạng, chính phủ Trần Trọng Kim đã ấn định một chương trình sáu điểm:

1. Chuyển giao tất cả các cơ sở hành chính cho các viên chức Việt Nam.
2. Thâu hồi đất Nam Kỳ và các nhượng địa đã dành cho Pháp.
3. Ân xá toàn thể các phạm nhân chính trị.
4. Cho phép thành lập các đảng phái chính trị.
5. Miễn thuế cho công chức, thợ thuyền và dân nghèo.
6. Thiết lập các Uỷ ban tư vấn quốc gia để soạn thảo Hiến pháp và nghiên cứu cải tổ chính trị, hành chính và giáo dục.