"TỨ CHI VĂN" - CHUYỆN RẤT ÍT NGƯỜI BIẾT

Các quan triều Nguyễn hành lễ trước Điện Thái Hòa. Ảnh: Tư liệu.
 

"TỨ CHI VĂN" - CHUYỆN RẤT  ÍT  NGƯỜI BIẾT

Nguyễn Xuân Diện

 

Phạm Hy Lượng là một danh sư đất Thăng Long. Năm 1884, ông cáo bệnh hồi hưu khi đang là quyền Tuần phủ Ninh Bình, trở về Hà Nội mở trường dạy học. Học trò của ông có nhiều người tài năng xuất chúng, như Hoàng giáp Nguyễn Thượng Hiền, Tam nguyên Vũ Phạm Hàm, Tiến sĩ Chu Mạnh Trinh.

 

Điều lạ là cả ba ông đều đỗ cùng một khoa Tiến sĩ khoa thi năm Nhâm Thìn niên hiệu Thành Thái năm thứ 4 (1892). Cao nhất là Vũ Phạm Hàm đỗ Đình nguyên Thám hoa, rồi đến Nguyễn Thượng Hiền đỗ Hoàng giáp, và Chu Mạnh Trinh đỗ Tiến sĩ. Tên của cả ba người đều được khắc trong tấm bia Đề danh Tiến sĩ khoa thi năm Nhâm Thìn niên hiệu Thành Thái năm thứ 4 (1892).

ĐỀN HÙNG - SỰ TÔN VINH VÀ GIỚI HẠN CỦA PHÁP LUẬT

ĐỀN HÙNG - SỰ TÔN VINH VÀ GIỚI HẠN CỦA PHÁP LUẬT

Bài của Nguyễn Thanh Huy

Lịch sử dân tộc đã trải qua nhiều triều đại trong suốt mấy nghìn năm dựng nước và giữ nước: từ buổi bình minh – thời Hùng Vương với nhà nước Văn Lang, đến giai đoạn Bắc thuộc, rồi bước vào thời kỳ độc lập với các triều Ngô, Đinh, Tiền Lê, Lý, Trần, Hồ, Lê, Tây Sơn, Nguyễn… và nay là Thời đại Hồ Chí Minh.

Nhắc lại như vậy để thấy rằng dân tộc, đất nước là trường cửu (xét trên bình diện lịch sử nhân loại), còn các triều đại, các thiết chế chỉ tồn tại trong một khoảng thời gian dài ngắn nhất định. Đó là quy luật của lịch sử – một quy luật không ai có thể chống lại.

ĐI TÌM ĐẤNG TÀI HOA CHU MẠNH TRINH

ĐI TÌM CHU MẠNH TRINH 

Mai An Nguyễn Anh Tuấn
TranNhuong.net.
Chủ nhật ngày 7 tháng 8 năm 2016 

Lời dẫn của Lâm Khang: Cán Thần Chu Mạnh Trinh là một đấng tài hoa. Cuộc đời ngắn ngủi của ông đã để lại cho non sông những điều kỳ thú. Về thơ là Hương Sơn phong cảnh ca, bài thơ hay nhất về Hương Tích mà đến nay chưa ai vượt qua được. Ông cũng là người vẽ kiểu Gác chuông Thiên Chùa đẹp lạ lùng. Với Hưng Yên, ông là người hưng công và thiết kế tòa phương đình của đền Đa Hòa, để lại hai chữ đại tự "Bồng Lai" đến nay vẫn còn tươi nét bút. Đương thời, Chu Mạnh Trinh được tôn vinh là một trong "TỨ CHI VĂN". Đó là: Kinh bang tế thế chi văn Nguyễn Thượng Hiền, Cử tử chi văn Vũ Phạm Hàm, Thần tiên chi văn Dương Khuê và Tài tử chi văn Chu Mạnh Trinh. Xin giới thiệu bài viết của Đạo diễn, Nhà văn Mai An Nguyễn Anh Tuấn.

MỘT CUỐN SÁCH MỚI VỀ CHU MẠNH TRINH – NGƯỜI TÀI HOA BẬC NHẤT NƯỚC NAM TA

MỘT CUỐN SÁCH MỚI VỀ CHU MẠNH TRINH 
     – NGƯỜI TÀI HOA BẬC NHẤT NƯỚC NAM TA

Nguyễn Xuân Diện 

 

Đó là cuốn sách chuyên luận rất công phu và hoàn bị về Chu Mạnh Trinh một bậc tài hoa tài tử của nước Nam ta. Cuốn sách “Chu Mạnh Trinh hành trạng và thơ văn” do Phạm Ngô Minh và Lê Minh Khiêm biên khảo, dịch và chú giải, in tại Nxb. Đà Nẵng in xong tháng 9 năm 2025. Đây có lẽ là cuốn sách cuối cùng trước khi Nxb. Đà Nẵng lừng danh một thời chấm dứt hoạt động. Tôi may mắn được Phạm Ngô Minh tiên sinh gửi tặng, và sách vừa đến văn phòng lúc trưa nay.

PHÚ THỌ CÓ XỨNG ĐÁNG ĐƯỢC ĐẶT TƯỢNG BÁC HỒ TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH MÌNH KHÔNG?

Phú Thọ KHÔNG XỨNG ĐÁNG được đặt tượng Bác Hồ ở trong địa bàn tỉnh mình, 
không riêng gì trong khuôn viên Đền Hùng!!!

CÓ CÒN XỨNG ĐÁNG?
Bài của Hung Vu

Trong phiên toà xét xử vụ đánh bạc 2.500 tỷ đồng tại King Club ở khách sạn Pullman đang diễn ra tại Hà Nội, thì tỉnh Phú Thọ (cũ) có 7 cựu lãnh đạo, cán bộ và một cựu hiệu phó Đại học Hùng Vương bị truy tố. Bảy người này bị xác định đã tới casino King Club - một địa điểm chỉ dành cho người nước ngoài, để sát phạt 465 lần với số tiền bị quy kết dùng để đánh bạc lên tới hơn 9,5 triệu USD.

THƯ NGỎ CỦA NHÀ VĂN HOÀNG QUỐC HẢI GỬI LÃNH ĐẠO TỈNH PHÚ THỌ

THƯ NGỎ GỬI QUÍ VỊ LÃNH ĐẠO TỈNH PHÚ THỌ

Hà Nội ngày 9 tháng 11 năm 2025
Kính gửi các ông thuộc Ban lãnh đạo tỉnh Phú Thọ,

Tôi là Hoàng Quốc Hải 88 tuổi cư trú lâu năm trên địa bàn Hà Nội, nghề nghiệp viết văn, Hội viên Hội Nhà văn Việt Nam, nhà G9, ngõ 61 phố Pháo Đài Láng quận Đống Đa Hà Nội.

 

Trước hết hoan nghênh các ông có lòng hiếu kính đối với bậc cha già đã trọn đời vì nước vì dân, được toàn dân ngưỡng mộ, tôn sùng ngay từ khi Cụ còn đang sống, đó là Chủ tịch Hồ Chí Minh. Thế thì việc dựng tượng đài nhằm tôn vinh Cụ cũng đồng thời bầy tỏ lòng biết ơn, vậy có gì mà các bậc trí thức lão thành, các nhà khoa học lịch sử và dân mạng phải ầm ầm lên tiếng phản đối; khiến lãnh đạo Phú Thọ phải cho tờ ngôn luận của mình – Báo Phú Thọ lên tiếng, với các lập luận và ngôn ngữ răn đe. Xem ra không phù hợp với lễ giáo của dân tộc ta, đặc biệt là với truyền thống văn hóa nơi Đất Tổ, các ông nên xem lại, kẻo mang tiếng thất lễ với thiên hạ. 

CCB, NHÀ THƠ QUỐC TOẢN LÊN TIẾNG VỀ VIỆC XÂY TƯỢNG ĐÀI BÁC TẠI ĐỀN HÙNG

Cựu Chiến binh, Nhà thơ Nguyễn Quốc Toản:

TỈNH PHÚ THỌ CẦN CÂN NHẮC VIỆC XÂY TƯỢNG ĐÀI BÁC TẠI ĐỀN HÙNG 

 

Tôi viết những dòng này không phải để tranh cãi, mà để nói lên tiếng nói của lòng mình – của một người dân bình thường, biết cúi đầu trước tổ tiên, biết ơn Bác Hồ, và biết sợ những điều trái với đạo lý nghìn đời của dân tộc. Tôi không đồng tình việc xây dựng Tượng đài Bác trong khuôn viên Khu di tích lịch sử Quốc gia đặc biệt Đền Hùng. Không phải vì thiếu lòng tôn kính với Bác, mà chính vì tôi quá kính Bác, quá hiểu tâm nguyện của Người và quá yêu cái nếp văn hóa thiêng liêng đã nuôi dưỡng tâm hồn dân tộc Việt Nam suốt mấy nghìn năm.

NHÂN CÂU CHUYỆN ĐỀN HÙNG, TÔI XIN GÓP Ý THÊM MỘT LẦN NỮA VỀ DÂNG LỄ

Hàng năm vào ngày Giỗ Tổ, các nguyên thủ quốc gia thường tới Đền Hùng ở Phú Thọ để dâng hương. Quan sát những hình ảnh của lễ hội Đền Hùng do các báo chí đăng tải, tôi có ý kiến sau:

 
1- Hai bộ quần áo lễ của Chủ lễ và Chủ sự quá xấu. Khăn của Chủ lễ có ngôi sao trong một vòng tròn giữa trán trông như cái đèn pin của cái ông đi soi ếch ở quê. Hai bộ này cần được thay thế.

VINGROUP KIỆN NHÀ BÁO LÊ TRUNG KHOA

VINGROUP KIỆN NHÀ BÁO LÊ TRUNG KHOA
Bài của Nguyen Hoang Anh

Ngày 4 tháng 11 năm 2025, Tòa án Thượng thẩm Berlin II (Landgericht Berlin II) đã tuyên phán quyết sơ thẩm trong vụ việc dân sự giữa VinFast Germany GmbH và ông Phạm Nhật Vượng (nguyên đơn) với nhà báo Lê Trung Khoa (bị đơn), chủ trang thông tin Thoibao.de.

 

Theo thông tin được tường thuật từ vụ kiện tụng giữa Vinfast và Lê Trung Khoa ở Đức, thì tòa án Đức có sự phân biệt rõ ràng giữa vu khống và cảm nhân cá nhân.

QUAN TỔNG ĐỐC, TUẦN PHỦ XƯA ỨNG PHÓ VÀ XỬ TRÍ VỚI… LỤT RA SAO?

 

QUAN TỔNG ĐỐC, TUẦN PHỦ XƯA ỨNG PHÓ VÀ XỬ TRÍ VỚI… LỤT RA SAO?

Bài của Lưu Anh Rô

Từ xưa, việc cứu trợ dân trong thiên tai, bão lụt luôn là thước đo của một chính quyền biết trọng dân, thương dân, lo cho dân. Dưới triều Nguyễn, chính sách cứu tế bão lụt được đặt ở vị trí trọng yếu trong tư tưởng “an dân vi bản”.Mỗi khi mưa to gió lớn, đê điều vỡ, lũ lụt ngút trời, mùa màng mất trắng thì triều đình lập tức hạ chiếu phát chẩn, cấp gạo, tiền, muối, thuốc men từ kho nhà nước để cứu dân, đồng thời miễn thuế, hoãn sưu dịch cho dân.

Hoàng Quốc Hải: CHỌN NGƯỜI COI QUẢN THĂNG LONG

CHỌN NGƯỜI COI QUẢN THĂNG LONG

Nhà văn Hoàng Quốc Hải

Thủ đô của một nước thường được coi là đô thị quan trọng bậc nhất. Bởi nó không chỉ có nhà vua và triều đình ngự ở đó. Mà nó hội tụ dường như tất cả tinh hoa của dân tộc được kết tinh từ cổ đại đến đương đại. Hơn hết nó là bộ mặt của cả một quốc gia chứ không của riêng địa bàn Thăng Long.

Từ khi có Thăng Long (1010) thì bản thân nó đã được truyền thừa văn hóa của tổ tiên người Việt, ít ra từ thời Hồng Bàng, khoảng 4000 năm trước. Và cứ thế, trải qua năm tháng, bề dầy lịch sử càng cao, thì trầm tích văn hóa tích tụ càng sâu, và mỗi thời lại bồi đắp thêm. Chẳng thế mà từ năm 2005 đến 2008, khai quật trong lòng đất khu vực hoàng thành đã phát lộ ra, và xác định được tới 5, 6 tầng văn hóa. Đó là văn hóa Đại La, văn hóa Đinh - Lê, văn hóa Lý - Trần, văn hóa hậu Lê (gồm Lê - Trịnh - Mạc), văn hóa Nguyễn. Đó là chưa kể xen kẽ có cả văn hóa thực dân như Hán - Đường.

NHỨC NHỐI CHUYỆN TƯỢNG ĐÀI Ở VIỆT NAM

NHỨC NHỐI CHUYỆN TƯỢNG ĐÀI Ở VIỆT NAM

 

Nguyễn Xuân Diện 

Khoảng chục năm trở lại đây, tượng đài là một vấn đề nhức nhối ở Việt Nam. Các tỉnh khắp cả nước đua nhau đòi xây tượng đài như một cơn bệnh dịch gây bất bình và phẫn nộ trong dư luận. Mới đây nhất là tượng đài lưu niệm hành trình cứu nước của ông Hun Sen trị giá 300 tỷ ở Bình Phước đã khánh thành, tượng đài Cụ Hồ ở Phú Quốc 353 tỷ đồng dự kiến khởi công ngày 02-9-2021, và tượng đài tập kết ở Thanh Hoá trị giá 255 tỷ đồng vừa được lựa chọn mẫu xây dựng.

XÂY TƯỢNG ĐÀI CHỦ TỊCH HỒ CHÍ MINH TRONG KHU DI TÍCH LỊCH SỬ ĐỀN HÙNG: CẦN ĐÚNG LUẬT, ĐÚNG PHONG TỤC, ĐÚNG ĐẠO LÝ

XÂY TƯỢNG ĐÀI CHỦ TỊCH HỒ CHÍ MINH TRONG KHU DI TÍCH LỊCH SỬ ĐỀN HÙNG: CẦN ĐÚNG LUẬT, ĐÚNG PHONG TỤC, ĐÚNG ĐẠO LÝ

PGS.TS Bùi Xuân Đính

Mấy ngày nay, dư luận và mạng xã hội (MXH) xôn xao, bàn luận về tin đăng trên nhiều trang báo chính thống và MXH đáng tin cậy: tỉnh Phú Thọ đang xúc tiến xây dựng Tượng đài Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Khu Di tích lịch sử Đền Hùng, dự kiến hoàn thành trước Giỗ Tổ Hùng Vương năm 2026. Vấn đề này tôi xin có vài ý kiến như sau:

LÀNG NÔM ĐẸP NHƯ CỔ TÍCH

 

LÀNG NÔM ĐẸP NHƯ CỔ TÍCH

Làng Nôm, xã Đại Đồng, huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên không những cổ kính mà còn rất đẹp và sạch. Làng có một cái hồ rất dài, kéo từ trước cửa đình (thờ Thánh Tam Giang) ra tận nhánh sông Nguyệt Đức. Hai bên bờ là nhà dân và các nhà thờ họ: Họ Đan, họ Đỗ, họ Phùng… Kiến trúc nhỏ mà đầy đủ, xinh xắn và hoà hợp với cảnh quan, nhìn chả khác phố Hội bên sông Hoài ở Hội An. Hồ dài hơn một cây số, trông như một con sông. Nước hồ trong veo, mà bờ không có tý rác nào dạt vào; cũng không có mùi xú uế. 

THĂM ĐỀN THIÊNG CỬA SÓT (Nhất Cờn, Nhị Quả, Tam Bạch Mã, Tứ Chiêu Trưng)

Đền Cờn thờ Tứ vị Thánh Nương ở xã Quỳnh Phương, thị xã Hoàng Mai, tỉnh Nghệ An

THĂM ĐỀN THIÊNG CỬA SÓT 
(Nhất Cờn, Nhị Quả, Tam Bạch Mã, Tứ Chiêu Trưng)

Nguyễn Xuân Diện

06-12-2008

Nhờ sự trợ duyên của bạn hữu, tôi vừa có dịp thăm thú, du khảo non nước đền đài danh thắng Hà Tĩnh. Xe chạy từ Hà Nội lúc 15h ngày thứ Sáu. Đi suốt đêm, vừa đi vừa nghỉ đến Hà Tĩnh. Dọc đường thấy lại những cảnh xưa của những chuyến giang hồ cũ, mà tưởng như vẫn chưa xa lắm. Này là núi Non Nước (Núi Chim Trả Tắm, Núi Tắm Chim) ở Ninh Bình, này là đền Sòng Bỉm Sơn. Mỗi nơi đi qua lại nhớ đến các ngài Chuyết Chuyết, Thiền Phong hóm hỉnh duyên dáng mà không kém cay xè khi công kích nhau, rồi lại thêm nhớ ngài Bái Mai Tử tận tình ân cần đãi đằng trong chuyến đi Như Thanh hồi tháng 5 Tây mới rồi.