Ký ức mờ nhạt CCRĐ sống dậy nhờ cuộc
triển lãm ở Hà Nội 2014
Phùng Hoài Ngọc
Bố mẹ tôi không cho con nhìn cảnh bắn người bi thảm
Năm ấy tôi khoảng 6 hay 7 tuổi, biết đi chăn bò phụ giúp gia đình rồi.
Tôi nhớ hôm
ấy là ngày 5 tháng 5 âm lịch Tết Đoan ngọ, còn gọi “Tết giết sâu bọ”
theo lối nói dân gian. Lũ trẻ chúng tôi chỉ biết thế vì nó liên quan đến
ăn uống ngon lành, nhất là món rượu nếp tự chế (miền Nam gọi là cơm
rượu) và trái cây như mận, dâu gia, hồng bì, nói chung loại trái cây
chua chát. Trẻ con mỗi năm chỉ được ăn rượu nếp một lần vào ngày tết này
nên tôi nhớ rất dai (miếng ngon nhớ lâu, đòn đau nhớ đời). Nhưng tôi
còn có một kỷ niệm khủng khiếp cũng đáng nhớ vào cái ngày Đoan ngọ giết
sâu bọ năm ấy.
Trưa hôm ấy
nhà tôi quây quần ăn tết Đoan ngọ, tôi được ăn bữa rượu nếp thả cửa no
say. Ăn uống xong, tôi sửa soạn dắt bò ra đồng đi chăn. Thầy mẹ tôi dặn
đi dặn lại “con dắt bò lên cánh đồng ngược, trên ấy cỏ tốt hơn, nhớ
nhá”. Mọi khi tôi thường đi chăn bò ở cánh đồng xuôi, còn gọi đồng màu,
cỏ tươi tốt lắm, sao hôm nay thầy mẹ tôi lại dặn khác lạ như thế. Tôi
mới khoảng 6,7 tuổi, chả nghĩ ngợi lâu gì nữa, dắt bò đi luôn. Ra khỏi
ngõ xóm, thấy người làng gấp gáp đi về phía cánh đồng xuôi… phía ấy có
tiếng loa điện ọ ẹ chạy máy nổ vang vang ra xa. Hơi say rượu nên tôi
không chú ý gì mấy, tôi vẫn dắt bò đi chập choạng về phiá cánh đồng
ngược theo lời bố mẹ dặn. Đến nơi tôi thả bò tự do ăn cỏ, kiếm chỗ bờ cỏ
dày phẳng tôi ngả lưng và lim dim ngủ trong gió mát lộng. Trong mơ màng
men rượu tôi nghe có mấy tiếng súng nổ đanh, văng vẳng, nhưng không đủ
sức lay tôi dậy. ..
Khi trời sẩm
tối, tôi đã ngủ no, gió lạnh, choàng thức giấc. Tôi vội dắt bò về nhà.
Nghe thầy mẹ tôi hỏi “con chăn bò cánh đồng nào?”. Tôi nói “cánh đồng
ngược”. Thầy mẹ tôi yên tâm thở phào. Tối hôm ấy tôi mới nghe người lớn
nói chuyện buổi chiều Đội cải cách thi hành án xử bắn ông địa chủ V. và
ông giáo K. ở cánh đồng xuôi. Họ xử bắn hai người vào buổi chiều, tức là
“sau giờ Ngọ ba khắc” kiểu Trung Quốc, bởi đó là giờ âm, giúp cho tội
nhân mau siêu thoát… Những ngày sau đó và những năm sau, tôi vẫn thi
thoảng nghe người lớn nói lại chuyện xử bắn. Hôm ấy ông giáo K. đẩy được
cái khăn bịt miệng và hô to”Đả đảo HCM, đả đảo…” thì một tên cán bộ bắn
thẳng vào miệng ông…
