ĐỌC “PHỦ VÂN CÁT - NƠI THÁNH MẪU GIÁNG SINH LẦN THỨ HAI”

Nguyễn Thanh Huy:

ĐỌC “PHỦ VÂN CÁT - NƠI THÁNH MẪU GIÁNG SINH LẦN THỨ HAI”
Chủ biên: Nguyễn Xuân Diện. Nxb Thế Giới, Hà Nội, 2024.

Cuốn sách như dẫn dụ người đọc lạc vào những khung trời tri thức. Ở đó, là những câu chuyện thần tiên li kì, nửa thực nửa hư, nửa tiên nửa tục đan xen hoà quyện; giang sơn cẩm tú, tiên cảnh bồng lai cứ hiện ra trước mắt người đọc. Nhưng đặc biệt là lời văn ý thơ tao nhã, đối đáp cao sang xuyên suốt trong những thần tích, ngọc phả. Qua đó nhiều tuyệt thi bấy lâu nay ẩn tàng được hiển lộ, người đọc đi từ ngỡ ngàng đến khâm phục trước tài hoa và trí tuệ của tiền nhân. Tiếp tục, là những tri thức dư địa chí, những tên đất tên làng, quá trình tách nhập, còn mất được kiến giải thông qua các nguồn sử liệu một cách minh xác. Điều này đòi hỏi một khả năng làm việc nghiêm cẩn và công phu của tác giả.

Huy Đức: VIỆT PHỦ THÀNH CHƯƠNG

VIỆT PHỦ KHÔNG CÒN CỦA RIÊNG THÀNH CHƯƠNG 

 
Bài: Huy Đức 

 
Đôi khi, sự… thiếu hiểu biết lại mang đến những cảm giác thật tươi mới. Tôi nhận thấy điều này khi một mình ngồi trong Việt Phủ Thành Chương.

 
Không phải tự nhiên, có những nhà nghiên cứu như Phan Cẩm Thượng hàng chục năm đi - về, ăn - ngủ trong chùa Bút Tháp. Mỗi khi, đi cùng các học giả như TS Nguyễn Xuân Diện hay các họa sĩ như Lê Thiết Cương, Bùi Hoài Mai… về các đình chùa Bắc Bộ, nghe các anh giải thích mới thấy sở học quá mênh mông. 

 
Một đầu đao, bờ nóc hay một bậu cửa cũng chứa không biết bao nhiêu dằn vặt trong đời sống tinh thần người Việt. 

Nguyễn Xuân Diện: KHUÊ VĂN CÁC - TRIẾT HỌC TRONG KIẾN TRÚC

KHUÊ VĂN CÁC - TRIẾT HỌC TRONG KIẾN TRÚC 

 
Nguyễn Xuân Diện

 
Kiến trúc Khuê Văn Các là quà tặng của Hoàng đế Gia Long dành cho giới sĩ phu Bắc Hà nói riêng và giới Nho sĩ nói chung của miền Bắc. 

 
Năm 1805, sau khi thống nhất đất nước, hoàng đế Gia Long đặt kinh đô tại Phú Xuân (Huế). Thăng Long mất vị trí là kinh đô, vua đổi tên chữ Hán của Thăng Long 昇龍, với nghĩa là "rồng bay lên" thành ra từ đồng âm Thăng Long 昇隆, nhưng mang nghĩa là "thịnh vượng".

 
Sau cơn binh lửa, thành quách cung điện tan tành và hoang phế, nhà vua biết rõ tâm lý hoài Lê (thương nhớ quyến luyến triều Lê) của giới nho sĩ ngoài Bắc nên ông cho xây Khuê Văn các để an lòng họ. Tổng trấn Bắc thành Nguyễn Văn Thành (1758-1817) được giao việc xây dựng Khuê Văn các vào mùa thu năm 1805.

THƯỢNG GIA HẠ KIỀU

CẦU NGÓI BÌNH VỌNG - THƯỜNG TÍN - HÀ TÂY (CŨ)

 
Thượng gia hạ kiều là kiến trúc cầu phổ biến ở đồng bằng Bắc bộ, dùng hàng cột (đá, gỗ tứ thiết) cắm xuống nước để nâng đỡ bộ vì kèo gỗ bên trên, tạo ra kiến trúc trên là nhà (có mái che, xà ngang xà dọc, rui mè, ngói) dưới là cầu. 

 
Năm 2004, dân làng Bình Vọng, xã Văn Bình, huyện Thường Tín, Hà Tây cũ xây một cây cầu ngói bắc qua con ngòi đi vào đình chùa bên kia. Kiến trúc rất thanh thoát và đẹp, tạo ra một cảnh quan rất thanh nhã, tô điểm thêm cho làng quê văn hiến này.

 
Thế mới hay! Người đời nay nếu hiếu cổ và đặt hết tâm trí của mình vào một việc, thì cũng bén gót người xưa vậy! 

 
Nhân đang nói về cầu ngói, xin giới thiệu vài hình ảnh cầu ngói Bình Vọng (tức làng Bằng) mà tôi đã về hóng mát cách đây vài năm.

TÌM HIỂU VỀ ĐÔI CÁ CHÉP ĐẮP TRÊN NÓC NHÀ

Ảnh: KTS Hoàng Anh Đức.

CÁ CHÉP TRÊN NÓC NHÀ 

 
Trong kiến trúc cổ Việt Nam, con cá chép thường được đắp trên bờ nóc của mái nhà (nhà dân, bể nước, đền, chùa, đình miếu). 

 
Sách Vân đài loại ngữ của Lê Quý Đôn ở phần Phẩm vật loại, có đoạn: “Sách Loại tụ nói: 'Ở biển Đông, có loài cá, đuôi như đuôi chim cắt, hễ nó phun sóng thì trời mưa; cho nên đời Đường đến nay, hễ làm nhà thì đắp hình con cá ở nóc nhà để trấn hỏa tai'.

 
Cửa Đại Trung môn, Văn Miếu Hà Nội (ảnh) cũng có một đôi cá chép châu tuần về nậm rượu ở giữa, xem thấy thú vị nhưng chưa giải thích được!

 

 Ảnh: Văn Miếu Quốc tử giám Hà Nội.

Hai ảnh trên: FB Cường Đại Bàng cung cấp.

 
Các ý kiến bình luận:

Nguyễn Trọng Phúc: Cá là một loại động vật không bao giờ nhắm mắt. Đắp tượng cá trên nóc nhà nhằm để nhắc nhở gia chủ làm việc gì cũng phải nên tỉnh táo kẻo không thôi liên lụy đến gia đình, dòng tộc chăng?

 
Đặng Phương Mai: Và, cũng chỉ đắp hình Cá Chép, không đắp loại cá khác.

Nguyễn Xuân Diện: TRÒ CHUYỆN VỀ KIẾN TRÚC CHÙA TÂY PHƯƠNG

Nhớ ngày mùng 6 tháng 3
Ăn cơm với cà, đi hội Chùa Tây.
(Ca dao cổ xứ Đoài)

VẺ ĐẸP ĐỘC ĐÁO KIẾN TRÚC CHÙA TÂY PHƯƠNG

Nguyễn Xuân Diện
viết năm 1991

Chùa Tây Phương là một trong những ngôi chùa to và đẹp nhất ở đồng bằng Bắc bộ, đã từng hấp dẫn bao nhiêu nhà nghiên cứu mỹ thuật, nhà văn, nhà thơ, nhiếp ảnh gia xa gần.
 Đây là một công trình kiến trúc nổi tiếng bởi vẻ đẹp của nó. Chùa có tên chữ là Sùng Phúc tự, tọa lạc trên ngọn núi cổ hình lưỡi câu gọi là Câu Lậu sơn, cao khoảng 50m, thuộc xã Thạch Xá, huyện Thạch Thất (Hà Tây cũ).

Nguyễn Lân Thắng: TẢN MẠN CHUYỆN NGHỀ CŨ

TẢN MẠN CHUYỆN NGHỀ CŨ

Nguyễn Lân Thắng

 
"...Anh càng yêu em càng hăng say
Xây cho nhà cao cao mãi...
Ôi xinh đẹp Tổ Quốc của ta..."

 
Ai trót bén duyên với nghề xây dựng đều phải biết đến bài Những Ánh Sao Đêm của Phan Huỳnh Điểu. Bài hát này có thể coi là ngành ca của những người làm xây dựng. Hôm qua chợt tự dưng tôi nghe thấy điện thoại của ai đó cài bài hát này làm nhạc chuông. Thế là cả một trời ký ức lại hiện về.

 
Tôi bỏ nghề xây dựng lâu lắm rồi. Ngày đó tôi học 5 năm ngành Kinh tế Xây dựng, nhưng ra trường một cái là về ngay Viện quy hoạch bộ Xây dựng làm mấy năm trời. Thế nên dù sau này chẳng còn làm gì dính dáng đến quy hoạch, nhưng hễ cứ có sự vụ gì động đến chuyện này là tôi vẫn rất quan tâm. 

SA PA - Nguyễn Lân Thắng

Sapa

Nguyễn Lân Thắng
RFA

Tôi đến Sapa lần đầu tiên vào năm 1996, trong một chuyến đi chơi. Để lên tới đó ngày ấy quả là kỳ công, bởi từ Hà Nội lên đến Lào Cai phải ngồi tầu hoả mất cả đêm đến trưa hôm sau. Rồi từ Lào Cai lên đến Sapa lại mất chừng một buổi chiều chạy xe khách 40km theo quốc lộ 4D nữa. Hồi đó đường xấu lắm. Tôi nhớ mình xuống tầu lúc khoảng giữa trưa mà đến 7 h tối mới tới được Sapa. Cái xe khách cà khổ đưa chúng tôi đi cứ lầm lũi bò men theo từng con dốc dựng đứng, đôi lúc nó cua ngoặt đi theo cung đường giữa lưng chừng núi cao, để lộ ra một khoảng vực sâu hun hút xanh thẳm bên dưới. Sau này khi những trò chơi tàu lượn siêu tốc bắt đầu du nhập vào Việt Nam cũng không thể làm tôi choáng ngợp bằng chuyến xe khách lên Sapa hồi đó.

NHÀ HÁT OPERA HỒ TÂY: KHUẤT TẤT PHÁP LÝ CẦN LÀM RÕ!

Tuyển chọn thiết kế kiến trúc nhà hát tại Đầm Trị: Khuất tất pháp lý cần làm rõ!

Báo Người Đô thị
21:17 | Thứ ba, 23/08/2022 

Những tranh luận về nhà hát opera trên Đầm Trị đã làm lộ ra hai vấn đề pháp lý quan trọng cần xem xét lại: Một là, nhà hát được tuyển chọn thiết kế kiến trúc trước khi nó hiện diện trên các bản vẽ quy hoạch; Hai là, việc bổ sung thêm một nhà hát cùng quy mô và chức năng ở Hồ Tây hoặc chuyển dời vị trí nhà hát Thăng Long từ Tây Hồ Tây về Đầm Trị, có biểu hiện đã phá vỡ các bản quy hoạch hiện có...

• Những lỗ hổng pháp luật nhìn từ vụ việc xây cao ốc và quy hoạch nhà hát, bán đảo Quảng An
• Xâm hại thô bạo vùng cảnh quan độc đáo, duy nhất của Hà Nội

Thời gian qua, dư luận mạng xã hội và báo chí bàn luận sôi nổi về sự cần thiết phải xây dựng một nhà hát opera ở Đầm Trị thuộc bán đảo Quảng An (Hồ Tây, Hà Nội), đã được một số người có danh tiếng ủng hộ bất thường. Tâm điểm của dư luận chính là phương án kiến trúc nhà hát của kiến trúc sư người Ý Renzo Piano.

Phương án kiến trúc nhà hát opera ở Đầm Trị của đơn vị Renzo Piano Building Workshop. Ảnh: RPBW

---

Đây là một phương án kiến trúc hiện đại, mới lạ, của một công ty thiết kế hàng đầu thế giới, nên không tránh khỏi những ý kiến khác nhau, khen hoặc chê, giữa giới chuyên môn và không chuyên môn. Hướng quan tâm của dư luận về kiến trúc nhà hát có thể khiến cho đa số độc giả nghĩ rằng phương án kiến trúc đó đã được một kiến trúc sư hàng đầu thiết kế là một vinh dự và dường như "ván đã đóng thuyền" về vị trí của nhà hát.

NHÀ HÁT OPERA ĐẦM TRỊ - SINH CHÁU RỒI MỚI SINH ÔNG

NHÀ HÁT OPERA ĐẦM TRỊ - SINH CHÁU RỒI MỚI SINH ÔNG

KTS Dương Quốc Chính

Vừa rồi Hội KTS Việt Nam mới có ý kiến về việc quy hoạch và thiết kế nhà hát này trong CV gửi HN. Ý kiến của Hội nghề nghiệp là rất quan trọng trong việc phản biện xã hội liên quan đến kiến trúc, quy hoạch. Hiện tại Hội Quy hoạch vẫn chưa lên tiếng. Trong công văn của Hội KTS Việt Nam, ký bởi ông chủ tịch Hội là Phan Đăng Sơn, có 1 số điểm đáng quan tâm như sau:

1. Ông Sơn "phân luồng" quan điểm bằng nhiều hình thức (?) và cho rằng luồng ủng hộ nhà hát ở Đầm Trị là nhiều hơn nhưng không tranh luận qua truyền thông, luồng không ủng hộ thì ngược lại. Không rõ ông phân luồng và thống kê số lượng bằng cách nào mà biết được như vậy?!