NGỘ - tản văn đặc sắc của Vân Đình Hùng

Ngộ

Hồi những năm đầu của thập kỷ 70, ga xe lửa của tuyến đường phía bắc phải sơ tán sang ga Đông Anh. Tôi được theo các con nhang đệ tử đi lễ hành hương ở đền Bảo Hà gần Lào Cai, phải tăng-bo bằng các phương tiện khác đến Đông Anh rồi chờ đến tối, tàu mới khởi hành.

Một vấn lễ của một thành viên Hội - quần - tiên được chuẩn bị khá kỹ. Từ bông hoa, lá trầu, quả cau đến các loại bánh, kẹo, rượu và các loại thực phẩm để dùng làm cỗ mặn. Đi lễ hành hương thường là những người thân, có quan hệ gia đình hoặc bạn bè cùng cánh; nhưng chủ yếu là những người có đồng, căn cao số nặng phải đầu hàng bốn phủ và được “các cô, các cậu” chấm lính bắt đồng. Những người này thường đi theo để giúp việc phụ lễ, bày biện lễ vật trên các ban thờ và hầu dâng.

HẦU ĐỒNG - BẢO TÀNG SỐNG CỦA VĂN HÓA VIỆT

Lên đồng - Bảo tàng sống của văn hóa Việt
Nguyễn Xuân Diện

Từ bao đời nay, trong các làng thôn, ngõ phố, trong các đền đài nghi lễ lên đồng vẫn là một nghi lễ tín ngưỡng được nhiều người thành tâm thực hiện. Nhiều nơi, dù điện đài không trang hoàng lộng lẫy, dù không có được các cung văn đàn ngọt hát hay, đồ dâng cúng cũng rất sơ sài, nhưng với sự thành tâm, một cuộc lên đồng vẫn được thực hiện, và những người dân lam lũ vẫn trong một thoáng chốc đã được hưởng cảm xúc tiên giới một cách đủ đầy. 

ĐI TÌM ĐẤNG TÀI HOA CHU MẠNH TRINH

ĐI TÌM CHU MẠNH TRINH 

Mai An Nguyễn Anh Tuấn
TranNhuong.net.  Chủ nhật 7.8.2016 

Lời dẫn của Lâm Khang: Cán Thần Chu Mạnh Trinh là một đấng tài hoa. Cuộc đời ngắn ngủi của ông đã để lại cho non sông những điều kỳ thú. Về thơ là Hương Sơn phong cảnh ca, bài thơ hay nhất về Hương Tích mà đến nay chưa ai vượt qua được. Ông cũng là người vẽ kiểu Gác chuông Thiên Chùa đẹp lạ lùng. Với Hưng Yên, ông là người hưng công và thiết kế tòa phương đình của đền Đa Hòa, để lại hai chữ đại tự "Bồng Lai" đến nay vẫn còn tươi nét bút. Đương thời, Chu Mạnh Trinh được tôn vinh là một trong "TỨ CHI VĂN". Đó là: Kinh bang tế thế chi văn Nguyễn Thượng Hiền, Cử tử chi văn Vũ Phạm Hàm, Thần tiên chi văn Dương Khuê và Tài tử chi văn Chu Mạnh Trinh. Xin giới thiệu bài viết của Đạo diễn, Nhà văn Mai An Nguyễn Anh Tuấn.

SẮC PHONG MẪU LIỄU HẠNH LÀ MÃ VÀNG HAY MẠ VÀNG CÔNG CHÚA?

VỀ DANH HIỆU THÁNH MẪU LIỄU HẠNH: MÃ VÀNG CÔNG CHÚA, MẠ VÀNG CÔNG CHÚA hay là MÃ HOÀNG CÔNG CHÚA

 
Trong cuốn Tiên phả dịch lục, Kiều Oánh Mậu đã viết về Thánh Mẫu Liễu Hạnh” “Bất giác trong tôi dấy lên lòng kính sợ và cho rằng: Người là Nho, là Phật, là Pháp, là Tiên, là Thần cả đó”. 

 
Như lâu nay chúng ta cùng biết, trong Vân Cát thần nữ, Liễu Hạnh công chúa có hai thần hiệu là 禡黃公主 Mã Hoàng công chúa và 制勝和妙大王 Chế Thắng Hòa Diệu Đại vương. Cả hai đều là của triều đình sắc phong.
 

Danh hiệu 制勝和妙大王 Chế Thắng Hòa Diệu Đại vương được phong vì chúa có công giúp triều đình trừ giặc, vậy còn 禡黃公主 Mã Hoàng công chúa thì khởi nguồn từ đâu?

 
Theo khảo cứu và phát hiện của bạn Lê Tùng Lâm, thì: 

 
"Vân Cát thần nữ chép năm Cảnh Trị, ngài được triều đình phong làm Mã Hoàng công chúa. Tuy nhiên khi đọc các văn bản thần tích hữu quan, chúng tôi phát hiện hai chữ “Mã Hoàng” có ba cách viết khác nhau. 

 
Có 4 bản thần tích chép là 鎷鐄,
Có 2 thần tích ghi là 禡黃,
và cách viết phổ biến nhất là 禡鐄 trong 16 thần tích. 

Nguyễn Xuân Diện: NHƯ THANH NHẬT KÝ (TRỌN BỘ 7 KỲ)

Như Thanh nhật ký (2009)

Lâm Khang chủ nhân

Thưa chư vị, hồi giữa năm 2008 Tây lịch, tôi và ông Thiền Phong, ông Chuyết Chuyết được cử đi Xứ Thanh để khảo cổ tích. Tôi có viết một cái Như Thanh nhật ký (7 kỳ), có đăng trên trang nhà. Như Thanh nhật ký được anh em thích lắm, từ giới giang hồ đến dân bút mực đều tán thưởng. 

 

Hôm trước, ở cái bài này, tôi có nói đến cái nhật ký ấy, thì nhiều anh em viết thơ cho tôi, nói rằng họ muốn đọc quá, nhưng vì chưa đăng ký với bên Multiply là nơi đăng tải Như Thanh nhật ký, nên không vào đọc được. Anh em đề nghị tôi tái bản bên này. Chiều ý anh em, tôi xin đăng lại Như Thanh nhật ký ở đây để cùng đọc cho vui.

Đây chỉ là nhật ký, nó lại có phong khí của nhật ký giang hồ (thậm chí có người bảo nó có phong vị của du ký trên Nam Phong ngày trước), nên anh em nào làm việc văn phòng thì nên dành để đọc vào ban trưa, ngoài giờ hành chính thì hợp nhẽ hơn. Xin cảm ơn chư vị anh em! Và xin rụt rè trình ra 7 kỳ để chư vị thưởng thức. 

KHÔNG NÊN DÙNG VÒNG HOA TANG ĐỂ VIẾNG LĂNG VUA HÙNG

VÀI Ý KIẾN NHỎ VỀ NGHI LỄ ĐỀN HÙNG 

Nguyễn Xuân Diện

Quan sát những hình ảnh của lễ hội Đền Hùng do các báo chí hôm nay (10/4/2022, tức 10/3 âm lịch) đăng tải, tôi có ý kiến sau:

1- Hai bộ quần áo lễ của Chủ lễ và Chủ sự quá xấu. Khăn của Chủ lễ có ngôi sao trong một vòng tròn giữa trán trông như cái đèn pin của cái ông đi soi ếch ở quê. Hai bộ này cần được thay thế. 

2- Đoàn dâng hương của lãnh đạo không nên dùng vòng hoa tang như hiện nay để viếng Lăng Vua Hùng. Vòng hoa hiện nay cho cảm giác đi viếng đám ma, để viếng người vừa quá cố, linh cữu còn đang quàn, chưa đưa đi an táng. Vòng hoa đó chỉ thích hợp để viếng Cố Chủ tịch Hồ Chí Minh. Vả lại đi dự lễ giỗ tổ không ai mang vòng hoa. Đây là lễ giỗ, khác với lễ tang.

Nguyễn Xuân Diện: ĐẦU NĂM, LÊN CHƠI NÚI BA VÌ

Ngày đầu năm, lên chơi núi Ba Vì

Nguyễn Xuân Diện

Núi Ba Vì ở về phía Tây thành Thăng Long Hà Nội, còn gọi là núi Tản Viên. Tản là cái tán, Viên là tròn. Gọi vậy là vì núi có ba ngọn (ba vì, ba vị), trên đỉnh núi thắt cổ bồng trông như cái tán lọng giữa vũ trụ. Trong “Dư địa chí”, Nguyễn Trãi viết: “Đó là núi tổ của nước ta đó”. Sách “Đại Nam Nhất thống chí” chép rằng trên núi có loài cỏ gọi là “Vô phong độc dao thảo”, tức là loài cỏ khi không có gió mà cũng lay động đong đưa không ngừng. Trên núi có rừng trúc đẹp, lại có thảm rêu màu đỏ như huyết. Cùng vô vàn loài thảo mộc và dược liệu quý. 

TRẨY HỘI CHÙA HƯƠNG, GHÉ THĂM VÂN ĐÌNH

Trẩy hội Chùa Hương, ghé thăm Vân Đình

Nguyễn Xuân Diện 
.

Vân Đình là một thị trấn nhỏ, nằm ngay bên con đường trảy hội chùa Hương, rộn ràng trong mưa bụi mỗi độ xuân về, là thủ phủ của huyện Ứng Hoà, Hà Nội. Xưa Vân Đình là một vùng đất cổ thuộc huyện Sơn Minh, phủ Ứng Thiên, trấn Sơn Nam thượng; năm tháng trôi qua, thiên tai địch họa trải đã nhiều song cũng không xóa được những vết tích cổ kính nơi đây.

Vân Đình không chỉ có… vịt và chó

 

Tôi có anh bạn là một tay sành ẩm thực có hạng. Dấu chân anh đã in khắp các miền non nước, và anh thì đã biết đến không biết bao nhiêu là của ngon vật lạ, đặc sản thời trân các nơi. Khi tôi hỏi anh đã biết đến các món vịt cỏ, thịt chó Vân Đình chưa thì anh ta lôi kéo tôi đến ngay mấy cái quán vịt ở đường Láng, và còn hẹn sẽ đưa đi một vòng quanh Hà Nội để đếm xem có bao nhiêu cái quán đề biển Thịt chó Vân Đình, ra vẻ là người sành điệu lắm. Tôi bảo anh ta chỉ là một gã biết ngọn mà không biết gốc. Và thế là chúng tôi phải làm một chuyến đi Vân Đình, cùng cả một đám thực khách đang bừng bừng khí thế.

TẾT ÔNG TÁO - TRUYỀN THUYẾT VÀ NGHI LỄ

 

Truyền thuyết về Táo Quân

Trong tín ngưỡng dân gian Việt Nam, Táo quân có nguồn gốc từ ba vị thần Thổ Công, Thổ Địa, Thổ Kỳ của Lão giáo Trung Quốc nhưng được Việt hóa thành huyền tích "2 ông 1 bà" - vị thần Đất, vị thần Nhà, vị thần Bếp núc. Tuy vậy người dân vẫn quen gọi chung là Táo Quân hoặc Ông Táo.

Ở Việt Nam, sự tích Táo Quân được truyền khẩu, rồi ghi chép, do đó có những sự khác nhau về tình tiết, nội dung chính được tóm tắt như sau:

Trọng Cao có vợ là Thị Nhi ăn ở với nhau đã lâu mà không con, nên sinh ra buồn phiền, hay cãi cọ nhau. Một hôm, Trọng Cao giận quá, đánh vợ. Thị Nhi bỏ nhà ra đi sau đó gặp và bằng lòng làm vợ Phạm Lang. Khi Trọng Cao hết giận vợ, nghĩ lại mình cũng có lỗi nên đi tìm vợ. Khi đi tìm vì tiền bạc đem theo đều tiêu hết nên Trọng Cao đành phải đi ăn xin.

Khi Trọng Cao đến ăn xin nhà Thị Nhi, thì hai bên nhận ra nhau. Thị Nhi rước Trọng Cao vào nhà, hai người kể chuyện và Thị Nhi tỏ lòng ân hận vì đã trót lấy Phạm Lang làm chồng.

Phạm Lang trở về nhà, sợ chồng bắt gặp Trọng Cao nơi đây thì khó giải thích, nên Thị Nhi bảo Trọng Cao ẩn trong đống rơm ngoài vườn. Phạm Lang về nhà liền ra đốt đống rơm để lấy tro bón ruộng. Trọng Cao không dám chui ra nên bị chết thiêu. Thị Nhi trong nhà chạy ra thấy Trọng Cao đã chết bởi sự sắp đặt của mình nên nhào vào đống rơm đang cháy để chết theo.

Phạm Lang gặp tình cảnh quá bất ngờ, thấy vợ chết không biết tính sao, liền nhảy vào đống rơm đang cháy để chết theo vợ.

Linh hồn của ba vị được đưa lên Thượng Đế. Thượng Đế thấy ba người đều có nghĩa, nên sắc phong cho làm Táo Quân, gọi chung là: Định Phúc Táo Quân, nhưng mỗi người giữ một việc:

- Phạm Lang làm Thổ Công, trông coi việc bếp. Danh hiệu: Đông Trù Tư Mệnh Táo Phủ Thần Quân

“CHÙA BA VÀNG” CHÍNH THỨC LÊN TIẾNG

“CHÙA BA VÀNG” CHÍNH THỨC LÊN TIẾNG
VỀ VIỆC ĐƯA TƯỢNG KINH LƯỢC SỨ VŨ HỒN VÀO “CHÙA” LÀM LỄ

 
Khoảng 10h sáng nay (11.10.2023), trên FB “Chùa Ba Vàng” đã đăng một biên bản làm việc theo nội dung đơn kiến nghị, phản ánh của ông Vũ Thế Khôi gửi Ban Tuyên giáo TW, Ban Tôn giáo CP, Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch, Hội đồng Trị sự TW PGVN. 

 
Ngày 3/10/2023, Thanh tra Bộ Văn hóa TT và DL cũng có công văn số 469/TTr-VHGĐ chuyển đơn Kiến nghị tới SỞ VĂN HÓA TT và DL tỉnh Quảng Ninh, về việc Kiến nghị xử lý việc đưa tượng (viên quan cai trị của triều đại nhà Đường là Vũ Hồn) vào thờ tại “Chùa Ba Vàng”. Công văn do Phó Chánh thanh tra Bộ là Hà Văn Lâu ký.