Nhật ký cải cách ruộng đất
Trần Huy Liệu
Cuộc đấu tố thí điểm địa chủ Nguyễn Văn Bính, tức Tổng Bính tại xã Dân Chủ ngày 18-5-1953.
.
Nhưng mình không dự hội nghị, mà đi dự
cuộc đấu địa chủ Nguyễn Văn Bính tức Tổng Bính tại xã Dân Chủ… Theo lối
rẽ vào xã Trung Thần, đã thấy từng tốp người từ các ngả đường kéo đến…,
trong đó có cả những bà bồng bế con thơ… đôi người đàn bà mặc quần mới.
Lũ trẻ con giành nhau chạy trước. Một thanh niên leo lên cây me vệ đường
rung cây cho quả rơi xuống để mọi người nhặt… Mình có ấn tượng như đi
xem hội ở vùng quê. Họ không nói chuyện gì về đối tượng sắp đem tranh
đấu cả.
Vào một nhà tập hợp. Những ủy viên chấp hành nông hội xã và cán
bộ đội công tác đương tíu tít về những công việc tổ chức. Ban tiếp tế
nấu từng chảo cơm, bày từng dãy mâm cơm cho những “tân khách”, ai muốn
ăn thì ghi tên vào với giá tiền 3.000 đồng một bữa. Mình mặc dầu đã mang
cơm nếp đi theo cũng ngồi vào ăn. Dọc đường đi đến trường sở ở trong
rừng, có dân quân du kích và công an xã vác súng đi lại canh gác. Từng
chòm người ngồi xúm xít dưới gốc cây hay trong một chiếc nhà trống. Một
chị phụ nữ bán xôi và bánh khúc tha hồ đắt hàng. Nhưng cho mãi đến gần
11 giờ, cuộc đấu mới bắt đầu. Vì thôn nọ phải chờ thôn kia, xóm nọ phải
chờ xóm kia. Có người đi từ sáng sớm, chưa kịp ăn cơm. Có người gần trưa
mới tới. Ban tổ chức đã không giao trách nhiệm chặt chẽ những người phụ
trách các khu vực hướng dẫn quần chúng đến cho được đúng giờ hay ít
nhất là không chậm trễ quá. Mình cố ý ngồi lẫn vào từng đám quần chúng
để nghe ngóng dư luận, nhưng không thấy gì. Một anh bạn hỏi người ngồi
bên thì y nói: “Tôi đối với ông ấy (chỉ địa chủ Tổng Bính) cũng không có
chuyện gì”. Ban tổ chức đi gọi người nào có “vấn đề” với địa chủ thì
vào trước. Một số lững thững đi vào. Có người không chịu vào trước, nói:
“Tôi có ít thôi, để nói vào cuối cùng”. Nhưng có ai biết được người tố
cuối cùng sẽ là ai? Trường sở tranh đấu tại một khu rừng thưa, gần cánh
đồng, bên một cái đình. Không có hầm hố tránh máy bay gì cả. Cũng may
trời nắng ráo. Mưa thì sẽ ra sao? Ngoài lá quốc kỳ và ảnh Hồ Chủ tịch,
những khẩu hiệu “Hồ Chủ tịch muôn năm”, “Đảng Lao động Việt Nam muôn
năm”, “Triệt để giảm tô, kể cả thoái tô. Thực hiện giảm tức, phát triển
sản xuất. Thực hành tiết kiệm” và một chiếc băng dài đề “Đả đảo và trừng
trị xứng đáng tên địa chủ cường hào gian ác Nguyễn Văn Bính”. Mình nhận
thấy không có một khẩu hiệu phản đế nào. Một thói quen trong lúc này là
người ta mải nhìn vào địa chủ phong kiến mà quên kẻ thù đương phải
tranh đấu bằng vũ trang là đế quốc Pháp và can thiệp Mỹ. Trước mấy chiếc
bàn để dành cho chủ tịch đoàn và ban thư ký, một chiếc bục kê lên cho
địa chủ quỳ và đằng sau có những biển quy định chỗ ngồi: “địa chủ ngoan
cố”, “địa chủ đã thanh toán”, “phú nông nói láo”, “phú nông chưa thành
khẩn” và “những người phú nông”. Số quần chúng đến dự độ 700 trở lại. Có
cả một số bộ đội và nhân viên cơ quan ở gần. Ban điện ảnh Nha Thông tin
có đến quay phim. Theo lời căn dặn của chủ tịch đoàn, thì, khi máy quay
phim kêu sè sè, mọi người không nên nhìn vào, mà phải “căm thù địa
chủ”. Lễ khai mạc bắt đầu. Trên ghế chủ tịch đoàn là ban chấp hành nông
hội, nghĩa là bần, cố, trung nông. Có cả một phụ nữ và một thương binh.
Phát ngôn nhân của chủ tịch đoàn cũng dõng dạc mạnh bạo, không kể vô số
những sai lầm về danh từ cũng như về văn phạm. Nhưng những lời tuyên bố
đầu tiên đã lộn xộn giữa phú nông và địa chủ. Người ta không nói ngay
đến địa chủ thủ phạm, mà đã kể đến từng “tên” phú nông thuộc các loại,
do du kích áp giải “mời” đến hội trường. Chủ tịch truyền lệnh cho cử tọa
hễ thấy địa chủ vào thì hô đả đảo. Một việc làm không cần đến mệnh
lệnh. Đến lượt địa chủ vào. Hai tay bị trói quặt ra sau, nhưng vẫn phải
bò từ ngoài vào, đeo bên mình những gói quần áo. Ngoài tiếng hô đả đảo,
những người ngồi gần lối y vào cũng với tay ra đánh tát tơi bời. Không
đợi để quỳ lên bục, một người đã túm lấy tóc mà “tố”. Trận vũ bão bắt
đầu.
