GS. HÀ VĂN TẤN - NGƯỜI ĐỂ LẠI DI SẢN "NỀN TẢNG VÀ KINH ĐIỂN"

GS Hà Văn Tấn - người để lại di sản 'nền tảng và kinh điển'

Quốc Phương 
BBC News Tiếng Việt
7 tháng 12 2019 

Giáo sư sử học Hà Văn Tấn (1937-2019) đã để lại một di sản không chỉ to lớn mà còn mang tính chất 'nền tảng, kinh điển' trong các lĩnh vực chuyên môn mà ông từng cống hiến, một Phó Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam mới đây nói với BBC News Tiếng Việt.

"Sự nghiệp của Giáo sư Hà Văn Tấn để lại rất nhiều công trình nghiên cứu đã trở thành kinh điển, làm nền tảng cho hiểu biết về khoa học đối với lịch sử Việt Nam, đặc biệt là thời kỳ tiền sử và sơ sử," hôm 29/11, Giáo sư Vũ Minh Giang, người đồng thời từng là Chủ nhiệm Khoa Lịch sử, Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (ĐHQG Hà Nội) nói về người thầy vừa qua đời của mình.

TỨ TRỤ: LÂM - LÊ - TẤN - VƯỢNG

Từ phải sang: Đinh Xuân Lâm - Phan Huy Lê - Hà Văn Tấn - Trần Quốc Vượng.

TỨ TRỤ: LÂM - LÊ - TẤN - VƯỢNG

Đó là bốn ông Thầy của Khoa Sử trường ĐH Tổng hợp Hà Nội.

Ai đặt ra danh ngữ Tứ trụ và từ bao giờ? Đến tận mùa hè năm 1997, chính ông Phan Huy Lê cũng thừa nhận: "Cho đến nay, tôi vẫn không biết rõ tự đâu và từ bao giờ, ra đời câu nói 'Lâm - Lê - Tấn - Vượng, Tứ trụ đại thần'. Dĩ nhiên là từ sinh viên khoa Sử, Đại học Tổng hợp Hà Nội, rồi qua các thế hệ sinh viên tốt nghiệp công tác ở khắp nơi lưu truyền lan rộng ra cả nước".

Trong 4 ông:

Ông Lâm là một ông giáo làm sử. Mực thước và êm đềm!

Ông Vượng là một nghệ sĩ. Ông làm sử như một nghệ sĩ. Hay ông là một nghệ sĩ làm sử?

Ông Lê là một chính khách. Ông làm sử như một chính khách. Hay ông là một chính khách làm sử?

GS. Nguyễn Văn Kim: KÍNH CẨN VĨNH BIỆT THẦY HÀ VĂN TẤN

Một người thầy lớn đã đi xa

Nguyễn Văn Kim

21 giờ ngày 27 tháng 11 năm 2019, Giáo sư, Nhà giáo Nhân dân Hà Văn Tấn vô cùng tôn kính của nhiều thế hệ học trò Khoa Lịch sử, Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội (nay là Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội) và ngành Khảo cổ học đã vĩnh viễn đi xa! Thầy là một bậc Danh sư, một Nhà bác học tài danh của đất nước.

GS. Hà Văn Tấn sinh ngày 16 tháng 8 năm 1937 tại xã Tiên Điền, huyện Nghi Xuân, tỉnh Hà Tĩnh, một vùng quê nổi tiếng với nhiều danh nhân văn hóa và dòng họ khoa bảng. Từ thuở ấu thơ, truyền thống giáo dục của gia đình, dòng tộc cùng khí thiêng của miền quê Lam Giang, núi Hồng đã hun đúc, định thành nên tư chất, nhân cách, trí tuệ của một Nhà khoa học tài năng.

TIỄN BIỆT VỊ DANH SƯ, NHÀ BÁC HỌC HÀ VĂN TẤN

Tiễn biệt Giáo sư Hà Văn Tấn
– Vị danh sư, nhà bác học của Việt Nam

Sáng nay, 2/12/2019, Viện Hàn lâm KHXH Việt Nam, ĐH Quốc gia Hà Nội và Gia đình cử hành lễ tang Giáo sư Hà Văn Tấn. Ông nguyên là Viện trưởng Viện Khảo cổ học VN kiêm Tổng biên tập Tạp chí Khảo cổ học, nguyên Giáo sư ĐH Tổng hợp và ĐH Sư phạm, Nguyên Phó Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử VN, Nguyên Phó Viện trưởng Phân viện Phật học Việt Nam.

Ban Lễ tang do Chủ tịch Viện Hàn lâm KHXH VN ra quyết định, và Trưởng ban Lễ tang là PGS. TS Đặng Xuân Thanh, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm KHXH Việt Nam.

Lễ viếng bắt đầu từ 9h30. Nhưng trước đó, đông đảo các thế hệ học trò của ông đã có mặt, với các tên tuổi như: Trần Đức Cường, Vũ Minh Giang, Nguyễn Quang Ngọc, Nguyễn Văn Huy,…

TIN BUỒN: THÔNG BÁO VỀ TANG LỄ GIÁO SƯ HÀ VĂN TẤN

. .  . TIN BUỒN  Chúng tôi vô cùng thương tiếc báo tin: Giáo sư - Nhà giáo Nhân dân  HÀ VĂN TẤN  Sinh ngày 16.8.1937 Quê quán: Xã Tiên Điền, huyện Nghi Xuân, Hà Tĩnh. Giáo sư trường ĐH Tổng hợp và ĐH Sư phạm Hà Nội, Nguyên Viện trưởng Viện Khảo Cổ học Việt Nam. Học giả lỗi lạc của Việt Nam, với những cống hiến  khoa học vô cùng quan trọng và đặc biệt,  Một trong Tứ trụ huyền thoại của giới Sử học nước nhà Đã từ trần hồi 21h02 ngày 27.11.2019 tại Hà Nội.Hưởng thọ 82 tuổi. Lễ viếng từ 09h30 - 11h30 ngày 02/12/2019  (tức ngày 07 tháng Mười một Kỷ Hợi)  tại Nhà Tang lễ số 05 Trần Thánh tông, HN. Hoá thân cùng ngày tại đài Hoàn Vũ  (Văn Điển, Hà Nội). Lễ An táng lúc 05h00 ngày 05/12/2019  tại Nghĩa trang Lạc Hồng viên (Kỳ Sơn, Hoà Bình).  *******  Kính cẩn vĩnh biệt Thầy Hà Văn Tấn! Con xin dâng lời cầu nguyện anh linh Thầy thanh thản về với thế giới của các bậc hiền triết Đại Việt. Và thành kính chia buồn cùng Bà quả phụ Ngô Quỳnh Nga cùng toàn thể tang quyến và các thế hệ môn sinh của Thầy Hà Văn Tấn.

Mai Thanh Sơn: GS HÀ VĂN TẤN - MỘT GÓC NHÌN

 

GS HÀ VĂN TẤN: MỘT GÓC NHÌN 

Mai Thanh Sơn

Vẫn biết là Thầy đã rất yếu, và cái ngày phải xa thầy đã gần lắm rồi. Nhưng cái tin GS Hà Văn Tấn mất đến lúc nửa đêm vẫn khiến tôi thực sự shock. Vậy là một nhà khoa học lớn, một người thầy tận tâm, một nhân cách đáng kính đã vĩnh viễn rời xa chúng ta.

Đêm không ngủ, nằm ngẫm lại mới thấy ảnh hưởng của Thầy đối với mỗi đứa thuộc lớp hậu sinh trong khoa học lịch sử chúng tôi thật không thể hình dung được. Cũng nói thật, lâu nay trong dân gian, và nhất là trong giới chức xuất thân Đại học Tổng hợp Hà Nội, vẫn lưu truyền những câu chuyện về "bộ tứ huyền thoại" trong giới sử học đương đại nước nhà: "Lâm - Lê - Tấn - Vượng" (GS Đinh Xuân Lâm, GS Phan Huy Lê, GS Hà Văn Tấn, và GS Trần Quốc Vượng). Không ít người coi đó là "tứ trụ" của sử học đương đại Việt Nam. Tôi thì không nghĩ như vậy. Nói rằng, các Thầy là tứ trụ của khoa Lịch sử, Đại học Tổng hợp Hà Nội thì đúng, chứ nói rằng các Thầy là tứ trụ của khoa học lịch sử Việt Nam hiện đại, e rằng hơi quá. Diện mạo sử học đương đại Việt Nam còn có nhiều gương mặt xuất sắc khác: GS Đào Duy Anh, GS Trần Văn Giàu, GS Nguyễn Hồng Phong, GS Trương Hữu Quýnh, GS Chương Thâu, cụ Hoàng Xuân Hãn, cụ Phan Khoang, Tạ Chí Đại Trường... Và lớp hậu sinh cũng rất xứng đáng với những gương mặt xuất sắc như GS Nguyễn Quang Ngọc, GS Lâm Mỹ Dung, GS Phạm Quang Minh, sử gia hải ngoại Nguyễn Duy Chính,....

Các GS Trần Quốc Vượng, Đinh Xuân Lâm, Hà Văn Tấn, Phan Huy Lê (đứng) cùng với 
GS Trần Văn Giàu và phu nhân - Ảnh Nguyễn Đình Toán chụp ngày 5.9.1995 

GS HÀ VĂN TẤN VIẾT VỀ THẦY ĐÀO DUY ANH

Các học trò quây quần bên Ông Bà Đào Duy Anh - Trần Thị Như Mân. Trong hình có các Giáo sư: Hà Văn Tấn, Phan Huy Lê, Trần Quốc Vượng, Đinh Xuân Lâm, Lê Văn Lan.

Trước mắt chúng tôi, những người học trò của ông, ông giống như một lâu đài đồ sộ mà mỗi chúng tôi chỉ nhìn thấy một phần trang trí nội thất qua một cánh cửa sổ. Cánh cửa đó, đối với tôi, là sử học.

Không! Ông không chỉ là nhà sử học. Chúng ta đã mất đi một nhà bách khoa, một nhà văn hóa lớn. Đóng góp của ông cho văn hóa dân tộc thật là lớn lao.

Những quyển Hán - Việt từ điển, Pháp - Việt từ điển của ông đã được thế hệ trước chúng tôi coi là những công cụ văn hóa thiết yếu đến kịp thời và được các nhà ngôn ngữ học hiện nay đánh giá là những đóng góp lớn vào việc xây dựng tiếng Việt hiện đại.

Mai Thanh Sơn: CHÚNG CON SẼ LUÔN NHỚ THẦY

Mai Thanh Sơn

Giáo sư Hà Văn Tấn đã mãi mãi đi xa sau nhiều năm bị tai biến. Trong số các thầy cô mà tôi có may mắn được theo học, Ông là NGƯỜI KHỔNG LỒ. Thật khó có thể đánh giá được hết những đóng góp của Ông đối với sự nghiệp nghiên cứu Lịch sử học, Khảo cổ học, Văn hoá học, Phật giáo học. Bên cạnh sự thông tuệ, minh triết, Ông còn là một nhà sư phạm mẫu mực, nghiêm khắc.

GS Hà Văn Tấn là nhà khoa học có bút lực dồi dào và sức làm việc phi thường. Ngay cả khi bị tai biến, phải ngồi xe lăn, với sự giúp đỡ của người thân và các môn đệ, Ông vẫn viết. Các công trình nghiên cứu của GS. Hà Văn Tấn vừa rộng, vừa sâu, và luôn được trình bày bằng một văn phong lịch lãm nhưng chặt chẽ, logic.

Trong số các công trình nghiên cứu của GS Hà Văn Tấn, tôi đặc biệt yêu thích "Kháng chiến chống xâm lược Nguyên-Mông thế kỷ 13" (viết chung với PGS Phạm Thị Tâm). Lần đầu tiên tôi được đọc cuốn này khi đang là học sinh cấp III (1978-1981). Một cuốn sách hút hồn người đọc từ trang đầu đến trang cuối. Và đọc xong, thấy tự hào vì mình là người Việt.

Chúng con sẽ luôn nhớ Thầy!

GS. Hà Văn Tấn: LỊCH SỬ, SỰ THẬT VÀ SỬ HỌC

Lịch sử, sự thật và sử học 

GS. Hà Văn Tấn

“Ai ai đều đã bằng câu hết 
nước chẳng còn có Sử Ngư” 

Đó là hai câu thơ trong bài thơ cuối cùng của mười bốn bài “mạn thuật” mà Nguyễn Trãi đã để lại cho chúng ta. Thật là cay đắng khi mà mọi người uốn cong như lưỡi câu, và chẳng còn ai nói lên sự thật nữa, chẳng còn ai như Sử Ngư nữa. Sử Ngư là một chép sử nước Vệ thời Xuân Thu, nổi tiếng về thẳng thắn và trung thực. Khổng Tử đã từng khen: “trực tai Sử Ngư” (Sử Ngư thẳng thay).

Cho đến hôm nay, đọc câu thơ Nguyễn Trãi chúng ta vẫn như tê tái với nổi đau của ông, làm sao có thể sống trong xã hội mà mọi sự thật đều bị che đậy và xuyên tạc. Trong những thời kỳ như vậy, người chép sử, nhà sử học, những người có nhiệm vụ nói lên sự thật, không biết bị dằn vặt như thế nào? Ngày nay chúng ta đang sống trong một giai đoạn cần nhìn thẳng vào sự thật, nói rõ sự thật đáp ứng yêu cầu của nhân dân của đất nước. Đã đến lúc những người chép sử, nhà sử học phải tự hỏi rằng “sử bút” của mình có thật nghiêm chưa, đã viết đúng sự thật lịch sử hay chưa?

HÂN HOAN CHÀO ĐÓN "ĐÌNH VIỆT NAM" VỪA ĐƯỢC TÁI BẢN

Đình Việt Nam đã tái bản

BAN BIÊN SOẠN SÁCH ĐÌNH VIỆT NAM
Số 8A/17/378, Lê Duẩn, Hà Nội. ĐT: 0903265331. 

Email: nguyenvanku@gmail.com

ĐÌNH VIỆT NAM .
Tác giả : Hà Văn Tấn - Nguyễn Văn Kự .
Lời Giới thiệu : Nhà Sử học Lê Văn Lan .
Biên tập: Lê Văn Lan, Nguyễn Duy Chiếm, Hà Thanh Huyền.
 

Sách dày 416 trang, khổ 21x26cm, in trên giấy couche, bìa cứng, với 820 ảnh mầu, ảnh đen trắng và bản vẽ. Giới thiệu 100 ngôi Đình trên toàn quốc. Nhà xuất bản Khoa học xã hội, 2014.