TRẦN ĐỨC THẢO VÀ ĐÊM Ả ĐÀO CHUI Ở ATK NĂM ẤY

NHÀ VĂN NGUYỄN TUÂN CHIÊU ĐÃI TRIẾT GIA 

TRẦN ĐỨC THẢO MỘT CHẦU HÁT CÔ ĐẦU CHUI Ở ATK

Trần Đức Thảo và đêm hát cô đầu chui ở ATK

Phan Ngọc Khuê ghi

Thời gian sống ở ATK (An Toàn Khu), tôi (Trần Đức Thảo) bị sai khiến làm mấy việc vơ vẩn như ngồi dịch những tài liệu cũ kỹ, mà rồi sau chẳng dùng được vào việc gì! Hoặc là theo chân mấy phái đoàn Trung ương đi thanh tra này nọ với vai trò của một cây cảnh: đi tới đâu cũng được giới thiệu là trí thức ở bên Tây mới về tham gia cách mạng! Rồi được vỗ tay, hoan hô. Chứ chẳng làm được một việc gì hữu ích cả!

MỘT NỮ CA SĨ CỨU CẢ KINH THÀNH THĂNG LONG THOÁT KHỎI BỆNH DỊCH

Chuyện cũ Thăng Long - Hà Nội:
MỘT NỮ CA SĨ CỨU CẢ KINH THÀNH THĂNG LONG THOÁT KHỎI BỆNH DỊCH

 

Vào thời chúa Trịnh Cương (1709-1729), cả kinh thành Thăng Long ai cũng biết tiếng người ca nữ tài danh Nguyễn Thị Huệ. Nàng không những được trời phú cho một giọng hát tuyệt trần, một sắc đẹp yêu kiều mà còn được phú cho một thiên tư sáng láng. Là con một nhà nho lỡ vận (sống bằng nghề bốc thuốc), Nguyễn Thị Huệ có theo đòi văn chương thơ phú. Con gái làng Cựu Lâu quê nàng – môt làng nhỏ bên hồ Hoàn Kiếm – đều theo nghiệp cầm ca. Thuở bé, Nguyễn Thị Huệ vẫn thường theo mẹ và các bậc đàn chị trong giáo phường Cựu Lâu đi hát ở khắp trong triều ngoài nội, khi thì theo lời mời của một dịp xuân thu tế lễ của một làng, khi thì theo lời mời của một ông quan lịch duyệt chỉ thích tiếp khách bằng một chầu hát. Năm nàng 16 tuổi, cha nàng mất. Mẹ nàng ở vậy nuôi con thờ chồng trọn đạo. Hai mẹ con họ đã sống cuộc sống vất vả của nghề ca xướng như vậy cho đến khi nàng lọt vào mắt xanh của An Đô Vương Trịnh Cương.

 

HÌNH ẢNH CẦU CHÒ/ CẦU TRÒ MỚI TÌM THẤY TRONG SÁCH CŨ

HÌNH ẢNH CẦU CHÒ/ CẦU TRÒ MỚI TÌM THẤY TRONG SÁCH CŨ

Tôi để tâm tìm hình ảnh và các bài viết về "cầu trò" ở quê hương tôi, thực là rất hiếm có khó tìm thấy 1 quyển sách nào viết về nó, hoặc đăng ảnh chụp / ảnh vẽ kèm có chú thích tên "Cầu Trò" / "Cầu Chò".

 

Rất vui vừa thấy hôm qua một cuốn sách "Souvenirs Franco-Tonkinois 1879-1886" sách do một nhà truyền giáo (cha tuyên úy) cùng đoàn quân viễn chinh Pháp lên đánh và hạ thành Sơn Tây ghi chép. Trong sách, tại trang 192 có đăng 1 hình ảnh kèm ghi chú "Pont de Cau Cho sur la route de Son Tay à Hanoi" (Cầu Chò trên đường đi từ Sơn Tây đến Hà Nội). Trong sách này tôi nhận thấy tác giả cũng đã dùng từ "Xứ đoài". Có lẽ đây là một trong những "tác giả Tây" dùng từ "Xứ đoài" sớm nhất trong tác phẩm "chữ tây".

CHUYỆN MỘT CÔNG CHÚA HIỂN LINH NGẦM GIÚP VUA TRẦN THÁNH TÔNG THOÁT HIỂM

Ảnh cây cầu chỉ có tính chất minh hoạ.

Trên đường Hà Nội - Sơn Tây, gần tới thị trấn Gạch, có một cây cầu, tên gọi cầu Trò, cầu Trò nằm trên địa phận thôn Gia Hòa xã Phúc Hòa, Phúc Thọ. Người ta vẫn kể rằng, xưa có một cô đào đã từng làm mê mẩn bao quan viên, bởi vẻ đẹp đoan trang kiều diễm, bằng nhịp phách giòn tan và những luyến láy trác tuyệt. Một đêm mưa gió, tan cuộc hát, nàng trở về nhà, không may cho nàng vừa về đến cầu thì nàng cảm lạnh mà chết. Dân làng thương nàng, quan viên đã từng say mê tiếng hát của nàng đã chôn cất và lập miếu thờ nàng ở ngay bên cầu. Câu chuyện ấy, tình cảm ấy đã làm bao người thương xót thân phận “nửa chừng xuân, thoắt gãy cành thiên hương” của người ca nữ nọ.

ĐÀO NƯƠNG VẤN HUÝ

Ngày xưa đào nương đi hát thờ ở các cửa đình, thường phải gặp các cụ làng sở tại để hỏi cho bằng được tên huý của Thành hoàng và các vị thờ trong đình để nếu trong lời hát có các chữ đó thì hát chệch đi tỏ ý kính trọng.

Ví dụ tên huý của Thần là Minh thì lời hát có chữ này phải hát thành Miêng. Thành thì Thiềng, Bạch thì Biệc, Hoa thì Huê, Lã thì Lữ, Phong thì Phung, Thanh thì Thinh v.v... Có làng thờ 7 anh em ông tướng thì phải kiêng 7 chữ với tên bố mẹ các tướng nữa là 9 chữ.

Ngoài tên Thành hoàng làng sở tại, đào nương còn phải kiêng vài chữ tên của Tổ nghề nữa (Bạch, Hoa, Thanh).

TƯỞNG NHỚ THI SĨ HOÀNG CẦM NHÂN 103 NĂM SINH (1922 - 2025)

 

Thi sĩ Hoàng Cầm. Ảnh: Tư liệu.

Tưởng nhớ Thi sĩ Hoàng Cầm, nhân 103 năm sinh (22.2.1922 - 22.2.2025)

Nhớ đêm ả đào cuối cùng của tác giả 

"Lá Diêu Bông"

Nguyễn Xuân Diện
VTC Thứ sáu, 07/05/2010, 01:02 AM

(VTC News) - Thi sĩ Hoàng Cầm đã nhẹ bước vào cõi hư không, để lại một di sản tinh thần độc đáo, tài hoa, in dấu ấn riêng biệt trong lịch sử văn chương Việt Nam. Là người yêu thơ Hoàng Cầm, TS Ca trù Nguyễn Xuân Diện từng may mắn có mặt trong một đêm sinh nhật của thi sĩ cách đây hơn 1 năm, khi những người yêu quý tặng thi sĩ một đêm ả đào ngay tại tư gia ông. VTC News đăng tải bài viết của TS Nguyễn Xuân Diện như một lời tưởng niệm đến nhà thi sĩ lừng danh của Kinh Bắc.

TRẨY HỘI CHÙA HƯƠNG, GHÉ THĂM VÂN ĐÌNH

Trẩy hội Chùa Hương, ghé thăm Vân Đình

Nguyễn Xuân Diện 
.

Vân Đình là một thị trấn nhỏ, nằm ngay bên con đường trảy hội chùa Hương, rộn ràng trong mưa bụi mỗi độ xuân về, là thủ phủ của huyện Ứng Hoà, Hà Nội. Xưa Vân Đình là một vùng đất cổ thuộc huyện Sơn Minh, phủ Ứng Thiên, trấn Sơn Nam thượng; năm tháng trôi qua, thiên tai địch họa trải đã nhiều song cũng không xóa được những vết tích cổ kính nơi đây.

Vân Đình không chỉ có… vịt và chó

 

Tôi có anh bạn là một tay sành ẩm thực có hạng. Dấu chân anh đã in khắp các miền non nước, và anh thì đã biết đến không biết bao nhiêu là của ngon vật lạ, đặc sản thời trân các nơi. Khi tôi hỏi anh đã biết đến các món vịt cỏ, thịt chó Vân Đình chưa thì anh ta lôi kéo tôi đến ngay mấy cái quán vịt ở đường Láng, và còn hẹn sẽ đưa đi một vòng quanh Hà Nội để đếm xem có bao nhiêu cái quán đề biển Thịt chó Vân Đình, ra vẻ là người sành điệu lắm. Tôi bảo anh ta chỉ là một gã biết ngọn mà không biết gốc. Và thế là chúng tôi phải làm một chuyến đi Vân Đình, cùng cả một đám thực khách đang bừng bừng khí thế.

Ca trù: "ĐÁNH DẬP ĐẦU BỌN BÀNH TRƯỚNG BẮC KINH"

Giữ cho đẹp mãi quê mình

Thơ: Khuyết danh
Người trình bày: Nghệ sĩ Quách Thị Hồ
Thể loại: Hát nói Ca trù

Mưỡu:

Non xanh xanh, Nước xanh xanh
Nước non, non nước như tranh tuyệt vời!
Nước vờn buồm lộng ra khơi
Non vờn mây trắng, nắng phơi đồng vàng!

PHIÊN BẢN KIỀU HOÀNG GIA TRIỀU NGUYỄN ĐÃ LẠI XUẤT HIỆN Ở VN

MỘT PHIÊN BẢN KIỀU QUÝ CỦA HOÀNG GIA TRIỀU NGUYỄN
ĐÃ LẠI XUẤT HIỆN Ở VIỆT NAM

Nguyễn Xuân Diện

Một nhóm những người yêu Truyện Kiều của Nguyễn Du vừa in xong ấn phẩm “Kim Vân Kiều Tân Truyện” với chất lượng kỹ thuật và mỹ thuật cao nhất. Cho đến nay, đây là bản Kiều in đẹp nhất mà tôi được biết.

Bản gốc của cuốn Kiều này hiện được lưu giữ tại Thư viện Hoàng gia Anh và lần đầu tiên được đông đảo học giới biết đến vào năm 1995, qua bài giới thiệu của Giáo sư Nguyễn Văn Hoàn (Viện trưởng Viện Văn học) trên hai trang báo Nhân Dân Chủ nhật.

Điều đặc biệt là, đây là bản Kiều chép tay trên giấy dó khổ lớn 22x35cm, trong có hình vẽ minh hoạ theo lối “trên truyện dưới tranh”, “nhất thi nhất hoạ”. Và vì vậy nên bản Kiều này còn được gọi là “Kim Vân Kiều hội bản”. Chữ “hội” trong nghĩa là hội hoạ. Trong bản Kiều này có một bức tranh được cho là chân dung tác giả Nguyễn Du. Tranh vẽ đen trắng, chữ cũng màu đen, có xen những dòng chữ bằng mực son đỏ gạch. Bìa sách được bọc bằng lụa vàng có thêu rồng.

MỘT NỮ CA SĨ CỨU CẢ HÀ NỘI THOÁT BỆNH DỊCH

NGƯỜI CA NỮ TÀI DANH TRONG PHỦ CHÚA

Nguyễn Xuân Diện

Vào thời chúa Trịnh Cương (1709-1729), cả kinh thành Thăng Long ai cũng biết tiếng người ca nữ tài danh Nguyễn Thị Huệ. Nàng không những được trời phú cho một giọng hát tuyệt trần, một sắc đẹp yêu kiều mà còn được phú cho một thiên tư sáng láng. Là con một nhà nho lỡ vận (sống bằng nghề bốc thuốc), Nguyễn Thị Huệ có theo đòi văn chương thơ phú. Con gái làng Cự Lâu quê nàng – môt làng nhỏ bên hồ Hoàn Kiếm – đều theo nghiệp cầm ca. Thuở bé, Nguyễn Thị Huệ vẫn thường theo mẹ và các bậc đàn chị trong giáo phường Cựu Lâu đi hát ở khắp trong triều ngoài nội, khi thì theo lời mời của một dịp xuân thu tế lễ của một làng, khi thì theo lời mời của một ông quan lịch duyệt chỉ thích tiếp khách bằng một chầu hát. Năm nàng 16 tuổi, cha nàng mất. Mẹ nàng ở vậy nuôi con thờ chồng trọn đạo. Hai mẹ con họ đã sống cuộc sống vất vả của nghề ca xướng như vậy cho đến khi nàng lọt vào mắt xanh của An Đô Vương Trịnh Cương.