Bạo lực ở lễ hội: Do trót phục dựng... (!)
Báo Dân trí
Thứ Năm, 26/02/2015 - 09:30
Theo Yến Anh
Người lao động
Nhà nghiên cứu Bùi Trọng Hiền (Viện Văn hóa Nghệ thuật Việt Nam) khẳng định những hình ảnh bạo lực tràn lan tại các lễ hội một phần do lỗi chúng ta đã trót phục dựng những giá trị không còn phù hợp.
Tễu bình luôn: Và đáng buồn là, đầu têu phục dựng lễ hội các lễ hội là do Viện Văn hóa Nghệ thuật Việt Nam (nơi ông Bùi Trọng Hiền công tác). Viện này kiếm dự án bằng việc cho cán bộ mò đến các địa phương để gạ phục dựng lễ hội. Hai tên cầm đầu là Nguyễn Chí Bền (Viện trưởng, mới về hưu) và Bùi Quang Thắng ("chuyên gia hàng đầu về lễ hội"). Bọn họ phá không biết bao nhiêu lễ hội và đút túi không biết bao nhiêu là tiền của dân.
Ông nghĩ gì về việc người dân dự lễ hội ẩu đả với nhau để cướp hoa tre ở đền Sóc (Hà Nội) hoặc giẫm đạp cướp ấn từng diễn ra nhiều lần ở đền Trần (Nam Định)?
Một trong những hành vi tín ngưỡng của người trung cổ là cướp lộc, cho phép đả thương, thậm chí là đổ máu, chết người. Ngày nay, khi chúng ta phục dựng những giá trị được cho là di sản văn hóa phi vật thể của cha ông, chúng ta đã làm sống lại những hành vi như chém lợn, cướp lộc, đánh nhau…
Trong nền văn minh phát triển của loài người, rõ ràng những hành vi đó phản cảm nhưng khi phán xét thì cần biết rằng đó là những hành vi nguyên thủy.
Cướp lộc ngay trước mắt thánh thì liệu lộc có còn thiêng?
Ở thời trung cổ, người ta coi đó là thiêng. Còn dưới góc độ khoa học thì khác. Khoa học ngày nay đã lý giải mọi thứ. Xưa quan niệm mây mưa sấm chớp là thần nên mới có tục thờ tứ pháp; ngày nay thì ta thấy rõ đó là hiện tượng vật lý, hiện tượng thiên nhiên nhưng người ta vẫn thờ bởi thấy đó là những di sản quá khứ cần được phục dựng. Đặc biệt, khi các nhà khoa học đều cổ xúy phải tôn trọng ý kiến của chủ thể văn hóa, của cộng đồng thì còn gì để nói nữa! Xã hội buộc phải chấp nhận những hành vi vốn cực kỳ thịnh hành ở thời trung cổ, thời phong kiến.
