MUỐN CÓ NGƯỜI TÀI, TRƯỚC PHẢI DẸP BỌN TIỂU NHÂN

NGƯỜI XƯA NÓI VỀ VIỆC TIẾN CỬ, CHỌN LỰA VÀ SỬ DỤNG NHÂN TÀI

Thưa chư vị,

Chúng tôi xin giới thiệu ở đây bài văn làm trong kỳ thi Đình (làm tại sân triều đình) - do nhà vua ra đề bài, chấm bài, để phân hạng các tiến sĩ. Người đỗ đầu (đủ 10 phân) là Trạng nguyên. Đề bài thường hỏi về các vấn đề lớn của đất nước và về việc trị nước. Bài thi đó gọi là Sách văn đình đối. 

Bài văn dưới đây là sách văn đình đối đã mang lại lại danh hiệu Trạng Nguyên cho Nguyễn Trực (1417 - 1473) trong kỳ thi Đình năm Nhâm Tuất (1442), niên hiệu Đại Bảo thứ 3. Nguyễn Trực là vị Trạng nguyên đầu tiên của triều Lê. Tấm bia ghi về khoa thi này là tấm bia đầu tiên ở Văn Miếu, được dựng năm 1484.

Đề bài của vua Lê Thái Tông yêu cầu rằng: "Đức Thái tổ Cao hoàng đế ta lấy được thiên hạ, nhiều phen xuống chiếu cầu hiền mà không có một ai trúng tuyển. Trẫm từ khi lên ngôi tới nay, gắng sức trị nước, thế mà việc chọn nhân tài vẫn mịt mở thăm thẳm. Sao người quân từ khó tìm, kẻ tiểu nhân khó biết như vậy? Các ngươi hãy đem hết hiểu biết của mình trả lời, trẫm sẽ đích thân xem xét". Đấy! Lòng vua chân thành là vậy! Đời nay có theo kịp đời xưa chăng? 

GS. Trần Quốc Vượng: NGUYỄN TRÃI TRONG BỐI CẢNH VĂN HÓA VN

NGUYỄN TRÃI TRONG BỐI CẢNH VĂN HÓA VIỆT NAM

GS Trần Quốc Vượng 

I/ Nguyễn Trãi (1380-1442) sống và hoạt động trong một thời kỳ đầy biến động, đầy hoạn nạn và âu lo của lịch sử Việt Nam. Ông là con đẻ của thời đại ấy và là ngôi sao Khuê lấp lánh trên bầu trời lịch sử Việt Nam thời đại ấy.

Về chính trị xã hội, Nguyễn Trãi đã sống 20 năm cuối triều Trần (một quyền lực truyền thống đã xa đọa và gần như đã nằm trong tay không chế của Hồ Quý Ly), 7 năm dưới triều Hồ (một quyền lực đang xây dựng dang dở), 20 năm dưới thời thuộc Minh và chống Minh thuộc (một thời kỳ đầy bão táp của bạo lực bành trướng và đô hộ Trung Quốc, đầy bão của bạo lực quần chúng, của toàn thể dân tộc được tổ chức, vùng dậy đấu tranh chống bánh trướng và đô hộ Trung Quốc, giải phóng dân tộc, dành độc lập, tự do) và 15 năm đầu triều Lê, với những lộn xộn sau chiến tranhvà đảo lộn thân phận xã hội quá nhanh của một triều đại dân tộc lớn cuối cùng của của lịch sử Việt Nam, đã có xu hướng chuyên chế “ kiểu châu Á”.

GS. Trần Quốc Vượng: NỖI ÁM ẢNH CỦA QUÁ KHỨ

Nỗi ám ảnh của quá khứ

GS Trần Quốc Vượng

Nước Việt Nam ta hiện là một quốc gia kém phát triển về mọi mặt, vừa lạc hậu, vừa lạc điệu với một thế giới nhìn chung đã và đang phát triển rất nhanh, đặc biệt từ nửa sau thế kỷ XX.

Tạm bỏ qua một bên mọi sự “giải thích”, nào đổ tội cho phong kiến đế quốc, thực dân, bành trướng, thiên tai, địch họa, chiến tranh, cách mạng; nào viện dẫn sai lầm chủ quan của những người cầm nắm vận mệnh quốc gia mấy chục năm qua, v.v… tình trạng ấy là không bình thường, gây nên một bức xúc tâm lý, một nỗi đau thân thể, một nhức nhối thân xác và tâm linh, buộc KẺ SĨ và NGƯỜI DÂN, vừa gian khổ kiếm sống, vừa suy nghĩ đêm ngày, tìm cách khắc phục và vượt qua tình trạng tủi nhục này…

Có ĐỘC LẬP rồi chăng, nhưng hoạ LỆ THUỘC vẫn luôn luôn mai phục, cả về mô hình chính trị và sự phát triển kinh tế…

Có THỐNG NHẤT rồi chăng, nhưng mầm CHIA RẼ mọc rễ sâu xa, nào Bắc / Nam, nào Cộng sản / không Cộng sản…

Điều chắc chắn, là NHÂN DÂN chưa có HẠNH PHÚC, TỰ DO thực sự.

TƯỞNG NHỚ GIÁO SƯ TRẦN QUỐC VƯỢNG 19 NĂM ĐI XA

NHỚ ÔNG -“TAY MÕ LÀNG HÀ NỘI”

Lê Thọ Bình - Bá Kiên

(2020)

Ngày 8/8 tới đây là tròn 15 năm ngày mất của GS Trần Quốc Vượng. Ông được coi là một trong “Tứ trụ” của giới sử học nước nhà: “Lâm-Lê-Tấn-Vượng”. Ông đã để lại rất nhiều công trình, nghiên cứu có giá trị lớn không chỉ đối với giới sử học nước nhà mà còn đào tạo ra nhiều thế hệ nghiên cứu, khảo cổ là những tên tuổi lớn. Bài phỏng vấn chúng tôi thực hiện chỉ vài tháng trước khi ông qua đời vì căn bệnh ung thư. Xin đăng lại như một nén hương trầm thắp cho ông nhân ngày giỗ thứ 15 của ông.

NỮ SĨ NGỌC TRAI – TUỔI 90 VÀ CUỐN HỒI KÝ RẤT HUẾ

NỮ SĨ NGỌC TRAI – TUỔI CHÍN MƯƠI VÀ CUỐN HỒI KÝ RẤT HUẾ

 
Tôi vừa được Nữ sĩ Ngọc Trai gửi tặng cuốn sách mới của bà. Đó là cuốn hồi ký “O Tôn Nữ Huế tha hương" dày 242 trang, được in ra trong dịp bà tròn 90 tuổi. 

 
Tôi chưa từng được hân hạnh gặp Nữ sĩ Ngọc Trai. Nhưng tôi biết đến một nhà văn có tên Ngọc Trai từ rất sớm, ngay khi vào đại học cách đây 35 năm. 

 
Ngày ấy, tôi đã mê mệt các tác phẩm của Nguyễn Tuân, Tản Đà. Với Nguyễn Tuân là: Chém treo ngành, những chiếc ấm đất, Khoa thi cuối cùng, Chùa Đàn, v.v.. từ trước đó, trong tuyển tập, và đến năm 1989 là Cảnh sắc và Hương vị đất nước. Tôi biết chỉ có ít nhà văn được gần gũi Nguyễn Tuân, được ông tiếp, được ông trả lời phỏng vấn và được ông đồng ý cho làm sách vở. Vâng, chỉ có 3 người. Có lẽ là thế! Đó là Nguyễn Đăng Mạnh (Giáo sư ĐH Sư phạm), Ngọc Trai (Báo Văn Nghệ) và Đoàn Minh Tuấn ở phía Nam. 

NỮ SĨ DẠ THẢO PHƯƠNG LÊN TIẾNG

Nữ sĩ DẠ THẢO PHƯƠNG lên tiếng:

 
Nhiệm kỳ nhất thời, bia đời vạn đại 

 
THƯ NGỎ CHẤT VẤN
GIÁM ĐỐC SỞ VĂN HOÁ VÀ THỂ THAO HÀ NỘI
(Về việc cấm treo chân dung 31 văn nghệ sĩ trí thức trong triển lãm tranh gò đồng của tác giả Phạm Xuân Trường). 

 

Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam
Độc lập- Tự do- Hạnh phúc 

 

Kính gửi ông Giám đốc Sở Văn hoá và Thể Thao Hà Nội, 

 
tôi là Dạ Thảo Phương, một công dân Việt Nam, một người quan tâm đến văn hoá nghệ thuật và cũng là một người sáng tác. 

 
Tôi viết thư này, thực hiện quyền, nghĩa vụ công dân của mình (được quy định trong Luật số 10/2022/QH15 ngày 10/11/2022 của Quốc hội), bày tỏ chính kiến cá nhân trước một sự kiện văn hoá nghệ thuật thuộc thẩm quyền của Sở Văn hoá và Thể Thao Hà Nội. 

 

Thưa ông, mới đây, tác giả Phạm Xuân Trường có công bố việc 30/ 184 tác phẩm chân dung trí thức, văn nghệ sĩ bị Sở Văn hoá và Thể Thao Hà Nội cấm treo trong triển lãm của mình (danh sách trong 6 trang văn bản có dấu giáp lai kèm theo giấy phép số 563/GP- SVHTT cấp ngày 01/ 11/23). 

VU LAN - CON NGỒI NHỚ MẸ, QUÊ NHÀ XA XĂM…

VU LAN - CON NGỒI NHỚ MẸ, QUÊ NHÀ XA XĂM…

Nam Phan

Nếu không có dịch bệnh, lễ Vu lan lần này, mình sẽ về quê thăm mẹ, để khi tạm biệt, được mẹ ôm một cái. Không hiểu sao trong gia đình, chỉ riêng mình có thói quen ôm mẹ khi tạm biệt, mà bạn bè cùng trang lứa với mình ở quê hầu như cũng không ai có thói quen đó. Có lẽ do hồi nhỏ mình được ôm mẹ ngủ nhiều nhất. Quê nghèo, những đêm cuối năm trời rất lạnh, không đủ chăn mền, mẹ nhường hết cho mình, còn mẹ thì nằm co ro đắp bằng một cái áo. Có lần giật mình thức giấc giữa đêm, thấy mẹ co ro vì lạnh, mình nhường chăn mền cho mẹ, nhưng rồi mình không ngủ được vì lạnh quá, cuối cùng thì mẹ cũng nhường lại để mình được ngủ ngon giấc. Ngày tháng dần trôi, cứ mỗi lần về quê thăm mẹ, ôm mẹ một cái lúc tạm biệt, mình lại cảm nhận được vóc dáng của mẹ đã hao mòn thêm một ít nữa.

TRƯỜNG HỢP PGS.TS ĐỖ XUÂN TUẤT (HỌC VIỆN CTQG HCM)

Trường hợp Phó Giáo sư Tiến sĩ Đỗ Xuân Tuất, Phó Viện trưởng Viện Hồ Chí Minh và các lãnh tụ của đảng, Tổng biên tập Tạp chí Nghiên cứu Hồ Chí Minh, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh.

Bài: PGS.TS Bùi Xuân Đính

 
Tháng 9/1992, qua một người quen ở xã bên cạnh, Đảng ủy xã Đông La (huyện Hoài Đức khi đó thuộc tỉnh Hà Tây) mời tôi về biên soạn cuốn Lịch sử cách mạng của xã. Tôi nhận lời vì đây là dịp tốt để nghiên cứu sâu về các làng (Đông Lao, La Tinh, và Đồng Nhân - một phần của làng La Phù tách ra) của xã này. Sau hơn một năm miệt mài, thận trọng làm việc, bản thảo hoàn thành và được tôi đọc toàn văn trước toàn Đảng bộ (ngày 7/5/1994). Sau đó, bản thảo được đọc trên Đài Truyền thanh của xã nhiều lần để lấy ý kiến. Không có ý kiến phản đối, coi như xong. Nhưng khi đó, xã thiếu kinh phí, nên phải đến tháng 6/1995, mới đưa làm thủ tục in tại Nxb .Lao động với giá thấp nhất so với các Nxb. mà tôi đi “chào hàng” giúp Đảng bộ xã lúc đó. Đến cuối tháng 8/1995, sách ra (bốn ảnh đầu), Đảng ủy xã không có điều kiện tổ chức lễ phát hành, chỉ phát cho các chi bộ. Từ đó, đến hơn 10 năm sau, tôi chỉ nhận được một ý kiến của một cụ lão thành, cần sửa lại một điểm sai sót (do tôi đọc không thật kỹ bản bông). 

 

BỐ MẸ CỦA KS NGUYỄN LÂN THẮNG GỬI THƯ TRƯỚC PHIÊN XỬ

BỐ (GS NGUYỄN LÂN TRÁNG) VÀ MẸ (GIẢNG VIÊN TRIẾT HỌC) GỬI THƯ VỀ VIỆC CỦA CON TRAI NGUYỄN LÂN THẮNG TRƯỚC PHIÊN XỬ

 
Thư gửi Toà án Nhân dân Hà Nội
Kính gửi: Hội đồng xét xử Toà án nhân dân Hà Nội và những người có trách nhiệm.

 
Chúng tôi là Nguyễn Lân Tráng và Trần Thảo Nguyên, bố mẹ của Nguyễn Lân Thắng, người sẽ bị đưa ra xét xử sáng thứ tư, ngày 12/4/2023.

 
Nhận được tin Toà án sẽ mở phiên toà xét xử kín đối với Lân Thắng, hai vợ chồng tôi vừa hồi hộp vừa lo lắng. Hồi hộp là vì chúng tôi đã không được gặp Lân Thắng kể từ ngày Thắng bất ngờ bị bắt tạm giam (5/7/2022). Mặc dù thỉnh thoảng vẫn được tin vợ Thắng gửi đồ tiếp tế, song việc không được tận mắt nhìn thấy và nghe tin tức về con trai khiến hai vợ chồng già chỉ biết thấp thỏm chờ đợi. Cuối cùng thì chuỗi ngày bị điều tra kín và cách ly thông tin với gia đình của Lân Thắng sắp kết thúc. Chúng tôi thực sự kỳ vọng rằng những đại diện của công lý đất nước sẽ tiến hành phiên toà đúng đắn, minh bạch, và mong kết quả sẽ là vô tội, vì chúng tôi biết Thắng chưa bao giờ làm điều gì sai với gia đình, đất nước và lương tâm.

VỤ MẤT SÁCH CỔ - CHỦ TỊCH HỘI NHÀ VĂN VIỆT NAM LÊN TIẾNG

Nhà văn Nguyễn Quang Thiều (Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam):

 
VỀ NHỮNG CUỐN SÁCH CỔ
Ở VIỆN NGHIÊN CỨU HÁN NÔM BỊ MẤT và BỊ PHÁ HỦY 

 
Ngày 4 tháng 4 năm 2023, Tiến sỹ Nguyễn Xuân Diện đã có thư gửi Thủ tướng Phạm Minh Chính đề cập đến việc Viện Nghiên cứu Hán Nôm để mất 121 cuốn sách cổ và để hư nát hàng trăm cuốn sách cổ khác. 

 
Bức thư chính là lời yêu cầu khẩn thiết của một trí thức yêu nước với người đứng đầu Chính phủ về một di sản vô giá của dân tộc bị đánh cắp và đang bị phá hủy. Tôi tin chắc chắn rằng: Thủ tướng Phạm Minh Chính sẽ có chỉ đạo sát sao về vụ việc vô cùng quan trọng này. 

 
Tôi không phải là người nghiên cứu Hán nôm và nhiều người khác cũng vậy, nhưng chúng tôi, đặc biệt là nhiều nhà văn, hiểu rằng: đó không chỉ là những cuốn sách quí, không chỉ là cổ vật mà đó là di sản vô giá của dân tộc. Những cuốn sách đó là "văn bản pháp lý chủ quyền" của dân tộc (lời của nhà văn Trung Sỹ) và là một phần quan trọng minh chứng nền văn hiến Việt. Gần 600 năm trước, Thi hào Nguyễn Trãi đã thay mặt người dân nước Việt tuyên ngôn: "Như nước Đại Việt ta từ trước. Vốn xưng nền văn hiến đã lâu".