Chuyện làng tôi: GIẾNG ĐỰC & GIẾNG CÁI

Chuyện Làng tôi - Bài 3:
HAI GIẾNG TẮM DÀNH RIÊNG CHO PHỤ NỮ

Nguyễn Xuân Diện

Làng Phụ Khang có 8 giếng: giếng Tóa Loa, giếng đá đội 6, giếng vuông cạnh giếng đá, giếng Chậu ở rộc Chậu, giếng cụ Phó Thêm, giếng đội 2, giếng xóm trong, giếng xóm Lũy Mo. Trong số các giếng này, giếng Tóa Loa là giếng có sớm nhất, được đào ngay từ khi lập làng, nước giếng ngọt nên được cả làng gánh nước về làm tương hoặc nấu cỗ. Thứ đến là giếng đá ở đội 6, nơi có tòa miếu cổ thờ thần Bản thổ. Giếng Chậu đã bị lấp và chưa khôi phục lại, các giếng còn lại vẫn còn, nhưng không còn được dùng sinh hoạt hàng ngày nữa, vì mọi nhà đều có giếng riêng, nhiều nhà đã có dùng nước máy.

Đọc tiếp...

Chuyện làng tôi: CÁC LỄ TẾT TRONG NĂM

Chuyện làng tôi - Bài 2: CÁC LỄ TẾT TRONG NĂM
 

Nguyễn Xuân Diện

Trong một năm, người dân Phụ Khang có làm cỗ tết các dịp sau: Tết Nguyên đán, Rằm tháng Giêng, Tết Bánh trôi, Tết mùng 5 tháng 5, Tết Rằm tháng Bảy, Tết Rằm tháng Tám, Tết cơm mời mùng 10 tháng 10, Chạp.

Tết Nguyên đán là Tết cả. Thời gian ăn Tết dài nhất trong các tết. Sau buổi Chạp tổ 23 tháng Chạp là lúc dân làng Phụ Khang nhộn nhịp sắm Tết.

Vào khoảng cuối tháng Chạp, mấy nhà trong xóm đã gạ nhau đụng một con lợn. Khoảng 28 Tết, cả xóm cùng nhau mổ lợn, đánh tiết canh, chia thịt cho mỗi nhà đều đủ cả nạc, mỡ, lòng lợn, xương để đem về chế biến các món ăn cỗ Tết. Trẻ con xúm quanh chờ lấy bong bóng lợn để thổi làm bóng bay. Khi có thịt đem về thì bắt đầu ngâm gạo, pha thịt chuẩn bị lá dong, lạt dang, gạo nếp để gói bánh chưng. Khi gói đến bát gạo cuối cùng bao giờ cũng là vài cái bánh chưng bé cho trẻ con. Công việc đồng áng bây giờ dừng lại, để cả nhà xúm lại mỗi người mỗi việc: đàn bà con gái thì nấu kẹo lạc, chè lam, bánh bỏng; đàn ông thanh niên thì giã giò, gói nem, đánh bóng đồ thờ, lau rửa câu đối hoành phi. Các bà các chị đi chợ Tết thường không quên hai cây mía để dựng hai bên bàn thờ làm gậy ông vải. Một cành đào, một mâm ngũ quả, một ít hương vòng, hương nén cùng vài bức tranh Tết thường là không thể thiếu trong gánh đi chợ Tết của các bà các chị.

Đọc tiếp...

Chuyện làng tôi: CUỘC SỐNG TRONG LÀNG XƯA

Chuyện làng tôi - Bài 1:

CUỘC SỐNG TRONG LÀNG XƯA

Làng Phụ Khang (xã Đường Lâm, thị xã Sơn Tây, Hà Nội) là một làng thuần nông. Ngoài làm ruộng ra, người làng không có nghề phụ nào đáng kể trong suốt lịch sử từ lúc lập làng. “Cơm cày cá kiếm” là câu cửa miệng của người làng. Sau lũy tre làng, cuộc sống của dân làng cũng gần như khép kín như rặng lũy.

Người dân Phụ Khang canh tác trên những thửa ruộng bậc thang, trông chờ vào những cơn mưa để cấy trồng. Những tràn ruộng thấp sẽ cho lúa hai vụ, những sườn cao trồng đủ loại hoa màu như lạc, đỗ, ngô, khoai, sắn. Đồng Bường là nơi đất tốt, rất phù hợp với trồng khoai, và khoai lang ở cánh đồng này đã đi vào câu tục ngữ khắp vùng biết tới “Nước Giếng Giang, Khoai lang Đồng Bường”.

Đọc tiếp...

Nguyễn Xuân Diện: LÀNG TÔI ĐƯỢC GIẢI CUỘC THI "GÀ MÍA"

LÀNG PHỤ KHANG CỦA TÔI NĂM NAY ĐƯỢC GIẢI TO

Nguyễn Xuân Diện

Nhân ngày Giỗ lần thứ 1076 năm của Đức Vua Ngô Quyền, Hà Nội tổ chức Hội thi GÀ MÍA lần thứ Nhất. Đồng thời cũng thi các lễ dâng Đức Vua Ngô Quyền.

Mía là Kẻ Mía, tên Nôm của Tổng Cam Giá Thịnh tương đương xã Đường Lâm ngày nay. Nơi đây sản sinh ra một giống gà quý, gọi là Gà Mía, tiếng tăm lan khắp châu thổ Bắc bộ, sánh ngang với Gà Đông Tảo. Nguồn gien quý này, may mắn là đến nay chưa bị thất truyền.

Để cổ động tinh thần bà con cùng giữ gìn và phát huy nguồn gien quý, Hà Nội tổ chức cuộc thi GÀ MÍA lần thứ Nhất,tại xã Đường Lâm.

Và gà Mía của Làng tôi - làng Phụ Khang, xã Đường Lâm đã đạt Giải Nhì. Giải vừa chấm và tuyên bố xong.

Bên cạnh Giải Nhì Hội thi Gà Mía lần thứ nhất năm 2020; làng Phụ Khang còn được GIẢI ĐẶC BIỆT cho Mâm lễ vật Xôi Tảng - Gà Mía đẹp nhân kỷ niệm 1076 năm ngày giỗ Đức Vua Ngô Quyền!

Đúng là năm nay, lộc đổ ập xuống làng tôi:

1- Đình làng được Xếp hạng Di tích Lịch sử - Kiến trúc cấp Thành phố;

2- Kỷ niệm 230 năm thành lập, các cụ cho in cuốn sách "Làng Phụ Khang - Đình làng và Phong tục" in 1000 cuốn.

3- Đạt giải nhì Hội thi gà Mía lần thứ nhất năm 2020 và giải đặc biệt phần thi mâm lễ xôi gà Mía đẹp nhân kỷ niệm 1076 năm ngày giỗ Đức Vua Ngô Quyền!

Xin cúi đầu đa tạ hồng ân của Đức Thành hoàng Bản thổ, Cụ Quan Giáo Phan Khắc Dịch có công lập làng và Tổ tiên của trăm họ đã phù hộ cho dân làng Phụ Khang đẹp chữ Phụ Khang.

Đọc tiếp...

Nguyễn Xuân Diện: TÔI VIẾT CUỐN SÁCH NHỎ TẶNG CHO LÀNG TÔI

TÔI VIẾT CUỐN SÁCH NHỎ TẶNG CHO LÀNG TÔI 

Lâm Khang Nguyễn Xuân Diện

Năm nay có dịch bệnh Cúm Tàu, ít đi điền dã, chỉ loanh quanh ở làng và ở nhà. Các cụ trong làng bảo tôi viết cuốn sách về làng, để các thế hệ sau hiểu về nguồn gốc của làng, về ngôi đình và các phong tục của làng.

Vâng lời các cụ và sự trông cậy của dân làng, tôi đã viết xong cuốn sách.

Sách này do dân làng bỏ tiền ra in; và nhiều gia đình, cá nhân trong làng, trong đó có đến 6 chị là gái làng xuất giá lấy chồng thiên hạ, vẫn hướng về làng cũ góp tiền in sách để gửi tặng cho trai - gái - dâu - rể làng đang sinh sống xa quê trên mọi miền đất nước.

.

Cách thị xã Sơn Tây yên bình và xinh đẹp 4 km về phía Trung Hà, nơi có bùng binh cầu Vĩnh Thịnh, chếch về phía tay phải non một cây số là làng cổ Mông Phụ, cũng chừng ấy về phía bên trái là làng Phụ Khang, vốn xưa được tách ra từ Mông Phụ.

Từ đó nhìn ra bốn phía, xa xa là núi Tản mờ xanh đỉnh quyện khói mây mà những đồi xa đồi gần như đàn rùa khổng lồ chầu non thiêng của Đức Thánh Tản Viên. Văn Miếu tỉnh Sơn Tây, làng cũ của hai vua Phùng Hưng, Ngô Quyền, làng Mông Phụ của Thám hoa Sứ thần Giang Văn Minh quanh quất kề bên; Đền Và thờ Thánh Tản Viên, miếu Mèn thờ mẹ Hai Bà Trưng chỉ là láng giềng gần.

Làng Phụ Khang thuộc xã Đường Lâm, thị xã Sơn Tây, TP Hà Nội. Phụ Khang là một làng đồi, có diện tích là 165.686 m2. Phía Bắc giáp làng Mông Phụ và Văn Miếu, phía Nam giáp xã Thanh Mỹ và phường Trung Hưng, phía Đông giáp phường Viên Sơn, phía Tây giáp làng Cam Lâm. 

Phụ Khang nằm về phía hữu ngạn sông Tích, đối diện với gò Áng Độ, và ở vào thế đất “vọng sơn hướng thủy” dựa lưng vào núi tổ Ba Vì hướng ra dòng sông Tích. Sông Tích hiền hòa bao quanh làng đồi, chảy theo hướng Tây Bắc Đông Nam. Địa thế và cảnh quan của Phụ Khang được gói gọn trong một đôi câu đối chữ Hán trong đình làng:

Đọc tiếp...