Rước Tam Vị Thánh Tản vào đền Ngự Dội. Ảnh: Nguyễn Tuấn Thành.
Đặng Tiến
(Khoa Ngữ văn, ĐH Sư phạm Thái Nguyên)
BÊN KIA LÀ BA VÌ...
(Khoa Ngữ văn, ĐH Sư phạm Thái Nguyên)
BÊN KIA LÀ BA VÌ...
Stt này là để cảm ơn TS Nguyễn Xuân Diện vì cuốn sách ông gửi cho...
Tôi không rõ lắm thời trước huyện Thanh Oai (Hà Đông cũ) có được xếp vào Xứ Đoài không? Gốc gác quê tôi là ở đó. Còn Quốc Oai quê vợ thì chắc chắn là thuộc Xứ Đoài...Từ trước năm 1945 không rõ vì lí do nào ông nội tôi bỏ xứ ra đi... và trôi trôi dạt dạt thế nào ông nội mất rất sớm, ở vậy nuôi con và bà nội đưa gia đình về định cư ở vùng Ngã Ba Hạc, vùng đất cổ tương truyền là kinh đô cũ của 18 đời Vua Hùng nửa thực nửa huyền thoại.
Tôi không rõ lắm thời trước huyện Thanh Oai (Hà Đông cũ) có được xếp vào Xứ Đoài không? Gốc gác quê tôi là ở đó. Còn Quốc Oai quê vợ thì chắc chắn là thuộc Xứ Đoài...Từ trước năm 1945 không rõ vì lí do nào ông nội tôi bỏ xứ ra đi... và trôi trôi dạt dạt thế nào ông nội mất rất sớm, ở vậy nuôi con và bà nội đưa gia đình về định cư ở vùng Ngã Ba Hạc, vùng đất cổ tương truyền là kinh đô cũ của 18 đời Vua Hùng nửa thực nửa huyền thoại.
Suốt thời thơ ấu tôi sống ở nơi này. Ngã Ba Hạc mỗi độ thu về nước từ Lô Giang, Đà Giang, Thao Giang cuồn cuộn đổ về mênh mông sóng, mênh mông nước, mờ mờ mịt mịt. Cuối hạ sang thu nhìn ráng trời mà đoán lũ về. Xa thăm thẳm bên kia sông là Ba Vì – Non Tản Thiêng Liêng... Tôi không nhớ rõ vì lí do nào trong tủ sách gia đình khi ấy có một cuốn sách in roneo trích tuyển văn chương từ dân gian đến hiện đại. Tôi nhớ ghi tên người biên soạn có nữ sĩ Hằng Phương (tài liệu này đã bị trận lũ lịch sử năm 1971 biến thành bùn đất!). Tôi thuộc thơ Tản Đà “Thề non nước”, tôi đọc “Ngã Ba Hạc phú” của Nguyễn Bá Lân, tôi đọc “Gia Huấn ca” tương truyền của Nguyễn Trãi, tôi đọc “Nhị độ mai”, tôi đọc “Truyện Kiều”, tôi đọc “Bố con ông lão chăn bò trên núi Thắm”...là từ cuốn sách in roneo này. Tôi không biết cuốn sách ấy từ đâu lạc vào gia đình tôi, một gia đình nông dân kiểu gia đình chị Dậu, anh Pha trong văn xuôi hiện thực!
Ơ nhưng tôi nhớ không nhầm thì trong tập ấy tịnh không nói gì đến nhóm truyện kể sau này gọi chung là Truyền thuyết Hùng Vương!
Tôi biết những cổ tích như Mai An Tiêm, như Sự tích bánh chưng bánh dày hay Sơn Tinh Thủy Tinh ... là nhờ bố!
Bố mặc dù còn phải lo kiếm sống trong cái thời gạo châu củi quế nhưng ông vẫn giành cho các con của mình sự học, với tôi hình như ông có một ưu tiên riêng nào đó! Ông rất hay kể chuyện cho tôi nghe!
Học đại học thời hậu bao cấp mọi thứ cũng nhôm nhoam nhộm nhoạm truyền thuyết thời mở nước được dạy không nhiều. Hồi ấy, ở khoa phần văn học dân gian hình như chỉ có một thầy dạy nên hình như phần tác phẩm trữ tình được chú trọng hơn. Truyền thuyết và cổ tích cũng như sử thi ít được đào sâu. Vì thế tri thức của tôi về Tản Viên Sơn Thánh chẳng được thêm là bao so với những gì Bố kể cho nghe. Hơn thế, giờ thì non Tản vời xa còn bị khuất bởi Tam Đảo. Nơi tôi học ở vùng Đông Bắc phía Đông Tam Đảo nên Ba Vì càng thêm xa vời...
Và hình như mối quan tâm về vị Thần đệ nhất trong Tứ Bất tử gần như bị rơi vào cõi u minh trong tâm trí!
Và đến bây giờ, rất tình cờ qua mạng mà biết TS Nguyễn Xuân Diện quê làng Phụ Khang thuộc Đường Lâm Cổ ấp Xứ Đoài Tỉnh Sơn có tập biên khảo “Tản Viên Sơn Thánh – di tích và lễ hội đền Và”. Mình ngỏ lời nhờ Nguyễn quân mua giúp... Thật không ngờ mình nhận được thịnh tình của tác giả. Nguyễn quân đã gửi sách với lời đề tặng ân cần và có đóng Chương ấn thật sang trọng.
Được sách tặng lòng vui khôn xiết. Đọc liền một mạch...Tuổi thơ sống lại qua những trang văn...
Đọc biên khảo của Nguyễn quân mình như có dịp được trở lại miền đất bên kia là Ba Vì. Núi hùng vĩ uy nghi và sông thao thao cuộn chảy. Theo dòng nước như cuồn cuộn đổ về cứ như có vạn cánh hạc trắng bay rợp trời rồi đậu xuống cây chiên đàn huyền thoại.
Nguyễn quân đã bỏ bao công phu xem xét, lọc lựa từ bao trang sách cổ, đối chiếu so sánh từng chữ từng câu, sưu tầm và dịch hầu hết những văn bản Hán – Nôm có liên quan đến sự tích từ thời mở nước. Qua biên khảo thấy quá khứ ông cha trở nên gần gũi thiêng liêng...
Mình viết vài dòng như để cảm tạ tấm lòng người viết sách và cũng để bạn bè và học trò cùng biết.
Ai có nhu cầu tìm hiểu Tản Viên Sơn Thánh hãy đọc cùng!
________________
TẢN VIÊN SƠN THÁNH - DI TÍCH & LỄ HỘI ĐỀN VÀ
Tác giả: Nguyễn Xuân Diện
NXB. Thế Giới. Hà Nội, 2017. 264 trang.
Giấy trắng. Bìa ép nhũ vàng và thúc nổi trên nền màu son.
Giá bìa: 72.000 đ.
Liên hệ mua sách:
Tại Đền Và: Chị Nữ số ĐT: 01 666 824 454.
Tại Hà Nội: Chị Nguyễn Kim Măng – Viện Nghiên cứu Hán Nôm, 183 Đặng Tiến Đông, Đống Đa, Hà Nội. ĐT: 098 529 9535 Email: kimmanghn@gmail.com
Không có nhận xét nào :
Đăng nhận xét