15 NĂM TRƯỚC TRẢ LỜI PV NHÂN SỰ KIỆN XÓA SỔ TỈNH HÀ TÂY

TS.Nguyễn Xuân Diện: 
Để gìn vàng giữ ngọc

Báo Công an Nhân dân
21:55:00 03/08/2008

CAND - Trong thời buổi lớp trẻ ít quan tâm đến văn hóa cổ, TS Nguyễn Xuân Diện, Phó giám đốc Thư viện Hán Nôm (Viện Hán Nôm) là một nhà nghiên cứu trẻ đáng chú ý với nhiều phát hiện mới và sâu sắc về văn hóa dân tộc. Trong đó công trình nghiên cứu về ca trù của anh được đánh giá cao. 

Nguyễn Xuân Diện có nhiều buổi thuyết trình về ca trù (anh thường tự hát ca trù để minh họa) độc đáo, hấp dẫn. Là một người Hà Tây (đến hôm nay thì có thể gọi là Hà Tây cũ), TS. Nguyễn Xuân Diện quan tâm nhiều đến di sản văn hóa xứ Đoài.

Thưa anh, Hà Tây là tỉnh có số lượng di tích lịch sử và văn hóa, di sản văn hóa phi vật thể lớn nhất nước, khi sáp nhập với Hà Nội - nơi có số lượng lớn thứ 2, Hà Nội mới sẽ mang trong mình một giá trị di sản văn hóa khổng lồ. Điều này vừa là niềm tự hào của Thủ đô nhưng chắc chắn cũng là một trách nhiệm nặng nề?

Hà Tây là tỉnh có nhiều di tích nhất cả nước (trong đó có nhiều di tích được liệt vào hạng đặc biệt quan trọng của quốc gia: Chùa Hương, chùa Tây Phương, chùa Bối Khê, chùa Thầy, đình Tây Đằng, đình Chu Quyến, rồi làng Việt cổ Đường Lâm,...). Mỗi một ngôi đình, đền, chùa này lại không đơn giản chỉ là một hiện vật bảo tàng, mà xung quanh đó, hàng ngày, hàng giờ vẫn diễn ra các sinh hoạt tâm linh, tôn giáo, tín ngưỡng của nhân dân. Vì vậy, nó chính là một bảo tàng sống động về văn hóa.

.

GIÁ TRỊ CỦA NHỮNG CỔ THƯ VỪA BIẾN MẤT KHỎI VIỆN HÁN NÔM

Giá trị văn học của những cổ thư vừa bị mất tại Viện Nghiên nghiên cứu Hán Nôm 

Thời báo Văn học Nghệ thuật
26-12-2022 09:07

Ngày 21/12/2022, Viện Nghiên cứu Hán Nôm ra Thông cáo về sự việc 25 cuốn sách tại Viện Nghiên cứu Hán Nôm bị thất lạc. Trong đó, đặc biệt là những cuốn sách thuộc Bộ “Việt âm thi tập” là cổ thư “độc bản” – cũng là tập thơ cổ nhất ở nước ta; cùng với đó là Bộ sách “Toàn Việt thi lục” bản viết tay (vì chưa bao giờ được khắc in) do Nhà bác học Lê Quý Đôn soạn theo lệnh vua Lê Hiển Tông. Đây đều là những cổ thư chữ Hán đặc biệt giá trị, có thể xếp vào hàng bảo vật của quốc gia. TS. Nguyễn Xuân Diện - Phó Trưởng phòng phụ trách Phòng Văn bản học của Viện Nghiên cứu Hán Nôm đã chia sẻ với Thời báo Văn học Nghệ thuật về giá trị văn học là lịch sử của những di sản này.

VIỆC KIỂM KÊ SÁCH CỔ TẠI VIỆN NGHIÊN CỨU HÁN NÔM CÓ VẤN ĐỀ

Trụ sở Viện Nghiên cứu Hán Nôm. Ảnh: Báo Tiền phong Online.

Tiến sĩ Nguyễn Xuân Diện:
“Việc kiểm kê tại Viện Nghiên cứu Hán Nôm có vấn đề” 

Khánh Yến
Dân Việt - Chủ nhật, ngày 25/12/2022  

"Việc phát hiện ra một số cuốn sách thất lạc như những người có trách nhiệm chia sẻ là bởi chúng kẹp ở khe của giá sách, hoặc kẹp giữa những cuốn khác cho thấy việc sắp đặt, sau kiểm kê có vấn đề" – Tiến sĩ Nguyễn Xuân Diện, Phó Trưởng phòng Văn bản học, Viện Nghiên cứu Hán Nôm chia sẻ với PV Dân Việt.

Viện Nghiên cứu Hán Nôm nói gì về việc 25 cuốn sách cổ bị thất lạc?

Mới đây, sự việc kho lưu trữ của Viện Nghiên cứu Hán Nôm mất 25 cuốn sách cổ gây xôn xao trong dư luận, đặc biệt là giới nghiên cứu. Theo đó, trên trang cá nhân, Tiến sĩ Nguyễn Xuân Diện, phó Trưởng phòng Văn bản học, Viện Nghiên cứu Hán Nôm cho biết: Trong cuộc họp hội đồng khoa học và các cán bộ chủ chốt hôm 15/7, bộ phận kiểm kê thông báo mất 29 cuốn sách. Ông đề nghị lãnh đạo Viện báo cáo Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam - đơn vị chủ quản, công an và tiếp tục tìm kiếm, rà soát. Sau 21 ngày kiểm tra, phía Viện tìm được bốn cuốn mỏng bị rơi vào khe giá sách, còn thiếu 25 cuốn.

Sau chia sẻ của ông Nguyễn Xuân Diện, Viện Nghiên cứu Hán Nôm đưa ra thông báo cho biết đang tiếp tục rà soát, hiện đã tìm được 1 cuốn sách trong số 25 cuốn sách cổ nêu trên với lý do "bị ghi nhầm ký hiệu".

PV Dân Việt đã có cuộc trao đổi với Tiến sĩ Nguyễn Xuân Diện về câu chuyện 25 cuốn sách thất lạc tại Viện Nghiên cứu Hán Nôm, cũng như giá trị của chúng với nền văn hiến dân tộc.

MỘT GIỜ SAU KHI ĐĂNG KIẾN NGHỊ, BÍ THƯ HÀ NỘI GỌI ĐIỆN CHO TÔI

Covid-19: Bí thư Hà Nội Đinh Tiến Dũng
trao đổi với TS Nguyễn Xuân Diện

Bí thư Thành ủy Hà Nội Đinh Tiến Dũng vào tối 7/9 vừa yêu cầu UBND TP điều chỉnh việc cấp và kiểm tra “giấy đi đường”, sau một chỉ thị gây tranh cãi mà Chủ tịch Thành phố Hà Nội Chu Ngọc Anh ban hành chỉ khoảng 24 giờ trước đó.

Vào buổi sáng ngày 7/9, ông Đinh Tiến Dũng đã điện thoại trao đổi với một nhà hoạt động xã hội tại Hà Nội về một kiến nghị được đưa lên Facebook cũng liên quan đến chỉ thị này. 

TS Nguyễn Xuân Diện, nhà nghiên cứu từ Viện Hàn lâm KHXH Việt Nam, một người thường dùng mạng xã hội để phản biện, nói với Nguyễn Hoàng của BBC Tiếng Việt về nội dung cuộc trò chuyện “chưa có tiền lệ” này.

- TS Nguyễn Xuân Diện: Ở Việt Nam kể từ khi xuất hiện dịch Covid thì chúng tôi luôn luôn theo dõi tình hình chống dịch và sự lây lan của bệnh dịch ở miền Nam, miền Bắc, Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, Bình Dương, các tỉnh miền Trung...

Chúng tôi thấy trên mạng xã hội như một “Hội nghị Diên Hồng” để hiến kế và nêu ra các ý kiến khác nhau về việc phải ứng phó với dịch như thế nào. Tôi thấy đấy là một mảng tài nguyên rất lớn và cần phải gửi đến các nhà lãnh đạo. Mà tôi là công dân Hà Nội cho nên hôm nay lúc 10 giờ sáng ngày mùng 7 tháng 9, tôi có viết ở trên trang Facebook của mình một cái kiến nghị gồm có 5 điểm để gửi đến lãnh đạo thành phố Hà Nội xung quanh việc chống dịch Covid cũng như để duy trì cuộc sống và trật tự tại thành phố này.

TRẢ LỜI PV BBC VỀ VIỆC GS NGÔ BẢO CHÂU GIÃ TỪ FACEBOOK

TRẢ LỜI PV BBC VỀ VIỆC GS NGÔ BẢO CHÂU
GIÃ TỪ FACEBOOK

BBC: Cảm giác của ông khi biết Giáo sư Ngô Bảo Châu tạm biệt Facebook?

Nguyễn Xuân Diện (NXD): Tôi biết tin này qua FB của HS Lê Quảng Hà. Hoạ sĩ rất nuối tiếc khi GS Ngô Bảo Châu dừng facebook. Cảm giác của tôi là rất bình thường, vì tôi không theo dõi và không kết bạn với FB của GS Châu. Tôi chỉ vào theo dõi khi cư dân mạng xôn xao về một stt nào đó của GS Ngô Bảo Châu.

BBC: Theo ông, Ngô Bảo Châu có chịu áp lực nào không?

NXD: Tôi nghĩ là có, rất nhiều stt của ông Châu đã lan toả và ảnh hưởng lớn; và rồi gây áp lực trở lại với ông ấy.

LỰA CHỌN VÀ BỔ NHIỆM QUAN CHỨC CÒN KÉM XA THỜI PHONG KIẾN

LỰA CHỌN VÀ BỔ NHIỆM QUAN CHỨC HIỆN NAY 

HÓA RA CÒN KÉM XA THỜI PHONG KIẾN

Quốc Phương
BBC News Tiếng Việt, London
25 tháng 9 2020

Bình luận từ giới quan sát thời sự về cách thức, chính sách bầu chọn cán bộ lãnh đạo của nhà nước và đảng Cộng sản Việt Nam qua sự kiện Hà Nội vừa bầu và bổ nhiệm tân Chủ tịch UBND Thành phố Chu Ngọc Anh thay thế ông Nguyễn Đức Chung bị bãi nhiệm.

 

Chính sách và cách thức bầu chọn, bổ nhiệm lãnh đạo ở Việt Nam như qua việc chính quyền Hà Nội bầu một ứng viên duy nhất, ông Chu Ngọc Anh, làm tân Chủ tịch UBND Thành phố Hà Nội thay ông Nguyễn Đức Chung bị bãi nhiệm, xem ra còn "thua kém xa" so với thời phong kiến, ý kiến từ giới quan sát nói với BBC News Tiếng Việt. 

CẦN ĐƯA NHỮNG LỄ HỘI TẾT TRỞ VỀ ĐÚNG VỀ TRUYỀN THỐNG

Nhà nghiên cứu văn hóa, Tiến sĩ Nguyễn Xuân Diện. 

TS. Nguyễn Xuân Diện: 
Cần đưa những lễ hội Tết trở về đúng truyền thống!

Diễm Thi, RFA  
2020-01-21 

Diễm Thi: Thưa tiến sĩ, đề nghị bỏ Tết âm lịch, gộp chung với Tết dương lịch được nhiều người đưa ra lâu nay, quan điểm của Tiến sĩ về vấn đề này thế nào?

TS. NguyễnXuân Diện: Thực ra, đề xuất bỏ Tết âm lịch, chỉ tổ chức Tết dương lịch giống như phương Tây, Nhật Bản hoặc bỏ hẳn cái Tết âm lịch đã có từ chục năm nay chứ không phải mới. Người ta thường nhắc đế ý kiến của GS-TS. Võ Tòng Xuân về việc này, và gần đây mạng xã hội cũng khơi lên chủ đề này, nhưng nó nhanh chóng qua đi.

Mỗi năm nó được nhắc lại một lần nhưng không giải quyết được đến nơi đến chốn bởi vì đụng đến cái Tết là đụng đến tất cả mọi thứ liên quan đến con người Việt Nam. Tết là di sản văn hóa lớn lao của người Việt, là thời điểm thiêng liêng để ngưng kết các giá trị về văn hóa, từ nghi lễ cho đến ẩm thực; từ phong tục cho đến việc thưởng ngoạn; từ âm nhạc cho đến hội họa. Nó cô đọng tất cả trong một cái Tết. Một phản ánh một nét văn hóa độc đáo và đặc sắc.

ẢNH HƯỞNG CỦA VĂN HÓA TÀU & SỨC ĐỀ KHÁNG CỦA VĂN HÓA VIỆT

Kỷ niệm buổi thuyết trình về Văn hóa & Âm nhạc Lên Đồng tại Học viện Ngoại giao. 

Diễn giả: TS Hồ Hồng Dung (Nhạc viện Hà Nội), TS Nguyễn Xuân Diện.

ẢNH HƯỞNG CỦA VĂN HÓA PHƯƠNG BẮC VÀ SỨC ĐỀ KHÁNG CỦA VĂN HÓA VIỆT NAM

Nguyễn Xuân Diện 

trả lời PV cô Phạm Thanh Nghiên

Phạm Thanh Nghiên (P.T.N): Thưa tiến sĩ Nguyễn Xuân Diện, xin cảm ơn ông đã vui lòng cho phép chúng tôi thực hiện cuộc trò chuyện hôm nay.

Thưa ông, là một nhà nghiên cứu về Hán Nôm, về văn hóa và lịch sử, xin ông cho biết một cách khái quát về sự ảnh hưởng của văn hóa phương Bắc đối với nước ta như thế nào trong suốt chiều dài lịch sử ?

TS. Nguyễn Xuân Diện (N.X.D): Trước hết xin cám ơn cô Thanh Nghiên đã hỏi đến tôi, và lại hỏi về một vấn đề mà tôi có chút hiểu biết, có quan tâm.

TS. Nguyễn Xuân Diện: LỄ VU LAN Ở VN - NHỮNG GIÁ TRỊ ĐẶC SẮC

Lễ Vu Lan: Sự tiếp biến văn hóa – tôn giáo

Nguyễn Xuân Diện

(trích trả lời PV Đài Tiếng nói VN)

Lễ Vu Lan là 1 nghi lễ Phật Giáo được du nhập Việt Nam. Khi Phật Giáo đến với Việt Nam đã nhanh chóng có sự giao hòa với tín ngưỡng Đạo Mẫu và tục thờ cúng tổ tiên của người bản địa từ ngàn xưa.

Sự giao lưu, tương tác này với Đạo Mẫu và tục thờ cúng tổ tiên của Việt Nam đã tạo nét đặc sắc mới cho Lễ Vu Lan và những biểu hiện văn hóa của con người Việt Nam trong toàn bộ nghi lễ Vu Lan được diễn ra trong ngày rằm tháng 7 hàng năm. Nét đặc sắc thể hiện ở chỗ là Lễ Vu Lan chỉ để tưởng nhớ đến cha mẹ, đặc biệt thể hiện đạo hiếu với Mẹ. Nhưng khi đến Việt Nam thì Vu Lan không những thể hiện lòng thờ kính cha mẹ mà còn thể hiện lòng kính trọng tưởng nhớ đối với tổ tiên, và hơn nữa thể hiện sự tương thông cảm ứng đối với các cô hồn vốn không có thân thích với mình. Chúng ta có thể biết điều đó trong có bài Văn tế thập loại chúng sinh của Nguyễn Du.

Từ chỗ tưởng nhớ đến cha mẹ, tổ tiên đã khuất đến chỗ tưởng nhớ tất cả những người đã khuất mà khi sống đã trải qua đủ mọi cung bậc cuộc đời, đến khi chết cũng là khói lạnh hương tàn, bơ vơ cô quạnh. Lễ Vu Lan đã thức tỉnh lòng người dân Việt Nam lòng trắc ẩn với những kiếp người, thể hiện sự thương cảm rất nhân văn mà chúng ta thấy rõ điều đó trong bài Văn tế thập loại chúng sinh của Nguyễn Du cũng như những nghi lễ được tiến hành trong dịp này, ví dụ như đàn mông sơn thí thực, giải oan cắt kết… Một số nghi lễ có những nơi diễn ra đến 3-4 ngày liền, thể hiện tất cả các khoa cúng khác nhau và biểu thị thông qua các nghi thức canh, kệ, tán, tụng trong Phật Giáo.

16h30 ngày 12.08.2011.

Âm thanh trả lời phỏng vấn VOV

TS. NGUYỄN XUÂN DIỆN NÓI VỀ DI SẢN HÁN NÔM PHẬT GIÁO

Khai thác giá trị di sản Hán Nôm Phật giáo

Chu Minh Khôi thực hiện 

Trải hàng nghìn năm đồng hành cùng dân tộc, Phật giáo để lại khối di sản đồ sộ, trong đó tư liệu Hán Nôm là một mảng vô cùng quan trọng. Đã có nhiều công trình nghiên cứu của các học giả khai thác di sản Hán Nôm để tìm ra những giá trị đối với lịch sử đất nước và văn minh dân tộc nói chung, lịch sử và văn minh Phật giáo nói riêng. Tuy nhiên, những gì đã được nghiên cứu vẫn chưa tương xứng với giá trị thực của khối di sản Hán Nôm Phật giáo. 

TS Nguyễn Xuân Diện, cán bộ của Viện Nghiên cứu Hán Nôm Việt Nam (từng là Phó giám đốc Thư viện Hán Nôm) trao đổi với chúng tôi xung quanh vấn đề này?

Xin TS cho biết đôi nét khái quát về kho di sản hiện đang được lưu giữ tại Thư viện của Viện nghiên cứu Hán Nôm Việt Nam?