Chữ Nôm hay chữ Quốc ngữ mới là thuần Việt?
TS Trần Trọng Dương
- Bài viết riêng cho Nguyễn Xuân Diện blog
Bài viết “Chữ Nôm hay chữ quốc ngữ mới là thuần Việt?” của tác giả Thu Thảo đăng trên http://vietnamnet.vn đã thu hút tôi ngay từ cái tên. Bởi lẽ, bài viết đặt vấn đề cốt tử của bản sắc văn hóa Việt Nam qua trường hợp văn tự. Sapo của bài viết trích ý kiến của nhà nghiên cứu văn học Lại Nguyên Ân, như sau: “Không thể nói chữ Nôm thuần Việt được, vì chữ Nôm do người Việt vay mượn từ tiếng Hán nên chịu nhiều ảnh hưởng từ nền văn hóa Trung Hoa. Chữ quốc ngữ mới là ngôn ngữ của người Việt”.
Câu sapo của bài báo khiến chúng tôi giật mình. Bởi lẽ nội dung của câu ấy cho thấy sự mù mờ về mặt khái niệm: văn tự và ngôn ngữ. Tại sao tôi lại nói như vậy?
Câu sapo của bài báo khiến chúng tôi giật mình. Bởi lẽ nội dung của câu ấy cho thấy sự mù mờ về mặt khái niệm: văn tự và ngôn ngữ. Tại sao tôi lại nói như vậy?
Câu nói “Chữ quốc ngữ mới là ngôn ngữ của người Việt” là câu sơ suất nhất. Bởi lẽ “chữ viết” không thể là “ngôn ngữ” được, chữ viết chỉ là cái vỏ ghi âm của ngôn ngữ mà thôi. Như tiếng Việt có lịch sử 12 thế kỷ. Từ góc nhìn lịch đại, tiếng Việt có hai hệ thống ghi âm[1] khác nhau. Thứ nhất là chữ Nôm, thứ hai là chữ Quốc ngữ. Nói một cách dễ hiểu hơn, chữ Nôm và chữ quốc ngữ là hai hệ thống chữ viết cho cùng một ngôn ngữ: Tiếng Việt.
Còn muốn xác định cái nào là THUẦN VIỆT ở góc độ văn tự học và văn hóa học, thì chúng ta phải có một hệ tiêu chí. Chứ không thể dùng mỗi tiêu chí “mượn Hán” để phủ định cái này hay khẳng định cái kia. Những công việc ấy phải hết sức bình tĩnh và khách quan. Từ góc nhìn DI SẢN, chúng ta sẽ xem xét, so sánh chữ Nôm với chữ Quốc ngữ cổ từ mốc thời gian từ 1945 trở về trước. Chúng tôi xin đưa ra các tiêu chí sau.
