Trần Ngọc Kha: GHI CHÉP BÀI PHÁT BIỂU CỦA TT OBAMA TRƯA NAY

“Giờ đây người biết yêu người…”

Tổng thống Mỹ Barack Obama trích lời hát trong nhạc phẩm Mùa xuân đầu tiên của nhạc sĩ Văn Cao khi ông phát biểu tại Trung tâm Hội nghị Quốc gia trưa nay. Ông còn trích thơ Nam Quốc sơn hà: “Sông núi nước Nam vua Nam ở…” và trích cả nhạc phẩm Nối vòng tay lớn của nhạc sĩ Trịnh Công Sơn. Chắc ít nguyên thủ quốc gia trên thế giới có sự am hiểu văn hóa, lịch sử Việt Nam để có thể nói vo trong những diễn đàn quan trọng như thế này trưa nay, ngày 24/5/2016. 

Mở đầu bài diễn văn, ông ghi nhận đã chạm thấy được sự thân thiện của nhân dân Việt Nam qua những cái bắt tay tối qua tại quán bún chả 24 Lê Văn Hưu, Hà Nội, qua hàng dài người Việt Nam đón ông trên các ngả đường. Ông tự nhận mình là người đầu tiên trong số những người trưởng thành “sâu” sau cuộc chiến tại Việt Nam và cho hay, ông và vợ cùng các con của ông chỉ biết đến hòa bình tại Việt Nam. Ông trân trọng với quá khứ lịch sử Việt Nam với trống đồng Đông Sơn, sông Hồng đã chảy hàng nghìn năm. 

“Ngày hôm nay chúng ta có thể nhớ tới lịch sử đã từng có người Mỹ đến Việt Nam để buôn bán từ cách đây 200 trăm năm. Chiến tranh dù có thế nào đi nữa cũng đem lại cho chúng ta sự đau đớn và bi kịch. Người ta cũng có thể chạm vào tên hơn 28 nghìn người Mỹ không bao giờ trở về tại một tấm bia…”. Nói đến đây, ông nghẹn lời: “Khi chúng ta bất đồng về một điều gì hãy nghĩ đến cả những người Việt và người Mỹ đã từng ngã xuống trong cuộc chiến tranh này”. 

Trong bài nói chuyện, ông cho biết: Rất nhiều người đã đề nghị được chụp ảnh cùng tôi. TPP và những hội nhập kinh tế đang xích chúng ta lại gần nhau. Thực tế ở Việt Nam đang thay đổi nhất là về tiến trình xóa đói giảm nghèo. Cuộc chiến tranh từng ngăn chúng ta sang hai bên. Nay chúng tôi đã và đang cùng các bạn khắc phục hậu quả chiến tranh. Tiến trình hòa giải giữa hai nước đang diễn ra rất tích cưc. “Từ nay người biết quê người...”. Những câu hát được ông Obama xướng lên hôm nay để khẳng định rằng: Hôm nay ông đã biết, càng biết tấm lòng người Việt Nam thịnh tình với ông và, “Chúng tôi muốn nói hiện nay hai nước đã trở thành bạn bè, quan hệ của chúng ta cho thấy chúng ta có thể tạo nên sự thay đổi để xây dựng hòa bình. Hòa bình bao giờ cũng tốt hơn chiến tranh”. 

Đoạn Ngài Tổng thống Hợp chủng quốc Hoa Kỳ khẳng định: Chúng ta cũng thấy Việt Nam một nước có chủ quyền, có độc lâp. Hoa Kỳ rất quan tâm đến Việt nam và ông mong muốn sẽ có những sự đóng góp nhiều hơn trong việc xây dựng quan hệ hợp tác giữa hai nước. 

Hôm qua, tại cuộc họp báo chung với Chủ tịch nước Trần Đại Quang, Ngài Tổng thống Mỹ Barack Obama đã tuyên bố cuối năm nay Trường Đại học Fulbright sẽ được mở ra tại Việt Nam mà tại đây, sẽ kết nối các doanh nghiệp trẻ VN và Mỹ. Trưa nay, ông nhắc lại điều này với niềm vui mừng hiện lên rõ mặt. 

Bài phát biểu của ông Barack Obama ngập tràn nhiều hứa hẹn. “Chúng tôi cam kết sẽ tiếp tục hợp tác với Việt Nam để giúp các DN VN bán được nhiều sản phẩm hơn. Chúng tôi cũng sẽ giúp cho VN nhập khẩu được nhiều sản phẩm của Mỹ hơn. TPP sẽ giúp chúng ta hợp tác vùng. Giúp cho người lao động sẽ được bảo quyền lợi của mình… 

Không có gì nghi ngờ gì nữa, Tổng thống Hoa Kỳ cam kết: Tất cả chúng ta phải cùng nỗ lực vì sự thịnh vượng và an ninh chung. Hai bên nhất trí xây dựng niềm tin, cứu trợ nhân đạo và thiên tai. Cũng vào trưa ngày hôm qua, 23/5, ông tuyên bố Mỹ dỡ bỏ hoàn toàn cấm vận vũ khí sát thương. Hôm nay ông lại hân hoan nhắc lại trên diễn dàn này để khẳng định một sự thật: Hai nước đã bình thường hóa quan hệ 100%. 

Đến với Việt nam hôm nay, đích thân ông chủ Nhà trắng cũng khẳng định: Dù lớn hay nhỏ, chúng ta phải được đảm bảo vệ chủ quyền. Không thể có chuyện nước lớn bắt nạt nước nhỏ. Mặc dù biển Đông không phải là nơi chúng tôi tranh chấp nhưng Hoa Kỳ vẫn sẽ tiếp tục gửi tầu biển và máy bay đến những nơi mà Luật pháp quốc tế cho phép.

Về những giá trị của nước Mỹ đặt ra từ thời lập quốc đến bây giờ như tự do dân chủ, chống phân biệt chủng tộc..., ông khẳng định: “Chúng tôi đang cố gắng đạt được”. Và “Tất nhiên hàng ngày chúng tôi vẫn nhận được những lời chỉ trích từ đâu đó nhưng như thế không có nghĩa là chúng tôi phải phiền lòng mà nó càng khiến chúng tôi phải phấn đấu nhiều hơn vì những giá trị này, lý tưởng này”. 

“Tương lai của dân tộc VN phụ thuộc vào chính người Việt Nam”. Khẳng định như vậy để Ngài Tổng thống Mỹ bàn về những gì mà công nghệ thế giới đang đem lại cho “Chúng ta có thể chia sẻ những ý tưởng nhiều hơn nữa trên mạng xã hội”. Facebook khởi nghiệp cũng vì với những ý tưởng như vậy. Ý tưởng có thể được đưa ra và chia sẻ. Tự do báo chí cũng cần phải được tăng cường để đảm bảo cho hệ thống của chúng ta được tăng cường. Mọi người cần phải được bày tỏ mọi quan điểm cũng như nhân ái. 

Việt Nam đã đánh đuổi được nhiều thực dân và đang xây dựng Nhà nước do dân vì dân. Khẳng định như vậy, ông muốn nhấn mạnh hai nước đều có chung một mục đích phát triển vì nhân dân. Bởi vì, như ông tâm sự: “Tôi sắp rời nhiệm sở. Trong suốt 8 năm qua với cương vị tổng thống nước Mỹ, tôi suy nghĩ rất nhiều để có thể đưa ra những cải tiến của mình đóng góp cho thể chế nước Mỹ”. Không lý do gì hai nước Việt Nam và Mỹ lại không hợp tác với nhau, là đối tác của nhau và cùng cam kết bảo vệ và gìn giữ hòa bình. Muốn vậy, tất nhiên chúng ta cần tăng cường đối thoại và “Hôm nay tôi đến đây với một tinh thần vô cùng lạc quan” – ông nói. Kết thúc bài diễn văn đầy nồng ấm tình bè bạn, Ngài Tổng thống Mỹ cúi đầu nói bằng tiếng Việt: “Xin chào các bạn”. 

Ông đọc câu Kiều:

Rằng trăm năm cũng từ đây

Của tin còn một chút này làm ghi 

(Rất tiếc câu này người dịch không dịch)

Ông lưu luyến cái chào mãi không thôi... 

Trần Ngọc Kha (lược ghi)