CHÍNH PHỦ NÊN SỬ DỤNG TIỀN ĐỀN BÙ CỦA FORMOSA THẾ NÀO?

Chính phủ nên sử dụng tiền bồi thường
của Formosa thế nào?

 

Anh Vũ, thông tín viên RFA RFA

2016-07-02

Formosa Hà Tĩnh đã cam kết bồi thường do gây ra thảm họa môi trường cá chết tại 4 tỉnh miền trung số tiền tương đương 500 triệu USD. Chính phủ sẽ sử dụng khoản tiền này thế nào và dư luận nói gì về việc này? 

Khắc phục hậu quả thảm họa môi trường biển thế nào?

Sau khi Chính phủ VN đã khẳng định Formosa Hà Tĩnh là thủ phạm gây ra thảm họa môi trường ở miền Trung. Về phía Formosa Hà Tĩnh, đã nhận trách nhiệm gây ra sự cố môi trường và công khai xin lỗi phía Việt Nam; đồng thời cam kết bồi thường thiệt hại kinh tế cho người dân, xử lý môi trường biển với số tiền 500 triệu USD, tương đương 11.500 tỷ đồng.

Theo báo Người Lao Động, ngày 1/7/2016 nói về vấn đề 500 triệu USD đền bù của Formosa sử dụng thế nào? Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã chỉ đạo các cơ quan liên quan cần hỗ trợ về sinh kế cho người dân và hỗ trợ để khôi phục môi trường biển đã bị xâm hại. Theo đó, Chính phủ sẽ chú trọng hỗ trợ theo hướng đầu tư cho chương trình đánh bắt xa bờ để mang lại hiệu quả dài lâu, bền vững hơn. Ngoài ra, Thủ tướng yêu cầu tính toán phần để hỗ trợ trực tiếp cho những người dân bị thiệt hại qua sự cố.

Tuy vậy, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh, khoản tiền đền bù không phải để chi trực tiếp ngay các việc trước mắt, mà phải dành chủ yếu cho phát triển lâu dài.

Từ Sài gòn, Nhà báo Nguyễn An Dân tán đồng chủ trương của Chính phủ về việc hỗ trợ cho ngư dân đánh bắt xa bờ. Ông bày tỏ:

“Ngư dân nên đi đánh bắt xa bờ, nếu như có phương tiện, dù rằng có các ý kiến phản bác việc đóng tàu vỏ sắt để đánh bắt xa bờ, tôi nghĩ đó là không đúng. Vì đó là việc kiếm sống, hoàn toàn đơn thuần là chuyện làm ăn kinh tế, cho nên tôi cho rằng làm thì cứ làm nhưng phải bảo vệ được.”

Khi được hỏi, nhà nước nên làm gì với số tiền 500 triệu USD bồi thường của Formosa Hà Tĩnh, trong việc khắc phục hậu quả thảm họa môi trường biển?

TS. Nguyễn Xuân Diện thấy rằng, giữa biển cả và người dân sống bám biển có sự tương tác qua lại, biển sạch thì người dân sống được. Theo ông cần đầu tư nhiều cho công tác khôi phục môi trường biển. Ông cho biết:

“Ngư dân là những người bám biển họ là những người hiểu biển hơn ai hết và họ mới hiểu về quyền lợi cũng như vụ việc này hơn ai hết. Chỉ có ngư dân mới nêu ra các yêu cầu, họ là mấu chốt của vấn đề này. Theo tôi hiểu, ngư dân họ chỉ yêu cầu có biển sạch.”

Bà Kiều Thị Xoan, một người dân có gia đình sống bằng nghề biển ở Vũng Áng, Hà Tĩnh bày tỏ:

“Chính phủ nói rằng sẽ dùng một nửa để khôi phục môi trường, còn một nửa thì dành cho đánh bắt xa bờ. Nhưng đa số dân ở đây đều có mong muốn phải trả lại môi trường biển sạch, cho tương lai của họ, của con cháu họ chứ họ không cần đề bù. Vì tính ước lượng với 11 nghìn tỷ đồng thì về đến tay mỗi hộ ngư dân chi được khoảng 500 ngàn đồng thôi. Song trên thực tế họ sẽ không làm được như thế, họ sẽ đưa về túi của họ.”

Theo báo Dân trí, ngày 28/6/2016, Bộ trưởng LĐTB&XH Đào Ngọc Dung đã tuyên bố tại Quảng Trị là: “Sẽ gấp rút xây dựng và trình Thủ tướng một đề án tổng thể vấn đề dạy nghề và tạo việc làm cho hơn 1 triệu lao động ở 4 tỉnh miền Trung đã bị ảnh hưởng trực tiếp và gián tiếp về thảm họa môi trường tháng 4 vừa qua.” 

Làm sao để ngư dân quay lại nghề cũ?

 

Nhà báo Nguyễn An Dân, cho biết trong cam kết thứ 2 của Formosa Hà Tĩnh đối với phía Việt Nam, có đề cập tới việc hỗ trợ chuyển đổi nghề nghiệp cho người dân trong thời gian biển hồi phục. Theo ông nhà nước cần chú trọng vấn đề này. Ông góp ý:

“Theo tôi việc tổ chức chuyển đổi lao động là việc cần thiết phải làm, cho đến khi biển phục hồi thì số lao động đó sẽ quay trở lại với nghề biển. Đây là đặc tính dân sinh của ngư dân vào mùa biển động, mùa cá biển sinh đẻ mà họ không đi bắt cá, thì họ đi lao động tạm thời, sau đó thì họ cũng quay trở lại nghề biển. Tôi đề nghị nhà nước phải tiến hành song song 2 biện pháp, đó là buộc Formosa phải nuôi dân trong lúc chuyển đổi nghề và nhanh chóng khôi phục môi trường biển để ngư dân có thể quay lại với nghề cũ.”

Dưới nhan đề "Phép nước Việt Nam không được mua bằng tiền", Nhà văn Hoàng Quốc Hải lo ngại rằng: “Còn như đào tạo cho hơn 1 triệu lao động đó chuyển nghề và bỏ biển, thì đây lại là một thảm họa khôn lường. Nó tựa như việc ta tự dâng biển đảo của ta cho giặc vậy.”

Theo TS. Nguyễn Xuân Diện, nếu ngư dân bỏ nghề biển thì sẽ dẫn đến các nguy cơ về an ninh và chủ quyền biển. Ông nhấn mạnh:

“Đào tạo nghề gì, đào tạo xong thì có thể sử dụng được không? Đó là vấn đề rất lớn. Tôi rất là lo ngại khi mà 1 triệu ngư dân và những người bị ảnh hưởng từ vụ việc này. Biển bây giờ đã chết mà còn lại trống, biển vô chủ, nghĩa là trên thềm lục địa của ta không còn ngư dân nữa. Lúc đó chỉ có cảnh sát biển, bộ đội biên phòng… thì lúc đó tàu Trung Quốc sẽ ra vào một cách ngang nhiên. Và 500 triệu USD mà để biển thành vô chủ thì tôi nghĩ đó là nguy hiểm vô cùng.”

Tuy vậy, Nhà báo Nguyễn An Dân đã phản bác sự lo ngại này. Ông giải thích:

“Theo tôi, ở đây người ta đang lẫn lộn giữa nguy cơ và mục đích. Cái mục đích của nhà nước là thôi biển cũng đã ô nhiễm rồi, nên vấn đề giải quyết công ăn việc làm cho lao động là cái việc cần thiết và bắt buộc phải làm. Còn cái chuyện nguy cơ biển vắng bóng ngư dân thì là chuyện nguy cơ. Anh không thể kêu goi 1 triệu người đi biển nếu biển không còn cá. Còn về vấn đề chủ quyền Biển Đông, trong thời gian ngư dân tạm thời gián đoạn do chuyển đổi nghề nghiệp, khi chờ biển phục hồi thì lực lượng quân đội phải đảm nhiệm.”

TS. Nguyễn Xuân Diện bày tỏ sự lo ngại của ông đối với việc triển khai khắc phục hâu quả môi trường của Chính phủ Việt Nam. Ông cho biết:

“Đây là một vấn đề rất lớn nên tôi rất lo về vấn đề này, trước hết là khoản tiền bồi hoàn 500 triệu USD nó sẽ được chi tiêu thực là bao nhiêu, còn bao nhiêu thì rơi vào túi của các quan chức tham nhũng từ trung ương đến địa phương. Đây là điều lo ngại thực sự, vì việc trợ giúp của Chính phủ đối với các gia đình ngư dân vừa qua, mỗi gia đình mấy chục cân gạo và mấy triệu đồng thôi mà cũng đã có nhiều tiêu cực rồi. Huống chi bây giờ là khoản tiền 11.500 tỷ VNĐ”

Tất cả các ngư dân chúng tôi được tiếp xúc đều bày tỏ mong muốn chính quyền Việt Nam cần khẩn trương và có các biện pháp tích cực trong việc khôi phục môi trường, để trả lại môi trường biển trong sạch cho họ. Để họ có thể sớm ổn định được cuộc sống của mình.