Trần Ngọc Đông: QUANH CHUYỆN VĂN MIẾU TỈNH NHÀ

Ý kiến về Văn Miếu tỉnh nhà

Trần Ngọc Đông 

Nhân việc gần đây báo chí đưa tin tỉnh nhà xây Văn Miếu tỉnh đồ sộ với tổng kinh phí lên tới 314 tỷ đồng trong lúc kinh tế đất nước khó khăn lại đương lúc thù trong giặc ngoài, cùng với việc tranh cãi trong việc thờ tự ai trong khiến dư luận càng thêm đình đám.



Vốn tự nhận là người hoài cổ và ái mộ với Nho giáo nhưng không phải vì thế mà tôi tán thành việc xây Văn Miếu tỉnh đồ sộ như vậy. Việc công bố động thổ xây dựng & số tiền dự toán 270 tỷ đã công bố công khai đây cách đây 3 năm rồi, tiếc là nếu báo chí vào cuộc sớm từ ngày ấy thì có lẽ đã không có cái Văn Miếu đồ sộ như hiện nay.

Trên phương diện lịch sử thì không có tên là Văn Miếu Vĩnh Phúc vì tỉnh Vĩnh Phúc mới được thành lập năm 1950 và tái lập năm 1999 trên cơ sở hai tỉnh Vĩnh- Phúc Yên sát nhập. Vốn xưa kia chỉ có 2 văn miếu có tên Văn Miếu phủ Tam Đái (sau đổi thành Vĩnh Tường) ở xã Cao Đại- Vĩnh Tường được trùng tu thực chất là xây mới năm Kỷ Dậu- niên hiệu Cảnh Trị thứ 7đời Lê (1669) và Văn Miếu Vĩnh Yên do tuần phủ tỉnh Vĩnh Yên là Nguyễn Văn Bân chuyển văn miếu Phủ Vĩnh Tường về gò Giác Lạc xã Định Trung năm 1925 nay là đất khuôn viên trường Trần Phú.

Theo sách Xã chí của làng Định Trung kê khai năm 1938 thì Văn Miếu tỉnh Vĩnh Yên còn có 6 cái nhà, có sơ đồ hình chữ nhị. Những năm kháng chiến chống Pháp và sau này khi trường Trần Phú thành lập ở nơi đây thì Văn Miếu Vĩnh Yên bị dỡ bỏ.

Hơn nữa, việc xây dựng văn miếu trên một gò hoang vốn là chỗ chôn người gọi là Gò Cháo, với tòa ngang dẫy dọc thiết kế hai tầng vượt xa văn miếu quốc gia về quy mô thì hoàn toàn không thể gọi là khôi phục văn miếu xưa và càng thể hiện sự chơi trội không đúng phép của một văn miếu hàng tỉnh.

Việc xây văn miếu mới ở Vĩnh Phúc cũng đã được chính quyền thừa nhận trong cách định hướng về phát triển du lịch thì Văn Miếu là một hạng mục nằm trong tuyến du lịch tâm linh. Cá nhân tôi càng hoàn toàn phản đối việc làm này. Cứ xây chùa to, văn miếu khủng để dụ dân đi cúng bái để quên đi sự nghèo nàn và thất học chăng?

Một vấn đề tranh cãi sôi nổi không kém mà họ phải lập cả hội đồng phản biện lấy ý kiến là văn miếu thờ Khổng tử hay không? Có người hỏi tôi rằng: “Sao lại xây Văn Miếu thờ thằng Tàu làm gì?”. Tôi chợt giật mình và hiểu ra rẳng chính sự đứt gẫy về văn hóa và sự hiểu biết lệch lạc theo quan điểm chủ nghĩa dân tộc một cách hẹp hòi đã tạo nên thắc mắc không ít người hiện nay với sự kiện này. 

Văn miếu là thờ Khổng Tử và các bậc tiên hiền, Khổng Tử là người nước Lỗ, người sáng lập nền Nho giáo.Văn miếu Vĩnh Tường xưa còn thờ cả Sỹ Nhiếp, người được suy tôn là Nam Giao học tổ.
Với cái suy nghĩ thế này thì cần lập phương án bảo vệ tượng Khổng Tử được chế tác từ đời Lê ở Văn Miếu – Hà Nội gấp, kẻo bị giật đổ giống thời cải cách văn hóa ở bên Tàu, hoặc cho trôi sông như thời cải cách ruộng đất bên ta .

Theo thông tin mới nhận: “Hiện cụ Khâu vẫn đang bị treo giò ở gò Cháo chờ phán xét xem có được thờ hay không ”

Hình minh họa: 

1-Thác bản văn bia TRÙNG TU VĂN MIẾU TỊNH NGHI MÔN BI KÝ.(Văn miếu phủ Tam Đái-1669)

2. Văn Miếu mới xây ở Vĩnh Phúc

3. Tượng Khổng Tử ở Văn Miếu Hà Nội
4. Tượng Khổng Tử ở Khổng Miếu bị dán bức “Tên khốn nạn đầu sỏ”. Bức hoành phi “Vạn Thế Sư Biểu” bị đốt bỏ thời 1966-1967 ở Trung Quốc thời cách mạng văn hóa.