MỘT CUỐN SÁCH HAY VỪA XUẤT BẢN VỀ THƠ HOÀNG ĐẾ THIỆU TRỊ

MỘT CUỐN SÁCH HAY VỪA XUẤT BẢN 
VỀ THƠ HOÀNG ĐẾ THIỆU TRỊ, TRIỀU NGUYỄN 

Nguyễn Xuân Diện

 
Sáng Chủ nhật 14.9.2025, tại Nhà Thái học, Văn Miếu – Quốc Tử Giám Hà Nội, Hội đồng hương TP Huế, CLB Văn hóa Huế tại Hà Nội, phối hợp với TT Hoat động Văn hóa khoa học Văn Miếu – Quốc Tử Giám và ThaiHabooks tổ chức buổi giao lưu,giới thiệu sách: THƠ HOÀNG ĐẾ THIỆU TRỊ, ĐỈNH CAO NGHỆ THUẬT NGÔN TỪ của tác giả Nguyễn Phước Hải Trung.

 
Đông đảo các nhà văn, nhà biên khảo, dịch thuật, nghiên cứu, nhà báo và thành viên CLB Văn hóa Huế đã có mặt với sự hiện diện của Nhà thơ Trần Nguyên Vấn – Chủ tịch CLB Văn hóa Huế, PGS. TS Trương Đăng Dung, Nhà văn Trần Thanh Cảnh, TS. Nguyễn Xuân Diện, TS. Nguyễn Anh Minh – Giám đốc Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, TS. Lê Xuân Kiêu, Giám đốc Trung tâm VM-QTG, ông Đỗ Kim Cơ – Giám đốc Công ty TNHH Sách và Truyền thông Việt Nam, KTS Hoàng Việt Trung – Giám đốc Trung tâm Bảo tồn di tích Cố Đô Huế, v.v.

SÔNG HƯƠNG NÚI NGỰ trong thơ danh sĩ Bắc Hà Vũ Tông Phan

SÔNG HƯƠNG NÚI NGỰ
trong thơ danh sĩ Bắc Hà Vũ Tông Phan

Vũ Thế Khôi

Hoạn lộ của tiến sĩ Vũ Tông Phan (1800 - 1851), tự Hoán Phủ, hiệu Lỗ Am, thật ngắn ngủi: vẻn vẹn có 7 năm, từ 1826 đến 1833. Nhưng trong 7 năm ấy, ông có 4 lần phải vào kinh đô Huế.

Mùa xuân 1826 tân cử nhân khoa thi Hương 1825 vào dự thi Hội và thi Đình, mùa thu năm ấy, sau khi mang 6 cờ biển vua ban cho tiến sĩ “thiếu tuấn đăng khoa” hồi hương vinh quy bái tổ ở thôn Tự Tháp ven bờ tây Hoàn Kiếm hồ, ông trở lại Huế tập sự trong Hàn Lâm viện, đến mùa đông 1827 được bổ ra ngoài làm Tri phủ Bình Hòa (từ 1832 là Khánh Hòa); xuân 1829 được gọi về triều thăng chức Lang trung bộ Binh, đến tháng 8 cùng năm thăng làm Tham hiệp trấn Thái Nguyên, nhưng chưa được một năm, tháng 5 - 1830 đã bị cách chức vì để xổng tù. Phải chờ đợi ở ngôi nhà gia truyền ven hồ Gươm đến đầu tháng 8 -1830, ông Nghè họ Vũ được lệnh “lai Kinh hậu chỉ”, nghĩa là vào Huế đợi chiếu chỉ của Vua định đoạt số phận. Đó là lần thứ tư, cũng là lần cuối cùng Vũ Tông Phan vào Huế.

TỪ ĂN CHẶN ĐẾN SÁCH NHIỄU VƠ VÉT

TỪ ĂN CHẶN ĐẾN SÁCH NHIỄU VÀ VƠ VÉT

Bùi Xuân Đính 

Tháng Hai năm Nhâm Dần (tháng 3 năm 1842), sau khi lên ngôi được một năm, Vua Thiệu Trị tiến hành chuyến du thăm các tỉnh ngoài Bắc. Khi xa giá của vua đến gần thành Hà Nội, tại xã Tây Đam (nay là xã Tây Tựu, huyện Từ Liêm, thành phố Hà Nội) xảy ra vụ cướp. Bị truy đuổi, bọn cướp gồm năm tên chạy giạt lên phía Tây Bắc thuộc tỉnh Sơn Tây, song bị cha con viên Chánh tổng Phạm Đình Hanh ở phủ Quảng Oai cùng lý dịch và dân phu chặn bắt được; Phân phủ (quan đứng đầu một phủ nhỏ) Dương Công Bình lại nhận là công của mình. Quan phụ trách tỉnh Sơn Tây là Tổng đốc Nguyễn Công Hoán tâu việc đó lên. Công Bình vì thế được gia thưởng một cấp kèm theo tiền; còn Chánh tổng Phạm Đình Hanh, các lý dịch và dân phu được thưởng chung 100 quan.

Do có công mà lại bị “ăn chặn”, Phạm Đình Hanh đem việc trên kêu về tận hành tại (nơi vua Thiệu Trị tạm đóng trong những ngày ở đất Bắc). Vua sai bộ Hình tra xét thì thấy sự tình đúng như Phạm Đình Hanh kêu lên. Bộ Hình đề nghị xử Công Bình đánh trượng và lưu (đi đày) vì tội giả mạo, bọn Nguyễn Công Hoán vì tấu đối không thực cũng bị giáng chức.

Vua Thiệu Trị cũng lệnh cho các quan tra xét việc giặc cướp nổi lên ở các địa phương thuộc hai tỉnh Sơn Tây và Hà Nội khi đó. Quan thanh tra là Ngự sử Trần Kinh Vỹ đi dò xét đã phát hiện bọn cướp thường ra vào địa hạt hai phủ Lâm Thao, Đoan Hùng (tỉnh Sơn Tây). Ngự sử Nguyễn Cư Sĩ cũng tâu rằng, giặc cướp quấy nhiễu dân ở nhiều nơi xa xôi, chống lại quan quân, giết hại quân dân, nhưng các quan tỉnh Sơn Tây lại cố ý bỏ qua, không đem tâu lên. Cùng khi đó, Tri phủ Đoan Hùng là Phạm Khắc Tuy bị các lại viên và lính lệ trong phủ đường tố cáo chứa giấu giặc cướp, dìm bỏ những án nặng và mượn tiếng việc cung tiến để thu lấy tiền tài của dân chúng vào túi riêng.