TỄU - BLOG: Gia huấn

Hiển thị các bài đăng có nhãn Gia huấn. Hiển thị tất cả bài đăng

Thứ Ba, 2 tháng 12, 2014

CHÙM BÀI VỀ GIA HUẤN - BÀI 1: THAI GIÁO

Chuyên đề hôm nay:
Gia huấn

Hôm nay tròn 3 năm cha tôi về với tổ tiên. Chủ nhật vừa rồi, mẹ tôi và các anh em tôi đã làm giỗ cha tôi. Nhân dịp này, để tỏ lòng thương nhớ ông, chúng tôi xin đăng lại chùm bài về Chủ đề Gia huấn.

- Bài tổng hợp của Nguyễn Xuân Diện về vấn đề Thai giáo
- Những lời gia huấn khắc trên đá - bài của Nguyễn Xuân Diện.

- Khảo cứu văn bản và tác giả của Gia huấn ca - tương truyền là của Nguyễn Trãi.
- Một cuốn sách 45 chương về Giáo dục gia đình được khắc trên đá.
- "Nữ tử tu tri" - cuốn cẩm nang ứng xử mẹ chồng nàng dâu ngày xưa.

"Nữ tử tu tri" - Cuốn cẩm nang ứng xử mẹ chồng nàng dâu thời xưa.

Read more at: http://nguoihieuco.blogspot.com/2012/09/phu-nu-tu-tri-cuon-cam-nang-ung-xu-me.html
Copyright © 2012 Nguyễn Ngọc Thanh

Tễu - Blog kính báo!

Bài 5: "ĐÀN BÀ NÊN BIẾT" - CẨM NANG ỨNG XỬ MẸ CHỒNG NÀNG DÂU

"Nữ tử tu tri" - Cuốn cẩm nang ứng xử mẹ chồng nàng dâu thời xưa

Người hiếu cổ

Tranh: Nguyễn Mộng Bích

Blog Người hiếu cổ - Phụ nữ phương Đông đời thuở nào cũng luôn đề cao bốn chữ “công – dung – ngôn – hạnh”, vì vậy việc ứng xử trong các mối quan hệ liên quan dến người phụ nữ luôn luôn được đề cao. Có câu “Phụ nữ ở nhà thì phải theo cha, khi lấy chồng rồi phải theo chồng, chồng mà chết phải theo con”, như thế phần nào nói lên quy củ ứng xử cho người phụ nữ phải tuân theo. Rồi vấn đề ứng xử mẹ chống nàng dâu luôn là vấn đề phức tạp. Sách vở văn chương xưa viết nhiều về những vấn đề này.

Xin giới thiệu một tác phẩm thơ Nôm khuyết danh với tựa đề “Nữ tử tu tri” (Phụ nữ cần biết) đề cập đến các vấn đề nêu trên rất đầy đủ và dễ hiểu. Tác phẩm được trình bày bằng hình thức thư Nôm song thất lục bát với văn phong giản dị bình dân, dành cho mọi tầng lớp người trong xã hội thời xưa. Đây cũng có thể coi là một tài liệu tham khảo cho chị em phụ nữ thời nay để chúng ta hiểu hơn quan niệm về người phụ nữ, quan hệ vợ chồng, mẹ chồng nàng dâu thời xưa, và đối chiếu với các mối quan hệ nêu trên trong thời hiện đại, biết đâu sẽ ngẫm ra nhiều điều.

Văn bản tuyển chọn trong bài này là bản “Nữ tử tu tri” in năm Tân Dậu niên hiệu Khải Định (1921) do Phúc An tàng bản.

BÀI 4: MỘT BẢN GIA HUẤN 45 CHƯƠNG KHẮC TRÊN ĐÁ

HAI TẤM BIA VỀ NINH NGẠN
VÀ CUỐN "VŨ VU THIỂN THUYẾT" CỦA ÔNG

Hoàng Lê
.

Trước nay, giới nghiên cứu còn rất dè dặt đối với Ninh Ngạn. Lược truyện các tác gia Việt Nam, (Nxb Khoa học Xã hội, Hà Nội, 1971) cũng như Thư mục Hán Nôm (Thư viện Khoa học xã hội, 1969, in rônêô) không nhắc tới tác giả này. Gia phả giòng họ Ninh ở Ninh Bình có ghi nhận ông viết Vũ Vu thiển thuyết và Phong vịnh tập. Nhưng cho tới nay, cả hai tác phẩm đó đều không còn văn bản.

Vào năm 1976, khi nghiên cứu biên dịch cuốn Thơ văn Ninh Tốn (Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội, 1984) chúng tôi đã chú ý đến nhân vật này, vì ông là thân sinh của Ninh Tốn. Khảo sát trên địa bàn huyện Tam Điệp, tỉnh Hà Nam Ninh ngày nay (trước kia là huyện Yên Mô, tỉnh Ninh Bình) chúng tôi phát hiện được nhiều bia nói về họ Ninh(1). Trong số các bia đó, có 2 tấm bia rất đáng lưu ý: một là bia Dã Hiên tiên sinh mộ biểu, một bia khác là Vũ Vu thiển thuyết. Các bia này chưa có trong số 21.000 thác bản hiện lưu trữ ở Viện Nghiên cứu Hán Nôm.

BÀI 3: AI VIẾT GIA HUẤN CA?

AI VIẾT GIA HUẤN CA?
(có phải là Nguyễn Trãi viết không?)

Hoàng Văn Lâu

Từ lâu, nhiều người đã chú ý tới vấn đề tác giả của Gia huấn ca. Bản in xưa nhất của tác phẩm này hiện còn được biết là chữ Quốc ngữ, in năm 1894(1). Bản in bằng chữ Nôm sớm nhất còn giữ được xuất hiện sau đó hơn 10 năm, vào 1907(2). Mặc dù trong lời giới thiệu cho lần xuất bản năm 1894, Nordemann, một học giả người Pháp, lúc đó là Giám đốc Nha học chính Nam Kỳ, đã quả quyết Gia huấn ca là “của quan tướng công triều nhà Lê là Nguyễn Trãi”(3), mặc dù ở bản in chữ Nôm, Nhà xuất bản Quan văn đường đã gắn tên Nguyễn Trãi với tên tác phẩm, thành một cái tên sách dài dòng “Lê triều Nguyễn tướng công Gia huấn ca”(4), nhưng hình như không phải ai cũng tin hẳn điều đó. Trong khi nhiều nhà nghiên cứu giảng dạy về Nguyễn Trãi và Gia huấn ca, thì cũng có không ít các học giả khác tỏ ra hoài nghi. Có thể lấy những lời nhận xét có tính chất “phê phán văn bản” của nhà nghiên cứu Hoàng Xuân Hãn làm tiêu biểu: “… Các chữ cổ thường thấy trong những bài chắc chắn soạn vào thời Lê ở đây thấy rất ít, vả trong một vài nơi có nói đến các thứ đánh bạc như tổ tôm, tam cúc, chắn, đố mười, không biết những trò chơi ấy đã có từ đời Nguyễn hay chưa? Nói tóm lại, ta không có chứng gì nhận chắc quyết lời lời tục truyền rằng tập gia huấn ca này là của Nguyễn Trãi”(5). Thi Nham Đinh Gia Thuyết, khi xuất bản Gia huấn ca, cũng nhận xét rằng Gia huấn ca “lời văn bình thường”, “khác hẳn với ngòi bút Bình Ngô đại cáo” sở dĩ ông xuất bản sách này vì nó “đã được truyền tụng, được liệt vào cổ văn Việt Nam”, mặc dù biết “không chắc là của cụ Nguyễn Trãi”(6)). Cái lối “bỏ vào một rọ” những tác phẩm “được liệt vào cổ văn Việt Nam” trên đây hẳn là không thích hợp khi cần phải tìm hiểu một tác gia, một thời kì lịch sử nhất định, nhất là khi tác gia ấy lại là nhân vật quan trọng như Nguyễn Trãi. Vì thế, 17 năm sau, trên Tập san Văn Sử Địa xuất hiện một chuyên luận đăng làm hai kì của Nguyễn Hồng Phong: Tìm hiểu Gia huấn ca(7). Trong bài nghiên cứu công phu này, tác giả đã để một phần quan trọng tìm hiểu tư tưởng, nội dung và hình thức ngôn ngữ của tác phẩm, đi tới “khẳng đinh dứt khoát Gia huấn ca không phải của Nguyễn Trãi”(8). Nhưng sau bài này, giới thiệu nghiên cứu và giảng dạy về Nguyễn Trãi vẫn có người ghi nhận bản quyền tác giả của Gia huấn ca cho Nguyễn Trãi(9). Cho đến mùa xuân 1982, trên Tạp chí Văn học vẫn còn nhà nghiên cứu phải đặt câu hỏi “Gia huấn ca có phải của Nguyễn Trãi không?”(10), dù kết luận của bài viết nghêng về phía phủ định của tác giả Gia huấn ca là Nguyễn Trãi.

BÀI 2: NHỮNG LỜI VÀNG TRÊN ĐÁ

Những lời vàng trên đá

Nguyễn Xuân Diện

Lâu nay chúng ta biết các dòng họ thường có quyển gia huấn, viết bằng chữ Hán Nôm, được lưu truyền trong gia đình, gia tộc. Nói đến gia huấn, người ta vẫn nghĩ đến một cuốn sách giấy dó, trên viết chữ Hán Nôm, ít người biết gia huấn còn được khắc trên đá.

Đó là những quyển sách đá ghi những lời vàng ngọc của tổ tiên truyền dạy lại, trải mấy trăm năm còn ngời nghĩa nhân, đạo lý. Bài này giới thiệu về những quyển gia huấn bằng đá đặc biệt, của một số dòng họ đặc biệt. Tất cả các văn bia này đều đang được các dòng họ trân trọng gìn giữ và đều có bản in rập đang được lưu trữ tại Viện Nghiên cứu Hán Nôm.

Tại miếu làng Tiên Điền của thi hào Nguyễn Du, xã Tiên Điền, huyện Nghi Xuân, Hà Tĩnh vẫn còn tấm văn bia Tích thiện gia huấn bi ký. Văn bia do Tiến sĩ Nguyễn Nghiễm soạn năm 1765, khi ông đang giữ chức Binh bộ thị lang. Văn bia ghi lại lời dạy của ông đối với con cháu trong gia tộc, khuyên giữ gìn gia phong, tu dưỡng đạo đức, dốc sức làm việc thiện để vun trồng cội phúc, làm gương cho hậu thế.