Tết đến mẹ tôi vất vả nhiều
Mẹ tôi lo liệu đủ trăm chiều.
Sân gạch tường hoa người quét lại,
Vẽ cung trừ quỷ trồng cây nêu.
(Thơ Nguyễn Bính)
Dân gian còn có câu “đầu năm mua muối, cuối năm mua vôi”. Mua muối vì muối là gia vị cần thiết cho đời sống con người; vị mặn của muối biểu tượng cho tình cảm thắm thiết, mặn nồng, đậm đà, thuỷ chung trong các mối quan hệ. Muối còn có tác dụng xua đuổi tà khí, ma quỷ và mang lại nhiều may mắn trong mỗi gia đình.
Mua vôi là để quét lại nhà cửa, tường bao qua một năm bị bẩn, ngấm mốc; để cho nhà cửa được sáng sủa, sạch sẽ trong năm mới. Vôi nước, hoặc vôi bột còn dùng để rắc, vẩy ra sân, ra ngõ, quanh phía ngoài ngôi nhà; lại được dùng để vẽ hình cung tên để xua đuổi ma quỷ không có đến quấy nhiễu vì sau ngày 23 tháng Chạp thần linh bảo hộ cho các gia đình như Táo Quân đã về trời, ma quỷ nhân thế sẽ xuất hiện quấy nhiễu người trần gian; dân ta lại vẽ các hình tròn tượng trưng cho trời, hình vuông tượng trưng cho đất cùng với người sống ở nơi đó tạo thành Tam tài: Thiên (trời) – Địa (đất) – Nhân (người).
Về tục vẽ cung tên vôi bột trước cửa nhà, đây là phong tục rất phổ biến từ thời xa xưa nhưng đến nay đã mai một, chỉ còn thấy ở một số làng quê vùng Bắc Bộ tại Nam Định, Thái Bình…
Vào ngày tết, người Việt có tục lấy vôi bột vẽ thành hình cung tên ở trước cổng nhà hay trước ngõ để xua đuổi tà ma, quỷ quái. Theo sách Ðại Nam thực lục thì tục này có từ thời Đinh, tương truyền vua Đinh Tiên Hoàng sau khi dẹp loạn thì trong nước bùng phát nạn dịch hạch, nhà vua bèn lập đàn cầu khấn thì được một vị thần hiện ra bày cho cách lấy vôi bột rắc hình cung tên trước cửa nhà để trị, quả nhiên bệnh dịch hết, từ đó thành lệ có tính trừ tà cầu điềm lành. Dân gian bắt chước theo và trở lên phổ biến rộng khắp, người phương Tây đến nước ta vào thời Hậu Lê cũng đã ghi nhận về phong tục này, thí dụ như trong cuốn Relation nouvelle et singguiére du Royaume de Tunquin (Tập du ký mới và kỳ thú về Vương quốc Đàng Ngoài) của một người Pháp tên là Jean Baptiste Tavernier cũng dành một đoạn viết rằng: “Có những người, hôm mồng một Tết lấy vôi vẽ những hình tròn, vuông, tam giác ở trước cửa. Họ bảo rằng những hình đó làm cho ma quỷ phải lánh xa, nhất là hình tam giác làm cho chúng sợ nhất”.
Đây chính là cách lý giải thứ 2 về nguồn gốc tục lệ này; điều đó thể hiện rõ qua sự tích: “Cây nêu ngày Tết”.
Truyền thuyết kể rằng khi còn sống trên mặt đất, cậy sức mạnh của mình quỷ đã cướp đoạt ruộng đất và áp bức con người. Đức Phật thấy vậy bèn ra tay cứu giúp; Đức Phật bảo con người thương lượng với quỷ để mua một mảnh đất chỉ bằng bóng chiếc áo cà sa, đất trong bóng áo sẽ là của con người; thấy có lợi quỷ liền đồng ý. Khi con người trồng xong một cây tre thì Đức Phật tung chiếc áo cà sa lên và làm phép cho cây tre cứ cao lớn mãi; bóng áo cà sa càng lan toả rộng làm lũ quỷ cứ lùi mãi ra tận biển Đông. Để cướp lại đất, quỷ bèn tập hợp lực lượng phản công; Đức Phật bày cách cho con người lấy vôi bột, tỏi, lá dứa để đuổi quỷ.
Quỷ gặp thất bại và bị Phật đày ra ngoài biển Đông; chúng van xin mỗi năm được vào thăm đất liền và phần mộ tổ tiên vài ngày, Phật thương tình, đồng ý. Từ đó, mỗi khi Tết đến (dịp quỷ vào đất liền) người ta lại trồng nêu để quỷ không dám quấy nhiễu nữa và dần dần trở thành một tục phổ biến trong nhiều cộng đồng dân tộc ở Việt Nam. Ngoài ra người ta còn lấy vôi bột vẽ hình mũi tên, hình tam giác trước cửa nhà để xua đuổi ma quỷ, không cho chúng đến quấy nhiễu, phá phách.
.........
Nay đã có Mà xó rồi nên không cần vẽ nữa !!!
Trả lờiXóaTruyền thuyết kể rằng khi còn sống trên mặt đất, cậy sức mạnh của mình quỷ đã cướp đoạt ruộng đất và áp bức con người.
Trả lờiXóa----------///
À, ra thế! Quỷ thì cậy sức mạnh cướp đất của dân lành!