CÔNG LÝ VÀ...CÁI THỚT

Nguyễn Đại Dương

CÔNG LÝ VÀ...CÁI THỚT

Dàn đồng ca gồm 17 thẩm phán trong Hội đồng thẩm phán TAND tối cao vừa cất lên bản hợp xướng một bè: 17/17 phiếu y án tử hình với Hồ Duy Hải.

Phần lớn mọi người đều không được tiếp cận hồ sơ hay tham gia vào quá trình tố tụng vụ án nên sự thất vọng, giận dữ hay mọi trạng thái cảm xúc của cộng đồng mạng đối với những bản án cũ và phán quyết mới đây của HĐXX trong phiên tòa Giám đốc thẩm, chỉ là cảm tính. Cũng vì thế, mọi người không đủ cơ sở để phán xét Hải có tội hay không có tội.

Tuy nhiên, phán quyết của HĐXX phiên tòa Giám đốc thẩm đã khiến người dân vô cùng kinh ngạc. Đó là, dù tất cả đều biết rõ các điều tra viên vi phạm nghiêm trọng các nguyên tắc (mua thớt, dao ngoài chợ về làm tang chứng vật chứng, không bảo vệ được hiện trường...) nhưng họ vẫn chấp nhận cho qua, chấp nhận các bản án đã tuyên trước đó, với lý lẽ: Những sai phạm đó không làm thay đổi bản chất vụ việc.

Thêm nữa, dù cơ quan điều tra chưa tìm được đủ các chứng cứ pháp lý, nhất là dấu vân tay của Hồ Duy Hải tại hiện trường vụ án, nhưng vẫn kết luận Hải là thủ phạm.

Đây là quyết định sai lầm, quá vội vàng và thất nhân tâm.

Chưa nói đến những vi phạm của các điều tra viên có làm thay đổi bản chất của vụ án hay không, nhưng về nguyên tắc khi đã có sai phạm thì buộc phải tuyên hủy các bản án trước và yêu cầu điều tra lại từ đầu. Bản án chỉ thể hiện được sự chính xác, thấu tình đạt lý khi tất cả mọi điều được sáng tỏ.

Cái thớt, con dao do các điều tra viên mua ngoài chợ về có giá quá đắt. Không chỉ có khả năng đánh đổi sinh mệnh của một con người vô tội, nó còn là sự phỉ báng vào công lý, làm tan vỡ niềm tin của dân chúng vào chế độ pháp quyền chúng ta đã và đang dày công tạo dựng, củng cố.

Thay vì dựng tượng thần/vua công lý, Tòa án nên dựng tượng nạn nhân oan sai và niêm yết hình phạt dành cho những kẻ đại diện công lý nhưng gây oan sai cho dân chúng trước cửa công đường để các quan tòa nhìn đó mà răn mình.

Tượng thần công lý nằm trong lòng dân chứ không phải ở khối bê tông, kim loại được định danh hay mang dáng hình của một bức tượng.