Nguyễn Phan Khiêm
QUANG TIỀN DỤ HẬU
Cuốn sách của Hoàng Tuấn Công phê bình khảo cứu Từ điển của cụ Nguyễn Lân đang nóng, thế là bác Xuân Ba, nhà báo đồng châu đồng quận với tác giả có ngay bài báo mấy kỳ “Có một hàn sĩ xứ Thanh” đăng trên Tiền phong.
QUANG TIỀN DỤ HẬU
Cuốn sách của Hoàng Tuấn Công phê bình khảo cứu Từ điển của cụ Nguyễn Lân đang nóng, thế là bác Xuân Ba, nhà báo đồng châu đồng quận với tác giả có ngay bài báo mấy kỳ “Có một hàn sĩ xứ Thanh” đăng trên Tiền phong.
Nội dung bài báo đa phần ta đã đọc trên trang của Hoàng Tuấn Công nên không bàn thêm, chỉ xin nói về mấy chữ “Quang tiền dụ hậu”. Bởi lẽ đây là chữ thờ tổ tiên khá phổ biến, nên cần hiểu cho đúng.
光前裕後
Bác Xuân Ba viết: “Người Việt mình vẫn trưng trên bàn thờ gia tiên Quang ư tiền dụ ư hậu (hoặc rút gọn là quang tiền dụ hậu) Nghĩa là đời trước, người trước khai mở, đời sau, người sau tiếp nối!”.
Trong một bài khác viết về nhà cụ Trường Chinh (Cung trầm làng Hành Thiện) hồi tháng 3/2017, bác Xuân Ba cũng giải thích: “Người xưa có câu quang ư tiền dụ ư hậu hay vắn tắt là quang tiền dụ hậu đại để người trước mở mang, đời sau hoàn thiện, chỉnh nắn”.
Tôi cho rằng cách hiểu đó không chuẩn. Con cháu có hiếu không chỉnh nắn tổ tiên.
光前 “Quang tiền”, nghĩa là làm Vẻ vang cho đời trước, cha mẹ, ông bà, tổ tiên. Thời xưa, một người đỗ đạt, có công lao thì ngoài việc được thăng chức, tước, khen thưởng cho bản thân người đó thì triều đình còn phong tước cho cha, ông người đó. Nghĩa rộng hơn thì việc thành đạt trong công danh sự nghiệp của một người là làm vẻ vang cho cho đời trước.
Còn 裕 後 “Dụ hậu”, có phải là đời sau chỉnh nắn, hoàn thiện đời trước không? Dụ có nghĩa là Giàu có, đầy đủ, sung mãn, làm cho giàu có... Do đó, “Dụ hậu” nghĩa là để lại sự no ấm, đầy đủ cho đời sau.
"Quang tiền dụ hậu" là một câu thành ngữ có xuất xứ từ bi văn trên bia Âu Dương Ngỗi Đức Chính trong Từ Lăng của triều Trần bên Trung Quốc. Ý là tổ tiên hiển hách truyền lại ân trạch cho hậu thế, phần nhiều dùng để xưng tụng công lao sự nghiệp to lớn của người khác. (Thẩm Vũ)
Cho nên “Quang tiền dụ hậu” không phải nhà ai dùng cũng phù hợp. Câu này chỉ dùng để thờ những người có công danh/ công lao nhất định. Nhà ai định làm hoành phi, câu đối thờ nên cân nhắc kỹ.
Ai có cách giải thích khác xin bổ sung để chúng ta hiểu đúng chữ nghĩa của tổ tiên.
.
光前裕後
Bác Xuân Ba viết: “Người Việt mình vẫn trưng trên bàn thờ gia tiên Quang ư tiền dụ ư hậu (hoặc rút gọn là quang tiền dụ hậu) Nghĩa là đời trước, người trước khai mở, đời sau, người sau tiếp nối!”.
Trong một bài khác viết về nhà cụ Trường Chinh (Cung trầm làng Hành Thiện) hồi tháng 3/2017, bác Xuân Ba cũng giải thích: “Người xưa có câu quang ư tiền dụ ư hậu hay vắn tắt là quang tiền dụ hậu đại để người trước mở mang, đời sau hoàn thiện, chỉnh nắn”.
Tôi cho rằng cách hiểu đó không chuẩn. Con cháu có hiếu không chỉnh nắn tổ tiên.
光前 “Quang tiền”, nghĩa là làm Vẻ vang cho đời trước, cha mẹ, ông bà, tổ tiên. Thời xưa, một người đỗ đạt, có công lao thì ngoài việc được thăng chức, tước, khen thưởng cho bản thân người đó thì triều đình còn phong tước cho cha, ông người đó. Nghĩa rộng hơn thì việc thành đạt trong công danh sự nghiệp của một người là làm vẻ vang cho cho đời trước.
Còn 裕 後 “Dụ hậu”, có phải là đời sau chỉnh nắn, hoàn thiện đời trước không? Dụ có nghĩa là Giàu có, đầy đủ, sung mãn, làm cho giàu có... Do đó, “Dụ hậu” nghĩa là để lại sự no ấm, đầy đủ cho đời sau.
"Quang tiền dụ hậu" là một câu thành ngữ có xuất xứ từ bi văn trên bia Âu Dương Ngỗi Đức Chính trong Từ Lăng của triều Trần bên Trung Quốc. Ý là tổ tiên hiển hách truyền lại ân trạch cho hậu thế, phần nhiều dùng để xưng tụng công lao sự nghiệp to lớn của người khác. (Thẩm Vũ)
Cho nên “Quang tiền dụ hậu” không phải nhà ai dùng cũng phù hợp. Câu này chỉ dùng để thờ những người có công danh/ công lao nhất định. Nhà ai định làm hoành phi, câu đối thờ nên cân nhắc kỹ.
Ai có cách giải thích khác xin bổ sung để chúng ta hiểu đúng chữ nghĩa của tổ tiên.
.
Nhà báo Xuân Ba không biết chữ Hán nên giải nghĩa "quang tiền dụ hậu" sai. Tác giả Nguyễn Pham Khiên giải nghĩa đúng, nhưng không phải Âu Dương Ngỗi Đức Chính mà là Âu Dương Cố Đức Chính. Hai chữ "光前" có trong "Hán ngữ từ điển" (Tàu) như sau: • 光大前人的功業。 亦謂功業勝過前人。
Trả lờiXóa▶ 南朝 梁 劉孝綽 《奉和昭明太子鍾山解講》詩： “我后游 祇鷲 ， 比事實光前。”
▶ 南朝 陳 徐陵《廣州刺史歐陽顧德政碑》： “方其盛業， 綽有光前。”
Không nhẽ Đinh là giằng cối xay, chữ Hán phải hiểu đúng và đủ thì hãy.........., đằng này..
Trả lờiXóaTôi không được học chữ nho, nhưng nghe người khác nói HỮU KHAI TẤT TIÊN, KHẮC XƯƠNG QUYẾT HẬU, viết gọn lại là KHAI QUYẾT HẬU nghĩa là đời trước mở mang đời sau được hưởng phúc của tổ tiên để lại.
Trả lờiXóa光前裕後 – Quang tiền dụ hậu – Rạng đời trước, sáng cho đời sau
Trả lờiXóa