TƯỞNG NHỚ THI SĨ HOÀNG CẦM NHÂN 103 NĂM SINH (1922 - 2025)

 

Thi sĩ Hoàng Cầm. Ảnh: Tư liệu.

Tưởng nhớ Thi sĩ Hoàng Cầm, nhân 103 năm sinh (22.2.1922 - 22.2.2025)

Nhớ đêm ả đào cuối cùng của tác giả 

"Lá Diêu Bông"

Nguyễn Xuân Diện
VTC Thứ sáu, 07/05/2010, 01:02 AM

(VTC News) - Thi sĩ Hoàng Cầm đã nhẹ bước vào cõi hư không, để lại một di sản tinh thần độc đáo, tài hoa, in dấu ấn riêng biệt trong lịch sử văn chương Việt Nam. Là người yêu thơ Hoàng Cầm, TS Ca trù Nguyễn Xuân Diện từng may mắn có mặt trong một đêm sinh nhật của thi sĩ cách đây hơn 1 năm, khi những người yêu quý tặng thi sĩ một đêm ả đào ngay tại tư gia ông. VTC News đăng tải bài viết của TS Nguyễn Xuân Diện như một lời tưởng niệm đến nhà thi sĩ lừng danh của Kinh Bắc.

Đọc tiếp...

TRẨY HỘI CHÙA HƯƠNG, GHÉ THĂM VÂN ĐÌNH

Trẩy hội Chùa Hương, ghé thăm Vân Đình

Nguyễn Xuân Diện 
.

Vân Đình là một thị trấn nhỏ, nằm ngay bên con đường trảy hội chùa Hương, rộn ràng trong mưa bụi mỗi độ xuân về, là thủ phủ của huyện Ứng Hoà, Hà Nội. Xưa Vân Đình là một vùng đất cổ thuộc huyện Sơn Minh, phủ Ứng Thiên, trấn Sơn Nam thượng; năm tháng trôi qua, thiên tai địch họa trải đã nhiều song cũng không xóa được những vết tích cổ kính nơi đây.

Vân Đình không chỉ có… vịt và chó

 

Tôi có anh bạn là một tay sành ẩm thực có hạng. Dấu chân anh đã in khắp các miền non nước, và anh thì đã biết đến không biết bao nhiêu là của ngon vật lạ, đặc sản thời trân các nơi. Khi tôi hỏi anh đã biết đến các món vịt cỏ, thịt chó Vân Đình chưa thì anh ta lôi kéo tôi đến ngay mấy cái quán vịt ở đường Láng, và còn hẹn sẽ đưa đi một vòng quanh Hà Nội để đếm xem có bao nhiêu cái quán đề biển Thịt chó Vân Đình, ra vẻ là người sành điệu lắm. Tôi bảo anh ta chỉ là một gã biết ngọn mà không biết gốc. Và thế là chúng tôi phải làm một chuyến đi Vân Đình, cùng cả một đám thực khách đang bừng bừng khí thế.

Đọc tiếp...

Ca trù: "ĐÁNH DẬP ĐẦU BỌN BÀNH TRƯỚNG BẮC KINH"

Giữ cho đẹp mãi quê mình

Thơ: Khuyết danh
Người trình bày: Nghệ sĩ Quách Thị Hồ
Thể loại: Hát nói Ca trù

Mưỡu:

Non xanh xanh, Nước xanh xanh
Nước non, non nước như tranh tuyệt vời!
Nước vờn buồm lộng ra khơi
Non vờn mây trắng, nắng phơi đồng vàng!

Đọc tiếp...

PHIÊN BẢN KIỀU HOÀNG GIA TRIỀU NGUYỄN ĐÃ LẠI XUẤT HIỆN Ở VN

MỘT PHIÊN BẢN KIỀU QUÝ CỦA HOÀNG GIA TRIỀU NGUYỄN
ĐÃ LẠI XUẤT HIỆN Ở VIỆT NAM

Nguyễn Xuân Diện

Một nhóm những người yêu Truyện Kiều của Nguyễn Du vừa in xong ấn phẩm “Kim Vân Kiều Tân Truyện” với chất lượng kỹ thuật và mỹ thuật cao nhất. Cho đến nay, đây là bản Kiều in đẹp nhất mà tôi được biết.

Bản gốc của cuốn Kiều này hiện được lưu giữ tại Thư viện Hoàng gia Anh và lần đầu tiên được đông đảo học giới biết đến vào năm 1995, qua bài giới thiệu của Giáo sư Nguyễn Văn Hoàn (Viện trưởng Viện Văn học) trên hai trang báo Nhân Dân Chủ nhật.

Điều đặc biệt là, đây là bản Kiều chép tay trên giấy dó khổ lớn 22x35cm, trong có hình vẽ minh hoạ theo lối “trên truyện dưới tranh”, “nhất thi nhất hoạ”. Và vì vậy nên bản Kiều này còn được gọi là “Kim Vân Kiều hội bản”. Chữ “hội” trong nghĩa là hội hoạ. Trong bản Kiều này có một bức tranh được cho là chân dung tác giả Nguyễn Du. Tranh vẽ đen trắng, chữ cũng màu đen, có xen những dòng chữ bằng mực son đỏ gạch. Bìa sách được bọc bằng lụa vàng có thêu rồng.

Đọc tiếp...

TRẦN ĐỨC THẢO VÀ ĐÊM Ả ĐÀO CHUI Ở ATK NĂM ẤY

NHÀ VĂN NGUYỄN TUÂN CHIÊU ĐÃI TRIẾT GIA 

TRẦN ĐỨC THẢO MỘT CHẦU HÁT CÔ ĐẦU CHUI Ở ATK

Trần Đức Thảo và đêm hát cô đầu chui ở ATK

Phan Ngọc Khuê ghi

Thời gian sống ở ATK (An Toàn Khu), tôi (Trần Đức Thảo) bị sai khiến làm mấy việc vơ vẩn như ngồi dịch những tài liệu cũ kỹ, mà rồi sau chẳng dùng được vào việc gì! Hoặc là theo chân mấy phái đoàn Trung ương đi thanh tra này nọ với vai trò của một cây cảnh: đi tới đâu cũng được giới thiệu là trí thức ở bên Tây mới về tham gia cách mạng! Rồi được vỗ tay, hoan hô. Chứ chẳng làm được một việc gì hữu ích cả!

Đọc tiếp...

MỘT NỮ CA SĨ CỨU CẢ HÀ NỘI THOÁT BỆNH DỊCH

NGƯỜI CA NỮ TÀI DANH TRONG PHỦ CHÚA

Nguyễn Xuân Diện

Vào thời chúa Trịnh Cương (1709-1729), cả kinh thành Thăng Long ai cũng biết tiếng người ca nữ tài danh Nguyễn Thị Huệ. Nàng không những được trời phú cho một giọng hát tuyệt trần, một sắc đẹp yêu kiều mà còn được phú cho một thiên tư sáng láng. Là con một nhà nho lỡ vận (sống bằng nghề bốc thuốc), Nguyễn Thị Huệ có theo đòi văn chương thơ phú. Con gái làng Cự Lâu quê nàng – môt làng nhỏ bên hồ Hoàn Kiếm – đều theo nghiệp cầm ca. Thuở bé, Nguyễn Thị Huệ vẫn thường theo mẹ và các bậc đàn chị trong giáo phường Cựu Lâu đi hát ở khắp trong triều ngoài nội, khi thì theo lời mời của một dịp xuân thu tế lễ của một làng, khi thì theo lời mời của một ông quan lịch duyệt chỉ thích tiếp khách bằng một chầu hát. Năm nàng 16 tuổi, cha nàng mất. Mẹ nàng ở vậy nuôi con thờ chồng trọn đạo. Hai mẹ con họ đã sống cuộc sống vất vả của nghề ca xướng như vậy cho đến khi nàng lọt vào mắt xanh của An Đô Vương Trịnh Cương.

Đọc tiếp...

PHIM TƯ LIỆU QUÝ VỀ NGHỆ THUẬT CA TRÙ

PHIM TƯ LIỆU QUÝ VỀ NGHỆ THUẬT CA TRÙ

Phim Tư liệu Nghệ Thuật Ca trù - Lối hát Cửa đình.
Kịch bản & Đạo diễn: Ngô Đăng Tuất.
Dẫn chuyện: Nhà thơ Ngô Linh Ngọc. 

Trung tâm Nghe nhìn sản xuất năm 1984.

Phim quay tại làng Ca trù Lỗ Khê, xã Liên Hà, huyện Đông Anh, Hà Nội. Phim tài liệu này có sự góp mặt của hầu hết các danh ca, danh cầm của Nghệ thuật Ca trù lúc đó, với các tên tuổi: Quách Thị Hồ, Nguyễn Thị Phúc, Phó Thị Kim Đức, Phạm Thị Mùi, Chu Văn Du, Phó Đình Kỳ, Nguyễn Văn Tuất, Nguyễn Thị Hào,v.v thuộc các phong cách ca trù khác nhau.

Cuốn phim này trong nước không còn ai giữ được, kể cả trong Viện Lưu trữ Phim Quốc gia. Khoảng năm 2000-2001, Nguyễn Xuân Diện được Giáo sư Nguyễn Ngọc Lưu (nay đã mất) ở Hà Lan gửi tặng dạng băng video. Sau đó, để chia sẻ và cũng là cách để gìn giữ, Nguyễn Xuân Diện đã đưa cho anh em chuyển sang đĩa VCD, DVD và tặng cho nhiều người. Một số người trong số họ đã đưa lên Youtube để lưu truyền.

Đọc tiếp...

TƯỞNG NHỚ NSND QUÁCH THỊ HỒ - 21 NĂM ĐI XA

Tưởng nhớ Nghệ sĩ Nhân Dân Quách Thị Hồ (1909 - 2001),
21 năm đi xa, nghìn thu còn tưởng vọng:

Quách Thị Hồ

-Sênh phách giọng sầu gửi bóng mây

Nguyễn Xuân Diện 

Tiếng hát của Quách Thị Hồ đẹp và tráng lệ như một tòa lâu đài nguy nga, lộng lẫy, mà mỗi tiếng luyến láy cao siêu tinh tế của bà là một mảng chạm kỳ khu của một bức cửa võng trong cái tòa lâu đài ấy. Tiếng hát ấy vừa cao sang bác học, vừa mê hoặc ám ảnh, diễn tả ở mức tuyệt đỉnh nhất các ý tứ của các văn nhân thi sĩ gửi gắm trong các bài thơ. 

Có một thời gian rất dài ca trù không được quan tâm. Có lẽ từ sau Cách mạng tháng Tám năm 1945, cùng với những tàn dư xấu xa của chế độ phong kiến, sinh hoạt cô đầu, hay hát ả đào, vốn đã có tiếng rất xấu từ đầu thế kỷ, cũng bị quét đi, không thương tiếc. Các cô đào, dù hát còn hay, dù còn thanh sắc cũng giấu kỹ phách, các kép hát thì gác đàn lên xà nhà, giấu đi cái hành trạng một thời làm nghề hát xướng của mình để nhập vào cuộc sống mới. Không ai dám hát, không ai dám đàn, không ai dám nhận mình là cô đầu nữa. Con cái các đào kép một thời lững lẫy bỗng đâm ra xa lánh, sợ sệt cha mẹ mình. Tiếng xấu sinh hoạt ả đào trùm lên cả xã hội. Nhắc đến cô đầu người ta sợ. Nhắc đến hát ả đào, người ta nghĩ đến một thú ăn chơi làm cho người ta khuynh gia bại sản, có hại cho phong hoá và luân lý. Người ta cho cô đầu là cái người: “Lấy khách - khách bỏ về Tàu, lấy nhà giàu - nhà giàu hết của”.

Mà cũng có chỗ không oan. Với vẻ thanh thoát của vóc dáng của những người không phải chịu cảnh chân lấm tay bùn, các cô lại khéo ăn nói, do được tiếp xúc toàn với văn nhân nho sĩ, nên nhiều người đã bị các cô làm cho mê mẩn. Có người phải bán ruộng, bán nhà; có kẻ phải giấu lương tháng, lừa dối vợ con để lấy tiền đi hát. Nhà hát lại là nơi hấp dẫn nhất trần đời: nào các cô hát hay, nào các cô tiếp rượu khéo, nào các cô đấm bóp ấm êm. Biết bao cảnh đánh ghen tầy trời nơi các ca quán. Biết bao đôi vợ chồng phải ly biệt, tan cửa nát nhà vì cô đầu. Tiếng xấu ấy, trăm năm còn in vết.

Đọc tiếp...

Ca trù: "ĐÁNH DẬP ĐẦU BỌN BÀNH TRƯỚNG BẮC KINH"

Ca trù
Giữ cho đẹp mãi quê mình

Thơ: Khuyết danh
Người trình bày: NSND Quách Thị Hồ

Thể loại: Hát nói Ca trù

Mưỡu:

Non xanh xanh, Nước xanh xanh
Nước non, non nước như tranh tuyệt vời!
Nước vờn buồm lộng ra khơi
Non vờn mây trắng, nắng phơi đồng vàng!

Đọc tiếp...

CUỘC THƯỞNG CA TRÊN SÔNG TRĂNG TRUNG THU 95 NĂM TRƯỚC

Cuộc thưởng ca ở làng Hữu Thanh Oai

Nguyễn Mạnh Hồng

Nam Phong số 100, năm 1925

Phàm những khách hàn mặc, xưa nay chỉ cặm cụi vào việc kê cứu quan ma trong chốn văn phòng, thư viện, it khi được vận động đến thân thể, thư thái cho tinh thần; tuy về đường học vấn thì được bổ ích nhiều, nhưng về phép vệ inh thì lại tổn hại lắm. Cho nên cũng có lúc phải dòi bỏ vòng câu thúc mà ra tiêu dao phóng khoáng ở những chốn nước biếc non xanh, trăng trong, gió mát; hoặc là đi quan phong các miền  thôn dã, hoặc là đi ngoạn cảnh những chốn lâm toàn, cho khoan khoái tâm hồn và rộng thêm đường kiến văn, lịch lãm vậy.

Đọc tiếp...

Tư liệu: BÀI CA TRÙ CỦA HÒA THƯỢNG THÍCH QUẢNG ĐỘ

Bài của Thiền sư Thích Nhất Hạnh

Thầy Quảng Độ không sợ thần chết, không phải vì thấy mình mạnh hơn thần chết. Các vô úy của Thầy do thiền quán mà có. Thầy đã nhiều lần thực tập quán chiếu bản chất của cái sống và cái chết. Thầy đã thấy sống và chết tương tức, nương nhau mà biểu hiện, không có cái này thì không có cái kia. Trong một giây phút quán chiếu, Thầy thấy đang sống cũng là đang chết và trong tự thân Thầy cái chết và cái sống đang đồng thời có mặt. Ta hãy đọc bài hát nói Sống Chết sau đây để có một ý niệm về cái chết và cái thấy của Thầy.

Đọc tiếp...

VĨNH BIỆT VỊ LÃO TƯỚNG AM HIỂU NGHỆ THUẬT TRUYỀN THỐNG

Lão tướng tham dự buổi thuyết trình và thưởng thức Nghệ thuật Ca trù tại TT VH Pháp.

Ảnh: Nguyễn Xuân Bình.  

Nguyễn Xuân Diện

VỊ LÃO TƯỚNG AM HIỂU NGHỆ THUẬT TRUYỀN THỐNG

Là hàng xóm của Cụ, cứ vài hôm tôi lại sang chơi với Cụ. Ấy thế nhưng khi gặp nhau là hai cụ cháu lại trò chuyện say mê đến quên cả thời gian, và cũng ít chụp ảnh.

Cụ là môt lão tướng am hiểu và rất yêu nghệ thuật. Cụ tham gia CLB Ca trù do Nsưt Bạch Vân làm chủ nhiệm từ những ngày đầu và chả vắng mặt buổi nào. Ba lần tôi thuyết trình về Ca trù (2 lần) và Lên Đồng ở Trung tâm Văn hóa Pháp, 24 Tràng Tiền cụ đều đến dự và ở lại đến cuối cùng.

Hồi mới về nhận chức Bí thư tỉnh ủy Thanh Hóa, cụ cho thành lập ngay 2 đoàn nghệ thuật Chèo và Tuồng cho tỉnh.

Thương nhớ Cụ! Xin cầu nguyện Cụ sẽ được nghỉ ngơi thanh thản mãi mãi ở cõi Trời, ở đó chỉ có tiên nhạc vang lừng muôn thưở!
 

Đọc tiếp...

TƯỞNG NHỚ CỤ MÙI - GẠCH NỐI CỦA DÒNG HỌ CA TRÙ NỔI TIẾNG

Cụ Nguyễn Văn Mùi cầm chầu trong đêm hát ra mắt cuốn sách "Lịch sử và Nghệ thuật Ca trù" của Nguyễn Xuân Diện, tại Trung tâm Văn hóa Pháp 07.12.2017. Ảnh: Xuân Bình.

TƯỞNG NHỚ NGHỆ NHÂN CA TRÙ NGUYỄN VĂN MÙI
GẠCH NỐI CỦA MỘT DÒNG HỌ CA TRÙ NỔI TIẾNG ĐẤT THĂNG LONG

Nguyễn Xuân Diện

Nghệ nhân Ca trù Nguyễn Văn Mùi đã trút hơi thở cuối cùng hồi 17h42 phút ngày 01/7/2019 (tức ngày 29/5 âm lịch). Hưởng thọ 89 tuổi. Lễ viếng Cụ sẽ được bắt đầu từ 7h đến 8h30 phút ngày 4/7/2019 ( tức 2/6 âm lịch) tại Nhà tang lễ Bệnh viện 354, phố Đội Nhân, Hà Nội.

Đọc tiếp...

TIN BUỒN: VĨNH BIỆT NGHỆ NHÂN CA TRÙ NGUYỄN VĂN MÙI

. . . .. TIN BUỒN  Chúng tôi vô cùng kính tiếc báo tin: Nghệ nhân Ca trù NGUYỄN VĂN MÙI sinh năm 1930 tại Hà Nội, đã tạ thế hồi 17h42 ngày 01/7/2019  (tức ngày 29/5 âm lịch), hưởng thọ 89 tuổi. Lễ viếng từ 7h đến 8h30 phút ngày 4/7/2019  (tức 2/6 âm lịch) tại Nhà tang lễ Bệnh viện 354,  Phố Đội Nhân, Hà Nội. An táng hồi 10h cùng ngày tại nghĩa trang Ngọc Mạch, xã Xuân Phương, Nam Từ Liêm, Hà Nội. Nghệ nhân Ca trù Nguyễn Văn Mùi là một trong những nghệ nhân tham gia lập hồ sơ để trình UNESCO công nhận CA TRÙ là Di sản văn hóa phi vật thể và truyền miệng của nhân loại. Trong các phim 10 phút, 45 phút, 100 phút bắt buộc phải trình hội đồng UNESCO đều có sự hiện diện của Cụ. Xin nghiêng mình kính cẩn vĩnh biệt Cụ Nguyễn Văn Mùi - hậu duệ của một dòng họ Ca trù trải 7 đời nối tiếp với các nghệ sỹ bậc thầy: Kép đàn Nguyễn Văn Xuân - Vô địch Đàn Đáy Bắc Hà, Bà Phán Huy (Bà Phẩm - Đệ Nhất Phách Ca trù, làng ca gọi là Phách Phẩm) ... lừng danh Thăng Long một thuở. Cầu nguyện anh linh Cụ thanh thản đoàn tụ cùng chư vị tiên liệt họ Nguyễn. Nguyện xin các vị Tổ Ca trù Thanh Xà Đại vương và Mãn Đường Hoa công chúa đón Nghệ nhân Ca trù Nguyễn Văn Mùi nhàn du cõi thọ đài xuân muôn thưở âm vang tiên nhạc. Và thành kính chia buồn cùng các nghệ sĩ: Nguyễn Văn Khuê, Nguyễn Văn Tiến, Nguyễn Quyết Thắng, Nguyễn Thúy Hòa, các cháu Kiều Anh - Thu Thảo và các con cháu Cụ trước tổn thất lớn lao này.

Đọc tiếp...

TRẦN VĂN KHÊ - MỘT BIỂU TƯỢNG LỚN, MỘT NHÂN CÁCH LỚN

'Sẽ không ai thay thế
được GS-TS Trần Văn Khê'

Khánh An-VOA

VOA
24.06.2015

GS-TS. Trần Văn Khê, một cây “đại thụ” trong làng văn hóa Việt Nam, vừa từ trần vào lúc 2:55 ngày 24/6/2015 ở tuổi 94. Với bề dày đồ sộ các công trình nghiên cứu âm nhạc, ông là thành viên danh dự Hội đồng Quốc tế Âm nhạc thuộc UNESCO và là người có công đầu trong việc giới thiệu âm nhạc dân tộc Việt Nam đến với thế giới. Ngoài vốn kiến thức lỗi lạc, GS-TS. Trần Văn Khê còn được giới văn nghệ sĩ Việt Nam kính phục vì những phẩm chất đáng quý của một người làm văn hóa một cách nghiêm túc và tử tế.

Đọc tiếp...

Nguyễn Xuân Diện: THĂM ĐỀN THIÊNG Ở CỬA SÓT

Thăm đền thiêng cửa Sót

Nguyễn Xuân Diện

06-12-2008

Lời dẫn:

Mỗi lần chư vị chiếu cố ghé thăm Nguyễn Xuân Diện-Blog, chư vị đều gặp bức hoành phi ở trên cùng,chạm cảnh vũ công, nhạc công đang tấu nhạc. Chắc là có vị sẽ hỏi rằng bức ấy là bức ở đâu, cảnh ấy là ai làm ra. Hôm nay, nhân ngày Chủ nhật, xin hầu chuyện chư vị về chuyến đi thăm đền thiêng Cửa Sót ở Hà Tĩnh mùa đông năm 2008. Bài này được viết vào lúc nửa đêm hôm mùng 6 tháng 12, sau khi đi thăm đền Sót về.

Nhờ sự trợ duyên của bạn hữu, tôi vừa có dịp thăm thú, du khảo non nước đền đài danh thắng Hà Tĩnh. Xe chạy từ Hà Nội lúc 15h ngày thứ Sáu. Đi suốt đêm, vừa đi vừa nghỉ đến Hà Tĩnh. Dọc đường thấy lại những cảnh xưa của những chuyến giang hồ cũ, mà tưởng như vẫn chưa xa lắm. Này là núi Non Nước (Núi Chim Trả Tắm, Núi Tắm Chim) ở Ninh Bình, này là đền Sòng Bỉm Sơn. Mỗi nơi đi qua lại nhớ đến các ngài Chuyết Chuyết, Thiền Phong hóm hỉnh duyên dáng mà không kém cay xè khi công kích nhau, rồi lại thêm nhớ ngài Bái Mai Tử tận tình ân cần đãi đằng trong chuyến đi Như Thanh hồi tháng 5 Tây mới rồi.

Đọc tiếp...

TIN BUỒN: VĨNH BIỆT NGHỆ NHÂN ĐÀN ĐÁY NGUYỄN PHÚ ĐẸ

. . . . . . TIN BUỒN Chúng tôi vô cùng kính tiếc báo tin:   Nghệ nhân Đàn Đáy Ca trù NGUYỄN PHÚ ĐẸ sinh năm 1923 Quê quán: Xã Dân Chủ, huyện Tứ Kỳ, tỉnh Hải Dương   Do tuổi cao sức yếu đã tạ thế hồi 12h50 ngày 22/03/2019, (tức ngày 17 tháng 2 năm Kỷ Hợi) Hưởng thọ 97 tuổi. Lễ viếng vào lúc 07h15 ngày 23 - 3 - 2019 (tức ngày 18 - 2 năm Kỷ Hợi) tại nhà riêng thôn Cao La,  xã Dân Chủ, huyện Tứ Kỳ, tỉnh Hải Dương. Lễ di quan 07h15 ngày 24 - 3 - 2019. Lễ an táng hồi 16h ngày 24 - 3 - 2019  tại Nghĩa trang quê nhà thôn Cao La, xã Dân Chủ,  huyện Tứ Kỳ, tỉnh Hải Dương. Nghệ nhân Đàn đáy Nguyễn Phú Đẹ là một trong những nghệ nhân tham gia lập hồ sơ để trình UNESCO công nhận CA TRÙ là Di sản văn hóa phi vật thể và truyền miệng của nhân loại. Trong các phim 10 phút, 100 phút bắt buộc phải trình hội đồng UNESCO đều có sự hiện diện của Cụ. Cụ Nguyễn Phú Đẹ là nghệ sĩ Ca trù chuyên nghiệp, và được Hội Văn Nghệ Dân gian Việt Nam phong tặng danh hiệu cao quý Nghệ nhân Dân gian. Cho đến phút cuối đời, cụ luôn một lòng một dạ với nghề tổ. Cụ là một tấm gương lớn về việc quảng bá, truyền dạy và phổ biến Ca trù, từ khi bộ môn này còn xa lạ với nhiều người. **** Chúng tôi xin dâng lời cầu nguyện Đức Phật A Di Đà và chư Phật tiếp dẫn anh linh Cụ Nguyễn Phú Đẹ về cõi tịnh độ. Nguyện xin các vị Tổ Ca trù Thanh Xà Đại vương và Mãn Đường Hoa công chúa đón Nghệ nhân Ca trù Nguyễn Phú Đẹ nhàn du cõi thọ đài xuân muôn thưở âm vang tiên nhạc. Và thành kính chia buồn cùng các học trò và gia quyến Cụ Nguyễn Phú Đẹ!

Đọc tiếp...

CHUYỆN NGƯỜI CA NỮ CẦU TRÒ

ĐI TÌM LỜI GIẢI HUYỀN THOẠI CẦU TRÒ

Nguyễn Xuân Diện

Trên đường Hà Nội - Sơn Tây, gần tới thị trấn Gạch, có một cây cầu, tên gọi cầu Trò, cầu Trò nằm trên địa phận thôn Gia Hòa xã Phúc Hòa, Phúc Thọ. Người ta vẫn kể rằng, xưa có một cô đào đã từng làm mê mẩn bao quan viên, bởi vẻ đẹp đoan trang kiều diễm, bằng nhịp phách giòn tan và những luyến láy trác tuyệt. Một đêm mưa gió, tan cuộc hát, nàng trở về nhà, không may cho nàng vừa về đến cầu thì nàng cảm lạnh mà chết. Dân làng thương nàng, quan viên đã từng say mê tiếng hát của nàng đã chôn cất và lập miếu thờ nàng ở ngay bên cầu. Câu chuyện ấy, tình cảm ấy đã làm bao người thương xót thân phận “nửa chừng xuân, thoắt gãy cành thiên hương” của người ca nữ nọ.

Đọc tiếp...

Hà Nội: MỘT BUỔI GIỚI THIỆU NGHỆ THUẬT CA TRÙ BỊ CẢN TRỞ

Nsưt Bạch Vân

Giới thiệu Ca trù và một số bộ môn nghệ thuật đắc sắc vùng miền truyền thống tới học sinh Phổ thông cơ sở tại Hanoi Catru Club tại Đình Kim Ngân 42 - 44 phố Hàng Bạc.

Thầy cô giáo, phụ huynh và học sinh rất thích thú, ý nghĩa NHƯNG... Suýt nữa thì phải huỷ đêm diễn do sự can thiệp, cản trở thô bạo của lãnh đạo CTTNHH Pweride kinh doanh bán trà, ấm chén và cà phê tại Đình Kim Ngân.

Đọc tiếp...

Nguyễn Xuân Diện: HỒN CỔ NHẠC TRONG TRANH

Hát Ả đào. Size 75x150cm - Lacquer - 2017. Tranh: Bùi Trọng Dư

Nguyễn Xuân Diện 

HỒN CỔ NHẠC TRONG TRANH
(viết năm 2006)

Trong bài Giai nhân nan tái đắc (Người đẹp khó gặp lần hai) của Cao Bá Quát có câu: Phong lưu công tử đa xuân tứ/ Trường đoạn tiêu nương nhất chỉ thư (Một hot boy sành điệu và rạo rực, làm đứt ruột một hot girl chỉ vì một email). 

Người đẹp khó gặp lần hai, có phải vậy nên đó ở bên nhau rồi, không muốn rời nhau một bước? Có phải vậy nên muốn dành cho nhau hết những nồng nàn? Cái thú vui nghe hát có lẽ không phải của riêng ai, và mỗi người lại say tiếng tơ nhịp phách theo một cách riêng của mình. Và người nghệ sĩ cầm cọ đó được trời phú cho một “nghề riêng” là chép lại những cảm xúc đó thành những hình hài trên tranh. Những cung cầm, tiếng hát dìu dặt được biến hóa trong màu, trong sắc để ghi lại những cuộc tao ngộ đầy xúc cảm. Những bức tranh về đề tài đào nương, ca trù đó ra đời trong những khoảnh khắc như vậy.

Năm 1943, để minh họa cho tập Giai phẩm của Nhà xuất bản Đời Nay, họa sĩ Nguyễn Gia Trí cũng đó ký họa một cảnh hát ả đào. Ca nữ với khuôn mặt đẹp và búi tóc vấn khăn như đang chuẩn bị dạo đầu cho một khúc hát. Vận một chiếc áo dài may bằng lụa của người con gái Hà thành trước năm 1945, đơn giản nhưng ở cô lại toát nên được một nét đẹp quí phái. Cái mỏng manh mềm mại của lụa, cái đoan trang của nét mặt ca nữ, như đối lại với mảng đậm, mảng chìm của hộp đàn, như thể nhấn nha thể hiện tâm tình của lời hát lúc thăng trầm diệu vợi. 

Đọc tiếp...