NHỮNG LỜI ĐƯA TIỄN NHÀ VĂN NGUYỄN XUÂN KHÁNH

Nhà văn Nguyễn Xuân Khánh (1933 - 2021)

Lời tiễn đưa nhà văn Nguyễn Xuân Khánh 

Văn VN
15 Tháng Sáu, 2021

Vanvn- “Nhà văn Nguyễn Xuân Khánh, một nhà văn lớn của văn học Việt Nam hiện đại, đã ra đi. Sự ra đi của ông để lại cho chúng ta những suy tưởng nhiều hơn là nước mắt của đau buồn ly biệt thông thường. Tôi nghĩ, đấy mới thực sự là cách chúng ta bày tỏ lòng mình với ông trong giờ phút này. Và đấy mới là cách cho sự thấu hiểu của chúng ta đối với những giá trị văn chương mà ông sáng tạo”. Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều – Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam đã đọc lời tiễn đưa nhà văn Nguyễn Xuân Khánh vào sáng 15.6.2021 tại Hà Nội.

LỜI TIỄN ĐƯA NHÀ VĂN NGUYỄN XUÂN KHÁNH
CỦA BAN CHẤP HÀNH HỘI NHÀ VĂN VIỆT NAM

(Do nhà thơ Nguyễn Quang Thiều, Chủ tịch Hội Nhà văn đọc tại tang lễ nhà văn Nguyễn Xuân Khánh tổ chức sáng 15.6.2021) 

Kính thưa gia đình nhà văn Nguyễn Xuân Khánh,

Kính thưa các quí vị,

Nhà văn Nguyễn Xuân Khánh, một nhà văn lớn của văn học Việt Nam hiện đại, đã ra đi. Sự ra đi của ông để lại cho chúng ta những suy tưởng nhiều hơn là nước mắt của đau buồn ly biệt thông thường. Tôi nghĩ, đấy mới thực sự là cách chúng ta bày tỏ lòng mình với ông trong giờ phút này. Và đấy mới là cách cho sự thấu hiểu của chúng ta đối với những giá trị văn chương mà ông sáng tạo.

Nhà văn Nguyễn Xuân Khánh đã có những năm tháng sống trong cực khổ, nhiều nỗi buồn, không ít đau đớn và bất trắc. Nhưng ông đã không để cho những điều tồi tệ ấy nhấn chìm ông xuống vực sâu của than khóc và oán hận, mà ông đã biến tất cả những điều đó thành vẻ đẹp kiêu hãnh của văn chương và của con người. Đó chính là bản chất và sứ mệnh của văn chương mà ông thấu hiểu và dâng hiến.

Nhà văn Nguyễn Xuân Khánh là nhà văn viết nhiều về đề tài lịch sử. Ông viết về lịch sử không phải để tái hiện lịch sử ấy, để phán xử hay ngợi ca lịch sử ấy, mà để gợi mở ra một lịch sử khác cho tương lai của dân tộc. Bằng những tác phẩm của mình, nhà văn Nguyễn Xuân Khánh đã trở thành người bảo vệ trung thành và thông tuệ của những giá trị văn hóa cốt lõi làm nên căn cước của dân tộc chúng ta.

Hồ Quý Ly, Mẫu Thượng Ngàn, Đội Gạo Lên Chùa, Chuyện Ngõ Nghèo…là những tác phẩm lớn của nền văn chương hiện đại Việt Nam. Mỗi khi những tác phẩm ấy ra đời lại tựa một cơn phun trào nham thạch làm cho ngọn núi mang tên Nguyễn Xuân Khánh ngày một cao lên. Cái tên Nguyễn Xuân Khánh là cụm từ đồng nghĩa với sự thấu hiểu, sự nhẫn nại, lòng vị tha, niềm kiêu hãnh, khát vọng và ý chí của một con người trong bất cứ hoàn cảnh nào. Chỉ riêng cách sống và sự sáng tạo trong im lặng tột cùng của ông cũng trở thành một định nghĩa về nhà văn.

Thay mặt Hội Nhà văn Việt Nam, trong giờ phút này, tôi xin nói lời biết ơn ông vì những gì ông đã sáng tạo cho nền văn học quá nhiều ghềnh thác và đầy thách thức của chúng ta.

Xin ông mỉm cười với con người trong ánh sáng của cõi vĩnh hằng nơi ông đến như ông đã mỉm cười với những kiếp người quanh ông trong những khoảng tối thế gian. 

Xin cúi đầu tiễn biệt ông!
___________

TIỄN BIỆT NHÀ VĂN NGUYỄN XUÂN KHÁNH

Trần Nhương

 
ANH ĐI

Kính viếng anh linh nhà văn Nguyễn Xuân Khánh

Anh đi với “Mẫu thượng ngàn”
“Trư cuồng” còn lại một đàn bất lương

Đời như mấy khúc nghê thường
Đỏ đen tráo trở toàn phường Sở Khanh

“Miền hoang tưởng” lối loanh quanh
“Rừng sâu” u tịch buồn tênh tháng ngày

“Mưa quê” vẫn lất phất bay
“Ngõ nghèo” vẫn những cánh tay ấm nồng

“Hồ Quý Ly” buốt nhói lòng
Vãi non hoan hỷ, sư ông niết bàn

“Đội gạo lên chùa” nhân gian
Sắc không buông một khúc đàn bi ai

Anh đi về phía rừng mai
Trắng trong cốt cách một hai
ví bằng…

13-6-2021
“” tên tác phẩm của Nguyễn Xuân Khánh
________

LỜI TIỄN ĐƯA NHÀ VĂN NGUYỄN XUÂN KHÁNH (1933 – 2021)

 
Phạm Xuân Nguyên

Thưa Anh, nhà văn Nguyễn Xuân Khánh,

Anh đã sống trọn một đời người ngót chín mươi năm với nhiều hệ lụy của kiếp người.

Anh đã sống trọn một đời văn hơn sáu mươi năm với nhiều vui buồn sướng khổ của một ngòi bút có chữ và đẻ chữ.

Anh đã nhất quán đời người đời văn của mình trung thực và đẹp đẽ.

Anh đã viết văn với cái nhìn văn hóa-lịch sử để tìm lại giá trị đích thực của người Việt và dân tộc Việt, khẳng định sức sống của văn hóa Việt.

Anh đã đi tìm cái Đẹp giữa thời buổi nhiễu nhương, hỗn loạn, khi sự chém giết nhau của con người làm vấy máu mọi giá trị tinh thần.

Anh đã cảnh báo tình trạng tha hóa của con người có thể biến thành con vật khi bị đẩy vào hoàn cảnh sống của con vật.

Anh đã để lại những tác phẩm dầy dặn về độ dài trang viết và độ sâu nội dung tư tưởng nghệ thuật.

Những tác phẩm đó là cuộc sống nối dài của anh. Bạn đọc mỗi lần mở trang sách ra là lại được gặp Anh, trò chuyện cùng Anh. Đó là hạnh phúc của nhà văn có bạn đọc của mình. Anh, nhà văn Nguyễn Xuân Khánh, có hạnh phúc đó cả khi sinh thời và từ nay mãi về sau.

Tiễn đưa Anh, em xin ôn lại văn nghiệp của Anh.

Anh đi từ “một đêm” đằng đẵng
Đêm dài trống vắng mấy mươi năm
Một mình lặng lẽ “rừng sâu” thẳm
Anh dựa vào mình những trang văn.

“Hồ Quý Ly” cùng anh tâm sự
Nỗi đau nhà cải cách không thành
“Mẫu thượng ngàn” gửi anh gìn giữ
Nguồn thiên tính Mẹ mãi trong lành.

Anh “đội gạo lên chùa” nước Việt
Nương nhờ cửa Phật buổi đảo điên
Tìm ở cha ông niềm minh triết
“Cư trần lạc đạo thả tùy duyên”.

Anh mơ về miền “hoang tưởng trắng”
Nơi trong veo cái đẹp tận nguồn
Nơi tình yêu là nguồn say đắm
Nơi không lo chứng bệnh “Trư cuồng”.

Anh đi nhé phiêu diêu cõi Phật
Phạm Toàn, Bùi Ngọc Tấn chờ Anh
Cõi trần thân đã rời mặt đất
Hồn ở văn chương vẫn đậm tình.

Vĩnh biệt người Văn lớn, người Anh lớn, người Bạn lớn của các đàn em văn chương - nhà văn Nguyễn Xuân Khánh.

Hà Nội, 14/6/2021
pxn