GIỮ GÌN VẺ ĐẸP ĐÌNH LÀNG VIỆT - NÊN LÀM VÀ CẦN LÀM KHẨN CẤP

Đình làng Việt - Những điều còn- mất
Một việc nên làm và cần làm khẩn cấp

Ths Mai Văn Lạng

Blog MaiVanLang

Hàng nghìn năm qua lịch sử dân tộc Việt nam khẳng định Việt Nam chỉ mất nước không mất làng. Làng là nơi gắn bó máu thịt với những công dân của làng. Có người cả đời chỉ gắn bó với làng, không ra khỏi lũy tre. Làng Việt được gắn với một nơi vừa linh thiêng vừa gần gũi đó là Đình làng. Cây đa, giếng nước mái Đình là một trong những thành tố làm nên văn hóa Việt. 

Đình làng từ xa xưa đến thời gian trước Cách mạng Tháng 8- 1945 có 3 chức năng chính: Đây là nơi thờ tự các vị Thành Hoàng, người hoặc những người mà dân làng cho rằng có công dựng lên làng hoặc giữ làng,, có công với đất nước quê hương. hàng năm các ngày " Kỳ tiệc ", sóc, vọng đều có lễ tế, rất trang trọng, sau phần Lễ là phần hội rất đông vui. Đình làng còn là nơi để sinh hoạt cộng đồng. Mọi việc liên quanđến làng, thậm chí đến Tổng, đến vận mệnh đất nước đều được mang ra " Trình làng " ở đây. Các quyết sách được thực thi cũng từ nơi linh thiêng này. Thứ 3: Đình là nơi diễn xướng dân gian. ao đình để diễn rối, sân đình diễn chèo, hoặc các loại hình nghệ thuật khác, trong đình có thể hát Cửa Đình v v . . Đình quan trọng với mỗi làng như vậy nên từ lâu đời dân làng nào cũng " chắt bóp " tằn tiện để xây dựng Đình Làng. Đình làng được xây dựng ở những nơi trang trọng nhất, thế đất đẹp nhất nhưng cũng thuận tiện cho việc đi lại. Thường thì đình được xây dựng ở giữa làng. Nhiều thập kỷ qua, vì nhiều lý do khác nhau, vai trò của Đình làng không còn như trước nên việc gìn giữ, bảo vệ những ngôi đình thiêng không được chú trọng, vì vậy, hầu như các ngôi đình cổ đều hư hỏng, xuống cấp nghiêm trọng, thậm chí đổ sập hoàn toàn. Gần đây, được sự quan tâm của chính quyền địa phương, của các nhà hảo tâm, sự đóng góp của dân làng, nhiều ngôi đình đã được trùng tu, tuy nhiên việc trùng tu tưởng là tốt đẹp tuy nhiên có quá nhiều bất cập trong vấn đề này: Đó chính là Sự hạn chế, yếu kém của người thực hiện việc trùng tu, nhận thức chưa đúng của ban quản lý, việc trùng tù trở thành làm mới, mất đi vẻ đẹp cổ kính của ngôi đình. 

Là những nhà văn hóa, những nhân sĩ trí thức có sự hiểu biết về nghệ thuật kiến trúc, điêu khắc nên mấy năm qua nhóm " Đình làng Việt " đã ra đời. Họ gặp nhau trên các trang mạng xã hội và cả ngoài đời để cùng nhau tìm lại vẻ đẹp cổ xưa của các ngôi đình, cùng nhau đồng thanh cất tiếng, góp vào việc gìn giữ những ngôi đình cổ. 

Mấy ngày qua tại" triển lãm Heritage Space 28, Trần Bình, Hn nhóm " Đình làng Việt " đã tổ chức triển lãm ảnh " Đình làng Việt " bao gồm một trăm bức ảnh được các thành viên của nhóm chụp từ hàng chục ngôi đình cổ vùng Bắc Bộ. Chiều nay cuộc tọa đàm " Đình làng Việt những điều còn mất ", cũng diễn ra một cách sôi động ngay bên dưới " đình làng " trong cuộc triển lãm. Các phát biểu với sự am hiểu sâu sắc về đình làng của PGS TS Nguyễn Thị Minh Thái, nhà nghiên cứu Nguyễn Mạnh Đức v v . . đã cho khán giả hiểu sâu hơn về Đình làng, văn hóa đình làng, và cần phải gìn giữ đình làng ra sao. . . . Đặc biệt, sau cuộc tọa đàm " Đình làng Việt " còn được đón NSƯT Thanh Bình, Ns Công Vượng và các nghệ sĩ Nhà hát chèo Hn với một buổi diễn chèo ngay dưới " Đình làng " với phần diễn giải của Ts Nguyễn Xuân Diện, Ts Trần Đoàn Lâm. Những tiết mục hát chèo cổ được trình bày theo lối chèo sân đình làm tăng thêm giá trị sâu sắc của đình làng nói riêng và văn hóa Việt nói chung

Chúng tôi nghĩ, đã đến lúc cần có một lộ trình rõ ràng cho việc trùng tu, hay sang sửa và bảo vệ gìn giữ Đình làng bởi Đình làng giờ đây không chỉ mang giá trị tâm linh, tín ngưỡng mà còn mang giá trị văn hóa cao. Thể hiện bản sắc riêng của đất Việt. Một trong những việc cần làm để bảo vệ văn hóa Việt đó chính là Đình Làng.

Hà Nội ngày 22/8/2015

M.V.L

Một số hình ảnh tọa đàm và Chiếu chèo sân đình

Ảnh: Nguyễn Trần Thế Hiệp
.