Ghi chép về Cải cách Ruộng đất ở Bắc Ninh
1955-1956 (Phần V)
Trần Dần
1955-1956 (Phần V)
Trần Dần
Phạm Thị Hoài biên soạn
Pro&contra
23-09-2014
Đợt 4: 76 xã Bái Bắc
Con giết bố mẹ: 26 vụ Vợ giết chồng: 7 vụ Anh em giết nhau: 14 vụ Chú giết cháu: 4 vụ Bố giết con: 1 vụ Đốt nhà: 86 vụ
*
Đoàn ủy Bái Bắc bị kiểm thảo đợt 4
- Không nhận thức rõ địch, cho rằng những vụ án mạng là do cán bộ làm sai chính sách;
- Xong lại lệch sang mặt khác, đề ra những khẩu hiệu sai: „Nắm vững phương châm đánh địch để tiến hành CCRĐ“, „Thông qua chống phá địch để hoàn thành CCRĐ“…;
- Đội bắt rễ người tổ chức cũ mà tốt thì thôi. Xấu thì lại phê phán là dựa vào tổ chức cũ. Đội bảo: Trên nói thế nào cũng được.
- Chỉ căn cứ con số người tổ chức cũ mà phê phán là dựa vào tổ chức cũ;
- Nhận định sai: Tổ chức cũ là hỏng nghiêm trọng (đúng), nhưng cá biệt người trong tổ chức cũ vẫn tốt. Cá biệt là sai. Chính ra là rất nhiều người tổ chức cũ tốt.
- Hỏi cái gì cứ trả lời: Về đi xâu nữa đi. Không biết đi xâu thế nào?
Tỉnh phê bình đoàn ủy
Phượng Mao nhiều ngụy quân ngụy quyền. Đồng chí Cần (đoàn ủy cụm trưởng) không có kế hoạch gì, cứ bảo tránh tổ chức cũ, đi sâu tìm người tốt. Đội hoang mang, tìm đâu ra người trắng như tờ giấy trắng. Không bị bắt thì bị tù, không tù thì ngụy. Loanh quanh đường vòng mãi. Bước 2 cũng không kết nạp được đảng viên. Chỉ vì lý do muốn người trắng như giấy trắng. Chật vật quá. Trên cứ thúc, đề mức 10 người. Gạn lắm chỉ được 5 là cùng. Đoàn ủy chỉ lấy nguyên tắc, lấy mốc mà ép xuống.
Tỉnh: „Chết thật rồi anh Cần ạ. Họ đi hết cả, tình hình ruộng đất không ai nắm được. Anh làm thế nào giúp đỡ cụ thể chúng tôi mới làm được.“
Cần: „Cứ về đi xâu phát động quần chúng xem, nhất định còn có người biết.“
Ông Cần đi, ông Đạt đến thay, mang theo một cái mức của đoàn ủy là mức ruộng đất năm 1936. Chỉ những mức là mức, đội càng hoang mang.
Về gia đình nhà Sợi (lang thuốc) năm lần bẩy lượt đồng chí Cần cũng không duyệt cho là địa chủ, cứ cho là tiểu thương. Đội đành cứ để Sợi là tiểu thương.
Lương phê bình đoàn ủy
Duyệt cho bắt người xong thì đồng chí đoàn ủy khác lại phê bình. Cho tổ chống phá xuống, chưa làm được gì lại cho rút đi.
X phê bình đoàn ủy
Đồng chí Cần: „Xóm này 80 người thì mức chỉ độ 4 địa chủ thôi.“ Thế là đội chỉ cố quy lấy 4 địa chủ. Lọt mất Sợi.
Thông tri sản xuất bước 3 bước 4 chống đói. Chỉ thấy thông tri. Người chống đói giỏi chả thấy khen thưởng. Nội san chỉ phê phán cán bộ nhiều quá, thiếu động viên.
Y phê bình đoàn ủy
Lên hồ sơ ác bá Sợi rồi, phát động xóm mà lên hồ sơ, lên duyệt, đồng chí Cần không duyệt, cứ bảo: Ác bá thì sao xóm này không có tay sai?
[...] Trên cứ giáng xuống chỉ thị nào, mức nọ mức kia nào. Làm đoàn ủy như vậy thì cũng dễ. Trình bày ra thì chi ủy lại xua tay đi. Khuếch khoác lung tung.
*
Chết
Bà cụ chết
Treo cổ trên đống gio. Chân đứng khom khom đụng đất, Da mặt nhợt nhạt răn reo, nhưng không sưng to. Gióng chân chảy máu. Dư luận là bà cụ trước có thuê mướn người làm, phát ruộng thu tô. Gióng chân chảy máu là do gà mổ. (Bị địch lấy đá đập vào âm hộ, máu chảy xuống tận chân.)
Chị Nguyễn Thị Tiến bị giết
Bần nông bị giết để bịt đầu mối chính trị.[...] Sao mà ở xã ta chết nhiều thế? Vẫn cứ tiến hành trên cái việc là truy bá, hồ sơ.
Chị Tính bị chết
Trung nông. Địch chui vào làm thống kê, đẩy lên phú nông. Không ai đi lại nữa, nhà vắng. Trước có đi buôn tề, nên biết chúng nó ăn uống, họp hành.
Cái xóm Lãn Chanh này từ trước vẫn tốt, nó để giết lan tràn tới, rồi thì các xóm Đồng khác cũng sẽ xảy ra nữa.
Anh Xuyên bần nông
Hôm ấy lập tòa án xử các vụ đầu. [...] 10 giờ trưa họp xóm, ban nãy Xuyên lại đem một khẩu súng đi họp. Rồi tới đình, chỉ có một mình thì bị bắn chết. Khám: Mái đình có lỗ hổng. Gáy Xuyên có một viên đạn xiên ra loe loét tới mắt.
Nhận thức là do địch thì cũng chết, lại phải bới ra. Nhận thức không phải là địch thì cũng chết với trên. Dư luận: hóc đạn mà chết. [...]
Tên Nhất chết
Ba nữ du kích gác, nó trốn mất. Ra bờ sông treo cổ. [...] Đội còn loay hoay diện tích sản lượng trên giao cho. Nhân dân thắc mắc: không biết đội về làm ăn ra sao mà chết người nhiều thế? Các công việc bù đầu, cuốn đi: phát triển Đảng, du kích, tòa án…
Phú nông Mẫu treo cổ không chết
Tôi giật mình sợ quá, chết mãi thế này, không thiết cơm nước gì nữa.
Lại một vụ đốt nhà thôn Yên Bộ [...] Giết trung nông Trạch [...]
*
Kiểm thảo Tỉnh, Đội phó Phượng Mao
Người loắt choắt. Nét mặt dễ thương. Trông cả người giống một trai làng nhanh nhẹn, thực thà, mặt thông minh. Riêng có một cái răng vàng, điểm cho toàn bộ người một cái nét lõng lạc, không hợp. Áo sơ mi trắng ở trong bẻ cổ ra ngoài áo nâu, ngoài cùng vận áo trấn thủ xanh do Đoàn ủy cấp cho cốt cán. Tay có đeo nhẫn vàng. Một cái đồng hồ Vi-la Vi-lắc dây đen. Cộng với cái răng vàng là 3 cái diện trên người. Ăn nói to tát, hơi mạnh mà sắc, đầy nhiệt tình tin tưởng, thực thà mà lại ngây thơ giản đơn. Lôi cuốn được người nghe, sự ngây thơ đôi lúc làm người nghe bật cười, thi thoảng khó chịu vì sự giản đơn gần tới máy móc.
Sơ qua một vài cái lý lịch và hoàn cảnh gia đình: Ông bà chết cả, quê Thái Bình. Thày mẹ lên Thái Nguyên làm mỏ, rồi về làm tá điền, làm bãi. Được tạm cấp 1,2 mẫu.
Vào bộ đội, yếu sức trên cho về. Làm thuê, đào mài mót sắn. Bốn em gái lấy chồng cả.
Chi ủy phân công cho ở xóm trọng điểm, xóm Mao Yên. Năm người (Thành, Lương, Tỉnh…), mỗi người một ngả thăm nghèo hỏi khổ. Một buổi chiều không bắt được rễ đã nản. Xóm này hết người tốt rồi.
Tìm được chị Phức. Hai mẹ con đi ở nhờ. Chị Phức mắt kém, người bẩn thỉu, con ốm. Không chắc chị này về sau có công tác được không? Ghê chị này bửn.
Không thấy định hoạt động gì cả. Có lẽ giảm tô đã đánh hết địch. Quần chúng xóm này thuần. Tư tưởng rất là thoải mái. [...]
Hết bước 1 [...], Tỉnh được đề bạt đội phó. Đêm lo. Chữ nghĩa kém, lãnh đạo chưa làm bao giờ. Giá ở trên cứ cho lãnh đạo một xóm thì nhẹ nhàng, chứ cả xóm thì vất vả.
Xóm Dộc chết một em bé, cháy nhà Đụt. Tỉnh cương quyết là địch. Nhưng qua một thời gian không tìm ra lại nghĩ hai vấn đề. Có khi là địch! Có khi là ông Đụt làm cháy và em bé kia đi chăn trâu bị chết đuối.
Đả vào bần cố nông, thí dụ bà Thông cố nông, bà Trọng bần nông, anh Mưu Đảng viên cũ. Tư tưởng thành kiến Đảng viên cũ. Họp đêm về họ tới thắc mắc thì chỉ giải quyết qua loa, xua về để đi ngủ. Họ thắc mắc, bất mãn, đi nói bừa đi. Cho là địch, chứ bần cố nông không có người thế.
[...] Trong Ban chấp hành đội có 3. Cho mình là người ngồi giữa ông Khương với ông Thành. Hợp ông Thành, không hợp ông Khương vì thấy ông ấy nói nhiều, ông ấy có văn hóa cao, ông ấy còn giỏi hơn cả ông Thành thì hợp tính với ông Thành thôi. Nên họp là hay đồng ý ông Thành. Ông Khương đâm ra thiểu số.
Quên không làm nhiệm vụ xây dựng Đảng, mặc dầu Bác nói: „Nhân dân được ruộng, Đảng phải được cán bộ trong sạch.“ Người đi tù, người bị bắt, người toét mắt, khó lòng vào Đảng cả. Cả xóm không ai được kết nạp.
[...] Không thực sự ba cùng. [...] Hôm bão Đảng bảo phải về đêm báo cho nhân dân chống nhà. Về chỉ dặn gọi loa là chống nhà thôi, không nói bão. Cả cái xóm Lại Phố Mới đổ mấy chục nóc. Xóm Yên có chuẩn bị nên chỉ đổ 7 nóc. Lúc bão nhà xiêu cũng mặc kệ, bỏ sang nhà khác. Sau ra điếm. Vì sợ nhà đổ chết.
Không biết sao mà trên đặt cho ruộng mình nhiều như thế này? Trên không biết có sắp xếp tính toán không? Chết cái thằng ở dưới thôi.
Mong nó là địa chủ mà không lên được. Gạn mãi cho nó lên phú nông. Đấu mãi giờ mới thấy là đấu chệch (Doanh, Thiện giờ chỉ là trung nông). Lại lọt tên Tràng là phú nông Quốc dân Đảng xuống trung nông. Vẫn đi họp xóm.
Ra họp xóm thấy anh em lóng ngóng nên cứ làm lấy.
Bắt vít nó lại, không có hôm nay nó đốt mất mấy cái nhà. Mai hãy thỉnh thị cũng được.
Lãnh đạo tư tưởng cán bộ nói thẳng ra là tôi không làm được.
Chia ruộng xấu cho cốt cán, ép lấy, bảo là phải gương mẫu.
[...] Đối với cán bộ thì nóng. Bực mình khó chịu. Họ lên báo cáo đã có tư tưởng ấn định ngay là làm láo báo cáo hay. Chỉ có một cách là thúc, đốc cho nhanh.[...] Làm việc luộm thuộm. Tối nay làm việc gì? Chưa định. Tính hấp tấp. [...] Chạy hết xóm này xóm khác, đốc, thúc, nóng nảy. Mai tao cho nó làm bản kiểm thảo mày ạ. Nó phát biểu nghênh ngang lắm.
Chi ủy lãnh đạo: Chúng ta nên phê phán đồng chỉ Tỉnh căn bản là thiếu tự tin. Tất cả như trên là do thiếu tự tin.
Kết luận: Đồng chí Tỉnh không tự tin ở mình, không tự tin ở bần cố nông, không tự tin ở anh em cán bộ, không tự tin ở trên.
*
Mức của trên
Anh cán bộ A: Chúng ta phải tra diện bình sản làm sao cho đúng được cái mức của trên.
Cán bộ B: Khoan đã. Sao lại cho đúng mức của trên? Chúng ta cứ tra diện bình sản cho đúng cái sự thực mới phải chứ. Sự thực có thể cao hơn, có thể thấp hơn mức của trên cũng mặc kệ. Thế mới phải chứ.
Cán bộ A tịt, nhưng mà ấm ức.
*
Tay sai tích cực
Anh ta là bần nông, độc có hai vợ chồng, trước có đi ngụy binh và có chân trong Quốc dân Đảng. Khi cải cách, bọn địa chủ dọa anh ta những liên quan nọ kia, lại vung của ra, đi đến chỗ anh ta nhận làm hai việc cho chúng: một là hiếp dâm, hai là ăn cắp. Mục đích làm cho nông dân hoang mang không đi họp hành, đi đồng. Nhà có ba người thì chỉ dám đi một hoặc hai, còn một hoặc hai phải ở nhà coi nhà.
Tối hôm đó anh xông vào nhà chị X. Chị có một mình, anh đè chị ra hiếp. Xong chạy ra, chị X đuổi theo nắm áo kêu làng nước. Chị X nhận được mặt anh ta rồi. Anh đấm một quả chị X ngã quay, xong chạy biến. Lát sau anh vác một cái bị gạo về nhà. Anh ta vào một nhà khác ăn cắp gạo, liền một lúc làm luôn hai việc.
Chị X cũng chỉ cho là anh ta nứng tình, chị đi tìm mách vợ anh ta. Vợ thấy chồng xách bị gạo về thì mừng, nhưng biết chuyện anh ta hiếp chị X thì cắn nhá chồng suốt đêm. Anh ta cứ im thin thít, quay mặt vào tường ngủ khì.
Chị vợ tìm đến đội kiện chồng. Đội cũng chỉ coi là một vụ hủ hóa mà thôi. Mãi sau mới vỡ chuyện.
*
Tổng kết
Em tổng kết là trong CCRĐ nhà em bị rút 3 sào ruộng.
Tôi tổng kết là tôi ủng hộ nhân dân đấu tranh nay đã thắng lợi, người được ruộng người được trâu, tôi chỉ được mỗi quả núi Đáp Cầu. Tôi chỉ xin đội chia cho 500 mua thuốc rỏ mắt, thức toét ra cả mấy tháng.
Tôi là trung nông, kỳ này được rút số ruộng công quá mức bình quân nhân khẩu. Tôi được cái thắng lợi là là tình thương yêu giai cấp, rút ruộng ra cho anh em bần cố nông. Tôi được cái thắng lợi nữa là ưu thế chính trị đi học, đi hội nghị, tự do đi lại.
*
Nói tố lên
Bọn chúng nó phá hoại hòa bình. Nó tuyên truyền cho dân rằng nay mai có máy cày Liên Xô sang nhiều, trâu bò không cần dùng đến nữa. Chúng nó lại tuyên truyền tinh vi đến như vậy, tưởng như là hay lắm Kết quả thế nào? Nhân dân vui sướng quá, bán cả trâu, có người đem trâu ra thịt mất. Đúng thế. Có con trâu 11 vạn mà chỉ bán thốc bán tháo có 5,6 vạn thôi!
*
Vụ án Bình Dương
Anh là cán bộ miền Nam, không rõ lai lịch thế nào, chỉ biết là tính rất hăng. Máu nóng thanh niên. Mê lý tưởng. Cả đội Bình Dương dùng nhục hình. Anh phản đối, độc thân: „Tôi cương quyết bảo vệ chính sách.“
Ở Bình Dương địch gây ra mười mấy án mạng. Sau đội tìm ra một tên „ác bá Quốc dân Đảng“. Và một số „tay sai“. Đội xử trí tay sai, đấu ác bá, kết án tử hình. Anh phản đối: „Ác bá gì? Đó là trung nông. Tay sai gì? Vì họ thấy là đánh vào trung nông, họ phản ứng.“ Anh khăng khăng một mực như vậy. Trong hội nghị tổng kết, những khi liên hệ anh liên hệ ngược lại cả toàn đội. „Tôi không thể nói khác được.“. Sau anh trình lên trên, nói với ĐDKỳ [1], với Hồ Việt Thắng. Trên cho một phái đoàn kiểm tra lại vụ án trên.
Đảng ủy thì lại đồng thời đình chỉ học tập của anh. Mời lên Đảng ủy, ở ban tổ chức. Bảo rằng: Không phải giam giữ kỷ luật gì đâu, nhưng mà còn đang xét thì anh ở trên này có lợi hơn. Bảo thế, nhưng thực tế anh lại thấy có cán bộ tới đưa anh giấy bút bảo „kiểm thảo“. Anh nói: „Tôi có tội gì mà kiểm thảo? Óc tôi bây giờ chịu.“ Anh nhất định không kiểm thảo.
Đi một bước lại có người theo. Bạn bè không được tới thăm hỏi. Anh bảo: „Thế ra tao bị xử lý à? Người ta đối với tao hơn với ác bá à? Tao bảo vệ chính sách đi đến nước này à?“
Câu chuyện chưa có kết luận.
*
Tảo hôn
Chị cốt cán 20 tuổi. Đi họp. Vào Đảng. Vào Ủy ban.
Trong khi đó đức ông chồng 13 tuổi trèo me bẻ sấu. Đánh đáo. Đánh nhau. Người ta kêu ngoài ngõ: „Có chồng mà không biết dạy à. Để nó bẻ cả chuối nhà người ta rồi.“ Lát nữa lại có em bé khác chạc 12 tuổi ôm mặt sưng vêu vào mách chị: „Nó đánh em thế này đây.“
Chị cốt cán đang đun rơm thổi cơm bỗng dưng mắt đỏ hoe, có nước. Vì khói hay sao?
*
Sợ địch quá
Anh cán bộ X đêm nằm bắt hai du kích nằm ngủ bên. Đề phòng địch ném lựu đạn hay bóp cổ ám sát mất cái thân cán bộ nhân dân.
Đêm tối, anh X bỗng choàng tỉnh. Trời khuya gió lộng. Nghe gió nó rít mà ghê người. Bóng đen dày đặc, bóng đen kia mang trong mình bao nhiêu hăm dọa. Lục cục… Tiếng chuột chạy, như tiếng chân người. Hay là tiếng chân người thực? X lắng nghe, trống ngực thình thình. Chết mất thôi. Có tiếng người xì xào xì xào… X giật thót mình. Tiếng nghe quen quá, như là tiếng hai anh du kích kia. Họ bàn gì với nhau? Sao họ không ngủ? X lắng tai, vẫn không nghe thấy gì. X bò ra vách cửa. Kìa hai đứa đang ngồi lù lù ở hè, bàn tán nhỏ to cái gì. X cố mãi mới nghe thấy lõm bõm: Mày… bắt… Tao… bắt… Mày… khỏe… Tao… yếu…
X toát mổ hôi. Chúng nó bàn nhau bắt mình rồi. X run quá. Chân như rời khỏi người. Ở đây thì chết. X nghiến răng, lấy hết sức chỉ huy mình, chạy vụt ra ngoài. Vừa chạy vừa kêu Ối làng nước ôi nó giết tôi… Làng nước ôi!
Làng nước kéo đến. Người ta bắt hai anh du kích kia đưa lên công an.
Hai anh kia có phải là phản động chăng? Truy ép mãi, thì ra chỉ là: Hai anh kia không ngủ được, tán gẫu, hỏi nhau mày ăn mấy bát tao ăn bằng này bát, mày ăn khỏe tao ăn yếu. Anh X bị địch ám ảnh quá, thần hồn nát thần tính mới nghe ra như vậy, chứ có ai định ám sát người cán bộ của Đảng ấy đâu?
*
Tư tưởng thành tích
Đem một bần nông, thổi phồng khuyết điểm, quy thành cường hào gian ác, xử tử hình. Anh nào cũng muốn xóm mình có bá. Lại muốn bá xóm mình thật ác, lắm tội, thành bá xã, bá vùng. Lại muốn bá xóm mình càng bị xử nặng càng thành tích. Cán bộ tranh nhau cho bá mình nặng tội.
Anh nào cũng muốn cho rễ xóm mình trở nên những bí thư, chủ tịch. Cán bộ tranh nhau cho rễ được kết nạp, được đề bạt.
(Còn tiếp)
© 2014 pro&contra
[1] Nguyên văn chữ viết tắt, tôi không chắc chắn, vì trong số các nhà lãnh đạo ở chức vụ tương đối cao thời gian này có ông Đào Duy Kỳ, nhưng theo hiểu biết của tôi thì ông hoạt động ở một lĩnh vực khác. Vậy xin để nguyên dạng viết tắt. (Chú thích của người biên soạn)
Nguồn: pro&con tra
Con giết bố mẹ: 26 vụ Vợ giết chồng: 7 vụ Anh em giết nhau: 14 vụ Chú giết cháu: 4 vụ Bố giết con: 1 vụ Đốt nhà: 86 vụ
*
Đoàn ủy Bái Bắc bị kiểm thảo đợt 4
- Không nhận thức rõ địch, cho rằng những vụ án mạng là do cán bộ làm sai chính sách;
- Xong lại lệch sang mặt khác, đề ra những khẩu hiệu sai: „Nắm vững phương châm đánh địch để tiến hành CCRĐ“, „Thông qua chống phá địch để hoàn thành CCRĐ“…;
- Đội bắt rễ người tổ chức cũ mà tốt thì thôi. Xấu thì lại phê phán là dựa vào tổ chức cũ. Đội bảo: Trên nói thế nào cũng được.
- Chỉ căn cứ con số người tổ chức cũ mà phê phán là dựa vào tổ chức cũ;
- Nhận định sai: Tổ chức cũ là hỏng nghiêm trọng (đúng), nhưng cá biệt người trong tổ chức cũ vẫn tốt. Cá biệt là sai. Chính ra là rất nhiều người tổ chức cũ tốt.
- Hỏi cái gì cứ trả lời: Về đi xâu nữa đi. Không biết đi xâu thế nào?
Tỉnh phê bình đoàn ủy
Phượng Mao nhiều ngụy quân ngụy quyền. Đồng chí Cần (đoàn ủy cụm trưởng) không có kế hoạch gì, cứ bảo tránh tổ chức cũ, đi sâu tìm người tốt. Đội hoang mang, tìm đâu ra người trắng như tờ giấy trắng. Không bị bắt thì bị tù, không tù thì ngụy. Loanh quanh đường vòng mãi. Bước 2 cũng không kết nạp được đảng viên. Chỉ vì lý do muốn người trắng như giấy trắng. Chật vật quá. Trên cứ thúc, đề mức 10 người. Gạn lắm chỉ được 5 là cùng. Đoàn ủy chỉ lấy nguyên tắc, lấy mốc mà ép xuống.
Tỉnh: „Chết thật rồi anh Cần ạ. Họ đi hết cả, tình hình ruộng đất không ai nắm được. Anh làm thế nào giúp đỡ cụ thể chúng tôi mới làm được.“
Cần: „Cứ về đi xâu phát động quần chúng xem, nhất định còn có người biết.“
Ông Cần đi, ông Đạt đến thay, mang theo một cái mức của đoàn ủy là mức ruộng đất năm 1936. Chỉ những mức là mức, đội càng hoang mang.
Về gia đình nhà Sợi (lang thuốc) năm lần bẩy lượt đồng chí Cần cũng không duyệt cho là địa chủ, cứ cho là tiểu thương. Đội đành cứ để Sợi là tiểu thương.
Lương phê bình đoàn ủy
Duyệt cho bắt người xong thì đồng chí đoàn ủy khác lại phê bình. Cho tổ chống phá xuống, chưa làm được gì lại cho rút đi.
X phê bình đoàn ủy
Đồng chí Cần: „Xóm này 80 người thì mức chỉ độ 4 địa chủ thôi.“ Thế là đội chỉ cố quy lấy 4 địa chủ. Lọt mất Sợi.
Thông tri sản xuất bước 3 bước 4 chống đói. Chỉ thấy thông tri. Người chống đói giỏi chả thấy khen thưởng. Nội san chỉ phê phán cán bộ nhiều quá, thiếu động viên.
Y phê bình đoàn ủy
Lên hồ sơ ác bá Sợi rồi, phát động xóm mà lên hồ sơ, lên duyệt, đồng chí Cần không duyệt, cứ bảo: Ác bá thì sao xóm này không có tay sai?
[...] Trên cứ giáng xuống chỉ thị nào, mức nọ mức kia nào. Làm đoàn ủy như vậy thì cũng dễ. Trình bày ra thì chi ủy lại xua tay đi. Khuếch khoác lung tung.
*
Chết
Bà cụ chết
Treo cổ trên đống gio. Chân đứng khom khom đụng đất, Da mặt nhợt nhạt răn reo, nhưng không sưng to. Gióng chân chảy máu. Dư luận là bà cụ trước có thuê mướn người làm, phát ruộng thu tô. Gióng chân chảy máu là do gà mổ. (Bị địch lấy đá đập vào âm hộ, máu chảy xuống tận chân.)
Chị Nguyễn Thị Tiến bị giết
Bần nông bị giết để bịt đầu mối chính trị.[...] Sao mà ở xã ta chết nhiều thế? Vẫn cứ tiến hành trên cái việc là truy bá, hồ sơ.
Chị Tính bị chết
Trung nông. Địch chui vào làm thống kê, đẩy lên phú nông. Không ai đi lại nữa, nhà vắng. Trước có đi buôn tề, nên biết chúng nó ăn uống, họp hành.
Cái xóm Lãn Chanh này từ trước vẫn tốt, nó để giết lan tràn tới, rồi thì các xóm Đồng khác cũng sẽ xảy ra nữa.
Anh Xuyên bần nông
Hôm ấy lập tòa án xử các vụ đầu. [...] 10 giờ trưa họp xóm, ban nãy Xuyên lại đem một khẩu súng đi họp. Rồi tới đình, chỉ có một mình thì bị bắn chết. Khám: Mái đình có lỗ hổng. Gáy Xuyên có một viên đạn xiên ra loe loét tới mắt.
Nhận thức là do địch thì cũng chết, lại phải bới ra. Nhận thức không phải là địch thì cũng chết với trên. Dư luận: hóc đạn mà chết. [...]
Tên Nhất chết
Ba nữ du kích gác, nó trốn mất. Ra bờ sông treo cổ. [...] Đội còn loay hoay diện tích sản lượng trên giao cho. Nhân dân thắc mắc: không biết đội về làm ăn ra sao mà chết người nhiều thế? Các công việc bù đầu, cuốn đi: phát triển Đảng, du kích, tòa án…
Phú nông Mẫu treo cổ không chết
Tôi giật mình sợ quá, chết mãi thế này, không thiết cơm nước gì nữa.
Lại một vụ đốt nhà thôn Yên Bộ [...] Giết trung nông Trạch [...]
*
Kiểm thảo Tỉnh, Đội phó Phượng Mao
Người loắt choắt. Nét mặt dễ thương. Trông cả người giống một trai làng nhanh nhẹn, thực thà, mặt thông minh. Riêng có một cái răng vàng, điểm cho toàn bộ người một cái nét lõng lạc, không hợp. Áo sơ mi trắng ở trong bẻ cổ ra ngoài áo nâu, ngoài cùng vận áo trấn thủ xanh do Đoàn ủy cấp cho cốt cán. Tay có đeo nhẫn vàng. Một cái đồng hồ Vi-la Vi-lắc dây đen. Cộng với cái răng vàng là 3 cái diện trên người. Ăn nói to tát, hơi mạnh mà sắc, đầy nhiệt tình tin tưởng, thực thà mà lại ngây thơ giản đơn. Lôi cuốn được người nghe, sự ngây thơ đôi lúc làm người nghe bật cười, thi thoảng khó chịu vì sự giản đơn gần tới máy móc.
Sơ qua một vài cái lý lịch và hoàn cảnh gia đình: Ông bà chết cả, quê Thái Bình. Thày mẹ lên Thái Nguyên làm mỏ, rồi về làm tá điền, làm bãi. Được tạm cấp 1,2 mẫu.
Vào bộ đội, yếu sức trên cho về. Làm thuê, đào mài mót sắn. Bốn em gái lấy chồng cả.
Chi ủy phân công cho ở xóm trọng điểm, xóm Mao Yên. Năm người (Thành, Lương, Tỉnh…), mỗi người một ngả thăm nghèo hỏi khổ. Một buổi chiều không bắt được rễ đã nản. Xóm này hết người tốt rồi.
Tìm được chị Phức. Hai mẹ con đi ở nhờ. Chị Phức mắt kém, người bẩn thỉu, con ốm. Không chắc chị này về sau có công tác được không? Ghê chị này bửn.
Không thấy định hoạt động gì cả. Có lẽ giảm tô đã đánh hết địch. Quần chúng xóm này thuần. Tư tưởng rất là thoải mái. [...]
Hết bước 1 [...], Tỉnh được đề bạt đội phó. Đêm lo. Chữ nghĩa kém, lãnh đạo chưa làm bao giờ. Giá ở trên cứ cho lãnh đạo một xóm thì nhẹ nhàng, chứ cả xóm thì vất vả.
Xóm Dộc chết một em bé, cháy nhà Đụt. Tỉnh cương quyết là địch. Nhưng qua một thời gian không tìm ra lại nghĩ hai vấn đề. Có khi là địch! Có khi là ông Đụt làm cháy và em bé kia đi chăn trâu bị chết đuối.
Đả vào bần cố nông, thí dụ bà Thông cố nông, bà Trọng bần nông, anh Mưu Đảng viên cũ. Tư tưởng thành kiến Đảng viên cũ. Họp đêm về họ tới thắc mắc thì chỉ giải quyết qua loa, xua về để đi ngủ. Họ thắc mắc, bất mãn, đi nói bừa đi. Cho là địch, chứ bần cố nông không có người thế.
[...] Trong Ban chấp hành đội có 3. Cho mình là người ngồi giữa ông Khương với ông Thành. Hợp ông Thành, không hợp ông Khương vì thấy ông ấy nói nhiều, ông ấy có văn hóa cao, ông ấy còn giỏi hơn cả ông Thành thì hợp tính với ông Thành thôi. Nên họp là hay đồng ý ông Thành. Ông Khương đâm ra thiểu số.
Quên không làm nhiệm vụ xây dựng Đảng, mặc dầu Bác nói: „Nhân dân được ruộng, Đảng phải được cán bộ trong sạch.“ Người đi tù, người bị bắt, người toét mắt, khó lòng vào Đảng cả. Cả xóm không ai được kết nạp.
[...] Không thực sự ba cùng. [...] Hôm bão Đảng bảo phải về đêm báo cho nhân dân chống nhà. Về chỉ dặn gọi loa là chống nhà thôi, không nói bão. Cả cái xóm Lại Phố Mới đổ mấy chục nóc. Xóm Yên có chuẩn bị nên chỉ đổ 7 nóc. Lúc bão nhà xiêu cũng mặc kệ, bỏ sang nhà khác. Sau ra điếm. Vì sợ nhà đổ chết.
Không biết sao mà trên đặt cho ruộng mình nhiều như thế này? Trên không biết có sắp xếp tính toán không? Chết cái thằng ở dưới thôi.
Mong nó là địa chủ mà không lên được. Gạn mãi cho nó lên phú nông. Đấu mãi giờ mới thấy là đấu chệch (Doanh, Thiện giờ chỉ là trung nông). Lại lọt tên Tràng là phú nông Quốc dân Đảng xuống trung nông. Vẫn đi họp xóm.
Ra họp xóm thấy anh em lóng ngóng nên cứ làm lấy.
Bắt vít nó lại, không có hôm nay nó đốt mất mấy cái nhà. Mai hãy thỉnh thị cũng được.
Lãnh đạo tư tưởng cán bộ nói thẳng ra là tôi không làm được.
Chia ruộng xấu cho cốt cán, ép lấy, bảo là phải gương mẫu.
[...] Đối với cán bộ thì nóng. Bực mình khó chịu. Họ lên báo cáo đã có tư tưởng ấn định ngay là làm láo báo cáo hay. Chỉ có một cách là thúc, đốc cho nhanh.[...] Làm việc luộm thuộm. Tối nay làm việc gì? Chưa định. Tính hấp tấp. [...] Chạy hết xóm này xóm khác, đốc, thúc, nóng nảy. Mai tao cho nó làm bản kiểm thảo mày ạ. Nó phát biểu nghênh ngang lắm.
Chi ủy lãnh đạo: Chúng ta nên phê phán đồng chỉ Tỉnh căn bản là thiếu tự tin. Tất cả như trên là do thiếu tự tin.
Kết luận: Đồng chí Tỉnh không tự tin ở mình, không tự tin ở bần cố nông, không tự tin ở anh em cán bộ, không tự tin ở trên.
*
Mức của trên
Anh cán bộ A: Chúng ta phải tra diện bình sản làm sao cho đúng được cái mức của trên.
Cán bộ B: Khoan đã. Sao lại cho đúng mức của trên? Chúng ta cứ tra diện bình sản cho đúng cái sự thực mới phải chứ. Sự thực có thể cao hơn, có thể thấp hơn mức của trên cũng mặc kệ. Thế mới phải chứ.
Cán bộ A tịt, nhưng mà ấm ức.
*
Tay sai tích cực
Anh ta là bần nông, độc có hai vợ chồng, trước có đi ngụy binh và có chân trong Quốc dân Đảng. Khi cải cách, bọn địa chủ dọa anh ta những liên quan nọ kia, lại vung của ra, đi đến chỗ anh ta nhận làm hai việc cho chúng: một là hiếp dâm, hai là ăn cắp. Mục đích làm cho nông dân hoang mang không đi họp hành, đi đồng. Nhà có ba người thì chỉ dám đi một hoặc hai, còn một hoặc hai phải ở nhà coi nhà.
Tối hôm đó anh xông vào nhà chị X. Chị có một mình, anh đè chị ra hiếp. Xong chạy ra, chị X đuổi theo nắm áo kêu làng nước. Chị X nhận được mặt anh ta rồi. Anh đấm một quả chị X ngã quay, xong chạy biến. Lát sau anh vác một cái bị gạo về nhà. Anh ta vào một nhà khác ăn cắp gạo, liền một lúc làm luôn hai việc.
Chị X cũng chỉ cho là anh ta nứng tình, chị đi tìm mách vợ anh ta. Vợ thấy chồng xách bị gạo về thì mừng, nhưng biết chuyện anh ta hiếp chị X thì cắn nhá chồng suốt đêm. Anh ta cứ im thin thít, quay mặt vào tường ngủ khì.
Chị vợ tìm đến đội kiện chồng. Đội cũng chỉ coi là một vụ hủ hóa mà thôi. Mãi sau mới vỡ chuyện.
*
Tổng kết
Em tổng kết là trong CCRĐ nhà em bị rút 3 sào ruộng.
Tôi tổng kết là tôi ủng hộ nhân dân đấu tranh nay đã thắng lợi, người được ruộng người được trâu, tôi chỉ được mỗi quả núi Đáp Cầu. Tôi chỉ xin đội chia cho 500 mua thuốc rỏ mắt, thức toét ra cả mấy tháng.
Tôi là trung nông, kỳ này được rút số ruộng công quá mức bình quân nhân khẩu. Tôi được cái thắng lợi là là tình thương yêu giai cấp, rút ruộng ra cho anh em bần cố nông. Tôi được cái thắng lợi nữa là ưu thế chính trị đi học, đi hội nghị, tự do đi lại.
*
Nói tố lên
Bọn chúng nó phá hoại hòa bình. Nó tuyên truyền cho dân rằng nay mai có máy cày Liên Xô sang nhiều, trâu bò không cần dùng đến nữa. Chúng nó lại tuyên truyền tinh vi đến như vậy, tưởng như là hay lắm Kết quả thế nào? Nhân dân vui sướng quá, bán cả trâu, có người đem trâu ra thịt mất. Đúng thế. Có con trâu 11 vạn mà chỉ bán thốc bán tháo có 5,6 vạn thôi!
*
Vụ án Bình Dương
Anh là cán bộ miền Nam, không rõ lai lịch thế nào, chỉ biết là tính rất hăng. Máu nóng thanh niên. Mê lý tưởng. Cả đội Bình Dương dùng nhục hình. Anh phản đối, độc thân: „Tôi cương quyết bảo vệ chính sách.“
Ở Bình Dương địch gây ra mười mấy án mạng. Sau đội tìm ra một tên „ác bá Quốc dân Đảng“. Và một số „tay sai“. Đội xử trí tay sai, đấu ác bá, kết án tử hình. Anh phản đối: „Ác bá gì? Đó là trung nông. Tay sai gì? Vì họ thấy là đánh vào trung nông, họ phản ứng.“ Anh khăng khăng một mực như vậy. Trong hội nghị tổng kết, những khi liên hệ anh liên hệ ngược lại cả toàn đội. „Tôi không thể nói khác được.“. Sau anh trình lên trên, nói với ĐDKỳ [1], với Hồ Việt Thắng. Trên cho một phái đoàn kiểm tra lại vụ án trên.
Đảng ủy thì lại đồng thời đình chỉ học tập của anh. Mời lên Đảng ủy, ở ban tổ chức. Bảo rằng: Không phải giam giữ kỷ luật gì đâu, nhưng mà còn đang xét thì anh ở trên này có lợi hơn. Bảo thế, nhưng thực tế anh lại thấy có cán bộ tới đưa anh giấy bút bảo „kiểm thảo“. Anh nói: „Tôi có tội gì mà kiểm thảo? Óc tôi bây giờ chịu.“ Anh nhất định không kiểm thảo.
Đi một bước lại có người theo. Bạn bè không được tới thăm hỏi. Anh bảo: „Thế ra tao bị xử lý à? Người ta đối với tao hơn với ác bá à? Tao bảo vệ chính sách đi đến nước này à?“
Câu chuyện chưa có kết luận.
*
Tảo hôn
Chị cốt cán 20 tuổi. Đi họp. Vào Đảng. Vào Ủy ban.
Trong khi đó đức ông chồng 13 tuổi trèo me bẻ sấu. Đánh đáo. Đánh nhau. Người ta kêu ngoài ngõ: „Có chồng mà không biết dạy à. Để nó bẻ cả chuối nhà người ta rồi.“ Lát nữa lại có em bé khác chạc 12 tuổi ôm mặt sưng vêu vào mách chị: „Nó đánh em thế này đây.“
Chị cốt cán đang đun rơm thổi cơm bỗng dưng mắt đỏ hoe, có nước. Vì khói hay sao?
*
Sợ địch quá
Anh cán bộ X đêm nằm bắt hai du kích nằm ngủ bên. Đề phòng địch ném lựu đạn hay bóp cổ ám sát mất cái thân cán bộ nhân dân.
Đêm tối, anh X bỗng choàng tỉnh. Trời khuya gió lộng. Nghe gió nó rít mà ghê người. Bóng đen dày đặc, bóng đen kia mang trong mình bao nhiêu hăm dọa. Lục cục… Tiếng chuột chạy, như tiếng chân người. Hay là tiếng chân người thực? X lắng nghe, trống ngực thình thình. Chết mất thôi. Có tiếng người xì xào xì xào… X giật thót mình. Tiếng nghe quen quá, như là tiếng hai anh du kích kia. Họ bàn gì với nhau? Sao họ không ngủ? X lắng tai, vẫn không nghe thấy gì. X bò ra vách cửa. Kìa hai đứa đang ngồi lù lù ở hè, bàn tán nhỏ to cái gì. X cố mãi mới nghe thấy lõm bõm: Mày… bắt… Tao… bắt… Mày… khỏe… Tao… yếu…
X toát mổ hôi. Chúng nó bàn nhau bắt mình rồi. X run quá. Chân như rời khỏi người. Ở đây thì chết. X nghiến răng, lấy hết sức chỉ huy mình, chạy vụt ra ngoài. Vừa chạy vừa kêu Ối làng nước ôi nó giết tôi… Làng nước ôi!
Làng nước kéo đến. Người ta bắt hai anh du kích kia đưa lên công an.
Hai anh kia có phải là phản động chăng? Truy ép mãi, thì ra chỉ là: Hai anh kia không ngủ được, tán gẫu, hỏi nhau mày ăn mấy bát tao ăn bằng này bát, mày ăn khỏe tao ăn yếu. Anh X bị địch ám ảnh quá, thần hồn nát thần tính mới nghe ra như vậy, chứ có ai định ám sát người cán bộ của Đảng ấy đâu?
*
Tư tưởng thành tích
Đem một bần nông, thổi phồng khuyết điểm, quy thành cường hào gian ác, xử tử hình. Anh nào cũng muốn xóm mình có bá. Lại muốn bá xóm mình thật ác, lắm tội, thành bá xã, bá vùng. Lại muốn bá xóm mình càng bị xử nặng càng thành tích. Cán bộ tranh nhau cho bá mình nặng tội.
Anh nào cũng muốn cho rễ xóm mình trở nên những bí thư, chủ tịch. Cán bộ tranh nhau cho rễ được kết nạp, được đề bạt.
(Còn tiếp)
© 2014 pro&contra
[1] Nguyên văn chữ viết tắt, tôi không chắc chắn, vì trong số các nhà lãnh đạo ở chức vụ tương đối cao thời gian này có ông Đào Duy Kỳ, nhưng theo hiểu biết của tôi thì ông hoạt động ở một lĩnh vực khác. Vậy xin để nguyên dạng viết tắt. (Chú thích của người biên soạn)
Nguồn: pro&con tra
Không có nhận xét nào :
Đăng nhận xét