THÊM NHỮNG HÌNH ẢNH TỪ TP HỒ CHÍ MINH

XIN CẢM ƠN CHÙM ẢNH DO PHẠM BẮC CƯỜNG
GỬI TỚI NGUYỄN XUÂN DIỆN-BLOG

Một thanh niên đứng bất động 2 giờ đồng hồ bày tỏ thái độ phản đối Trung Quốc

Một nhà sư cùng xuống đường tham gia tuần hành
.

Riêng tấm hình này của Duy Ngọc. Nguồn: Anh Ba Sàm

Giáo sư Tương Lai tay cầm máy ảnh, tay giơ cao, miệng thét vang giữa đại lộ Sài Gòn

 

Một nhà sư cùng xuống đường tham gia đoàn tuần hành phản đối nhà cầm quyền Bắc Kinh

Người thanh niên đứng bất động khoảng 2h đồng hồ để tỏ thái độ phản đối Bắc Kinh

Bạn bè đến tiếp nước cho anh thanh niên

TÀU BÌNH MINH 02 LẠI RA KHƠI

Tàu Bình Minh 02 tiếp tục ra khơi

Thuyền trưởng tàu Bình Minh 02: Không sự đe dọa nào có thể làm chúng tôi nhụt chí.

Tối 5-6, tàu Bình Minh 02 của Tổng Công ty Cổ phần Dịch vụ Kỹ thuật Dầu khí (PTSC) thuộc Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam (PVN) đã rời Cảng Nha Trang (Khánh Hòa) tiếp tục đợt thăm dò địa chấn trên vùng biển thuộc chủ quyền của Việt Nam.

Chiều 5-6, tàu Bình Minh 02 khẩn trương chuẩn bị cho chuyến hải trình dài ngày sắp tới. Toàn bộ kỹ thuật viên, thủy thủ đoàn vừa nhận nhiệm vụ đều đã nắm rõ vụ tàu hải giám Trung quốc gây rối, cản trở hoạt động của tàu hôm 26-5 nhưng tất cả đều háo hức với chuyến đi mới. Trong khi lực lượng kỹ thuật đang kiểm tra mọi việc lần cuối thì một số thuyền viên gọi điện thoại thăm hỏi người thân ở nhà. không hề có một nét âu lo nào xuất hiện trên gương mặt của họ.

Thuyền trưởng Trần Anh Vũ (thay thuyền trưởng Alexander Belov - người Nga) cho biết: “Tất cả anh em thuyền viên, kỹ thuật viên trên tàu (khoảng 40 người), cả người nước ngoài cũng như người Việt Nam, đều rất vui vẻ, tự tin như mọi chuyến đi khác. Không có sự phá hoại hay đe dọa của bất kỳ thế lực nào có thể làm lung lạc ý chí của chúng tôi!”. 

Tàu Bình Minh 02 tại Cảng Nha Trang trước khi rời bến tiếp tục công việc khảo sát tại vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam. Ảnh: T.NGUYỄN

Trong tâm trạng phấn khởi, anh Nguyễn Văn Bắc, sĩ quan boong tàu Bình Minh 02, tâm sự: “Chúng tôi rất tự hào khi được tham gia tìm kiếm tài nguyên cho đất nước và sẽ quyết tâm hoàn thành nhiệm vụ. Việc tàu hải giám của Trung Quốc phá hoại cáp của tàu Bình Minh 02 ngay trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam là rất nguy hiểm nhưng chúng tôi không hề e ngại. Bởi tàu Bình Minh 02 đang hoạt động trên vùng biển thuộc chủ quyền Việt Nam và có đội tàu bảo vệ theo sát...”.

Được biết, trong đợt thăm dò kéo dài 42 ngày này, tàu Bình Minh 02 sẽ hoạt động ở vùng biển Trường Sa thuộc chủ quyền của Việt Nam. Ông Nguyễn Hồng Quân, thuyền trưởng tàu VT7739 (Vạn Hoa 739 - tàu trực tiếp xua đuổi ba tàu hải giám Trung Quốc hôm 26-5), cho biết liên tục hai ngày sau vụ 26-5, trên vùng biển Việt Nam xuất hiện tốp tàu cá Trung Quốc gồm năm chiếc chạy xung quanh vùng hoạt động của tàu Bình Minh 02. Các tàu bảo vệ phải liên tục cảnh báo, xua đuổi để bảo đảm cho tàu Bình Minh 02 hoạt động an toàn. Vì vậy, lần này số lượng tàu bảo vệ phải được tăng lên. Cụ thể, tàu Bình Minh 02 sẽ có tám tàu đi theo bảo vệ, tăng năm tàu so với trước đây.

Đề cập đến chuyến đi mới, ông Quân nói: “Hiện tại, tinh thần của anh em chiến sĩ rất tốt, không có gì lo lắng. Nhiệm vụ của chúng tôi là cùng bảy chiếc tàu khác tham gia trực tiếp bảo vệ tàu Bình Minh 02 hoàn thành nhiệm vụ trong chuyến hải trình khảo sát mới. Chúng tôi coi đây là một nhiệm vụ trực tiếp, đồng thời cũng là trách nhiệm công dân với quyết tâm giữ vững chủ quyền biển, đảo Việt Nam. Chúng tôi sẽ luôn sẵn sàng với nhiệm vụ được giao”.

Trước đó, ngày 3-6, chỉ huy biên đội tàu bảo vệ đã có buổi làm việc tại tàu Bình Minh 02 nhằm rút kinh nghiệm để chuẩn bị tốt nhất cho công tác thăm dò địa chấn tiếp theo của tàu.

T.NGUYỄN

Nguồn: Pháp luật Tp Hồ Chí Minh.

Thư độc giả:

Vài dòng gửi Lâm Khang Nguyễn Xuân Diện

Anh Diện ơi…xin lỗi vì bây giờ mới trở về SG, xem qua hình ảnh cuộc biểu dương tinh thần yêu nước sáng nay ơ HN và SG,  không sao cầm được nước mắt…“nước măt của ngày gập lại khí thế của con dân nước Việt có bề dầy ngàn năm chống ngoại xâm…”.

Những ngày qua, tôi ở Nha Trang, như đã nói với Anh, xin gửi lại anh mấy tấm hình tầu Bình Minh 02 “cái tên đã đi vào tiềm thức của con dân Việt uất ức bị nén ép lâu nay…”. Tôi chụp hình này từ trên xe cáp, bằng máy chỉ xài cho du lịch, nên hình ảnh chắc không được rõ lắm…Nhưng dòng chữ “Binh Minh 02” sơn phía đuôi tầu thì mọi người vẫn có thể nhận ra…Khi tôi viết những dòng này để gửi tới Anh, thì tầu BM 02 đã nhổ neo rời bến, quay ra khơi, cùng 8 con tầu bảo vệ , tiếp tục công việc tìm kiếm dầu mỏ, nguồn tài nguyên quý giá của đất nước đang làm “chẩy nước miếng” những kẻ thèm khát “thâm hiểm- hầm hè-lăm le…”…

Nha Trang sắp tổ chức festival Biển 2011…Trong gió lộng thổi suốt thành phố đang ngổn ngang tất bật công việc chuẩn bị cho lễ hội Biển, có vị mặn của muối, của cá, còn có cả thoang thoảng mùi dầu mỏ -vàng đen dưới đáy biển…Khi Nha Trang lên đèn, cả thành phố lộng lẫy như hòn ngọc muôn mầu lấp láng, bên tiếng vỗ rạt rào của sóng biền xanh hôn bãi cát dài…âm vang trong không gian ngây ngất huyền diệu, bài hát Việt Nam quê hương tôi của cố nhạc sỹ Đỗ Nhuận như đang chở tình cảm ,ý chí của tôi, của Anh, của tất cả người VN chúng ta đến tận làn ranh với hải phận quốc tế trên biển Đông –“Tổ quốc nhìn tử Biển” …

Tạm biệt Anh, chúc tất cả sức khỏe, niềm vui, và NIỀM TIN…!

An Nguyên (5/6/11).

CÙNG ĐIỂM TIN VỚI TTX VỈA HÈ

 

- Thật mừng khi mặc dù có “định hướng” bằng cái tin của TTXVN: Về việc một số người tụ tập gần ĐSQ Trung Quốc, song các báo đã mạnh dạn đưa lên những tin, bài riêng thể hiện bản lĩnh của mình:   - Tụ tập thể hiện tinh thần yêu nước, ý thức bảo vệ chủ quyền lãnh thổ (Thanh niên). - Tụ tập ôn hòa để thể hiện lòng yêu nước (PLTP). “Hội Luật gia Việt Nam: Trung Quốc vi phạm nghiêm trọng luật pháp quốc tế”.   -‘Tụ tập trật tự, bày tỏ ôn hòa’ (Đất Việt).

- Và đây là những đại diện cho Tuổi trẻ VN bảo vệ biển, đảo Tổ quốc có tổ chức của nhà nước, chớ không “tự phát”  (Tuổi trẻ)

- Bài công phu, có cả phỏng vấn TS Nguyễn Xuân Diện: Cả ngàn người xuống đường tại Sài Gòn và Hà Nội phản đối Trung Quốc — (RFI).  – Nhà báo Lưu Tường Quang: Chính quyền Việt Nam buộc phải làm ngơ cuộc biểu tình chống Trung Quốc.

-  Biểu tình chống Trung Quốc ở Việt Nam — (BBC)

- Ghi nhanh về cuộc biểu tình ngày 5/6 ở Việt Nam – (RFA).  “Đáng ngạc nhiên rằng hoàn toàn khác với cuộc biểu tình vào tháng 12/2007, người nhìn thấy hoàn toàn không có những nhân tố mang tính đại diện để đi đầu, mà hoàn toàn là một lời hẹn của những người trẻ tuổi không hề quen biết nhau trước đó. Sức mạnh của mạng truyền thông một lần nữa lại được chứng minh rõ ràng.”   – Hà Nội và Sài Gòn biểu tình chống Trung Quốc.

Và đây là các bài của các Blogger về cuộc tụ tập đông người hôm qua (tránh dùng chữ biểu tình):

- Trần Nhương: Cám ơn lòng yêu nước.
- Nguyễn Trọng Tạo: Món quà từ cuộc biểu tình lòng yêu nước.
- Phạm Viết Đào: Lòng yêu nước được điều chỉnh bằng "dùi cui" và "cơ chế xin cho"
- Mai Thanh Hải: Biểu tình phản đối Trung Quốc.
- Quê Choa: Cuộc đối thoại trước Lãnh sự quán Trung Quốc và ...(bài Đỗ Trung Quân)

Nguyễn Xuân Diện xin giới thiệu dưới đây bài viết của Trịnh Tuấn:

Suốt cả chiều hôm thứ bảy, ghé nhà một người bạn chơi, xem và nghe hàng tá đĩa video ca nhạc. Tối về trằn trọc không sao ngủ được. Thức luôn đến sáng. Vào blog Anh Ba Sàm thấy đã điểm tin về vụ xuống đường phản đối Trung Quốc về những hành động gây hấn trên Biển Đông. Móc điện thoại gọi cho nhà văn Trần Nhương, anh em hẹn nhau đến Highland Cafe dưới chân Cột cờ Hà Nội. Phóng xe một mạch, đến nơi đã thấy Trần Nhương, Nguyễn Xuân Diện và rất nhiều những anh chị em phóng viên báo chí (đa phần là lề trái), cùng các chú công an mặc thường phục, có chú còn giắt cả bộ đàm, ngồi kín sân Highland Cafe.

Tôi chào hỏi mọi người và ngồi uống cà phê cùng bàn với nhà văn Trần Nhương. Cả một đêm không ngủ, nhưng chẳng hiểu sao lòng thấy hân hoan rất lạ. Nhớ lại cảm giác lúc đi trên đường Kim Mã, hoa Bằng Lăng sao hôm nay đẹp đến trong ngần, chúng nở diễm lệ dọc hai bên đường. Lâu lắm rồi tôi mới có một cảm nhận về những thứ thật gần gũi ấy một cách cũng… thật gần. Bỗng tiếng loa của các chú công an vang lên, yêu cầu các công dân mặc áo đỏ đang đứng tập trung trước tượng đài công viên Lê Nin trật tự, chắc là thời khắc đã điểm, tôi cùng mọi người ùa sang đường và nhập vào đoàn người.

Phải đến vài trăm người tụ tập trước Đại sứ quán Trung Quốc, người thì khẩu hiệu in trên giấy A4, người thì in bạt, người thì cầm cờ… Tiếng loa lại vang lên: “… Chúng tôi ghi nhận lòng yêu nước của đồng bào nhưng việc quan hệ hai nước cần phải bình tĩnh giải quyết. Chúng tôi yêu cầu đồng bào giải tán…” và, hai chiếc xe tải lớn chở các chú CSCĐ ùa tới. Họ nhận lệnh dàn đoàn người ra khỏi khu vực ĐSQ Trung Quốc và khu vực vườn hoa Lê Nin. Không có sự việc nào đáng tiếc xảy ra, thậm chí, đâu đó tôi còn nhận ra vài nụ cười trên khuôn mặt các chú công an nổi và chìm. Đoàn người tiến ra đường Điện Biên Phủ, rồi qua Tràng Thi, vòng qua Lương Văn Can, ra hồ Hoàn Kiếm, vào sân tượng đài Lý Thái Tổ rồi lại quay về phía ĐSQ Trung Quốc. Một vài xe cảnh sát đi theo đoàn, cũng có những chú công an mặc sắc phục đi cùng đoàn. Tiếng loa thỉnh thoạng lại vang lên: “Để đảm bảo an toàn cho người đi bộ, yêu cầu người đi bộ đi lên vỉa hè…”, “Đề nghị đồng bào không đi xuống phần đường dành cho xe cơ giới…” v.v… Mặc dù, tiếng hát, tiếng hô của đoàn người rầm rộ, nhưng tôi cố gắng để nghe những tiếng loa. Không có âm giọng nào khác biệt. Các chú công an tỏ vẻ rất ôn tồn. Tôi thầm hiểu nỗi lòng của các chú, chắc cũng như những người con nước Việt, nhưng phận sự trên mình. Hơn nữa, dù thế nào, thì đoàn người kia cũng là đồng bào, đồng bào yêu nước!

Tôi cố để ý từng khuôn mặt của các anh em trong đoàn. Họ còn trẻ quá và… khỏe quá! Nhiều người trẻ hơn tôi đến hơn chục tuổi. Họ hát, họ hô các khẩu hiệu rất hùng hồn. Những tiếng hô “Việt Nam – Trường Sa”, “Việt Nam – Hoàng Sa” cao vút. Những bài hát như Quốc Ca, Huế-Sài Gòn-Hà Nội, Dậy Mà Đi v.v… được đoàn người liên tục hát không mệt mỏi. Nắng và nóng. Mồ hôi tứa ra đẫm hết các khuôn mặt trong đoàn người. Tôi tách đoàn ghé một tiệm bách hóa ở Hàng Bông mua thêm lá quốc kỳ Việt Nam loại vừa, giơ lên trên đầu. Nhiều người trong đoàn cũng làm theo. Tôi hô như kêu gọi các chủ tiệm: “Đề nghị tặng quốc kỳ cho đồng bào yêu nước!”, và nhiều người cũng hô to câu ấy.

Quá nhiều cảm xúc lâng lâng. Nhưng cũng thấy chạnh lòng vì nhiều ánh mắt. Có người quen nhận ra tôi và họ… chẳng dám nhìn, họ vờ như chẳng thấy rồi rú ga phóng xe đi. Tôi cũng nghe được những lời nói không nhiều thiện ý của bà con trên các dãy phố mà đoàn người tuần hành qua. Nhiều ánh thờ ơ vô cảm… Có lẽ, Biển Đông nằm… quá xa khu nhà của họ, hoặc thì là mà gì đó, tôi không hiểu được. Buổi trưa, tôi trở lại Highland Cafe dưới chân Cột cờ Hà Nội, lúc này, mấy khu phố xung quanh ĐSQ Trung Quốc vẫn giới nghiêm, các chú công an người đứng người ngồi trên xe, trên vỉa hè… còn rất nhiều. Trong quán cà phê, các chú công an mặc thường phục vẫn ngồi vài bàn. Tôi ngồi đó, bóng cột cơ gần ú tim chính ngọ. Bốc máy gọi cho một người bạn làm nghề báo ra ngồi tiếp, để lại được thinh lặng nghe, thinh lặng nhìn những hồ hởi, lâng lâng còn chưa kịp tan rữa trong lòng.

Tôi sinh ra khi đất nước đã hòa bình. Những câu chuyện mà cha tôi kể lại rằng, ngày cha nhập ngũ đi B, ông đã đi bộ suốt 6 tháng trời… Hôm nay, tôi giễu hành cùng đoàn người chỉ khoảng mươi cây số, bằng… một chân rưỡi (chân trái tôi vẫn đang bị đứt dây chằng gối trái, chưa khỏi hẳn), nhưng không hề thấy đau, không hề thấy mỏi. Tôi đã hiểu ra quá nhiều điều, ngộ ra quá nhiều điều, mà nếu như không tham gia, chắc suốt đời này tôi cũng không thể cảm nhận được.

Xin được tri ân những đồng bào của tôi! Xin được cảm ơn các chú công an đã không những không tỏ thái độ quá cứng rắn, mà có phần còn rất nhẹ nhàng…! Vì đã cho tôi một niềm TIN-YÊU mãnh liệt vào sức mạnh của dân tộc mỗi khi có giặc; TIN-YÊU mãnh liệt vào sự đoàn kết của đồng bọc trong những chia sẻ thiêng liêng!

Trịnh Tuấn 

Thêm những hình ảnh về cuộc biểu tình tại tp Hồ Chí Minh

(từ trang Bauxite VietNam)

Phạm Đình Vượng, Vương Đình Chữ, Nguyễn Đình Đầu, Lê Hiếu Đằng, Đỗ Trung Quân, Nguyễn Quốc Thái, Trần Tử Vân Anh, André Menras Hồ Cương Quyết, Huỳnh Tấn Mẫm.

Giữa: Nhà nghiên cứu biển Đỗ Thái Bình, nhà phê bình văn học Phạm Xuân Nguyên

Tiến sĩ Nguyễn Thị Từ Huy

GS. NGUYỄN ĐĂNG HƯNG TIẾP TỤC LÊN TIẾNG

Về quyết định cho chiếu phim

“LÝ CÔNG UẨN - ĐƯỜNG TỚI THÀNH THĂNG LONG

trên Đài truyền hình Việt Nam

 

GS Nguyễn Đăng Hưng 

 

Năm ngoái chiều ngày 10/9/2010, sau khi xem xong trên mạng mấy phút quảng cáo về cuốn phim trên đây, tôi đã gởi ngay cho Blog Nguyễn Xuân Diện : “Cảm nghĩ sau khi xem đoạn quảng cáo phim “LÝ CÔNG UẨN - ĐƯỜNG TỚI THÀNH THĂNG LONG” và những bình luận này đã xuất hiện ngay sau đó kèm theo lời phản đối quyết liệt của Tướng Nguyễn Trọng Vĩnh.

 

 

Đến thăm và hầu chuyện cùng Tướng Nguyễn Trọng Vĩnh

Xin nhắc lại đây ý tưởng chính của cảm nghĩ này:

“Mới xem qua thôi mà tôi đã thấy hãi, nếu không nói kinh hoàng!

Từ trang phục cho đến cảnh quan, từ áo mão cho đến búi tóc, hình ảnh toát ra cho ta thấy: Đây là một phim Trung Quốc, chẳng khác gì những phim lịch sử Trung Quốc khác mà đông đảo người Việt Nam quen xem.

Than ôi, người ta vô tình (hay cố ý ai biết!), đang dẫn dắt dân Việt chúng ta tiến nhanh tiến mạnh đến bóng đêm của ngàn năm lệ thuộc!

Chỉ có mấy phút hình ảnh thôi mà những điều nhiều các nhà văn hóa đích thực thường trăn trở, lo âu bấy lâu nay, như được mở toang ra, một sự kiện có sức tố cáo đanh thép trước công luận: Từ chỗ vô văn hóa đến chỗ văn hóa nô dịch chỉ là khoản cách những bước đi nhỏ… Phim nhắc đến trên đây là một trong những bước đi ấy”.

Tôi xin khẳng định lại là những lời nhận định trên của tôi là chính xác.

Sau đó, tôi có hai lần tham gia thảo luận thêm về phim trên: bài “Xin đừng đem trứng giao cho ác…” và bài “Xin hầu chuyện cùng nhà sử học Dương Trung Quốc” với những lý lẽ chi tiết cần thiết cho những cảm nhận nhanh ban đầu.

Một đợt phản khán rầm rộ đã tự nhiên bộc phát và cuối cùng giới thức giả Việt Nam rất hoan hỉ vì chính phủ đã ra quyết định không chiếu phim này trong dịp Đại lễ ngàn năm Thăng Long.

Thế mà mới đây, Bộ Văn hóa-thể thao-Du lịch (VHTTDL) gửi cho đài truyền hình Việt Nam (THVN) một công văn (ghi ngày 15/3/2011) làm mọi người hoang mang : 

“Kịch bản phim đã thêm lời dẫn chuyện vào những chỗ cần thiết để làm rõ thông tin muốn chuyển tải cho người xem biết và tự hào về một giai đoạn lịch sử của nước ta, các diễn viên Việt Nam được chọn rất hợp vai, diễn xuất tốt, âm nhạc phù hợp với Việt Nam. Về cơ bản, tinh thần lịch sử trong phim được tôn trọng, không bị bóp méo, luôn đề cao tầm vóc và tình cảm của một vị vua vì dân, thương dân biết đặt lợi ích của dân tộc lên trên lợi ích cá nhân. Nội dung phim không có gì vi phạm chính trị cũng như mối quan hệ Việt Nam- Trung Quốc”…. Trên cơ sở đó, Bộ VHTTDL đã đề nghị Đài THVN xem xét, quyết định việc phát sóng phim Lý Công Uẩn- Đường tới thành Thăng Long theo quy định của Luật Điện ảnh và Luật Báo chí. 

Thú thật tôi rất đỗi ngạc nhiên khi đọc tin trên. 

Bởi vì những lệch lạc cơ bản của kịch bản nhằm xuyên tạc lịch sử, làm hiểu sai ý nghĩa văn hoá của giai đoạn trỗi dậy của một dân tộc, không thể chỉnh sữa một cách dễ dàng như vậy, nhất là trong khoản thời gian chỉ hơn sáu tháng. Ngoài ra, còn nhiều thứ khác : xiêm y, trang phục, cảnh trí. Đối với những thiếu sót trầm trọng như vậy, chỉ có một cách hành xử thôi: thay đổi đạo diễn, viết lại kịch bản và quay lại đại bộ phận cuốn phim.

Nay đọc bài phỏng vấn giáo sư Lê Văn Lan do Nguyễn Xuân Diện thực hiện, thì tôi thấy những nghi ngờ của tôi là có cơ sở. Và một lần nữa Tướng Nguyễn Trọng Vĩnh lại kêu gọi tẫy chay phim này. Ông bảo đây là một phim có nội dung phản quốc.

Trước tình hình căn thẳng hiện nay khi Trung Quốc cố tình gây hấn tại Biển Đông Nam Á, xâm phạm trắng trợn chủ quyền lãnh hải Việt Nam, gây công phẩn trong lòng ngưòi Việt ở khắp nơi, tôi cho rằng quyết định này của Bộ VHTTDL là một lỗi lầm chính trị. Tôi chân thành mong mỏi Bộ nhanh chóng rút lại quyết định này. Thật vậy, tôi quả tình không thấy việc chiếu phim này tại Việt Nam mang lại lợi ích chính trị văn hoá cỏn con nào cho chính phủ Việt Nam.

Tôi cho rằng tên tuổi của nhà sử học Lê Văn Lan đã bị lạm dụng. Tôi nghĩ nhà sử học khả kính này nên khởi kiện hãng phim Trường Thành để bảo vệ danh dự mình. Trên nguyên tắc việc không tôn trọng một nhà sử học, việc đề tên GS Lên Văn Lan trên danh sách chủ trương (générique) với danh hiệu là người tu chỉnh kịch bản, mà không có sự đồng ý của đương sự, là đủ để cấm phim lưu hành theo pháp luật.

Bằng không, một đợt phản kháng mới sẽ bùng phát. Hằng ngàn người Việt, theo cụ Nguyễn Trọng Vĩnh, TS Nguyễn Xuân Diện, hay nhà sử học Lê ăn Lan …, sẽ kịch liệt gởi lời phản đối phim này qua điện thoại sau khi xem phim.

Còn nếu phim này được chiếu qua các rạp xi-nê-ma thì chính việc này sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho phong trào phản đối.

.

.

Bảng quảng cáo phim Z của Costa Gravas (1969)

Tôi còn nhớ tại Châu Âu trong những năm 60 thế kỷ trước có xảy ra một hiện tượng phim ảnh đáng nhớ. Số là thời ấy có xuất hiện một phim có tên là “Z” của đạo diễn Pháp gốc Hy Lạp Costa Gravas. Phim được các tài tử sáng giá Yves Montand, Jean-Louis Trintignant diễn xuất (và ủng hộ) trên nền nhạc tuyệt vời của nhạc sỹ Hy Lạp Mikis Theodorakis. Phim kể lại cuộc điều tra của một thẩm phán về việc quân phiệt Hy Lạp (1967) đã tổ chức ám sát dân biểu Quốc Hội Gregorios Lambraki. Nội dung phim là một bản án với nhiều tình tiết hấp dẫn, tố cáo chính quyền toàn trị quân phiệt trước dư luận, đã gây một sự đồng tình rộng rãi ở khắp nơi. Mỗi lần phim được chiếu xong, khản giả không chịu ra về ngay mà còn nán lại đứng lên dành cho phim những tràn pháo tay vang dội. Và hành động này, như một phản ứng tự nhiên của người thường, yêu chuộng lẽ phải và công lý, cứ kéo dài mãi như vậy cho đến khi tập đoàn quân phiệt sụp đỗ và một chính phủ dân chủ lên thay thế. Phim Z đã được giải của Giải Ban Giám Khảo (Prix du Jury, 1969) tại liên hoa phim Cannes và giải Oscar “phim và đạo diễn nước ngoài hay nhất” của Hàn Lâm Viện nghệ thuật Hoa Kỳ cũng trong năm ấy.

Tại sao người Việt Nam chúng ta, khi đi xem phim “Lý Công Uẩn, đường tới Thăng Long”, không dành cho phim này những phản ứng ngược thích đáng, ngay tại rạp chiếu?

Nguyễn Đăng Hưng

Liège ngày 5/6/2011
Nguồn: Nguyễn Đăng Hưng-Blog.

TIẾNG THỞ DÀI CỦA ÔNG NGUYỄN KHOA ĐIỀM

Nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm:

“Giờ chỉ còn chường mặt ra trong thơ”

Chủ Nhật, 5.6.2011 | 14:11 (GMT + 7) 

Từ dạo quay về làm dân ở Huế, nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm - nguyên Uỷ viên Bộ Chính trị, nguyên Trưởng ban Tuyên giáo T.Ư, sống rất lặng lẽ và kín tiếng. “Bây giờ tôi chỉ còn chường cái mặt tôi ra trong thơ”, ông nói thế khi bị thắc mắc.

Nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm trong phòng làm việc của mình ở Huế.

Nhưng mới đây, ông làm tôi ngạc nhiên khi trong một hội thảo về văn hoá Huế, ông bất ngờ có một tham luận khá gay gắt và “nặng lời”. Phải chăng ông không còn “biết sợ điều phiền toái” nữa, như trong một câu thơ của mình trước đó?

Ông không trả lời ngay câu hỏi của tôi. Ông bảo từ ngày nghỉ hưu về Huế, ngoài chuyện làm thơ, đọc sách, mối quan tâm lớn nhất của ông là các vấn đề văn hoá: “Đó là mối quan tâm nhiều năm của tôi. Tôi thấy tình hình ta cứ làm văn hoá như thế này, ta còn đi xuống nữa. Cho dù ta có tham vọng phát triển đất nước giàu mạnh lên, nhưng hiện văn hoá chúng ta không được chuẩn bị tốt, thì lý tưởng xây dựng xã hội tốt đẹp đó còn lâu mới tới được. Kinh tế cũng không phát triển được”.

Xin ông nói rõ hơn về ý này?

- Tôi nói văn hoá là nói theo nghĩa rộng chứ không phải theo nghĩa tổ chức các câu lạc bộ sáng tác văn học. Toàn bộ cách chúng ta làm ăn, toàn bộ cách chúng ta xử sự, làm kinh tế, quản lý, luật pháp... chúng ta đang rất thiếu hụt về văn hoá. Việt Nam đã bị mất mát rất nhiều về văn hoá do chiến tranh, nhưng cũng do chính chúng ta làm mất. Khi đã thiếu văn hoá, con người ta rất dễ làm điều xằng bậy. Tôi thấy bây giờ trong ứng xử với nhau, cái gì mà con người ta có thể bày tỏ thái độ là họ bày tỏ rất thô bạo. Đó là sự thiệt hại lớn, không lường được đối với sự phát triển đất nước. Cái sai trong con người, cái sai về văn hoá là cái khó điều chỉnh nhất bởi biết đằng nào mà sửa, mà thay đổi.

Tôi đang lo là nhiều người hiện chỉ mới thấy hiện tượng mà chưa thấy được cái gốc sâu xa của vấn đề. Hiện văn hoá vẫn là cái khó đánh giá, khó nhận xét và quy kết. Ví dụ như một người quan sát nền văn hoá Việt Nam, họ phê phán những người làm lãnh đạo văn hoá không tốt, nhưng sự phê phán đó cũng không có chừng độ nào cả. Bởi vậy đôi khi có những cái sai lù lù ra đó, nhưng chúng ta vẫn không nói được một cách rành mạch về chúng.

Vấn đề nữa là hiện trong dân có một tâm lý rất phổ biến là người ta không thích guồng máy hành chính hiện tại. Người ta không thích và ngại tiếp xúc với chính quyền, trong khi cuộc sống của người dân lại có hàng trăm thứ phải gắn với chính quyền, bởi những “người đầy tớ của dân” luôn vòi vĩnh, lạnh nhạt... với dân. Đó là biểu hiện của một sự xuống cấp về văn hoá giao tiếp, văn hoá hành chính, ứng xử. Với một guồng máy như vậy thì làm sao đất nước phát triển khi thiếu sự tin cậy giữa chính quyền và người dân. Hiện dân chỉ đối phó với chính quyền. Tôi không rõ chúng ta điều chỉnh vấn đề này như thế nào?

Thưa, trong một hội thảo về văn hoá Huế mới đây, ông nói: “Ý thức bảo vệ, phát huy các giá trị văn hoá vật thể và phi vật thể là một ý thức đương đại...”. Từng là một người làm quản lý văn hoá ở cấp cao nhất, ông thấy ý thức này ở Việt Nam như thế nào?

- Đúng vậy, nó là một ý thức rất mới, chỉ ra đời cách đây vài trăm năm thôi. Lúc đó người ta mới bắt đầu nghĩ rằng văn hoá là một thành tố trong việc phát triển đời sống xã hội và xây dựng con người. Trước đây, rất nhiều giá trị, tất nhiên là quý, nhưng người ta chỉ coi như của cải đơn thuần (ví dụ cái bình cổ). Ở nước ta, phải nói rằng ý thức này ra đời chỉ khi người Pháp vào Việt Nam. Đền Sóc, đền Phù Đổng vừa được UNESCO công nhận là di sản văn hoá phi vật thể thế giới, nhưng việc này đã được chuẩn bị từ thời kỳ ông Nguyễn Văn Huyên (Viện Viễn đông bác cổ) kia. Từ những năm 1930, ông đã có những công trình viết bằng tiếng Pháp về Phù Đổng thiên vương.

Muốn hình thành một ý thức như vậy trong xã hội, từ các nhà quản lý cho đến giới nghiên cứu, người dân... thì cần phải có một quá trình tuyên truyền rất công phu. Bởi đôi khi chúng ta đang phá mà không biết là mình phá. Có một thời kỳ, ý thức của chúng ta về các vấn đề này không được tốt. Chúng ta nhìn các giá trị lịch sử trước đây bằng một con mắt không thân thiện. Đứng trước các cung điện triều Nguyễn, chúng ta chửi nó là sản phẩm của giai cấp thống trị. Ngay cả một cái bình cổ trong nhà cũng bị quy kết là tôn thờ các giá trị phong kiến. Bài trừ tất cả các loại văn hoá liên quan tới phong kiến, thực dân... chúng ta đã cắt đứt quá khứ, cắt đứt sâu chừng nào thì được cho là có quan điểm lập trường tốt chừng đó. Đó là một thái độ rất nguy hại. Mấy chục năm nay đã điều chỉnh lại, nhưng không phải đã điều chỉnh hết được. Vậy mới có chuyện ta sống chung với các giá trị của hôm qua nhưng vẫn coi thường, vẫn khinh miệt...

“Ngày nay nhiều hoạt động tinh thần được thực hiện theo nguyên tắc của tiền bạc chứ không phải nguyên tắc của văn hoá, càng không nói là nguyên tắc đạo đức nữa...”. Ông nhận định như vậy có “nặng lời” quá không?

- Tôi thấy chẳng có gì nặng lời cả. Đúng là hiện nay, nhiều hoạt động văn hoá nghệ thuật của ta đang chạy theo đồng tiền. Tôi lấy ví dụ phim “Đường tới thành Thăng Long”, với danh nghĩa phục vụ cho ngày lễ lớn, nhưng lại đi mượn Tàu làm cho, để rồi cuối cùng mất cả trăm tỷ, vậy không phải chạy theo tiền là gì? Hay gần đây là những cuộc bán đấu giá trợ giúp người nghèo, đồng bào bị lũ lụt, thiên tai... lại chỉ là những trò đùa; rồi chuyện xuất bản sách giáo khoa... tiền cả. Tuồng, chèo, cải lương... bây giờ xập xệ hết vì không có tiền. Nếu cứ để kéo dài như vậy thì không biết sẽ tối tăm đến mức nào nữa.

Cái gì làm ra tiền thì đổ xô vào, cái gì không làm ra tiền thì bỏ, ngó lơ... là đang phổ biến. Khi bước vào thời kinh tế thị trường, chúng ta có một cái quên rất cơ bản, đó là kinh tế thị trường này chỉ phát triển khi các yếu tố khác cũng được phát triển thì mới có thể phát triển tốt và lành mạnh. Nếu chỉ thuần tuý là thị trường, tức làm ra tiền, thì nó phát triển không những không bền vững mà còn đầy thảm hoạ. Hãy nhớ khi chủ nghĩa tư bản ra đời, kèm theo đó là các hệ tư tưởng quan trọng về dân chủ, nhân đạo, về quyền con người, về bảo vệ di sản truyền thống... để làm cho con người vững vàng hơn trước các giá trị đồng tiền. Còn hiện ta như đang thả hết, chỉ coi kinh tế là quan trọng. Chúng ta như một người lâu nay đói khát, bỗng dưng thấy một đống tiền trước mặt là tất cả cùng nhào vồ lấy cho thật nhiều mà quên mất các giá trị làm nên sự đứng đắn, tử tế của một con người.

Tôi xin lặp lại câu hỏi: Có cảm giác, bây giờ ông đã thôi không “biết sợ điều phiền toái”?

- Sống trong một xã hội như xã hội mình thì khi nào cũng phải sợ, bởi điều phiền toái xuất hiện từ những phía mà mình không ngờ được, thậm chí nhiều khi nó đến từ anh em, bạn bè, bởi ta chuẩn bị cho sự phát triển con người chưa đầy đủ. Con người thì bao giờ cũng cần có sự tự do, thanh thản, cần sự chủ động lựa chọn trong suy nghĩ và phát biểu. Nhưng hiện ta chưa đạt tới những điều kiện như vậy, cho nên con người luôn gặp những khó khăn. Thậm chí ngay cả quyền được nói của nhà báo cũng chưa được thể hiện đầy đủ. Hay quyền được đi bỏ một lá phiếu đúng nghĩa của người dân cũng chưa đạt. Cho nên bất cứ lúc nào ta cũng có thể bị phiền toái.

Tôi thường nói với một vài anh em, hiện tôi như gái đã có chồng. Mà chồng thì chỉ có một thôi. Tức là, dù chồng có chết đi rồi, thì tôi cũng chỉ một chồng chứ không tái giá hay léng phéng tìm đối tác. Tôi sống với xã hội này cũng như vậy. Tôi biết mình đã gắn bó, đã được nuôi dưỡng từ trong máu thịt với hệ thống xã hội, với chế độ này. Tôi luôn gắn bó một lòng, nhưng không hẳn khi nào hôm nay tôi cũng phải suy nghĩ như hôm qua cả. Tôi phải có những suy nghĩ mới của tôi về tất cả mọi chuyện.

Nhưng từ đó để nói rằng tôi đi tìm kiếm những cơ hội khác, những manh mối khác thì không phải. Ngày hôm qua tôi chưa nói về điều A, điều B vì tôi chưa nghĩ tới, hoặc thời điểm đó tôi cũng chỉ mới suy nghĩ tới ngang đó. Đã có người hỏi tôi là vấn đề đó hôm qua không thấy bác nói, nhưng bây giờ bác nói? Thật ra hôm qua chưa nghĩ được. Tôi phải sống như mọi người, với chừng ấy năm tháng, đến giờ phút này, tôi cũng chỉ mới nhìn được như mọi người. Bởi tôi luôn mong muốn cho quê hương, đất nước đạt được những giá trị mới chứ không phải giá trị cũ.

Vậy nên thích hơn cả vẫn là “chường cái mặt mình ra trong thơ”?

- Đúng vậy. Bây giờ tôi chỉ còn chường cái mặt tôi ra trong thơ. Thơ thì phải nói thật lòng mình, không thể giấu mình, không thể nói dối... Việt Nam chúng ta lại quan niệm văn học là đạo lý, trách nhiệm... nên gò bó sự sáng tạo cũng như hạn chế sự thổ lộ. Trong khi văn chương phải thể hiện cái đẹp nội tâm của con người. Gần đây ý thức như vậy đã có, nhưng chưa đủ. Vì vậy tôi đã nghỉ hưu, nhưng nhiều người lãnh đạo mong tôi phải thế này thế kia, phải làm thơ ngợi ca, phải hô hào tiến lên... Vừa rồi khi tôi công bố một số bài thơ trên báo sau khi về Huế, có rất nhiều ý kiến khác nhau, thậm chí có người chê trách tôi “đổi giọng”, nhưng tôi không quan tâm...

Xin cảm ơn ông về cuộc trò chuyện!

Hoàng Văn Minh thực hiện
Nguồn: Lao Động Online.