Biệt thự Saint Mathurin tại Đồ Sơn được nhắc đến trong bài viết, do Pháp chụp khoảng 1910.
Vũ Bằng
Trung Bắc chủ nhật, Hà Nội, s. 117 (28/6/1942)
Ngài có biết lịch sử Đồ Sơn không? Cái bãi biển thu hàng triệu bạc mỗi vụ hè, nguyên là một ổ trộm cướp không đáng đồng xu nhỏ!
Đó là một sự thực mà khắp thảy Bắc Kỳ đều biết: hiện nay, cứ mỗi khi mùa hè đến, hồ bàn nhau đi tắm bể và lấy gió, người ta đã tính ngay chuyện đi đến Đồ Sơn. Nguyên do không phải là vì Đồ Sơn kém đẹp hay làn sóng ở Đồ Sơn khéo lượn hơn các chốn thừa lương khác. Cũng không phải vì Đồ Sơn đã mất giá rồi. Đó chẳng qua chỉ là vì người ta ham lạ, cái gì cũ quá thì chán, muốn tìm cái mới hơn. Người ta đi nghỉ mát ở Đà Lạt, Chapa, Tam Đảo, Kiênchinh, Văn Lý, Đồng Châu, Bãi Cháy[1]… nhưng dù sao ta cũng phải công nhận rằng đã không nói đến nghỉ mát thì thôi, chứ đã nói đến nghỉ mát bãi biển thì Đồ Sơn hiện ra trong trí óc chúng ta trước hết. Tại sao? Đó là bởi Đồ Sơn là bãi biển có trước nhất ở Bắc Kỳ hay, nói cách khác, thì người Bắc Kỳ mình sở dĩ biết đi tắm biển như người Âu Mỹ, ấy cũng là vì Đồ Sơn vậy.