Nguyễn Khắc Mai: TIỄN BIỆT MỘT KẺ SĨ XỨ NGHỆ

Tiến sĩ Nguyễn Đình Lộc (1935 - 2021)

TIỄN BIỆT MỘT KẺ SĨ XỨ NGHỆ

Nguyễn Khắc Mai

Sáng nay 25-1-2021 nhờ Nguyễn Hữu Vinh mà tôi biết được tin Anh Nguyễn Đình Lộc đã ra đi. Dẫu biết rằng tuổi Tám sáu (86) là đã đến cõi, nhưng vẫn bùi ngùi, như có chút gì hụt hẫng.

Tôi bắt đầu biết rồi quen thân với anh Lộc từ một Hội Thảo marathon do Ban Khoa giáo tổ chức hồi 1991, đề tài xây dựng nhà nước pháp quyền. Cứ mỗi tuần một buổi họp bàn về một chủ đề nào đó liên quan đến vấn đề Nhà nước và Pháp luật. Tôi nhớ có GS. Đoàn Trọng Truyến, cóViện trưởng Viện Nhà nước và Pháp luật, anh Thảo, một nhà nghiên cứu luật học đáng kính và nhiều anh chị nữa, lâu rồi đã quên tên. Đó là hội thảo lớn do chính hai ông Lê Đức Anh và Võ văn Kiệt chủ trì, để chuẩn bị “ný nuận” cho xây dựng bản HP 1992. Tôi chỉ còn nhớ mình đã phát biểu mấy vấn đề, mà anh Lộc đã bình luận: “Cậu có ý kiến táo bạo đấy”. Và dường như anh Lộc bắt đầu có cảm tình với tôi. Tôi nói: “Phải xây dựng một đạo Luật cho hoạt động của Đảng, phải nghiên cứu để luật hóa tư cách nhà nước của BCH TƯ và coi đó như vai trò của Một Thượng viện. Nếu không Đảng sẽ hoạt động vênh ra khỏi quỹ đạo của Luật pháp và Hiến pháp”. Tôi không biết ý kiến ấy có tác dụng gì không, hay chỉ như phát tên bắn vu vơ ở chân trời. Nhưng khi tôi còn làm việc, tôi nghe anh em bên văn phòng TƯ nói có lần ông Kiệt đã nêu ý kiến tại một cuộc họp BCT rằng có người đề xuất phải có Luật hoạt động cho Đảng, nhưng không thấy ai động ria động mép phản ứng, nên ổng nói “Thôi tội gì mình mua dây trói mình”. Về sau này một số anh em trong đó có Vũ Mão đã nêu lại vấn đề này công khai trên báo. Bây giờ tôi coi đó chỉ là chuyện tào lao. Điều đáng nhớ là từ đấy, kể cả lúc anh Lộc là Bộ trưởng cho đến lúc về hưu, anh đã rất thân thiết với Trung tâm Minh Triết. Chúng tôi mời anh dự nhiều sinh hoạt học thuật, đi dã ngoại với nhau. Tôi đã đến thăm anh ở nhà riêng và anh cũng đến chơi với tôi trà lá tâm đắc. Khi tôi phát hiện và cho công bố hai câu thơ sấm của Cụ Nguyễn Bĩnh Khiêm:

Biển Đông vạn dặm dang tay giữ,
Đất Việt muôn năm vững trị bình.

Rồi tổ chức hội thảo công bố “Chương Trình Minh Triệt Lảm Chủ Biển Đông” anh Lộc đã hăng hái tham gia góp với chúng tôi nhiều ý kiến. Anh thật thà thú với tôi làm cho tôi cũng cảm động: “Mai này, mình làm Bộ trưởng 13 năm, mà trong đầu hai chữ Biển Đảo rất nhạt”. Đây quả là một con người lão thực, dám nói cái điều thiếu sót của mình. Tôi đã đến tận nhà anh đem tặng anh bức thư pháp viết hai câu thơ sấm kể trên, khiến anh rất vui.

Bây giờ Lộc không còn nữa. Nhưng cái chồi lộc ấy đã phát triển tươi xanh góp nhiều năng lượng cho đời. Tôi càng nhớ anh càng quý mến cái nhân cách kẻ sĩ của anh. Anh ra đi ở tuổi tám sáu (86). Con số 86 rất có ý nghĩa. Như vào năm 86 ở ta có cái ĐH VI ,nó mở ra một lối đi mới đặt lợi ích của Dân lên trên hết, mà quá trình đó luôn luôn là một cuộc đấu tranh của một bên là những mong ước chân thành thật sự coi Dân là gốc nước, còn một bên đang cố níu kéo cái cỗ xe Đất Nước để trở thành quốc gia không muốn phát triển, như một nhà trí thức nữ tâm huyết đã nhận định. Nhưng tôi càng quý anh khi thấy anh thuộc về nhóm số một. Đó cũng chính là niềm vui, niềm tự hào của anh khi thanh thản ra đi phiêu diêu vào cõi vĩnh hằng.

Tiển biệt Anh, và trong tôi vẫn còn hình bóng của một cành Lộc tươi xanh trưởng thành đang lan tỏa vào môi trường một năng lượng của khí sắc một kẻ sĩ xứ Nghệ.

25.1.2021
Nguyễn Khắc Mai,
người già Ô Đồng Lầm, Hà Nội. 

_______________

Chùm ảnh Ông Nguyễn Đình Lộc cùng các nhân sĩ trí thức Hà Nội viếng Đài Liệt sĩ Bắc Sơn (HN) tưởng niệm các anh hùng liệt sĩ hy sinh trong cuộc chiến tranh Vệ quốc bảo vệ biên giới phía Bắc (1979-1989). 

 
Sáng 17.2.2013, kỷ niệm 34 năm Chiến tranh biên giới 2/1979 chống Trung Cộng xâm lược, một đoàn các vị nhân sĩ trí thức và đồng bào, gồm các vị: Lão tướng Nguyễn Trọng Vĩnh, nguyên Uỷ viên TW Đảng, lão thành Cách mạng; TS. Nguyễn Đình Lộc nguyên Bộ trưởng Bộ Tư pháp, Ông Nguyễn Trung cựu Đại sứ Việt Nam tại Thái Lan, Nhà thơ Việt Phương nguyên Thư ký của Cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng, Ông Trần Đức Nguyên thành viên Ban Tư vấn của Thủ tướng Võ Văn Kiệt, GS. Phạm Duy Hiển, TS Nguyễn Quang A, Doanh nhân Nguyễn Hữu Vinh, TS Nguyễn Xuân Diện.... và nhiều thanh niên, trí thức Hà Nội đã mang vòng hoa: ĐỜI ĐỜI NHỚ ƠN CÁC LIỆT SỸ CHỐNG TRUNG QUỐC XÂM LƯỢC, tới viếng Đài Tưởng nhớ Liệt sỹ tại Hà Nội.

 
Lực lượng bảo vệ Đài Tưởng niệm đã gây cản trở và tìm đủ mọi cách để ngăn không cho đoàn nhân sĩ trí thức vào viếng, thắp hương tưởng niệm các liệt sĩ đã hy sinh trong các cuộc chiến tranh vệ quốc, đặc biệt là những người đã ngã xuống trong chiến tranh Biên giới tháng 2 năm 1979 chống giặc Tàu xâm lược.