SAU VỤ CHÁY, DÂN HÀ NỘI BỊ ẢNH HƯỞNG ĐỘC HẠI NHƯ THẾ NÀO?

Dân cư Hà Nội bị ảnh hưởng độc hại như thế nào sau vụ cháy ở Công ty Rạng Đông?

RFA

2019-08-30

Chính quyền phường Hạ Đình thu hồi văn bản cảnh báo về nguy cơ độc hại từ vụ cháy ở Công ty Rạng Đông chỉ sau một ngày ban hành.

Nhanh chóng ban hành khuyến cáo

Ngay sau khi xảy ra vụ cháy nhà máy Bóng đèn Phích nước Rạng Đông vào hôm 28/08/19, Ủy ban Nhân dân (UBND) phường Hạ Đình ra thông báo khuyến nghị người dân không sử dụng thực phẩm rau, hoa quả, gia cầm, cá, lợn được nuôi trong vòng bán kính 1 km tính từ tâm của đám cháy trong vòng 21 ngày. Người dân cũng được khuyến cáo không nên sử dụng nước ở các bể chứa trong bán kính 1 km từ tâm của đám cháy.

Song song với văn bản khuyến nghị của UBND phường Hạ Đình, cơ quan chức năng cũng khuyến cáo sơ tán trẻ nhỏ, người già và người bệnh ra khỏi khu vực chịu ảnh hưởng từ đám cháy trong thời gian từ 1 đến 10 ngày và nếu như người dân có dấu hiện bất thường thì nên đến cơ sở y tế kiểm tra.

Một số chuyên gia khoa học lên tiếng với truyền thông quốc nội rằng cảnh báo của UBND phường Hạ Đình về nguy cơ nhiễm độc và kêu gọi người dân cần chú ý phòng nhiễm độc, sau vụ cháy ở nhà máy Công ty Rạng Đông, là cần thiết.

Phó Giáo sư Trần Hồng Côn, thuộc Đại học Quốc gia Hà Nội được Báo mạng Người Lao Động Online, vào ngày 30 tháng 8 dẫn lời cho rằng thông báo của phường Hạ Đình “không dùng thực phẩm nuôi trồng trong bán kính 1km tính từ vụ cháy” là phù hợp, với lời giải thích rằng chất thủy ngân và bột huỳnh quang được sử dụng để sản xuất bóng đèn bị nung trong nhiệt độ cao sẽ thành thể hơi, hòa vào không khí và phát tán với nồng độ cao sẽ gây hại sức khỏe con người. 

Lập tức thu hồi cảnh báo

Thế nhưng chỉ sau 1 ngày ban hành thông báo, UBND phường Hạ Đình ra quyết định thu hồi khuyến nghị qua viện dẫn “không đúng thẩm quyền và chưa đủ cơ sở”.

Chánh văn phòng UBND quận Thanh Xuân, bà Vương Thị Vân Khánh, vào sáng ngày 30 tháng 8, cũng chính thức thông báo quyết định thu hồi khuyến nghị của UBND phường Hạ Đình.

Đài RFA ghi nhận việc nhanh chóng ban hành khuyến nghị của chính quyền địa phương phường Hạ Đình về nguy cơ độc hại sau vụ cháy ở nhà máy Công ty Rạng Đông và ngay sau đó thu hồi đã làm dấy lên sự quan ngại trong dư luận, trong đó có dân chúng thủ đô. Cô Bích Phượng, từ Hà Nội, vào tối ngày 30 tháng 8 cho biết cô rất lo ngại xoay quanh việc thông báo của chính quyền địa phương:

“Bản thân những người làm công tác quản lý nên người ta không hiểu biết về khoa học, do đó trước hết phải để các nhà khoa học lên tiếng và căn cứ vào phân tích của các nhà khoa học để đưa ra cảnh báo kịp thời và thiết thực đối với người dân. Họ đã đưa ra thông báo thì căn cứ vào cái gì để khuyến nghị về độc hại? Và khi rút lại thì ít nhất họ cũng phải căn cứ vào một cơ sở nào đó để họ trấn an người dân yên tâm. Vả lại không thể nói ảnh hưởng trong thời gian ngắn được, mà phải có những nghiên cứu, điều tra và đánh giá của các nhà khoa học.” 

Công ty Rạng Đông vào ngày 30/08/19 thông báo từ năm 2016 công ty không còn dùng thủy ngân để sản xuất bóng đèn. Courtesy: Ảnh chụp màn hình laodong.vn 

Báo mạng VnExpress, vào ngày 30 tháng 8 còn trích lời của Tiến sĩ Hoàng Dương Tùng, nguyên Phó Tổng cục Môi trường, Chủ tịch Mạng lưới Không khí sạch Việt Nam bày tỏ rằng ông “rất bất ngờ” trước quyết định thu hồi văn bản cảnh báo của UBND phường Hạ Đình.

Trong khi đó, vào tối cùng ngày 30 tháng 8, Tiến sĩ Khoa học Nguyễn Văn Khải lại khẳng định với RFA rằng quyết định thu hồi cảnh báo về độc hại của Chính quyền phường Hạ Đình là việc làm đúng:

‘Hoan nghênh UBND quận Thanh Xuân đã thu hồi cảnh báo của phường Hạ Đình. Đấy là thông báo phản khoa học. Tại sao lại lấy mốc 21 ngày mà không phải 20 hay 22 ngày? Dựa vào cơ sở nào và ai chứng minh điều đó được? Bây giờ hỏi một câu rằng tại sao cho trẻ em và người già sơ tán từ 1 đến 10 ngày? Từ nhà máy bị cháy thì khói bụi sẽ theo hướng gió thổi, thế thì tại sao lại chỉ khoanh vùng trong 1 km?” 

Giải quyết hậu quả ra sao?

UBND quận Thanh Xuân cho biết nhiều cơ quan chuyên môn vào sáng ngày 30 tháng 8 đến hiện trường đám cháy để kiểm tra an toàn môi trường, tiến hành khảo sát và quan trắc, lấy mẫu xét nghiệm đất, nước, không khí tại khu vực xảy ra cháy và các khu vực lân cận.

Báo Thanh Niên Online cho biết kết quả phân tích nhanh vào chiều cùng ngày cho thấy các thông số như vi khí hậu, nhiệt độ, bụi…ở mức độ bình thường và các chỉ số của thủy ngân, chì, kim loại nặng đều trong ngưỡng cho phép an toàn đối với người dân; đồng thời các mẫu xét nghiệm thu thập được sẽ được xét nghiệm lần cuối cùng tại phòng thí nghiệm của Viện Sức khỏe Nghề nghiệp và Môi trường. Kết quả sẽ được gửi về Sở Y tế Hà Nội và UBND quận Thanh Xuân.

Trong cùng ngày 30 tháng 8, Công ty Rạng Đông lên tiếng trên truyền thông rằng công ty không sử dụng thủy ngân làm bóng đèn, mà chỉ sử dụng loại amalgam để sản xuất thay thế cho thủy ngân lỏng từ năm 2016, cho nên không gây ảnh hưởng đến sức khỏe con người.

Mặc dù vậy, giới chuyên gia cũng kêu gọi Chính quyền Hà Nội cần nhanh chóng tiến hành những biện pháp nhằm ngăn chặn nguy cơ độc hại từ nguồn nước và nhựa bị cháy. Tiến sĩ Nguyễn Văn Khải nhấn mạnh với RFA:

“Yêu cầu Chính quyền Hà Nội khẩn trương lo nhanh một là đo thành phần trong không khí, hai là thành phần trong nước ngầm. Quan trọng nhất là hiện nay, sau khi bị cháy như thế, thì còn rất nhiều loại khác nên phải chặn lại nguồn nước ở nhà máy của công ty đó. Tất cả kim loại nặng lắng đọng chảy vào hố thì không cho chảy vào mương, ống và mạch nước ngầm. Tức là phải xem xét về nguồn nước. Ở đó có nhà máy nước Hạ Đình sử dụng nước ngầm. Thế thì phải kiểm tra mạch nước ngầm có bị nhiễm độc không? Nếu bị nhiễm độc thì phải xử lý. Và cuối cùng là phải triệt để tạo điều kiện cho việc thu dọn nhựa bị cháy ở nhà máy Rạng Đông.”

Còn Tiến sĩ Lê Huy Bá, nguyên viện trưởng Viện Khoa học Công nghệ và Quản lý Môi trường nói với Báo mạng Zing.vn rằng để khắc phục sự cố sau vụ cháy thì Công ty Rạng Đông cần xác định chất độc trong đất, nước và không khí; đồng thời phải thông báo ngay đến cơ quan chức năng, đặc biệt là phải chú ý ngoài các chất độc thông thường thì nhà quản lý còn phải đo mức độ phóng xạ trong không khí để đảm bảo an toàn cho sức khỏe người dân.