Một
nhóm người biểu tình chống Trung Quốc xâm lấn Bãi Tư Chính trước đại sứ
quán Trung Quốc ở Hà Nội ngày 06/08/2019. REUTERS/Kham
Bãi Tư Chính: Trung Quốc tiếp tục thách thức Việt Nam và quốc tế
Trọng Nghĩa
RFI
14-08-2019
Ngày 13/08/2019 tàu Hải
Dương Địa Chất 8 của Trung Quốc đã trở lại Bãi Tư Chính, bên
trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam gần Trường Sa. Trong
một tin nhắn twitter phát đi vào buổi chiều, giáo sư Ryan Martinson,
trường Hải Chiến Mỹ, người đã tiết lộ lần thâm nhập đầu tiên, ghi
nhận : “Giai đoạn 2 cuộc đọ sức Việt-Trung đã bắt đầu”.
Điều
được giáo sư Martinson chú ý là lần này có hai chiếc tàu hải cảnh
thuộc loại tiên tiến nhất của Trung Quốc trực chỉ hướng Bãi Tư
Chính. Theo ông Martinson, hai chiếc đều đặt căn cứ tại vùng
Biển Hoa Đông, và ít ra là trong năm ngoái 2018, chưa hề hoạt
động tại Biển Đông.
Chi tiết này phải chăng cho thấy là Trung Quốc đang tăng cường lực lượng tàu hải cảnh xuống khu vực Bãi Tư Chính để sẵn sàng đối phó với cảnh sát biển Việt Nam?
Dẫu sao thì sự kiện Trung Quốc cho tàu Hải Dương Địa Chất 8 trở lại vùng Bãi Tư Chính đã được các nhà quan sát dự đoán ngay khi chiếc tàu này di chuyển qua neo đậu tại Đá Chữ Thập, tiền đồn mà Bắc Kinh đã xây dựng sẵn trên một số thực thể ở quần đảo Trường Sa mà Bắc Kinh đã chiếm lấy từ tay Việt Nam và Philippines trước đây.
Theo giới quan sát, hành vi của Trung Quốc một lần nữa phản ánh thái độ coi thường luật pháp quốc tế của Bắc Kinh, đã từng được thấy rõ qua việc Trung Quốc bác bỏ phán quyết của Tòa Trọng Tài Thường Trực La Haye, đã phủ nhận các yêu sách chủ quyền của Bắc Kinh trên hầu như toàn bộ Biển Đông.
Trong bài phân tích đăng ngày 08/08/2019 trên trang mạng của cơ quan Sáng Kiến Minh Bạch Hàng Hải Châu Á AMTI, thuộc Trung Tâm Nghiên Cứu Chiến Lược và Quốc Tế CSIS tại Washington, nhà nghiên cứu Lê Thu Hường, thuộc Viện Chính Sách Chiến Lược Úc (Australian Strategic Policy Institute ASPI), đã không ngần ngại cho rằng khi cho tàu Hải Dương Địa Chất 8 vào hoạt động ngay trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, Trung Quốc không chỉ thách thức Việt Nam, mà còn thể hiện thái độ coi thường cộng đồng và luật pháp quốc tế.
Tác giả bài nghiên cứu nêu bật trước hết tính phi pháp trong hành động của Trung Quốc, với việc một chiếc tàu của một tập đoàn chính phủ Trung Quốc “rõ ràng là đang thực hiện một cuộc khảo sát dầu khí trên hai lô nằm bên trong thềm lục địa Việt Nam theo Công Ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển”.
Giống như thời 2014, khi Bắc Kinh cho giàn khoan Hải Dương Thạch Du 981 vào cắm trong vùng thềm lục địa của Việt Nam ngoài khơi miền Trung, lần này tàu khảo sát của Trung Quốc cũng được một lực lượng bán quân sự bao gồm hải cảnh và dân quân biển đi theo hộ tống.
Điểm mới lần này là ngoài việc bảo vệ tàu khảo sát, lực lượng hải cảnh Trung Quốc còn bung ra sách nhiễu các hoạt động khoan dò của Việt Nam tại Lô 06.1 ở khu vực Bãi Tư Chính.
Đối với chuyên gia Úc, hành động xâm nhập của Trung Quốc vào thềm lục địa và vùng đặc quyền kinh tế Việt Nam không phải là một hiện tượng mới, vụ giàn khoan HD-981 năm 2014 là một ví dụ điển hình, dẫn đến một cuộc khủng hoảng nghiêm trọng giữa hai láng giềng. Tuy nhiên, vụ bãi Tư Chính lần này lại thể hiện một thách thức nghiêm trọng hơn ở nhiều cấp độ.
Thách thức pháp lý : Hủy bỏ quyền của các nước trên thềm lục địa
Trước hết, các hoạt động khảo sát của tàu Trung Quốc đã đặt ra một thách thức pháp lý.
Các hành vi đó chứng tỏ rằng Trung Quốc vẫn kiên trì tìm cách áp đặt quyền kiểm soát hành chính trong đường 9 đoạn mà họ tự vẽ ra để tuyên bố chủ quyền, bất chấp việc yêu sách của Bắc Kinh mâu thuẫn với luật pháp quốc tế.
Tiến sĩ Lê Thu Hường ghi nhận rằng kể từ khi đường 9 đoạn của họ bị Tòa Trọng Tài Thường Trực phán quyết là bất hợp pháp vào năm 2016, đây là lần đầu tiên mà Trung Quốc tiến hành một cuộc khảo sát tại vùng biển của nước khác mà Bắc Kinh cho là của họ.
Khi cho tàu vào khảo sát trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, Bắc Kinh đang công khai kháng lại tính hợp pháp của các quyền thềm lục địa được Công Ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển bảo đảm.
Tài nguyên thiên nhiên ở khu vực Bãi Tư Chính đã được Việt Nam khai thác trong nhiều thập kỷ qua. Thế mà Bắc Kinh hiện đang cố gắng tạo ra một cuộc tranh chấp trên các khu vực vốn không hề có tranh chấp trong quá khứ.
Thách thức ngoại giao nhắm vào cả cộng đồng quốc tế
Bắc Kinh đang thách thức không chỉ Việt Nam, mà cả Mỹ và cộng đồng quốc tế. Vấn đề đặt ra, theo tác giả bài phân tích là liệu phản ứng quốc tế có sẽ thờ ơ như sau phán quyết của Tòa Trọng Tài năm 2016 không ?
Vào lúc này, Trung Quốc như đang công khai phỉ nhổ vào các cuộc đàm phán về bộ Quy Tắc Ứng Xử (COC) mà họ đang theo đuổi với khối Đông Nam Á ASEAN. Tiến bộ đã được thông báo về quá trình thương thuyết rõ ràng chỉ tồn tại trên giấy tờ, chứ không phải trong thực tế.
Hành động của Trung Quốc tại Bãi Tư Chính cũng phủ một áng mây đen trên niềm hy vọng theo đó COC sẽ có tác động thực sự trong việc quản lý các tranh chấp hoặc cách ứng xử của Trung Quốc.
Thách thức kinh tế : Bắt buộc các nước phải đồng khai thác với Trung Quốc
Việc Bắc Kinh liên tục gây sức ép trên các hoạt động khai thác tài nguyên thiên nhiên của các bên yêu sách khác tại Biển Đông là nhằm buộc các nước này phải tham gia các kế hoạch đồng khai thác với Bắc Kinh, ngay cả ở những vùng biển không có tranh chấp.
Riêng đối với Việt Nam, Trung Quốc đã khởi động vụ Bãi Tư Chính đúng vào thời điểm Hà Nội chuẩn bị lên làm chủ tịch luân phiên ASEAN trong năm 2020, làm thành viên không thường trực của Hội Đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc nhiệm kỳ 2020-2021. Không những thế, ngay trong nước, Việt Nam phải chuẩn bị cho Đại Hội Đảng lần thứ 13 vào năm 2021, với khả năng là sự thay đổi ban lãnh đạo.
Trong số các các sự kiện, theo tiến sĩ Lê Thu Hường, có vẻ như Bắc Kinh muốn dằn mặt Hà Nội trước khi Việt Nam lên làm chủ tịch ASEAN.
Chi tiết này phải chăng cho thấy là Trung Quốc đang tăng cường lực lượng tàu hải cảnh xuống khu vực Bãi Tư Chính để sẵn sàng đối phó với cảnh sát biển Việt Nam?
Dẫu sao thì sự kiện Trung Quốc cho tàu Hải Dương Địa Chất 8 trở lại vùng Bãi Tư Chính đã được các nhà quan sát dự đoán ngay khi chiếc tàu này di chuyển qua neo đậu tại Đá Chữ Thập, tiền đồn mà Bắc Kinh đã xây dựng sẵn trên một số thực thể ở quần đảo Trường Sa mà Bắc Kinh đã chiếm lấy từ tay Việt Nam và Philippines trước đây.
Theo giới quan sát, hành vi của Trung Quốc một lần nữa phản ánh thái độ coi thường luật pháp quốc tế của Bắc Kinh, đã từng được thấy rõ qua việc Trung Quốc bác bỏ phán quyết của Tòa Trọng Tài Thường Trực La Haye, đã phủ nhận các yêu sách chủ quyền của Bắc Kinh trên hầu như toàn bộ Biển Đông.
Trong bài phân tích đăng ngày 08/08/2019 trên trang mạng của cơ quan Sáng Kiến Minh Bạch Hàng Hải Châu Á AMTI, thuộc Trung Tâm Nghiên Cứu Chiến Lược và Quốc Tế CSIS tại Washington, nhà nghiên cứu Lê Thu Hường, thuộc Viện Chính Sách Chiến Lược Úc (Australian Strategic Policy Institute ASPI), đã không ngần ngại cho rằng khi cho tàu Hải Dương Địa Chất 8 vào hoạt động ngay trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, Trung Quốc không chỉ thách thức Việt Nam, mà còn thể hiện thái độ coi thường cộng đồng và luật pháp quốc tế.
Tác giả bài nghiên cứu nêu bật trước hết tính phi pháp trong hành động của Trung Quốc, với việc một chiếc tàu của một tập đoàn chính phủ Trung Quốc “rõ ràng là đang thực hiện một cuộc khảo sát dầu khí trên hai lô nằm bên trong thềm lục địa Việt Nam theo Công Ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển”.
Giống như thời 2014, khi Bắc Kinh cho giàn khoan Hải Dương Thạch Du 981 vào cắm trong vùng thềm lục địa của Việt Nam ngoài khơi miền Trung, lần này tàu khảo sát của Trung Quốc cũng được một lực lượng bán quân sự bao gồm hải cảnh và dân quân biển đi theo hộ tống.
Điểm mới lần này là ngoài việc bảo vệ tàu khảo sát, lực lượng hải cảnh Trung Quốc còn bung ra sách nhiễu các hoạt động khoan dò của Việt Nam tại Lô 06.1 ở khu vực Bãi Tư Chính.
Đối với chuyên gia Úc, hành động xâm nhập của Trung Quốc vào thềm lục địa và vùng đặc quyền kinh tế Việt Nam không phải là một hiện tượng mới, vụ giàn khoan HD-981 năm 2014 là một ví dụ điển hình, dẫn đến một cuộc khủng hoảng nghiêm trọng giữa hai láng giềng. Tuy nhiên, vụ bãi Tư Chính lần này lại thể hiện một thách thức nghiêm trọng hơn ở nhiều cấp độ.
Thách thức pháp lý : Hủy bỏ quyền của các nước trên thềm lục địa
Trước hết, các hoạt động khảo sát của tàu Trung Quốc đã đặt ra một thách thức pháp lý.
Các hành vi đó chứng tỏ rằng Trung Quốc vẫn kiên trì tìm cách áp đặt quyền kiểm soát hành chính trong đường 9 đoạn mà họ tự vẽ ra để tuyên bố chủ quyền, bất chấp việc yêu sách của Bắc Kinh mâu thuẫn với luật pháp quốc tế.
Tiến sĩ Lê Thu Hường ghi nhận rằng kể từ khi đường 9 đoạn của họ bị Tòa Trọng Tài Thường Trực phán quyết là bất hợp pháp vào năm 2016, đây là lần đầu tiên mà Trung Quốc tiến hành một cuộc khảo sát tại vùng biển của nước khác mà Bắc Kinh cho là của họ.
Khi cho tàu vào khảo sát trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, Bắc Kinh đang công khai kháng lại tính hợp pháp của các quyền thềm lục địa được Công Ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển bảo đảm.
Tài nguyên thiên nhiên ở khu vực Bãi Tư Chính đã được Việt Nam khai thác trong nhiều thập kỷ qua. Thế mà Bắc Kinh hiện đang cố gắng tạo ra một cuộc tranh chấp trên các khu vực vốn không hề có tranh chấp trong quá khứ.
Thách thức ngoại giao nhắm vào cả cộng đồng quốc tế
Bắc Kinh đang thách thức không chỉ Việt Nam, mà cả Mỹ và cộng đồng quốc tế. Vấn đề đặt ra, theo tác giả bài phân tích là liệu phản ứng quốc tế có sẽ thờ ơ như sau phán quyết của Tòa Trọng Tài năm 2016 không ?
Vào lúc này, Trung Quốc như đang công khai phỉ nhổ vào các cuộc đàm phán về bộ Quy Tắc Ứng Xử (COC) mà họ đang theo đuổi với khối Đông Nam Á ASEAN. Tiến bộ đã được thông báo về quá trình thương thuyết rõ ràng chỉ tồn tại trên giấy tờ, chứ không phải trong thực tế.
Hành động của Trung Quốc tại Bãi Tư Chính cũng phủ một áng mây đen trên niềm hy vọng theo đó COC sẽ có tác động thực sự trong việc quản lý các tranh chấp hoặc cách ứng xử của Trung Quốc.
Thách thức kinh tế : Bắt buộc các nước phải đồng khai thác với Trung Quốc
Việc Bắc Kinh liên tục gây sức ép trên các hoạt động khai thác tài nguyên thiên nhiên của các bên yêu sách khác tại Biển Đông là nhằm buộc các nước này phải tham gia các kế hoạch đồng khai thác với Bắc Kinh, ngay cả ở những vùng biển không có tranh chấp.
Riêng đối với Việt Nam, Trung Quốc đã khởi động vụ Bãi Tư Chính đúng vào thời điểm Hà Nội chuẩn bị lên làm chủ tịch luân phiên ASEAN trong năm 2020, làm thành viên không thường trực của Hội Đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc nhiệm kỳ 2020-2021. Không những thế, ngay trong nước, Việt Nam phải chuẩn bị cho Đại Hội Đảng lần thứ 13 vào năm 2021, với khả năng là sự thay đổi ban lãnh đạo.
Trong số các các sự kiện, theo tiến sĩ Lê Thu Hường, có vẻ như Bắc Kinh muốn dằn mặt Hà Nội trước khi Việt Nam lên làm chủ tịch ASEAN.
Không có nhận xét nào :
Đăng nhận xét