TÀI TIÊN TRI CỦA NHÀ VĂN NAM CAO

CHÍ PHÈO của NAM CAO

 

Nguyễn Trọng Tạo

“Chí Phèo” là truyện ngắn tuyệt tác của Nam Cao, được viết từ năm 1941, đến nay đã 3/4 thế kỷ, mà như vừa viết xong về cái thì hiện tại. Đọc lại đoạn văn sau khi Chí Phèo giết Bá Kiến rồi tự sát, người ta cứ ngỡ là chuyện bắn nhau vừa ngày hôm qua đây. Đoạn văn này xuất hiện nhan nhản trên mạng xã hội ngày hôm qua như cảnh báo cho cơ chế này - hãy thận trọng: 

 

Cả làng Vũ Ðại nhao lên. Họ bàn tán rất nhiều về vụ án không ngờ ấy. Có nhiều kẻ mừng thầm. Không thiếu kẻ mừng ra mặt. Có người nói xa xôi: “Trời có mắt đấy, anh em ạ!”. Người khác thì nói toạc ra: “Thằng nào chứ hai thằng ấy chết thì không ai tiếc! Rõ thật bọn chúng nó giết nhau, nào có phải cần đến tay người khác đâu”. Mừng nhất là bọn hào lý ở trong làng. Họ tuôn đến hỏi thăm, nhưng chính là để nhìn lý Cường bằng những con mắt thỏa mãn và khiêu khích. Ðội Tảo, không cần kín đáo, nói toang toang ngay ngoài chợ, trước mặt bao người: “Thằng bố chết, thằng con lớp này không khỏi người ta cho ăn bùn”. Ai chả hiểu “người ta” đó là chính ông. Bọn đàn em thì bàn nhỏ: “Thằng mọt già ấy chết, anh mình nên ăn mừng”. Những người biết điều thì hay ngờ vực, họ chép miệng nói: “Tre già măng mọc, thằng ấy chết, còn thằng khác, chúng mình cũng chẳng lợi tí gì đâu…”.