FORMOSA CAM KẾT BỒI THƯỜNG 500 TRIỆU ĐÔ LA

Formosa cam kết bồi thường 500 triệu USD sau sự cố cá chết hàng loạt

VNE
30.06.2016

"Chúng tôi cam kết thực hiện đúng và đầy đủ các cam kết với Chính phủ liên quan đến vụ cá chết, không tái diễn các hành vi vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường và tài nguyên nước của Việt Nam", Chủ tịch Hội đồng quản Trị Formosa Hà Tĩnh nói.

• 17h, cuộc họp báo bắt đầu. Khác với những buổi họp báo thường kỳ, hôm nay có sự góp mặt của báo chí quốc tế. Từ trước đó 45 phút, hàng chục máy quay và hàng trăm phóng viên đã ngồi kín phòng, sẵn sàng tác nghiệp. Hai bên bàn chủ tọa đã chuẩn bị sẵn hai màn hình máy chiếu lớn. 
  

  Chủ trì cuộc họp báo là Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng. Tham dự còn có lãnh đạo các bộ Quốc phòng, Thông tin và Truyền thông, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Ngoại giao, Y tế, tùy viên các đại sứ quán.
  

  Cuộc họp thu hút đông đảo sự quan tâm của báo giới. Ảnh: Bá Đô.
• 
  Bộ trưởng Mai Tiến Dũng thông báo, hôm nay Chính phủ tổ chức họp báo chuyên đề 2 nội dung. Một là thông báo ban hành nhiều nghị định quy định chi tiết các Luật Đầu tư, Luật Doanh nghiệp có hiệu lực từ 1/7. Nội dung thứ hai là cam kết của Chính phủ trong tháng 6 sẽ công bố nguyên nhân cá chết bất thường tại 4 tỉnh miền Trung.
  
• 
  Sau khi thông tin ngắn gọn về nội dung văn bản nghị định, Bộ trưởng Mai Tiến Dũng chuyển sang nội dung quan trọng nhất - thông báo về nguyên nhân sự cố môi trường khiến hải sản chết bất thường tại 4 tỉnh miền Trung. 
  

  Bộ trưởng Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng. Ảnh: Bá Đô.

  Theo Bộ trưởng Dũng, tháng 4 tại 4 tỉnh ven biển miền Trung gồm Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa thiên - Huế xảy ra sự cố hải sản chết bất thường, ảnh hưởng tới an ninh, môi trường, xã hội. Ngay sau sự cố, Thủ tướng, các Phó thủ tướng đã chỉ đạo bước đầu đánh giá thiệt hại về môi trường, đời sống người dân, điều tra làm rõ nguyên nhân sự cố, có hướng xử lý.
  

  Bộ Khoa học và Công nghệ phối hợp với Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam huy động trên 100 nhà khoa học đầu ngành của 30 cơ quan trong và ngoài nước, tổ chức thu thập dữ liệu, có sự phản biện độc lập của các chuyên gia quốc tế, và đã xác định có nguồn thải xuất phát từ khu vực Vũng Áng (Hà Tĩnh).
  
• 
  Đây là nguồn thải lớn nhất ở khu vực Vũng Áng, chứa độc tố tạo thành một dạng phức hợp, di chuyển vào Nam làm hải sản ở tầng đáy biển chết. Bộ Tài nguyên và Môi trường đã chủ trì, thành lập các đoàn kiểm tra liên ngành về bảo vệ môi trường, tài nguyên nước với sự tham gia của các chuyên gia. Đoàn phát hiện Công ty TNHH Hưng Nguyên Formosa Hà Tĩnh (Formosa Hà Tĩnh) vi phạm, xả thải độc tố ra biển, chất hydroxit, vượt quá mức cho phép.
  

  Kết luận: Những vi phạm và sự cố trong quá trình thi công vận hành thử nghiệm tổ hợp nhà máy của Formosa Hà Tĩnh là nguyên nhân gây ra ô nhiễm môi trường biển nghiêm trọng, làm hải sản tại 4 tỉnh miền Trung chết bất thường.
  
• 

  Một nhà máy của Formosa. Ảnh: Đức Hùng.

  Với chứng cứ khoa học khách quan, chính xác, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã cùng các bộ, ngành và 4 địa phương nhiều lần làm việc với Tập đoàn Formosa Đài Loan, công ty mẹ của Formosa Hà Tĩnh. 
  

  Ngày 28/6, Formosa Hà Tĩnh đã nhận trách nhiệm gây ra sự cố môi trường trên, đồng thời cam kết 5 điểm:
  

  1. Công khai xin lỗi Chính phủ, nhân dân Việt Nam vì để xảy ra sự cố môi trường nghiêm trọng.
  

  2. Thực hiện bồi thường thiệt hại kinh tế cho người dân, bồi thường xử lý môi trường biển, số tiền 11.500 tỷ đồng, tương đương 500 triệu USD.
  

  3. Khắc phục triệt để các tồn tại, hạn chế của hệ thống xử lý chất thải, đảm bảo xử lý triệt để chất thải độc trước khi xả ra môi trường, không để tái diễn sự cố môi trường như vừa qua.
  

  4. Phối hợp với các bộ ngành Việt Nam và các tỉnh miền Trung xây dựng giải pháp đồng bộ, không để xảy ra sự cố môi trường tương tự, tạo niềm tin với người dân Việt Nam, bạn bè quốc tế.
  

  5. Thực hiện đúng và đầy đủ các cam kết nói trên, nếu vi phạm sẽ chịu chế tài theo quy định pháp luật Việt Nam.
  
• 

  Toàn cảnh họp báo. Ảnh: Bá Đô.

  Theo Bộ trưởng Mai Tiến Dũng, sự cố môi trường vừa qua đã ảnh hưởng tới sản xuất, kinh doanh của người dân 4 tỉnh miền Trung, Thủ tướng yêu cầu thực hiện ngay công tác bồi thường thiệt hại, hỗ trợ chuyển đổi nghề cho người dân, trên tinh thần công khai, minh bạch, sát thực tế với sự tham gia của người dân, Mặt trận Tổ quốc. Formosa Hà Tĩnh phải thực hiện đầy đủ, trách nhiệm 5 cam kết, triển khai lắp đặt hệ thống xử lý nước thải tại miền Trung. 
  

  Chính phủ đánh giá cao và cảm ơn sự ủng hộ của nhân dân cả nước, nhân dân 4 tỉnh miền Trung; sự lãnh đạo của Bộ Chính trị, sự vào cuộc kịp thời của các tổ chức chính trị xã hội, bộ, ngành địa phương và cơ quan báo chí trong ngoài nước. Chính phủ hoan nghênh thái độ và dư luận Đài Loan tỏ rõ quan điểm ủng hộ Chính phủ Việt Nam, xử lý nghiêm sai phạm vừa qua, yêu cầu Formosa hợp tác giải quyết vụ việc. Thủ tướng yêu cầu các bộ ngành địa phương tăng cường kiểm tra, thanh tra, giám sát thực thi pháp luật. 
  

  "Đây là bài học cho các doanh nghiệp trong quá trình đầu tư phải tuân thủ nghiêm túc quy định pháp luật, trong đó có pháp luật về môi trường", Bộ trưởng Dũng kết thúc phần trình bày. 
  

  Ngay sau đó Chính phủ chiếu video lời xin lỗi của Formosa. 
  
• 
  "Tôi là Trần Nguyên Thành, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty TNHH Gang thép Hưng Nghiệp Formosa Hà Tĩnh. Tôi cùng ban lãnh đạo công ty thay mặt cho hơn 6.300 cán bộ và nhân viên xin phát biểu về sự cố môi trường tại 4 tỉnh miền Trung như sau", đại diện Formosa Hà Tĩnh nói.
  

  "Công ty chúng tôi đến Việt Nam với mong muốn đầu tư và phát triển bền vững, lâu dài để đóng góp tích cực cho sự phát triển kinh tế Hà Tĩnh nói riêng và Việt Nam nói chung. Tuy nhiên, trong quá trình vận hành thử của công ty và qua kết quả kiểm tra nghiên cứu, đánh giá của Đoàn kiểm tra liên ngành do Bộ Tài nguyên và Môi trường chủ trì cho thấy sự cố đã xảy ra trong nhà máy là nguyên nhân gây ra sự cố môi trường làm hải sản chết hàng loạt tại 4 tỉnh miền Trung Việt Nam là Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên - Huế (giai đoạn vận hành thử do các nhà thầu phụ được công ty chúng tôi tuyển chọn và ký hợp đồng thực hiện). Công ty xin nhận trách nhiệm và thành thật xin lỗi nhân Việt Nam, đặc biệt là nhân dân 4 tỉnh Hà Tĩnh, Quảng Bình, quảng Trị, Thừa Thiên - Huế. 
  

  Công ty xin lỗi Đảng, Nhà nước, Quốc hội, Chính phủ và Thủ tướng Việt Nam vì đã gây ra sự cố môi trường thời gian qua, làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống sản xuất, việc làm của người dân và môi trường 4 tỉnh miền Trung. Chúng tôi xin cam kết thực hiện bồi thường thiệt hại về kinh tế cho người dân, hỗ trợ chuyển đổi nghề nghiệp, bồi thường xử lý ô nhiễm, phục hồi môi trường biển tại 4 tỉnh miền Trung".
  
• 
  "Chúng tôi cam kết khắc phục triệt để tồn tại, hạn chế của hệ thống xử lý chất thải, hoàn thiện công nghệ của nhà máy theo yêu cầu của các bộ, ngành Việt Nam và UBND Hà Tĩnh. 
  

  Chúng tôi sẽ phối hợp với các bộ ngành Việt Nam và các tỉnh miền Trung xây dựng giải pháp đồng bộ để  kiểm soát môi trường biển miền Trung, đảm bảo phòng, chống các sự cố môi trường tương tự đã xảy ra và tạo niềm tin với người dân Việt Nam, cũng như bạn bè quốc tế.

  
  

  Chúng tôi xin cam kết thực hiện đúng và đầy đủ các cam kết với Chính phủ liên quan đến vụ việc này và cam kết không tái diễn các hành vi vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường và tài nguyên nước của Việt Nam.
  

  Chúng tôi mong rằng bằng sự chân thành từ trái tim, sự nỗ lực tối đa trong giải quyết sự cố này, chúng tôi sẽ nhận được sự cảm thông của Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam.
  

  Chúng tôi vô cùng biết ơn Chính phủ đã có chỉ đạo tìm ra nguyên nhân sự cố môi trường tại 4 tỉnh miền Trung vừa qua. Chúng tôi tha thiết mong người dân rộng lượng và tha thứ cho chúng tôi", ông Thành kết thúc lời xin lỗi.
  

  Kết thúc video, ban lãnh đạo Formosa Hà Tĩnh cúi đầu nhận lỗi với nhân dân Việt Nam.
  
• 
  Tại Hà Tĩnh, theo dõi công bố nguyên nhân cá chết, nhiều người dân cho hay kết quả này đã dự đoán được từ trước và "không hề bất ngờ". Chị Trần Thị Thoa, chủ tiệm buôn bán hải sản ở xã Kỳ Ninh, huyện Kỳ Anh, mong muốn nhà nước hỗ trợ trong thời gian hàng hóa ế ẩm, đồng thời muốn trả lại môi trường biển như trước kia.
  

  Một linh mục ở xã Kỳ Hà (huyện Kỳ Anh, Hà Tĩnh) cho rằng kết quả công bố hôm nay sẽ giải tỏa, làm cho những người đi biển yên lòng. Tuy nhiên, mức đền bù và biện pháp khắc phục thì phải chờ xem thế nào. “Người dân muốn ra khơi, bám biển, nhưng sau khi Formosa gây ra sự cố thì họ lại băn khoăn”, linh mục nói.
  

  Anh Đàn mong muốn môi trường biển trở lại trong sạch để có thể thể tiếp tục ra khơi. Ảnh: Nguyễn Hải.

  Tại bến Âu Thuyền, anh Nguyễn Chu Đàn (41 tuổi, xã Kỳ Lợi, Kỳ Anh) đánh giá cao việc Chính phủ và các Bộ ngành đã công bố nguyên nhân cá chết, làm cho người dân tin tưởng. Mong muốn của ngư dân tiếp theo là ngư trường đươc trong sạch trở lại để có thể ra khơi.
  
• 
  Sau phần thông báo của Bộ trưởng Dũng và phát video xin lỗi của đại diện Formosa là đến phần hỏi đáp. Một nhà báo đặt câu hỏi: Xin hãy cho biết quá trình xác định nguyên nhân cá chết, sự tham gia của các nhà khoa học trong và ngoài nước ra sao?
  

  Bộ trưởng Trần hồng Hà. Ảnh: Bá Đô.

  Bộ trưởng Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà: Qua video vừa rồi chúng ta cũng biết việc xác định nguyên nhân cần chứng cứ khoa học chặt chẽ, bài bản. Thủ tướng chỉ đạo sự cố xảy ra diện rộng, phức tạp nên phải làm khoa học, khách quan. Chúng tôi tiến hành ba việc. Thứ nhất xác định nguyên nhân, cái gì đang diễn ra ở vùng biển miền Trung, cơ chế gì gây ra hải sản chết hàng loạt. Thứ hai là xác định nguồn gây ô nhiễm từ đâu. 
  

  Nhóm thứ nhất tập trung hơn 100 nhà khoa học trong và ngoài nước ở các lĩnh vực hải dương học, vũ trụ học... tiến hành nhiều công việc từ lấy mẫu cá, mẫu nước, sinh vật..., đồng thời thực hiện nhiều hoạt động từ việc xác định sự việc từ vệ tinh. Nhiều nhà khoa học đã phải xuống biển lần theo dấu hiệu vệ tinh chỉ ra.
  

  Kết quả phân tích của hàng nghìn thí nghiệm, có thí nghiệm xác định độc tố kim loại nặng phải hàng tuần mới có kết quả. Nhiều thông số cần kiểm chứng để đảm bảo tính pháp lý. Khi có kết quả, chúng tôi tổ chức hội đồng khoa học của nhà nước để đánh giá, lấy ý kiến phản biện độc lập của các nhà khoa học quốc tế, từ đó mới công bố kết quả. 
  

  Qua nghiên cứu khẳng định, hợp chất theo dòng hải lưu từ Hà Tĩnh di chuyển đến Thừa Thiên - Huế. Đây là một ổ độc hấp thu kim loại trực tiếp, bản thân nó có nhu cầu ôxy, đi đến đâu lấy ôxy và gây độc tố làm cá chết.
  

  Nhóm việc thứ hai, chúng tôi rà soát hàng trăm cơ sở có nguồn thải ra biển miền Trung, trong đó có: Formosa Hà Tĩnh, nhà máy điện Hà Tĩnh và khu công nghiệp Hà Tĩnh. Quá trình kiểm tra đã phát hiện vấn đề sai sót, lỗi. Trong 5 ngày khi kiểm toán năng lượng thì điện tụt 15%. Từ đó chúng tôi xác định chỉ có lò luyện cốc là thải ra phenol và xyanua.
  

  Đến nay chúng tôi có đủ bằng chứng thuyết phục, xác định nguồn thải từ Formosa và lò luyện cốc. (Lò luyện cốc thực chất là quá trình luyện than, biến than thành than cốc. Than cốc được sử dụng rộng rãi trong quá tình luyện kim cổ, có tác dụng nung chảy gang thép trong lò cao hoặc chất khử trong các quá trình luyện kim).
  

  Một nhà báo đặt câu hỏi: Đến nay đã có đánh giá tác động môi trường biển miền Trung, Chính phủ có giải pháp thế nào? 
  

  Bộ trưởng Trần Hồng Hà: Nhiều người băn khoăn đây là chất thải vô cơ hay sinh học. Qua nhiều nghiên cứu mới xác định cái gì xảy ra và cái gì là nguyên nhân chính. Có thể nói chúng ta đã làm đẩy đủ đảm bảo tính khoa học và pháp lý. Formosa Hà Tĩnh đã thừa nhận.
  
• 

  Bộ trưởng Chu Ngọc Anh. Ảnh: Bá Đô.

  Hỏi: Ngày 23/4, Bộ Nông nghiệp khẳng định cá chết do độc tố môi trường, sau đó Bộ Tài nguyên Môi trường công bố do thuỷ triều đỏ, tại sao 3 tháng mới chính thức công bố nguyên nhân?
  

  Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Chu Ngọc Anh: Ngay khi sự việc xảy ra Thủ tướng đã phân công các bộ ngành liên quan khẩn trương tìm ra nguyên nhân. Các nhà khoa học đã vào cuộc với nỗ lực cao nhất. Quá trình tiếp cận bằng nhiều phương pháp khoa học. Có khó khăn là chúng ta phải tìm kiếm những dấu vết ngay tại thực địa, dưới đáy biển và cả hồi tố. Nhiều chuyên gia đến từ Nhật, Pháp, Đức, Mỹ... đã bổ sung dữ liệu cùng nhà khoa học Việt Nam đối chứng phân tích chỉ tiêu, từ đó có những chứng cứ được các nhà khoa học quốc tế thừa nhận.
  

  Kết quả công bố hôm nay thể hiện nỗ lực của các nhà khoa học cũng như trình độ và năng lực trong việc giải quyết những vấn đề phức tạp. Tháng 12/2004, Nhật Bản có sự cố môi trường nghiêm trọng, hơn một năm sau, hội đồng đánh giá với những chuyên gia hàng đầu mới có thể kết luận được nguyên nhân là từ công ty gang thép. Như vậy để thấy sự nỗ lực của chúng ta.
  
• 
  Hỏi: Quá trình công bố nguyên nhân cá chết đến nay xác định là chậm so với bức xúc của dư luận, Bộ trưởng Trương Minh Tuấn giải thích thế nào?
  

  Bộ trưởng Thông tin và Truyền thông Trương Minh Tuấn: Việc công bố hôm nay thể hiện chủ trương công khai của Đảng và Nhà nước. Ngay từ đầu những người đứng đầu Đảng, Nhà nước đã quyết liệt chỉ đạo yêu cầu điều tra nhanh chóng xác định nguyên nhân, thủ phạm gây ra, đánh giá hậu quả gây ra, hỗ trợ người dân bị ảnh hưởng... Công bố nguyên nhân là để giải quyết kịp thời hiệu quả, công bố thủ phạm là để khắc phục hậu quả.
  

  Bộ trưởng Trương Minh Tuấn. Ảnh: Bá Đô.

  Điều tra nguyên nhân và thủ phạm là hai việc khác nhau. Điều tra nguyên nhân được tiến hành bởi nhà khoa học, đối tượng là dữ kiện. Điều tra thủ phạm là cơ quan điều tra, có sự tham gia của cơ quan bảo vệ pháp luật, các ngành, địa phương. Kết quả điều tra là khách quan, hoàn toàn loại trừ các nguyên nhân làm chậm quá trình. Các cơ quan đã làm việc nỗ lực hết mình.
  

  Thời gian qua có sự bức xúc vì chậm công bố nguyên nhân, đây là điều bình thường vì ảnh hưởng đến đời sống người dân nhưng sự phản ứng thái quá làm nhiễu loạn thông tin, ảnh hưởng đến quá trình điều tra. Một số thế lực lợi dụng sự việc này để kích động, gây bất an trong nhân dân. Chúng tôi tôn trọng sự bức xúc của người dân nhưng không chấp nhận sử dụng bức xúc để chống đối Đảng, Nhà nước.
  
• 
  Hỏi: Đề nghị Bộ trưởng Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ cho biết, có sửa đổi bổ sung gì các quy định hiện hành về môi trường của doanh nghiệp hiện nay?
  

  Bộ trưởng Mai Tiến Dũng: Quy chuẩn về môi trường Việt Nam là văn bản dưới luật, Chính phủ đề xuất Quốc hội thông qua quy chuẩn về môi trường là không đúng thẩm quyền của Quốc hội. Nên tới đây Chính phủ không đề xuất Quốc hội ban hành quy chuẩn về môi trường của Việt Nam.
  
• 
  Hỏi: Có hay không việc ngăn cản cơ quan báo chí đưa tin, việc giấu thông tin với nhân dân?
  

  Bộ trưởng Trương Minh Tuấn: Đầu tháng 4 sau sự cố môi trường, báo chí đưa tin rất nhiều chiều, với tần suất dày đặc. Đảng, Nhà nước không có chủ trương che giấu thông tin, không chỉ người dân cần biết sự thật mà Đảng, Nhà nước cũng cần biết sự thật. Nhưng để tạo thuận lợi cho quá trình điều tra, chúng tôi có yêu cầu các cơ quan báo chí tạm ngừng đưa thông tin suy diễn, để chờ quá trình điều tra. Trong sự cố phức tạp vừa rồi, sự điều tra của báo chí không đủ tìm ra nguyên nhân bằng sự điều tra của cơ quan điều tra, các nhà khoa học.
  
• 
  Hỏi: Việc Bộ Tài nguyên và Môi trường cấp phép xả thải cho Formosa như thế nào? Việc giám sát ra sao?
   

  Bộ trưởng Trần Hồng Hà: Nguồn nước thải của Formosa gồm: nước thải công nghiệp, nước thải từ sinh hoạt, sinh hoá, trạm xử lý cốc... Về quy chuẩn, có 2 quy chuẩn 40 - xác định với nước thải công nghiệp, kiểm soát nhiều thông số hơn. Quy chuẩn 52 - tiêu chuẩn đối với ngành gang thép, kiểm soát 12 con số. Toàn bộ lượng nước thải ra, quy chuẩn 52 không thể bao quát được con số nước thải từ cảng. Việc áp dụng quy chuẩn chưa sát tình hình nguồn thải của Formosa. Nguồn cần giám sát chặt chẽ nhất là nguồn nước thải sinh hoá từ các cốc. 
  

  Thực tế, các nhà máy của Formosa đang ở giai đoạn vận hành thử nghiệm nên chưa có cơ quan nhà nước vào giám sát. Hệ thống giám sát tự động cũng chưa có cơ quan nào vào đánh giá, trong đó có những độc tố nặng. Đây là lỗ hổng pháp luật. 
  

  Infographic: Quy trình xả tải của Formosa Hà Tĩnh.
• 
  Hỏi: Cơ quan công an có khởi tố vụ án hình sự hay không?
  

  Bộ trưởng Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng. Ảnh: Bá Đô.

  Bộ trưởng Mai Tiến Dũng: Trước hết, phải có biện pháp khắc phục đời sống người dân ven biển như hỗ trợ lãi suất, việc làm, mua hải sản của ngư dân đánh bắt; công bố sớm vùng hải sản an toàn, cảnh báo vùng hải sản không an toàn để người dân tránh dùng sản phẩm không an toàn. Việc đấu tranh tìm ra thủ phạm là thái độ cương quyết của Đảng, Chính phủ Việt Nam; xử nghiêm không loại trừ bất kỳ tổ chức, cá nhân nào.
  

  Nhưng, Việt Nam đang xây dựng môi trường đầu tư, tạo lập hình ảnh trong thời kỳ hội nhập, được các nhà đầu tư đánh giá cao về ổn định chính trị, tạo thuận lợi cho nhà đầu tư. Thu hút các nhà đầu tư nước ngoài thành công là thể hiện môi trường đầu tư của Việt Nam. Formosa đã nhận lỗi trước người dân Việt Nam, đưa ra 5 cam kết về bồi thường, hỗ trợ. “Đánh kẻ chạy đi chứ không đánh kẻ chạy lại”, Chính phủ có thái độ rõ ràng, đó là xử lý nghiêm minh trường hợp vi phạm pháp luật nhưng cũng có chính sách độ lượng. Nếu các nhà đầu tư cam kết thực hiện đúng pháp luật Việt Nam thì Chính phủ đảm bảo cho hoạt động hiệu quả. Việc đưa vụ án ra khởi tố hay không thì cần cân nhắc. Người dân Việt Nam vốn khoan hồng, độ lượng.
  

  Trả lời bổ sung việc Chính phủ Việt Nam có khởi tố Formosa hay không, Bộ trưởng Trương Minh Tuấn nhấn mạnh, việc khởi tố hay không thì cơ quan tố tụng tư pháp sẽ xem xét, Chính phủ không can thiệp. Tất cả mọi quyết định phải được xem xét trên cơ sở luật pháp và lợi ích.
  
• 
  Từ thị xã Kỳ Anh (Hà Tĩnh), một lãnh đạo thị xã cho biết đánh giá cao sự vào cuộc tích cực của tất cả ban ngành để đưa ra kết quả công bố trong tháng 6 như đã hứa. “Formosa là thủ phạm khiến hải sản chết đã rõ, chúng tôi sẽ đưa ra các phương án hỗ trợ bà con ngư dân khắc phục sự cố, vượt qua khó khăn”, vị lãnh đạo nói.
  

  Người dân Kỳ Anh, Hà Tĩnh, theo dõi thông tin họp báo công bố nguyên nhân, thủ phạm khiến cá chết hàng loạt. Ảnh: Đức Hùng.

  Một ngư dân ở thôn Ba Đồng (xã Kỳ Lợi, thị xã Kỳ Anh) cũng đánh giá cao thái độ của Formosa: “Họ đã gây ra, thừa nhận và không chối cãi, như vậy là được. Việc giải quyết hậu quả, khắc phục khó khăn cho bà con ngư dân thì phải chờ cấp trên. Tiền bồi thường bao nhiêu cũng khó mà đủ, chúng tôi chỉ mong muốn biển trở lại như ngày xưa, nếu chính quyền sắp xếp chuyển đổi nghề thì cũng phải là nghề phù hợp để mưu sinh”, ngư dân nói.
  
• 
  Hỏi: Formosa từng có nhiều vi phạm trong đầu tư, vì sao Hà Tĩnh vẫn chào đón. Tới đây tỉnh có gì thay đổi trong thu hút đầu tư?
  

  Thứ trưởng Đặng Huy Đông. Ảnh: Bá Đô.

  Thứ trưởng Kế hoạch và Đầu tư Đặng Huy Đông: Sau sự cố này, chính sách thu hút đầu tư của Chính phủ Việt Nam là nhất quán, đảm bảo đúng cam kết với các nhà đầu tư nước ngoài. Sự cố là điều đáng tiếc, cũng là bài học cho các cơ quan quản lý nhà nước phải rà soát chức năng nhiệm vụ để việc thu hút đầu tư nước ngoài theo đúng quy định pháp luật. Chính phủ Việt Nam không đánh đổi đầu tư nước ngoài bằng mọi giá, không đánh đổi môi trường để thu hút đầu tư nước ngoài.
  
• 
  Hỏi: Mức đền bù 500 triệu USD dựa trên cơ sở nào?
  

  Bộ trưởng Trần Hồng Hà: Số tiền đền bù dựa trên mức độ ảnh hưởng đến cuộc sống người dân, môi trường. Còn có những tổn thương lớn hơn đến tâm lý, nhưng chúng tôi thấy rằng không cần thiết là bao nhiêu mà yêu cầu Formosa chuyển đổi công nghệ, không bao giờ xảy ra sự cố tương tự. Chúng tôi cũng sẽ phục hồi môi trường đang bị ô nhiễm.
  
• 
  Hỏi: Quá trình nhà máy Formosa vận hành, tỉnh Hà Tĩnh đã kiểm tra việc xả thải đối với dự án này như thế nào? Trách nhiệm của địa phương sau khi phát hiện sự cố?
  

  Phó chủ tịch UBND tỉnh Hà Tĩnh Đặng Quốc Vinh. Ảnh: Bá Đô.

  Phó chủ tịch UBND tỉnh Hà Tĩnh Đặng Quốc Vinh: Thời gian qua nhân dân Hà Tĩnh đã kiên trì chờ đợi, tin tưởng vào Đảng, Nhà nước, các nhà khoa học tìm ra nguyên nhân. Hôm nay Chính phủ tổ chức công bố họp báo công bố nguyên nhân, Formosa đã xin lỗi, phần nào giải tỏa được sự chờ đợi của người dân.
  

  Dự án của Formosa rất lớn, nhiều việc vượt ra ngoài Hà Tĩnh. Mặc dù vậy tỉnh đã phối hợp với các bộ ngành Trung ương trong việc kiểm tra giám sát. Tỉnh đã giao việc giám sát cho các sở ngành liên quan. Sự cố xảy ra, Hà Tĩnh đã chỉ đạo các nhà khoa học sớm tìm ra nguyên nhân và công bố rộng rãi.
  

  Quá trình vừa qua do khả năng có hạn, việc kiểm tra giám sát chưa làm được thường xuyên và còn nhiều bất cập. Chúng tôi rút kinh nghiệm sâu sắc và xử lý những sở, ngành chưa làm hết trách nhiệm của mình.
  
• 
  Hỏi: Bộ Y tế đánh giá mức độ an toàn của nước biển từ Hà Tĩnh đến Thừa Thiên - Huế như thế nào?
  

  Thứ trưởng Y tế: Ngay sau khi xảy ra sự cố môi trường, Bộ Y tế đã chỉ đạo các cơ quan chuyên môn, quản lý, Sở Y tế tiến hành các biện pháp cần thiết để bảo vệ sức khoẻ người dân, tập trung xét nghiệm hải sản sống. Trong 3 tuần đều tiến hành các xét nghiệm hàng ngày, cập nhật thông tin cho người dân, đăng tải trên website của Bộ. Tất cả hải sản xét nghiệm đã công bố minh bạch. 
  
• 
  Thứ trưởng Nông nghiệp: Bộ Nông nghiệp với vai trò quản lý nhà nước về thuỷ sản ngay từ đầu đã chỉ đạo 3 việc: lấy mẫu, giám sát và xác định vùng ảnh hưởng để tham mưu cho Chính phủ. Khi Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chỉ đạo khoanh vùng ảnh hưởng, Bộ đã tham mưu là tính từ bờ ra ngoài khơi 20 hải lý. Những vùng trong 20 hải lý ở 4 tỉnh, những tàu khai thác dưới 90CV, nếu phát hiện hải sản nhiễm độc thì lập tức tiêu hủy và sẽ có chính sách hỗ trợ. 
  

  Vùng ngoài 20 hải lý là an toàn. Bộ đã tham mưu địa phương tổ chức kiểm định chứng nhận an toàn cho hải sản ngoài vùng 20 hải lý. Nhưng chúng tôi vẫn chỉ đạo 2-3 ngày lấy mẫu một lần, nếu phát hiện độc tố vẫn xử lý.
  

  Đối với nuôi trồng thuỷ sản, chúng tôi khuyến cáo khi chưa xác định rõ nguyên nhân thì đề nghị không nên thả nuôi. Khi lấy mẫu hàng ngày phát hiện mẫu an toàn thì khuyến cáo địa phương có thể lấy nước, nhưng phải qua ao lắng và quy trình nghiêm ngặt trước khi thả nuôi. Hiện nay nước lấy vào cơ bản an toàn, khi chưa xử lý hết tồn dư thì hàng ngày vẫn phải lấy mẫu xét nghiệm để đảm bảo an toàn. Bộ liên tục cử người để hỗ trợ người dân 4 tỉnh miền Trung làm việc này.
  
• 
  Trước khi họp báo kết thúc, ông Trương Minh Tuấn cho biết, để sự cố môi trường không tái diễn, Thủ tướng chỉ đạo rà soát các tiêu chuẩn bảo vệ môi trường áp dụng cho các doanh nghiệp. Trách nhiệm cán bộ công chức trực tiếp liên quan, dù cấp nào đều chịu trách nhiệm trước pháp luật tùy mức độ liên quan.
  

  Trước đó đầu giờ chiều 30/6, tại phiên họp trực tuyến Chính phủ thường kỳ tháng 6, phát biểu khai mạc, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho biết, trước sự cố cá chết nghiêm trọng ở miền Trung thời gian qua, Chính phủ đã chỉ đạo các bộ ngành nỗ lực, làm hết sức mình để tìm ra nguyên nhân, cũng như xác định đối tượng gây ra sự cố môi trường này, trên tinh thần khách quan, khoa học, chặt chẽ, đúng pháp luật và phù hợp với thông lệ quốc tế.
  

  Thủ tướng đã chỉ đạo các bộ, ngành mời tư vấn độc lập trong và ngoài nước phản biện trước khi kết luận chính thức. "Đến nay chúng ta đã tìm ra nguyên nhân và đối tượng chịu trách nhiệm. Chiều nay Chính phủ sẽ chính thức công bố nguyên nhân và những giải pháp khắc phục sự cố cá chết tại các tỉnh miền Trung", Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh.
  

  Diễn tiến điều tra nguyên nhân cá chết hàng loạt. Đồ họa: Tiến Thành

  Hiện tượng cá chết xuất hiện vào ngày 6/4 gần khu công nghiệp Vũng Áng (Sơn Dương, Kỳ Anh, Hà Tĩnh), sau đó lan ra các tỉnh Quảng Bình, Quảng Trị và Thừa Thiên Huế. Khoảng 70 tấn cá tự nhiên của 4 tỉnh Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị và Thừa Thiên - Huế chết dạt bờ, chủ yếu là loài sống ở tầng đáy. Riêng Thừa Thiên - Huế có 35 tấn cá nuôi bị chết. Ngư dân 4 tỉnh lao đao vì cá biển không tiêu thụ được, hoặc bán với giá rẻ, không đủ bù chi phí đánh bắt.
  

  Nhiều giả thiết về nguyên nhân cá chết được đưa ra, tập trung vào hai nhóm là tảo đỏ và độc tố hoá học thải ra từ hoạt động của con người. Trong số các nguồn xả thải gần khu vực Vũng Áng, cái tên được nhắc đến nhiều lần là Công ty TNHH Gang thép Hưng Nghiệp Formosa Hà Tĩnh (Formosa).
  

  Ngư dân và các nhà khoa học nghi vấn hệ thống xả thải ngầm không đảm bảo và nhiều phụ phẩm độc hại của Formosa là nguyên nhân chính khiến môi trường biển biến động đột ngột, cá tầng đáy chết hàng loạt. Đường ống xả thải dài 1,5 km, đường kính hơn một mét được chạy ngầm dưới biển. Đường ống này được Bộ Tài nguyên và Môi trường cấp phép theo tiêu chuẩn 52/2013.

  Nhóm phóng viên