MƯỜI ĐIỀU BI AI CỦA DÂN TỘC VIỆT NAM
Phan Chu Trinh
1. Trong khi người nước ngoài có chí cao, dám chết vì việc nghĩa, vì lợi dân ích nước; thì người nước mình tham sống sợ chết, chịu kiếp sống nhục nhã đoạ đày.
2. Trong khi người ta dẫu sang hay hèn, nam hay nữ ai cũng lo học lấy một nghề; thì người mình chỉ biết ngồi không ăn bám.
3. Trong khi họ có óc phiêu lưu mạo hiểm, dám đi khắp thế giới mở mang trí óc; thì ta suốt đời chỉ loanh quanh xó bếp, hú hí với vợ con.
4. Trong khi họ có tinh thần đùm bọc, thương yêu giúp đỡ lẫn nhau; thì ta lại chỉ quen thói giành giật, lừa đảo nhau vì chữ lợi.
5. Trong khi họ biết bỏ vốn lớn, giữ vững chữ tín trong kinh doanh làm cho tiền bạc lưu thông, đất nước ngày càng giàu có; thì ta quen thói bất nhân bất tín, cho vay cắt cổ, ăn quỵt vỗ nợ, để tiền bạc đất đai trở thành vô dụng.
6. Trong khi họ biết tiết kiệm tang lễ, cư xử hợp nghĩa với người chết; thì ta lo làm ma chay cho lớn, đến nỗi nhiều gia đình bán hết ruộng, hết trâu.
7. Trong khi họ ra sức cải tiến phát minh, máy móc ngày càng tinh xảo; thì ta đầu óc thủ cựu, ếch ngồi đáy giếng, không có gan đua chen thực nghiệp.
8. Trong khi họ giỏi tổ chức công việc, sắp xếp giờ nghỉ giờ làm hợp lý, thì ta chỉ biết chơi bời, rượu chè cờ bạc, bỏ bê công việc.
9. Trong khi họ biết gắng gỏi tự lực tự cường, tin ở bản thân; thì ta chỉ mê tín nơi mồ mả, tướng số, việc gì cũng cầu trời khấn Phật.
10. Trong khi họ làm việc quan cốt ích nước lợi dân, đúng là “đầy tớ” của dân, được dân tín nhiệm; thì ta lo xoay xở chức quan để no ấm gia đình, vênh vang hoang phí, vơ vét áp bức dân chúng, v.v…
1. Trong khi người nước ngoài có chí cao, dám chết vì việc nghĩa, vì lợi dân ích nước; thì người nước mình tham sống sợ chết, chịu kiếp sống nhục nhã đoạ đày.
2. Trong khi người ta dẫu sang hay hèn, nam hay nữ ai cũng lo học lấy một nghề; thì người mình chỉ biết ngồi không ăn bám.
3. Trong khi họ có óc phiêu lưu mạo hiểm, dám đi khắp thế giới mở mang trí óc; thì ta suốt đời chỉ loanh quanh xó bếp, hú hí với vợ con.
4. Trong khi họ có tinh thần đùm bọc, thương yêu giúp đỡ lẫn nhau; thì ta lại chỉ quen thói giành giật, lừa đảo nhau vì chữ lợi.
5. Trong khi họ biết bỏ vốn lớn, giữ vững chữ tín trong kinh doanh làm cho tiền bạc lưu thông, đất nước ngày càng giàu có; thì ta quen thói bất nhân bất tín, cho vay cắt cổ, ăn quỵt vỗ nợ, để tiền bạc đất đai trở thành vô dụng.
6. Trong khi họ biết tiết kiệm tang lễ, cư xử hợp nghĩa với người chết; thì ta lo làm ma chay cho lớn, đến nỗi nhiều gia đình bán hết ruộng, hết trâu.
7. Trong khi họ ra sức cải tiến phát minh, máy móc ngày càng tinh xảo; thì ta đầu óc thủ cựu, ếch ngồi đáy giếng, không có gan đua chen thực nghiệp.
8. Trong khi họ giỏi tổ chức công việc, sắp xếp giờ nghỉ giờ làm hợp lý, thì ta chỉ biết chơi bời, rượu chè cờ bạc, bỏ bê công việc.
9. Trong khi họ biết gắng gỏi tự lực tự cường, tin ở bản thân; thì ta chỉ mê tín nơi mồ mả, tướng số, việc gì cũng cầu trời khấn Phật.
10. Trong khi họ làm việc quan cốt ích nước lợi dân, đúng là “đầy tớ” của dân, được dân tín nhiệm; thì ta lo xoay xở chức quan để no ấm gia đình, vênh vang hoang phí, vơ vét áp bức dân chúng, v.v…
Trả lờiXóaBây giờ - sau gần 1 thế kỷ - thì những điều bi ai mà cụ Phan rút ra vẫn đúng, chỉ có điều bây giờ 9 điều đầu bi ai hơn thời cụ Phan vài lần, riêng điều thứ 10 thì bi ai gấp hàng trăm, hàng nghìn lần! Sau khi CNXH ở Liên Xô và các nước Đông Âu sụp đổ thì người ta hào hứng xây dựng CNTB, nhưng than ôi, làm theo các nước Mỹ, Nhật, Đức, Anh, Pháp, Ý, Canada, Úc v.v…sao mà khó thế! Tại vì nền tảng xã hội đã hỏng: sự trung thực không còn được coi trọng, thói dối trá đã lên ngôi và ngự trị mấy chục năm trời, đâu có dễ sửa. Giống như một kẻ nghiện ma tuý đã nhiều lần vào tù vì lừa đảo, cướp giật và thậm chí giết người – nay cho hắn làm người tốt: bảo hắn hãy đi học, bảo hắn hãy sống bằng lao động chân chính – khó lắm lắm! Đấy mới là ví dụ về việc biến 1 (một) người xấu thành người tốt trong điều kiện tất cả những người xung quanh đều tốt mà đã khó thế, vậy thử hỏi một xã hội mà chạy chọt biếu xén nịnh bợ vu khống để được việc là chuyện đương nhiên với phần đông (đến trẻ con cũng coi việc mẹ phải đưa phong bì cho cô giáo vào những dịp lễ tết là chuyện đương nhiên!) thì làm thế nào để thay đổi đây? Những ai đang sống ở Nga đều thấy rõ: nước Nga đang xây dựng một xã hội mới, một nền kinh tế mới (TBCN) với những con người thấm đẫm chất xô-viết (suy nghĩ kiểu xô-viết, tác phong làm việc xô-viết) và kết quả là mọi thứ đều “đầu Ngô mình Sở”!
dân ta không anh hùng như vẫn nghe tuyên truyền sợ từ ông tổ trưởng trở đi - trong điều đầu tiên cụ phan nói đúng tính cách dân tộc
Trả lờiXóaCách đây 70 năm, đất nước chuyển mình theo hướng này chắc mình vượt qua Hàn. Đúng là trời hành đất nước mình, tất cả chui vào bụi rậm XHCN.
Trả lờiXóaNghót một thế kỷ, mười điều bi ai vẫn còn nguyên vẹn.
Trả lờiXóa