Nguyễn Duy: ĐẠI HỘI IV HỘI NHÀ VĂN NGÂM KHÚC (1989)

ĐẠI HỘI NHÀ VĂN IV NGÂM KHÚC

Nguyễn Duy

Lời dẫn của Nguyễn Quang Lập: Bài này Nguyễn Duy viết năm 1989, tại đại hội nhà văn lần thứ IV. Đại hội kéo dài 11 ngày, đến ngày thứ tư anh Duy đã đọc cho nhiều người nghe sơ khảo của bài này, ai cũng ôm bụng cười, thích lắm. Đến ngày thứ 11 thì Nguyễn Duy đã hoàn chỉnh, anh đọc nhiều người tranh nhau chép. Vừa rồi bọ thấy blog bác Ngô Minh và website bác Trần Nhương có đưa bài này lên nhưng sai và sót nhiều quá.

Bọ đã trực tiếp nhờ bác Nguyễn Duy chỉnh sửa lại cho thật chính xác. Bác Nguyễn Duy làm ngay, còn viết thư: “Rất tiếc chưa có thì giờ để làm rất nhiều các chú giải, điển cố, điển tích và khảo dị… Sinh động lắm, vui lắm, thí dụ: “đổi mới, dân chủ, lại thêm kết đòan” là tiêu chí đại hội IV: “Đổi mới – Dân chủ – Đòan kết”.. Hoặc “Oan khiên này biết giãi cùng ai”: Hội trường Ba Đình hồi đó đang cho thuê diễn chèo, khi đại hội Hội Nhà văn VN khai mạc, vẫn còn cái băng-rôn giăng ngòai cửa “CHIẾC BÓNG OAN KHIÊN – Đạo diễn Dõan Hòang Giang”… Nhiều nhiều lắm… Xin hẹn lúc thong thả sẽ làm.”

Vậy bọ post bài ni lên cho bà con coi để nhớ một kì đại hội nhà văn có tiếng vang cho đến tận bây giờ. Đây là kì đại hội đặc sắc nhất kể từ khi có Hội nhà văn, nó biểu hiện rõ nhất tâm trạng xã hôị đương thời. Kể từ đại hội này người ta mới biết hai tiếng dân chủ ngọt ngào và cay đắng như thế nào.

Đại hội IV, Hội Nhà văn VN ngâm khúc

Thuở trời đất lên cơn đại hội
dân làng văn lắm nỗi truân chuyên
xanh kia thăm thẳm tầng trên
vì ai xa cách cho nên nỗi này

Trống Hà Thành lung lay bóng nguyệt
sương Ba Đình mờ mịt thức mây
mấy lần nghị quyết trao tay
đêm đêm bàn bạc định ngày khai trương

Phút khởi sự hội trường ngơ ngác
bác Đông Hoài giảng Mác-Lê Nin
nhà văn phải có niềm tin
đổi mới dân chủ lại thêm kết đoàn

Hội bảo thọ tràng giang hùng biện
tới Bắc Kinh bàn chuyện Xô Nga
chập trùng tư tưởng gần xa
đứt thôi lại nối thấp đà lại cao

Tao ngộ chiến ào ào sấm nổ
tưởng cơ đồ sụp đổ tới nơi
ối giời ơi bác Sáu ơi
nhà ta nó phá tan rồi còn đâu

Trang giấy trắng một màu quan ải
oan khiên này biết giãi cùng ai
chỉ vì mấy đứa đơn sai
văn đàn bỗng hoá văn đài phải chăng ?

Nguyễn Khải lặn mất tăm đâu đó
Chính Hữu chờ sóng gió qua mau
Bùi Bình Thi rút ván cầu
PhạmTiến Duật lủi đi đâu mất rồi

Chàng Hữu Thỉnh dở cười dở khóc
Ngọc Tú nàng bứt tóc vò tai
Đỗ Chu tế ngựa vòng ngoài
gặp ai cũng hỏi rằng ai nhớ mình

Mặt Anh Đức vênh vênh vẹo vẹo
mắt đăm đăm liếc xéo hội trường
Phạm Tường Hạnh vứt văn chương
vọt lên đánh hụt một đường đại đao

Trần Độ biến nơi nào chẳng thấy
thấy phất phơ có mấy tờ thư
phấp pha phấp phới ngôn từ
đoàn chủ tịch cứ ậm ừ mần thinh

Lương Qui Nhân ngồi im thin thít
ghế cao cao nóng đít Tiến Lê
Chu Văn thủ thỉ Ý Nhi
lâu lâu lại lé mắt về Lê Minh

Nguyễn Văn Hạnh một mình một ngựa
phá trùng vây ở giữa sa tràng
quyết lòng mở ruột phơi gan
đã vì đồng đội gian nan sá gì

Biết cứu nạn lắm khi mắc nạn
tâm huyết nhiều mất mạng như không
Thuỳ Mai nước mắt lưng tròng
cõng Bùì Minh Quốc qua vòng hiểm nguy

Tô Nhuận Vĩ tức thì gượng dậy
Sông Hương vừa bị gãy xương hông
Ngọc Tường đối trọng khỏang không
Khoa Điềm tấm tức tấc lòng băn khoăn

Mai Ngữ sử dao găm súng lục
Mắt Liên Nam đùng đục điên điên
quay cuồng một trận Quốc Liên
Thu Bồn nộ khí xung thiên tung hoành

Trần Mạnh Hảo ành ành hỏa pháo
Diệp Minh Tuyền Vũ Bão xuất chiêu
Võ Huy Tâm tuổi về chiều
chấn hưng phong hoá cũng liều tấm thân

Phong Lê nổi rần rần lửa giận
đốt túp lều lý luận con buôn
thình lình hiện một Thu Hương
phăm phăm thân gái dặm trường xông pha

Câu thơ luống đắn đo chẳng viết
viết cho ai, ai biết mình đây ?
Nguyễn Duy líu lưỡi chau mày
một phen sống sót là may lắm rồi

Ngoảnh cổ lại ngùi ngùi nhỏ lệ
thảm thương thay huynh đệ tương tàn
chỉ vì mấy mống bút gian
mà nên tao tác cả làng văn ta

Quần hùng bỗng chia ra hai phái
phái vui tươi và phái hằm hằm
phái hằm hằm mặt nhăn nhăn
chỉ thêm khốn khổ nhọc nhằn mà thôi

Phái vui tươi nói cười hể hả
mặc bia hơi đóng giả bia chai
rằng chai thì thật là chai
rót ra ấm ấm khai khai cũng tình

Mẹ và em đều xinh đẹp cả
Mây mỡ gà, Mỹ Dạ thướt tha
Khánh Linh đỏ tựa ráng pha
Anh Thơ áo trắng như là tuyết in

Xuân Cang cứ im lìm gang thép
Nguyên Ngọc cười toe tóet rất tươi
Hồ Phương tới tới lui lui
đầu đội mũ cối mình ngồi Pơ-giô

Bằng Việt khéo ngơ ngơ ngác ngác
Lê lựu nhìn nhớn nhác không yên
Hữu Mai thắc thỏm đứng tim
khấn Ông Cố Vấn ở trên lưng trời

Sân khấu chuyển sang hồi bầu cử
vận động ngầm , ấm ứ nhỏ to
nhà văn thì cứ tự do
thằng nào xứng đáng ta cho vào hòm

Hòm phiếu đỏ niêm son đã mở
có Hữu Tòng đả hổ trưởng ban
dáo gươm xếp lại hai hàng
phiếu bầu cao nhất về Quang Sáng rồi

Phút ngờ nghệch bồi hồi cởi mở
thở đánh phào hớn hở tin yêu
dẹp đi cái cuộc liêu xiêu
tiếng gươm khua tiếng thơ kêu xé lòng

Đại hội đã thành công tốt đẹp
ban chấp hành đứng xếp hàng ra
Tổng thư ký của hội ta
tướng công vốn có hiệu là Văn Ngan

Lời chia biệt hàng hàng châu ngọc
tiếng cười chen tiếng khóc lâm li
nghẹn ngào kẻ ở người đi
lặng nghe bác Nguyễn Đình Thi tiễn mình…

1989

Nguyễn Duy