Đào Tiến Thi: VÔ TẬN LÒNG DÂN

Vô tận lòng dân

Đào Tiến Thi

Theo lời mời của bà con nông dân Văn Giang (đăng trên mạng), tôi quyết tâm gác lại tất cả đống công việc bề bộn liên quan trực tiếp đến cơm áo gạo tiền của gia đình tôi để được mục kích tận nơi mảnh đất mà mình vốn không có quan hệ gì nhưng cũng phải rơi nước mắt, phải phẫn nộ khi xem hình ảnh “Trận chiến Văn Giang” ngày 24-4 năm nay.

Trên đường rẽ vào khu vực 3 xã Xuân Quan, Cửu Cao, Phụng Công, bà con đã chia nhau từng chặng đứng chờ để đưa khách vào làng. Đến gần địa điểm gặp gỡ (cổng UBND xã Phụng Công), bà con đứng chật hai bên đường vẫy tay, phất cờ, cứ như cảnh đón chào bộ đội của đồng bào Thủ đô năm 1954 hay đồng bào Sài Gòn năm 1975.

Trụ sở UBND xã to rộng khang trang nhưng đóng cửa im ỉm, không một bóng người. Cán bộ lớn nhỏ lánh mặt hết và cũng từ chối luôn không cho bà con mượn hội trường. Bà con còn cho biết hôm nay xã tổ chức “Đại hội toàn dân đoàn kết” tại nhà văn hoá xã nhưng chỉ mời những hộ đã “quy thuận” (chịu nhận tiền đền bù rẻ mạt). Thật là hài khi gọi đó là “Đại hội toàn dân đoàn kết” mà lại có sự phân biệt như vậy.

Không mượn được hội trường thì bà con dựng rạp ngay bên ngoài hàng rào trụ sở UB để đón khách. Một bác chỉ cho tôi vài gương mặt công an mặc thường phục đang ngồi có vẻ tỉnh bơ nhưng mắt vẫn lấm lét theo dõi. Biết thế thôi chứ cũng chả ai để ý đến những ông “Gia ve” ấy làm gì. Chỉ thấy cảnh tíu tít đón khách, tíu tít chuyện trò. Một vài chị nhận ra trong số chúng tôi có người đã đến đây sau “Trận chiến Văn Giang”, thế là mừng mừng tủi tủi, miệng cười mà mắt rưng rưng lệ, chẳng khác cảnh gặp lại người thân sau cuộc ly loạn. Tôi là người lạ nhưng bà con không để ý gì về “nhân thân” (cái thói thường thấy ở các cuộc tụ họp để nếu người có địa vị thì “o bế”, chăm sóc, ngược lại thì dửng dưng). Bà con ở đây chỉ cần biết đó là khách là bà con quý mến, sẵn sàng giãi bày, kể mọi thứ chuyện. Biết bao nhiêu là chuyện bất công và thương tâm đã xảy ra với mỗi gia đình mà tôi không thể nào nhớ hết, ghi kịp. Thì ra chính tôi cũng chỉ mới biết những chuyện xảy ra từ đầu năm đến nay, chủ yếu là sau “Trận chiến Văn Giang” 24-4, chứ thực ra bà con nông dân ở đây đã chiến đấu không mệt mỏi từ năm 2004 đến nay, kể từ khi có quyết định thu hồi đất ngày 30-6-2004 do Phó thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng ký. Đã từng xảy ra vụ cưỡng chế lớn năm 2009, năm 2011. Đã từng có vụ kỷ luật 28 đảng viên (trong đó có nhiều cựu chiến binh, cán bộ hưu trí) vào năm 2011, chỉ vì “không nhận tiền đền bù”, để rồi sau đó trước lý lẽ và tư thế dõng dạc của người bị kỷ luật, chính nơi ra quyết định kỷ luật lại phải ra quyết định huỷ quyết định kỷ luật ấy. Đã có những lão nông bị cảnh sát cơ động đánh đến ngất xỉu, phải chữa thuốc hết gần chục triệu đồng, nhưng không có ai quay được cảnh ấy nên không mấy người biết. Và chính quyền địa phương trù úm, chơi xấu những người “cứng đầu” bằng đủ mọi cách, từ “xử phạt hành chính” cho đến dùng xã hội đen chặt phá cây cảnh, ném đá vào mái nhà, vào quán bán hàng,...   

Một chị lớn tuổi nói với chúng tôi: “Tôi đã nói nhiều lần với các ông cán bộ: các ông chỉ cướp được đất này khi tiêu diệt đến người cuối cùng, chứ còn một người, chúng tôi vẫn chiến đấu”.

Điều chúng tôi vô cùng khâm phục là bà con ở đây nghiên cứu rất kĩ đường lối chính sách,  từ vĩ mô như tư tưởng Hồ Chí Minh đến vi mô như các nghị định, quyết định để kiên trì đấu tranh một cách ôn hoà, hợp pháp. Ngay cả ngày xảy ra “Trận chiến Văn Giang” khói lửa, súng đạn mù trời thì bà con cũng rất tránh đụng độ với người nhà nước để không rơi vào cái bẫy “chống người thi hành công vụ”. Ròng rã 8 năm (2004 – 2012) kéo lên xã, lên huyện, lên tỉnh, lên trung ương, ăn tuyết nằm sương để gõ các cửa, từ cửa bé đến cửa lớn, cửa Đảng, cửa Chính phủ, cửa Mặt trận,... không thể kể xiết bao nhiêu cuộc, có cuộc đông đến hàng nghìn người nhưng không hề manh động, không ai bị kết tội “chống người thi hành công vụ”. Bất giác tôi nghĩ đến đoạn kịch tính “Tức nước vỡ bờ” trong Tắt đèn. Bà con ở đây “tức nước” nhưng không để “vỡ bờ”. Một chị Dậu mạnh mẽ, quả cảm “Thà ngồi tù. Để cho chúng nó làm tình làm tội mãi thế, tôi không chịu được” nhưng cũng là một kiểu cùng đường, liều lĩnh, không thắng được cường quyền mà mình lại mắc vòng lao lý. Một anh Dậu yếu đuối vừa run vừa kêu “U nó không được thế! Người ta đánh mình không sao, mình đánh người ta thì mình phải tù, phải tội”. Một vị giáo sư đã dạy chúng tôi rằng “anh Dậu thật là thảm hại trước chị Dậu", nhưng thực ra anh Dậu có cái lý của anh. Anh nhận thức đúng cái thực trạng xã hội bất công. Bà con Văn Giang hôm nay nhận thức sâu sắc điều ấy cho nên biết kết hợp cả mặt mạnh của chị Dậu lẫn anh Dậu đồng thời hạn chế mặt yếu của mỗi người. Trên mỗi gương mặt cô bác, vừa có cái khổ đau nhẫn nhục lại vừa ánh lên nét rắn rỏi tự tin, không khuất phục trước bất cứ sự đè nén nào. Một chị lớn tuổi nói với chúng tôi: “Tôi đã nói nhiều lần với các ông cán bộ: các ông chỉ cướp được đất này khi tiêu diệt đến người cuối cùng, chứ còn một người, chúng tôi vẫn chiến đấu”.

Sau “Trận chiến Văn Giang” ngày 24-4, tôi luôn hình dung một không khí tang tóc tại nơi đây. Hoá ra không phải. Đau thương có. Phẫn uất có. Song sức sống cao hơn đau thương, sự kìm nén cao hơn phẫn uất. Đồng ruộng lại xanh. Những vườn cây cảnh lại đầy hứa hẹn. Sức sống của nông thôn Việt Nam thật là kỳ diệu. Ai đó đã tổng kết: Việt Nam nhiều phen mất nước nhưng chưa bao giờ mất làng. Làng còn thì nước có ngày được khôi phục. Bản thân tôi, sau mùa hè tham gia biểu tình chống xâm lược, bị đàn áp, bị lăng nhục, có lúc tôi đã thất vọng buông xuôi: “Thôi thánh hiền, thôi tiên phật, thôi hào kiệt, thôi anh hùng, Nghìn năm cuồn cuộn nước về Đông...”.

http://huynhngocchenh.blogspot.com/2012/07/bo-tay-hay-ang-au-tranh-bang-phuong.html

Nhưng hôm nay bà con Văn Giang đã truyền cho tôi lửa sống, cho tôi tin vào khả năng bất diệt của dân tộc này. Xin mượn mấy câu thơ của Chế Lan Viên để kết thúc bài viết:

Con gặp lại nhân dân như nai về suối cũ

Cỏ đón giêng hai, chim én gặp mùa

Như đứa trẻ thơ đói lòng gặp sữa

Chiếc nôi ngừng, bỗng gặp cánh tay đưa.

Đ.T.T