NHÂN NGÀY GIỖ HÀ TÂY LẦN THỨ 15 - ĐỌC LẠI ÁNG VĂN BẤT HỦ

Thưa chư vị, 

 

Ngày 1-8 hàng năm là ngày giỗ tỉnh Hà Tây. Nhớ ngày này năm ấy đúng ngày 1-7 al, tháng Ngâu, có nhật thực, lại có cơn mưa kì lạ. Trên con đường số 6 đoạn phân danh giới Hà Nội - Hà Tây vào giờ Tý họ hạ gục tấm biển phân chia ranh giới. Và thế là một vùng văn hóa xứ Đoài đã thành thiên cổ. Để tưởng nhớ Hà Tây, xin chép lại bài ai điếu này để chúng ta cùng nhớ về Hà Tây yêu thương...

 

ĐIẾU HÀ TÂY TỈNH

Hỡi ơi !

.

Thế cục xoay vần càn khôn dời đổi, bước thịnh suy hồ dễ mấy ai hay.

Mở cửa bốn phương Nam Bắc Tây Đông, luồng gió mới thổi qua miền quê lụa.
 
Đã từng trải bao phen sóng gió, tưởng vĩnh hằng trụ thế với thời gian.

Ai ngờ đâu bèo dạt mây tan, một quyết định tiễn về miền ký ức.

Nhớ tỉnh xưa !

Đọc tiếp...

15 NĂM TRƯỚC TRẢ LỜI PV NHÂN SỰ KIỆN XÓA SỔ TỈNH HÀ TÂY

TS.Nguyễn Xuân Diện: 
Để gìn vàng giữ ngọc

Báo Công an Nhân dân
21:55:00 03/08/2008

CAND - Trong thời buổi lớp trẻ ít quan tâm đến văn hóa cổ, TS Nguyễn Xuân Diện, Phó giám đốc Thư viện Hán Nôm (Viện Hán Nôm) là một nhà nghiên cứu trẻ đáng chú ý với nhiều phát hiện mới và sâu sắc về văn hóa dân tộc. Trong đó công trình nghiên cứu về ca trù của anh được đánh giá cao. 

Nguyễn Xuân Diện có nhiều buổi thuyết trình về ca trù (anh thường tự hát ca trù để minh họa) độc đáo, hấp dẫn. Là một người Hà Tây (đến hôm nay thì có thể gọi là Hà Tây cũ), TS. Nguyễn Xuân Diện quan tâm nhiều đến di sản văn hóa xứ Đoài.

Thưa anh, Hà Tây là tỉnh có số lượng di tích lịch sử và văn hóa, di sản văn hóa phi vật thể lớn nhất nước, khi sáp nhập với Hà Nội - nơi có số lượng lớn thứ 2, Hà Nội mới sẽ mang trong mình một giá trị di sản văn hóa khổng lồ. Điều này vừa là niềm tự hào của Thủ đô nhưng chắc chắn cũng là một trách nhiệm nặng nề?

Hà Tây là tỉnh có nhiều di tích nhất cả nước (trong đó có nhiều di tích được liệt vào hạng đặc biệt quan trọng của quốc gia: Chùa Hương, chùa Tây Phương, chùa Bối Khê, chùa Thầy, đình Tây Đằng, đình Chu Quyến, rồi làng Việt cổ Đường Lâm,...). Mỗi một ngôi đình, đền, chùa này lại không đơn giản chỉ là một hiện vật bảo tàng, mà xung quanh đó, hàng ngày, hàng giờ vẫn diễn ra các sinh hoạt tâm linh, tôn giáo, tín ngưỡng của nhân dân. Vì vậy, nó chính là một bảo tàng sống động về văn hóa.

.

Đọc tiếp...

Lật chồng báo cũ: ÔNG VÕ VĂN KIỆT & HÀ NỘI

Ông Võ Văn Kiệt và Hà Nội

Huy Đức
1-8-2018

Ngày 5-5-2008, đúng ngày Quốc hội họp bàn việc mở rộng Thủ Đô, ông Võ Văn Kiệt cho công bố trên báo Tuổi Trẻ một bài viết dưới đây. Ông cho rằng: “Hà Nội không nhất thiết phải lựa chọn mô hình đầu tàu kinh tế, việc mà nhiều địa phương có nhiều thuận lợi và có khả năng làm tốt hơn Hà Nội nhiều…”. Ông đề nghị Quốc hội nghiên cứu: “Một mô hình đô thị không cần nhiều đất đai mà cần nhiều hơn những giá trị đạo đức, nhân văn, nhân tài và chất xám”.

Đọc tiếp...

Thơ: MAI ANH THÀNH NGƯỜI HÀ NỘI

Có nhớ Xứ Đoài mây trắng lắm?

Tặng hai anh PBC và NXD
cùng những người “nhớ” Hà Tây

Mai anh thành người Hà Nội
Xứ Đoài mây trắng còn bay?
Mai anh thành người Hà Nội
Có còn nhớ... mắt Sơn Tây?

Thạch Thất, Ba Vì, Phúc Thọ
Phú Xuyên, Chương Mỹ, Ứng Hòa
Thường Tín, Mỹ Đức, Thanh Oai
Hoài Đức, Quốc Oai, Đan Phượng...

Tất cả vẫn đều là huyện
Nhưng không phải tỉnh Hà Tây!
Tất cả vẫn còn nguyên vẹn
Mà sao thương đến lắt lay!...

Mai anh thành người Hà Nội
Có đi đâu, vẫn quê mình
Mà sao thấy lòng tồi tội
Rứt ray như kẻ phụ tình!

Đá ong khô buồn rớm lệ
Mây Đoài trắng lắm..., đành quên
Sài Sơn... lúa vàng..., thôi kệ
Mặc đồng Bương Cấn ai lên!

Mai anh thành người Hà Nội
Uống cùng anh cạn đêm nay
Ước chi hóa thành chén rỗng
Lòng đau - anh cứ rót đầy!

Đ.H.T
Đà Nẵng, chiều 31.7.2008 

 

         ************************

- Chào Tiến sỹ Nguyễn Xuân Diện, cảm xúc của ông trong những ngày đầu tiên Hà Tây không còn nữa như thế nào?

- Tôi chờ đến lúc 0h ngày 1-8 để cảm nhận những cảm xúc trong lòng tôi. Rồi chờ đợi trận mưa ngâu đầu tiên trong năm vào ngày 1 tháng Bảy âm lịch. Trưa hôm qua, nhà thơ Nguyễn Quang Thiều mời tôi đi dùng bữa trưa để ghi nhớ việc họ hàng và gia đình chúng tôi trở thành người Hà Nội. Cảm xúc của chúng tôi là lo lắng cho di sản văn hóa Hà Tây, nhất là văn hóa xứ Đoài trở thành một bộ phận của văn hóa Hà Nội.

- Với nhiều năm nghiên cứu về lịch sử và văn hóa Hà Tây, ông đã từng thấy những cuộc sáp nhập và tách rời giữa xứ Đoài với những miền đất khác hay chưa?

- Tỉnh Hà Tây (cũ) bao gồm hai vùng văn hóa: văn hóa trấn Sơn Nam thượng và văn hóa xứ Đoài, trong đó văn hóa xứ Đoài là rất đặc sắc. Dưới thời phong kiến và dưới thời Tây, Hà Tây thuộc hai trấn (xứ) hoặc hai tỉnh khác nhau (Hà Đông và Sơn Tây).   

Người xưa phân địa giới như vậy là căn cứ vào điều kiện địa lý, thổ nhưỡng và văn hóa của mỗi vùng. Từ năm 1945 đến nay, xứ Đoài (gồm các huyện phía Bắc của tỉnh Hà Tây cũ) đã từng 7 lần tách nhập với Hà Nội. Mỗi lần tách ra, xứ Đoài gần như không có gì mới so với khi nó được nhập vào, trên tất cả các phương diện. 

 

- Câu hỏi lớn và cũng là trách nhiệm của những người quản lý hiện thời là, khi Hà Tây hòa vào Hà Nội thì văn hóa và nếp sống của họ sẽ ra sao? Bởi đâu phải giản đơn xây nhà cao tầng, có đường nhựa thì người dân quê bỗng chốc thành người Hà Nội? 

 

- Vâng, thành người Hà Nội, tức là chỉ một chất lượng sống và thụ hưởng văn hóa của cư dân Thủ đô, chứ không phải chỉ là nhà cao tầng, đường nhựa hay cuốn sổ hộ khẩu, cái giấy chứng minh nhân dân hoặc biển số xe máy.

Đọc tiếp...

THƯƠNG NHỚ HÀ TÂY - ĐỌC LẠI BÀI "ĐIẾU HÀ TÂY TỈNH"

 

Ngày 1-8 hàng năm là ngày giỗ tỉnh Hà Tây. Nhớ ngày này năm ấy đúng ngày 1-7 al (lịch trên và lịch dưới trùng nhau), tháng Ngâu, có nhật thực, lại có cơn mưa kì lạ. Trên con đường số 6 đoạn phân danh giới Hà Nội - Hà Tây vào giờ Tý họ hạ gục tấm biển phân chia ranh giới. Và thế là một vùng văn hóa xứ Đoài đã thành thiên cổ. 

Hôm nay, 1/8/2022, kỷ niệm 14 năm ngày Hà Tây biến mất trên bản đồ hành chính quốc gia, để tưởng nhớ Hà Tây, xin đăng tải lại bài ai điếu này:

ĐIẾU HÀ TÂY TỈNH

Tác giả: Nhà giáo Phạm Việt Long

1. Thế cục xoay vần càn khôn dời đổi, bước thịnh suy hồ dễ mấy ai hay.
Mở cửa bốn phương Nam Bắc Đông Tây, luồng gió mới thổi qua miền quê lụa.

2. Đã từng trải bao phen sóng gió, tưởng vĩnh hằng trụ thế với thời gian.
Ai ngỡ đâu bèo dạt mây tan, một quyết định tiễn về miền ký ức.

NHỚ LINH XƯA !

Đọc tiếp...

Hà Nội Mở Rộng: ĐÔ THỊ VỆ TINH HÀ NỘI CHẾT LÂM SÀNG

Đô thị vệ tinh của Hà Nội - những hình hài bất động

VNExpress
Thứ tư, 1/8/2018, 12:30 (GMT+7)

Một thập kỷ sau khi được quy hoạch, nhiều “đô thị vệ tinh” của Hà Nội vẫn chỉ tồn tại trên bản vẽ.

Chị Tâm kinh doanh cửa hiệu tạp hóa trước cổng chợ Trung Sơn Trầm hơn bảy năm nay. Một ngày của chị, cũng như của nhiều hộ sinh sống dọc đoạn quốc lộ này, bắt đầu bằng việc diệt giặc bụi.

Nhà nào không buôn bán sẽ đóng tất cả các loại cửa sổ, cửa ra vào suốt ngày. Những hộ kinh doanh lớn sẽ đầu tư mạnh tay một vòi phun nước tưới ướt khoảng đường trước cửa.

Đọc tiếp...

Hà Nội Mở Rộng: NHỮNG CÁNH ĐỒNG QUÊ HẤP HỐI

Nông nghiệp Hà Nội 

- những cánh đồng bị bỏ quên

VNExpress

Thứ năm, 2/8/2018, 02:06 (GMT+7) 

Người làm nông tại Hà Nội không cảm thấy mình là một phần trong nền kinh tế "thủ đô hiện đại".

Chị Huệ ngại đi họp phụ huynh cho con gái từ hai năm nay. Chị sợ bị cô giáo nhắc chuyện khất tiền học.

Huệ là kỹ sư thủy lợi của Hà Nội - nghề của những "Sơn Tinh bắt nước chảy quanh", như lời hát của Đỗ Nhuận. Nhưng cuộc đời vị Sơn Tinh này giờ là một chuỗi các cuộc khất lần tiền bạc.

Đọc tiếp...

11 NĂM TRƯỚC, HN ĐÃ QUAY LƯNG VỚI "NÉT ĐẸP XƯA" CỦA XỨ ĐOÀI

Thị Mầu. Tranh Đoàn Lê (1993)

10 năm trước, khi Hà Tây bị sáp nhập với Hà Nội, các nhà hoạt động văn hóa, văn nghệ, khoa học yêu nghệ thuật Chèo đứng đầu là các Giáo sư Hà Văn Cầu, Trần Bảng đã gửi một THƯ NGỎ tới ông Phạm Quang Nghị - Bí thư thành ủy Hà Nội, ông Nguyễn Thế Thảo – Chủ tịch UBND TP, bà Ngô Thị Thanh Hằng – PCT UBND TP, ông Phạm Quang Long – GĐ Sở VH TT DL đề nghị giữ lại Nhà hát Chèo Hà Tây như một đơn vị nghệ thuật độc lập, giữ gìn nghệ thuật đặc sắc Chiếng chèo Đoài. 

Khi ấy, mang thư đến tận trụ sở của Thành ủy và UBND TP HN thì mấy chú lính canh đuổi quầy quậy bảo không nhận thư tay. Các chú ấy bảo phải ra bưu điện gửi. Thế là đành phải lùi lại vài trăm mét, gửi thư bảo đảm từ Bưu điện trung tâm Hà Nội.

Rất tiếc, không một ai trả lời bức Thư Ngỏ này. Và cuối cùng, người ta đã xóa sổ đoàn chèo Hà Tây – tiền thân là đoàn chèo Cổ Phong (Cổ Phong = Nét đẹp xưa) được thành lập từ năm 1957 bởi các tên tuổi Trần Huyền Trân, Lưu Quang Thuận, Lộng Chương, Nguyễn Đình Hàm, Hà Văn Cầu. Đoàn chèo Hà Tây thành Đoàn 2 của Nhà hát chèo Hà Nội. Nghệ sỹ Ưu tú Văn Chương, Phó đoàn chèo Hà Tây diễn một đêm vĩnh quyết trong vở chèo Lưu Bình - Dương Lễ rồi chuyển công tác về Đài Tiếng nói Việt Nam...Đêm ấy, tưởng tiễn Châu Long, ai ngờ tiễn cả chàng kép nền tài hoa...

Nhân kỷ niệm 10 năm Hà Nội Mở Rộng, cũng là tròn 10 năm Hà Tây biến mất trên bản đồ, xin đăng lại bức Thư Ngỏ để khơi lại một kỷ niệm buồn còn lưu trong những tâm hồn hoài cổ, có chữ ký các vị: 

Đọc tiếp...

CƠN MƯA NGÂU 10 NĂM TRƯỚC TRONG THƠ TRẦN NHƯƠNG

Chùm thơ Trần Nhương

CƠN MƯA MỒNG MỘT THÁNG NGÂU

Mồng Một tháng Ngâu năm Mậu Tý
Hà Nội mình ôm trọn Hà Tây
Mưa như trút nước, như oà khóc
Không biết là vui hay buồn đây ?

Hay là mưa rửa nhơ bẩn cũ
Để về chung chạ được tinh khôi
Của nả chia rồi ta kiếm mới
Bây giờ cùng kiếm để cùng xơi !

Duyên nợ ép rồi thôi cứ vậy
Nếu mà không hợp ta chia tay
Tháng Ngâu mồng Một cơn mưa ấy
Điềm Trời hay dở có ai hay...?! 

1-8-2008
(tức cảnh lúc cơn mưa 5 giờ mồng Một tháng Ngâu, 1-8-2008) 
________

Đọc tiếp...

AI, NHÓM NÀO CHỦ TRƯƠNG PHẢI MỞ RỘNG HÀ NỘI ?

Sự kiện: Mở rộng Thủ đô 
Mở rộng Thủ đô sao đơn giản đến vậy?

Võ Văn Kiệt

Thành phố Hồ Chí Minh, 30/4/2008 

Theo tôi biết, mở rộng Hà Nội từ 921km2 lên 3.324,92km2 chỉ mới là một ý tưởng vừa mới nảy sinh trong quá trình thực hiện đồ án “Quy hoạch vùng thủ đô”. Ý tưởng đó, nếu được ủng hộ, cũng chỉ có giá trị làm tiền đề cho một công trình khoa học.

Thế nhưng, Bộ Xây dựng đã trình lên Thủ tướng Chính phủ phương án như là đã được nghiên cứu thấu đáo rồi.

Đọc tiếp...

Mở rộng Hà Nội: PHẬN NGƯỜI SAU NHỮNG CUỘC ÔM ĐẤT VỘI VÀNG

Phận người sau những cuộc ôm đất vội vàng

(Bài nằm trong loạt bài về Hà Nội 10 năm
mở rộng địa giới hành chính trên trang VnExpress)

Bài: Đức Hoàng - Hoàng Phương - Thanh Lam
Ảnh: Giang Huy - Đỗ Mạnh Cường
Đồ họa: Tiến Thành

Ngày mở rộng Hà Nội, số phận hàng trăm nghìn nông dân Hà Tây và Vĩnh Phúc cũ rẽ ngoặt: đất ruộng bị thu hồi chóng vánh và thành “đất dự án”.

Lời mở đầu

Đó là những ngày mùa hè năm 2008.

Mùa hè ấy, ở Yên Nghĩa, chàng trai Thiện phải cắn răng bán đi hết cơ nghiệp của mình, đi tha hương ở tuổi 21. Đàn trâu 38 con là gia tài mà cậu gây dựng từ năm mười sáu.

Đọc tiếp...

Hà Nội Mở Rộng: LA LIỆT DỰ ÁN TREO, NHIỀU KHU NHÀ BỎ HOANG

Hà Nội sau 10 năm mở rộng: Còn đó những nỗi lo 

Người Lao động
31/07/2018 02:00 

Bên cạnh những điểm sáng, Hà Nội vẫn tồn tại những hạn chế như dự án chậm tiến độ, dự án "treo"; tệ nạn xã hội phức tạp; chính sách an sinh xã hội không theo kịp thực tiễn…

Dọc những con đường đi ra khu vực vùng ven Hà Nội la liệt dự án đô thị "treo". Những khu nhà liền kề, biệt thự xây dở dang, mốc rêu xanh, cỏ cao lút đầu. Các vùng đất nông nghiệp trù phú thuộc Hà Tây hay huyện Mê Linh (Vĩnh Phúc cũ) nay cũng bị xé nhỏ bởi hàng trăm đại dự án bất động sản nhưng ít có dự án nào hoàn thành đúng tiến độ.

Đọc tiếp...

Lật chồng báo cũ: BÀI PHẢN BÁC VIỆC DỜI CHÍNH PHỦ VỀ BA VÌ

Lời dẫn của TS Nguyễn Xuân Diện:

Vào năm 2010, đúng dịp kỷ niệm 1000 năm Thăng Long - Hà Nội, Anh em ông Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Hồng Quân, Nguyễn Đình Toàn được Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng giao cho việc làm đề án rời Trung tâm hành chính quốc gia (Văn phòng CP và các trụ sở các bộ) về Ba Vì. [Trong lúc kỷ niệm 1000 năm Thăng Long, tưởng nhớ một triều đại võ công văn trị rực rỡ, và tầm nhìn viễn kiến cả thiên niên kỷ của Lý Công Uẩn về việc định đô, thì Chính phủ lại đi ...dời đô. Làm thế khác nào chửi tiền nhân, và bộc lộ sự vô văn hóa, vô giáo dục của mình?].

Bộ Xây dựng đã chọn Xã Yên Bài đặt làm nơi đặt Trung tâm Hành chính Quốc gia. Và để chạy xe cho gần, họ dùng bút chì vạch một nét giữa Yên Bài và Hồ Tây rồi sẽ mở một trục giao thông Ba Vì - Hồ Tây. Bị phản đối dữ dội, họ đổi tên thành Trục Tâm Linh Ba Vì - Hồ Tây.

Lúc đó, tôi đã gọi thẳng trung tâm hành chính quốc gia đó là Trung tâm Nghỉ dưỡng quốc gia và trục tâm linh đó là Trục Bất Động Sản.

Đọc tiếp...

THẤY GÌ KHI HÀ NỘI MỞ RỘNG 4 LẦN ?

Nguyễn Văn Chi

THẤY GÌ KHI HÀ NỘI MỞ RỘNG 4 LẦN?

Vì truyền thông đang ồn ào kỷ niệm 50 năm “chiến thắng” ĐL…rồi 10 năm mở rộng thủ đô khi dân “thủ đô” ở Chương Mỹ vẫn đi lại bằng thuyền dù đã nắng 3-4 ngày nay nên cũng góp thêm ý kiến:

Pháp chiếm được Hà Nội lần thứ 2 (4/1882) thì 8 năm sau (1890) bắt đầu xin phép xây dựng “Nhà máy tàu điện Thụy Khuê” và đúng 10 năm tiếp theo (1900) đã khánh thành tuyến tàu điện Bờ Hồ-Thụy Khuê (trong khi Thủ đô mở rộng lần 4 sau hơn 10 năm vưỡn không làm xong 13km tàu điện trên cao Cát Linh…)!

Đọc tiếp...

VỤ MỞ RỘNG HÀ NỘI - KỊCH TÍNH TRONG LỊCH SỬ QUỐC HỘI

'Mở rộng Hà Nội' kịch tính trong lịch sử Quốc hội

VNEThứ ba, 24/7/2018, 19:00 (GMT+7) 

 
Khi vấn đề mở rộng thủ đô được thăm dò tại Quốc hội, tỷ lệ ủng hộ và phản đối chủ trương này là 50/50.

Hà Nội sau 10 năm mở rộng

Ngày 29/5/2008, Quốc hội thông qua Nghị quyết mở rộng địa giới hành chính thủ đô Hà Nội với tỷ lệ đồng thuận gần 93%. Để đi được đến ngày biểu quyết, đã có những tranh luận gay gắt trên nghị trường.

Đọc tiếp...

HÀ NỘI - SAU MƯỜI NĂM MỞ RỘNG

Hà Nội sau 10 năm mở rộng

VNE 
Thứ ba, 24/7/2018, 00:10 (GMT+7) 

Sau cuộc đại điều chỉnh địa giới hành chính thủ đô, nhiều câu hỏi vẫn bỏ ngỏ cho cả chính quyền, các chuyên gia quy hoạch và người dân.

.

Bốn lần điều chỉnh địa giới Hà Nội nửa thế kỷ qua

 

Năm 2008, Đề án mở rộng địa giới hành chính thủ đô được đặt lên bàn Quốc hội. Lý do mà Chính phủ đưa ra là “hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội hiện hữu của Hà Nội không thể đáp ứng được tốc độ đô thị hóa, sức hút đầu tư ngày càng lớn và sự gia tăng dân số ngày càng cao”.

Mười năm sau mở rộng, các đầu mối quản lý đã được tinh giản, nhiều trục giao thông cửa ngõ đã thành hình, hạ tầng nông thôn được hiện đại hoá. Song, nhiều dự tính từ năm 2008 vẫn nằm trên giấy. Quy hoạch Hà Nội đến 2030 đứng trước nguy cơ lùi tiến độ.

Đọc tiếp...