TÔ VĂN TRƯỜNG - TẢN MẠN THÁNG 5 "ĐỎ LỬA"

Tản mạn tháng 5 "đỏ lửa"

Tô Văn Trường

Là con người ai mà chẳng có lúc buồn vui theo nhịp đập của cuộc sống. May sao, điều mà tôi cảm nhận được dù xã hội còn nhiều nhiễu nhương, người dân vẫn còn vật lộn trong muôn vàn khó khăn trở ngại cả vật chất lẫn tinh thần nhưng nguồn trí tuệ đang dâng lên, dòng nhân ái đang chảy mạnh, mảnh đất hình chữ S thân thương vẫn đang sục sôi rung chuyển thúc giục nhân tâm, kiên nhẫn từng giờ từng phút 'vắt óc' tạo ra năng lượng tích cực trong nhân gian. Đó cũng là nguồn lực sâu xa đang âm vang cộng hưởng vì cuộc sống tốt đẹp hơn cho đất nước, cho dân tộc. 

Nhiều đồng nghiệp, kể cả nhà báo hỏi về bình luận các sự kiện nóng hổi trong tháng 5 này. Hà Nội, Thủ đô của Việt Nam có những chuỗi ngày nóng khủng khiếp. Kế tiếp theo là miền Trung với những ngày “đỏ lửa”.  Cả Việt Nam trên bản đồ dự báo thời tiết với màu đỏ sẫm của khí nóng hầm hập. Chưa bao giờ có sự cố đồng loạt cả 22 tỉnh thành phía Nam đột ngột bị mất điện trên diện rộng vào buổi chiều ngày 23/5 vừa qua chỉ vì sự tắc trắc bởi một chiếc xe cần cẩu ở Bình Dương lại càng làm cho không khí thêm ngột ngạt do cả thiên tai lẫn nhân tai!

Người bạn (AITAA) đang sống ở Hà Nội tâm sự thường vào buổi chiều lại xuất hiện những cơn giông cuồn cuộn, gió thổi tới tấp, mây đen cuồn cuộn đổ về, trời đất, cây cối, bụi đường bị mờ mịt bởi các trận gió thổi thốc cả cát bụi và rác tung lên trời. Biến đổi khi hậu hay biến đổi thời thế? Có buổi chiều thứ bảy, Hà Nội có cơn mưa giăng kín đen kịt bầu trời vào lúc mặt trời lặn, mây cuồn cuộn bay trên bầu trời chuyển hướng từ phía đông bắc tiến về hướng nam, gió cuộn cuộn thổi vào đảo hướng nhiều lần nhưng sau đó lại không mưa!?. Biến đổi khí hậu hay biến đổi thời thế? Hội nghị TW Đảng lần thứ 7 khóa XI kết thúc với những kết quả bầu chọn không phải như kế hoạch đề xuất của Bộ Chính trị. Cuối tháng 5 lại tiếp tục họp Quốc hội theo kế hoạch và chuẩn bị phê duyệt nhiều dự luật mới. Các tháng sau sẽ là mùa mưa bão trong năm. Đất nước ta có biến đổi gì không?  Mong rằng những biến đổi ấy sẽ thuận chiều phát triển và nhân dân ngoài việc chịu khổ vì biến đổi khí hậu sẽ không phải đớn đau vì những biến đổi khác để cuộc sống dễ chịu hơn.

Lướt đọc trên mạng thấy đăng tải những điều ngay cả Harvard cũng không dạy thấy ngồ ngộ! Trong vụ cướp nhà băng được cho là ở Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa, một tên cướp hét lên: "Tất cả đứng im, nên nhớ tiền thuộc về Nhà nước, còn mạng sống thuộc về chúng mày!". Mọi người trong ngân hàng nghe xong liền im lặng nằm xuống. Điều này được gọi là: "Cách thức khai tâm - Thay đổi những suy nghĩ theo lối mòn". Có cô nhân viên nằm trên bàn trong tư thế khêu gợi, một tên cướp hét lên: "Làm ơn cư xử văn minh, chúng tôi là cướp chứ không phải những kẻ hiếp dâm!".  Điều này được gọi là "Hành xử chuyên nghiệp - Chỉ tập trung vào công việc mà bạn được huấn luyện!". Khi tên cướp quay lại, một tên cướp trẻ hơn (có bằng MBA) nói với tên cướp già hơn (kẻ mới tốt nghiệp hết phổ thông): "Đại ca, có phải đếm xem chúng ta cướp được bao nhiêu?". Tên cướp già gằn giọng: "Mày ngu lắm, bao nhiêu tiền, đếm thế nào được? Đợi đi, tối nay TV sẽ nói chúng ta cướp được bao nhiêu!".  Điều này được gọi là: "Kinh nghiệm - Ngày nay thì kinh nghiệm quan trọng hơn giấy tờ, sách vở". Sau khi băng cướp rời khỏi, giám đốc chi nhánh định gọi báo cảnh sát. Kế toán trưởng vội vã chạy đến, thì thầm vào tai ngài: "Đợi đã, hay để 5 triệu chúng ta biển thủ vào trong số bị băng cướp lấy mất!". Điều này được gọi là: "Bơi theo dòng nước - Chuyển đổi những tình huống bất lợi trở thành thuận lợi". Người giám đốc tự nhủ: "Vậy thật tuyệt nếu cứ mỗi tháng lại có một vụ cướp!". Điều này được gọi là: "Hãy loại bỏ những điều khó chịu - Hạnh phúc là điều quan trọng nhất". Ngày hôm sau, TV đưa tin 100 triệu đã bị cướp khỏi nhà băng. Những tên cướp đếm đi, đếm lại thì chỉ có 20 triệu. Chúng rất giận dữ: "Chúng ta mạo hiểm mạng sống của mình chỉ để lấy 20 triệu, bọn chó lãnh đạo chỉ ngồi chơi mà cướp được 80 triệu. Đúng là học hành, có bằng cấp thì chúng nó được ngồi cái ghế đấy, cướp tiền siêu đẳng hơn chúng ta!". Điều này giải thích tại sao: "Kiến thức thì giá trị như vàng".

Mẩu chuyện nói trên phiếm mà không phiếm vì có thể rút ra kết luận trong cuộc sống luôn có những điều chúng ta có thể nhanh chóng nhìn ra, có những điều không như chúng ta thấy từ bên ngoài, và chân lý chỉ mang tính tương đối. Quan trọng nhất là thái độ đối với cuộc sống này, hay cách nhìn chúng ta lựa chọn để mang lại vui vẻ, hạnh phúc cho bản thân, cho những người thân xung quanh mình.

Sự kiện Nick Vujicic, chàng trai người Úc đến Việt Nam, anh không tay, không chân, với những việc đã làm được, xứng đáng được ngưỡng mộ và tôn vinh. Cũng có tiếng thở dài vì ở Việt Nam cũng có những gương mặt tiêu biểu như Thầy giáo Nguyễn Ngọc Ký, Hiệp sĩ công nghệ thông tin Nguyễn Công Hùng, Vận động viên khuyết tật Phạm Thị Thu, “Cô bé xương thuỷ tinh” Phương Anh vv... đã làm được những điều mà ngay cả người thường cũng khó có thể làm được nhưng “bụt chùa nhà không thiêng”! Đúng là rất nhiều người Việt của chúng ta rất đáng được tôn vinh và cần được tôn vinh.

Nhìn vào sự kiện Nick Vujicic đến VN có thể còn nhiều ý kiến khác nhau, đó là điều dễ hiểu, đều cần được tôn trọng vì nó phụ thuộc hoàn cảnh, nhận thức,  góc nhìn của mỗi người. Tuy nhiên, cũng phải công nhận việc mang một hiện tượng của thế giới vào VN thành công là điều đáng ghi nhận. Người ta hy vọng việc làm này đóng góp vào thay đổi "thái độ sống" của giới trẻ VN cũng như xã hội chúng ta. Có ý kiến cho rằng điều khác biệt quan trọng của những người khuyết tật Việt Nam và Nick là Nick có tài hùng biện, tài viết sách và nói chuyện rất dí dỏm mà không hề quan ngại về những khuyết tật của bản thân. Anh ấy nói "everybody is beautiful" và rất tự hào về mình. Nét mặt của Nick ngời sáng khi anh ấy nói chuyện trước công chúng, có vẻ như anh ấy thấy mình sinh ra với hình hài như vậy thì cũng có nhiều cái hay, hầu như Thượng đế muốn tạo ra thế để có sự đa dạng. Nick được gia đình truyền cho nhiệt huyết sống, qua chương trình của Nick, người ta thấy được sinh ra trên đời này đã là hạnh phúc, vì vậy hãy làm cho mỗi ngày mình sống vui hơn và có ý nghĩa hơn. Đó là quan niệm sống rất tích cực.

Bây giờ sang chuyện khác. Nhìn rộng hơn về toàn cục, có ý kiến cho rằng tình hình ở Việt Nam hiện nay nhóm lợi ích đã chi phối nền kinh tế và hệ thống luật pháp. Sắp tới có thể cả hệ thống chính trị và văn hóa, xã hội. Tất cả các sự thay đổi về Hiến pháp, và pháp luật phụ thuộc vào nhóm lợi ích (quan chức nhà nước + khối siêu giàu). Ngay cả các đại biểu Quốc hội, vốn là các quan chức ở các địa phương, cũng không thoát khỏi sự ràng buộc mới này. Trong thời gian vừa qua, Việt Nam quá thiên vị khuyến khích phát triển khối nhà nước, tập trung đầu tư và chi tiêu nguồn lực (vốn, chất xám và lao động) vào khối này. Thực tiễn cho thấy hoạt động thiếu hiệu quả của khối nhà nước đã gây ra sự phí phạm quá mức các nguồn lực, vốn rất khan hiếm và vô cùng cần thiết cho một nước đang phát triển như VN.

Thực tế cho thấy, ngay tại các nước tư bản, các trùm tư bản (vốn có mục tiêu lớn nhất là làm giàu túi tiền của mình) cũng phải cân bằng giữa lợi ích bản thân và lợi ích của xã hội, vì họ biết rằng dù họ là giai cấp bóc lột, nhưng họ vẫn phải sống trong mối tương hỗ với giai cấp bị bóc lột (định nghĩa theo Marx). Họ cũng biết rõ lợi ích của họ gắn chặt với lợi ích của đại đa số dân cư. Các nước phát triển như Anh, Pháp Mỹ hay Úc đều có sự chuyển biến nhận thức như vậy. Chính tại các nước này, đa số các tài sản của các tỷ phú đều đặt tại nước phát triển, nơi có hệ thống luật pháp hoàn chỉnh bảo vệ họ, và tài sản của họ sẽ tăng lên nếu các nền kinh tế này phát triển bền vững, nhân lực kỹ thuật cao, sức mua thị trường dồi dào. Trung Quốc cũng đang học theo bằng phát triển chính bản thân thị trường nội địa. Nền kinh tế TQ phát triển nhanh chóng và lành mạnh sẽ làm khối tài sản của giới giàu tăng nhanh chóng và bền vững, hơn rất nhiều nếu họ mang tiền đi đầu tư tại các quốc gia phát triển khác vốn khác biệt về văn hóa, đã bão hòa về tăng trưởng và rất đắt khi mạo hiểm đầu tư.

Nhân sự kiện Quốc hội đang họp, có ý kiến hỏi nhận xét về phát biểu của Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải về dự án bauxite, tôi không bình luận vì mới viết bài 8 trang “Lời cuối cho bauxite Tây Nguyên”. Nếu TKV hiểu thấu đáo phương pháp luận, cách tiếp cận bài toán kinh tế,  nhất là cách xử lý lạm phát thì đã tư vấn cho Phó Thủ tướng có tư duy và giải pháp khác. Điều đơn giản trước mắt, họ phải tính toán một cách định lượng, sòng phẳng 2 phương án giữa tạm thời “đắp chiếu” so với cứ tiếp tục triển khai thì thiệt hại cụ thể ra sao.

Trong giới  chức sắc có thông tin ông Tạ Quyết Thắng Tổng giám đốc Công ty TNHH Sơn Trường viết công văn, gửi tài liệu đi khắp nơi phản đối dự án cảng Lạch Huyện nhưng mặt khác lại xin làm thầu phụ khi dự án được triển khai!?. Mới nghe tưởng thật nhưng tìm hiểu kỹ thì ra đây là thông tin nhiễu, “đòn chơi” của người trong cuộc đối với doanh nghiệp tư nhân dám chúi mũi vào việc làm ăn của người khác!

Được biết Bộ Giao thông Vận tải có công văn số 1417/BGTVT-KHĐT ngày 22/02/2013 báo cáo về dự án Cảng cửa ngõ quốc tế Hải Phòng (Lạch Huyện) - Giai đoạn khởi động gửi Chủ tịch nước, và công văn số 900/BGTVT-KHĐT gửi các đoàn Đại biểu Quốc hội và các cơ quan có liên quan giải thích các kiến nghị của Công ty Sơn Trường có nêu: "...Trong khi tiếp tục phản bác phương án xây dựng 02 bến khởi động của dự án phía trong bờ do Bộ GTVT phê duyệt và gửi kiến nghị tới Quốc hội, Chính phủ, các Đoàn đại biểu Quốc hội, ngày 13/11/2012 Công ty TNHH Sơn Trường có văn bản số 13-11/CV-ST gửi Tổng công ty Hàng Hải Việt Nam đề nghị cho Công ty tham gia góp vốn 25% trong Hợp phần B của dự án theo đúng phương án đã được Bộ GTVT phê duyệt tại quyết định số 476/QĐ-BGTVT ngày 15/3/2011 với tổng kinh phí không cao hơn 2.500 tỷ đồng...", về việc này cần phải làm rõ như sau:

           

Những ý kiến của Sơn Trường trong suốt thời gian dài chỉ tập trung phản bác QĐ 476/QĐ-BGTVT về Hợp phần A của dự án Lạch Huyện (19.200 tỷ đồng vốn ODA do nhà nước đầu tư). Công ty TNHH Sơn Trường kiến nghị về qui mô và địa điểm đặt 2 bến khởi động theo phương hướng tránh nạo vét và lợi dụng lợi thế địa lý, thuỷ văn của Lạch Huyện cũng như xác định vai trò của cảng Lạch Huyện nếu không là cảng trung chuyển thì chỉ cần cho tàu 30.000 DWT vào thì có hiệu quả nhất. Nếu là tàu 30.000 DWT thì không phải nạo vét nhiều và không cần đê chắn sóng, chắn cát, mức kinh phí sẽ giảm từ 19.200 tỷ đồng xuống 2 nghìn tỷ đồng (Hợp phần A). Công ty TNHH Sơn Trường kiến nghị Nhà nước không nên bỏ vốn đầu tư mà khuyến khích các thành phần kinh tế khác đầu tư để nhanh chóng có một hệ thống cảng hiện đại.

Còn Hợp phần B, tại quyết định số 476/QĐ-BGTVT với dự toán là 6.572 tỷ đồng (chưa tính giá có thể bị trượt từ 10 - 30%) tại văn bản số 13-11/CV-ST Công ty Sơn Trường cam kết chỉ cần 2.500 tỷ đồng là đã hoàn tất 750 m cầu cảng theo đúng quy mô thiết kế của Bộ GTVT trong vòng 30 tháng nếu có phát sinh Công ty TNHH Sơn Trường xin bỏ vốn chịu trách nhiệm.

Trong khi Nhà nước đang rất khó khăn về mặt tài chính mà đề xuất của Công ty TNHH Sơn Trường làm giảm chi phí từ 6.572 tỷ đồng xuống còn 2.500 tỷ đồng, vậy tại sao Bộ GTVT không đối thoại với Công ty TNHH Sơn Trường về vấn đề này mà lại đưa ra những ý kiến không đúng bản chất của sự việc, gây tổn hại đến danh dự và tâm huyết của Công ty TNHH Sơn Trường?. Cũng cần phải nói thêm rằng, trong suốt thời gian dài, hàng chục văn bản tâm huyết Công ty TNHH Sơn Trường gửi tới Bộ GTVT, các cơ quan chức năng, Chính phủ và Quốc hội, Bộ GTVT gần như im lặng và bấu víu vào một lý do duy nhất không thể có được là "Hồ sơ chưa được lập bởi cơ quan tư vấn chuyên ngành, chưa tuân thủ thủ tục, quy trình, quy chuẩn kỹ thuật chuyên ngành và quy định hiện hành về quản lý đầu tư xây dựng"  vì Công ty TNHH Sơn Trường làm sao có thể thoả mãn được các yêu cầu đó.

Ngoài ra, trong công văn 1417/BGTVT-KHĐT báo cáo Chủ tịch nước có nói tới 02 công văn số 878/BGTVT-KHĐT của Bộ GTVT gửi Tổng hội Xây dựng Việt Nam và số 879/BGTVT-KHĐT của Bộ GTVT gửi Công ty TNHH Sơn Trường, nhưng thực tế cả Công ty TNHH Sơn Trường và Tổng hội Xây dựng Việt Nam đều không hề nhận được?

Bộ GTVT còn viện lý do dự án được khởi động vì đã được Hội đồng thẩm định đánh giá tác động môi trường (ĐTM) Nhà nước thông qua. Là thành viên trong Hội đồng nói trên, trong các bài viết trước đây, tôi đã chỉ rõ các bất cập chưa hề được chủ đầu tư và Tư vấn giải đáp nhưng dưới sức ép của lãnh đạo để có bằng được phê duyệt ĐTM trong thời gian kỷ lục!

                       

Đang ngồi bên máy tính, nhận được tin nhắn của người bạn, xin mượn lời thay cho kết luận của bài viết tản mạn này :  Não “vô tội” trong các quyết định ngu xuẩn của con người! 

T.V.T