Phát hiện bất ngờ về tấm bia cổ nhất Việt Nam
10-10-2012 | 09:04
(Nguoiduatin.vn)
- Từ dấu tích lưu lại trên tấm bia được xác định niên đại từ năm 601,
các nhà khoa học đã chỉ ra nhiều sự trùng hợp liên quan đến chùa Thiền
Chúng, ngôi chùa cổ nhất Việt Nam.
Giới
cổ vật Việt Nam vừa đón nhận thông tin chấn động khi hai tấm bia đá có
niên đại 601 được phát hiện ở Bắc Ninh. Theo đánh giá ban đầu, có thể
đây là hai tấm bia cổ nhất Việt Nam và có giá trị lớn về mặt văn hóa
lịch sử. Các nhà khảo cổ học đã bắt tay vào công cuộc nghiên cứu hai tấm
bia này và bước đầu có những kết luận mới nhất trong Hội nghị tổng kết
Khảo cổ học lần thứ 47 diễn ra tại Hà Nội vào hai ngày 27 - 28/09.
Phát hiện tình cờ
Hai
tấm bia cổ được phát hiện từ năm 2004 khi ông Nguyễn Văn Đức - người
dân thôn Xuân Quan (xã Trí Quả, Thuận Thành, Bắc Ninh) đào đất làm gạch ở
độ sâu chừng 2m tại khu phía sau chùa Đông Quan. Theo lời ông Đức kể
lại thì lúc mới đưa lên hai tấm bia úp khít vào nhau và kết dính bởi một
chất liệu đặc biệt, phải rất vất vả mới dùng mai tách đôi ra được. Cùng
với hai tấm bia còn có một đỉnh đá (còn gọi là liễn) hình vuông có nắp
đậy, bên trong có một chút đất đen.
Sau
khi đào được số cổ vật trên, ông Đức đã đem bộ bia và nắp đá đậy về nhà
còn lại gửi ở chùa làng (chùa Huệ Trạch). Ông Đức cũng đã nhờ một số
người biết chữ Hán đọc chữ viết trên tấm bia nhưng họ cũng không đọc
được gì nhiều. Số cổ vật ông Đức khai quật được bảo quản tại nhà ông Đức
cho tới tháng 8 năm 2012 khi tổ công tác thuộc phòng Nghiên cứu sưu tầm
Bảo tàng Bắc Ninh tình cờ nghe được câu chuyện về tấm bia cổ năm xưa.
Hai
tấm bia và đỉnh đá được chùa Huệ Trạch và ông Đức trao lại cho Bảo tàng
Bắc Ninh. Các cán bộ bảo tàng Bắc Ninh ban đầu nhận định đây là những
cổ vật bằng đá có niên đại từ năm 601 liên quan đến một chùa mang tên là
Thiền Chúng, làng Dịch Bảng, phủ Thiên Đức từng được nhắc đến trong Cảm
ứng xá lợi ký do Vương Thiệu viết vào cuối năm 601, dẫn trong Quảng
hoằng minh tập có ghi chùa Thiền Chúng như là nơi dựng tháp rước xá lợi
vào năm đó tại Giao Châu.
Những dấu ấn về ngôi chùa cổ Thiền Chúng
Những giá trị lịch sử quý giá
Ngày
29/08, các chuyên gia khảo cổ và sử học gồm G.S Phan Huy Lê (chủ tịch
Hội sử học Việt Nam), PGS.TS Tống Trung Tín (viện trưởng Viện khảo cổ
học Việt Nam), T.S Nguyễn Văn Sơn, Th.S Phạm Lê Huy đã đến Bảo tàng Bắc
Ninh để trực tiếp quan sát tấm bia dưới sự hướng dẫn của T.S Lê Viết Nga
(giám đốc Bảo tàng Bắc Ninh). Theo nhận định ban đầu, tháp chùa Thiền
Chúng sau nhiều năm bị đổ nát đã chìm vào sự quên lãng. Chùa tan, tháp
đổ nên sau đó các cổ vật chìm trong lòng đất, đến nay tình cờ người dân
phát hiện được.
Qua
những phân tích và so sánh, các nhà khảo cổ học đã tìm thấy những dấu
tích minh văn (tạm gọi là minh văn Giao châu) có nội dung gần giống với
các minh văn "Nhân Thọ xá lợi tháp" có niên đại 601 đã phát hiện được
tại Trung Quốc, tuy nhiên có khác nhau ở một vài chi tiết: Về dòng chữ
tiêu đề trên tấm bia, về địa điểm xây tháp và phần chú thích về "sắc
sứ".
Theo
báo cáo tại hội nghị Khảo cổ học lần thứ 47 lần này, Th.s Phạm Lê Huy:
"Trong khi các minh văn khác chỉ có phần chính văn, riêng minh văn Giao
châu và Thanh châu có thêm phần chú thích về "sắc sứ". Minh văn Giao
châu ghi tên sắc sứ là "Đại đức Tuệ Nhã pháp sư" và "Vũ kỵ uý Khương
Huy". Minh văn Thanh châu ngoài 2 sắc sứ là "Đại đức Trí Năng" và "Vũ kỵ
uý Lý Đức Kham" còn ghi thêm tên 2 người tuỳ tùng (tòng giả) và 2 viên
chức Tư mã và Lục sự tham quân của Thanh châu. Đối chiếu với chiếu thư
của Tùy Văn Đế, có thể xác định "Đại đức Tuệ Nhã pháp sư" và "Đại đức
Trí Năng" là 2 trong số 30 sa môn được Tuỳ Văn Đế cử về địa phương,
Khương Huy và Lý Đức Kham là 2 "tản quan" tháp tùng. Xung quanh thông
tin nắp bia và bia được kết dính bằng một chất đặc biệt, chúng ta cũng
tìm thấy trường hợp tương tự tại Trung Quốc. Theo văn bản khai quật minh
văn "Nhân Thọ xá lợi tháp" tại chùa Hoằng Nghiệp ở U châu năm 846, hộp
đá lớn được phong bằng bùn hương, phía trên có minh văn.
Sự
thống nhất trong nội dung minh văn với các tấm bia tìm được tại Trung
Quốc cũng như sự trùng khớp thông tin (ngày 15 tháng 10 năm 601, xây
tháp tại chùa Thiền Chúng ở Giao châu) với các tư liệu như Quảng hoằng
minh tập và Cảm biến lục. Đây là cơ sở giúp các nhà nghiên cứu khẳng
định tấm bia tìm được tại Bắc Ninh chính là minh văn "Nhân Thọ xá lợi
tháp" được khắc cùng với sự kiện xây dựng tháp xá lợi tại chùa Thiền
Chúng ở Giao châu có niên đại 601. Bên cạnh đó, sự thống nhất về câu chữ
trong minh văn cho thấy bên cạnh mẫu thiết kế tháp xá lợi, quy cách tổ
chức nghi lễ, chính quyền trung ương của nhà Tùy đã biên soạn trước nội
dung minh văn để phân phát cho các địa phương. Nói cách khác, có thể cho
rằng tấm bia 601 được khắc tại Việt Nam và cổ nhất Việt Nam đến thời
điểm hiện nay
Bảo Hằng- Đinh Nhung
Nguồn: Người đưa tin
Không có nhận xét nào :
Đăng nhận xét