Mùa nước nổi ở vùng quê Nam Bộ, cá hủn hỉn trôi về đồng bằng thành từng đàn. Cá hủn hỉn là sự góp mặt nhiều cá con như: Cá bóng, cá lòng tong, cá bảy chầu, cá sặc con, cá rô con, cá ròng ròng bị mất mẹ...
Thời cá mắm ở quê dồi dào, phong phú, cá hủn hỉn bị “hất hủi”, bán chẳng ai mua. Có lẽ vậy mà tên gọi nghe qua đã thấy quê mùa, xấu xí.
Xấu xí, quê mùa vậy nhưng qua bàn tay chế biến của mẹ thì hương vị lại đậm đà khó quên với những món ngon độc đáo: kho mắm, kho nghệ, kho lá gừng và ấn tượng nhất là món cá kho tiêu.
Bà con ở quê thường hứng cá hủn hỉn bằng cách giăng lưới dày, kéo lưới, có người lấy vải mùng giăng giữa lòng kênh, cá xuôi theo dòng nước chui vào lưới. Hớt cá hủn hỉn vớt ra rổ, lượm sạch cỏ rác. Cho vào một ít muối rửa sạch, để ráo, cá còn sống nhảy tưng tưng.
Để có một nồi cá hủn hỉn kho với lá gừng, nên dùng nồi hay niêu đất, cho chút dầu vào, phi hành mỡ tỏi cho thật thơm, đổ miếng nước lạnh vào nồi, âm thanh cái xèo nghe thật vui tai. Cá hủn hỉn thường kho lạt mới ngon, khi nước đang sôi, đổ mớ cá cùng lá gừng vào nồi vào, lấy đũa đảo nhẹ cho đều, đậy nắp lại, nước sôi bừng là cá chín. Vớt bọt, rưới lên mặt ít dầu ăn hay mỡ heo, ít trái ớt hiểm (cá hủn hỉn nhỏ, mau chín nên không để cá sôi lâu, cá mềm sẽ mất mùi, mất ngon).
Những khi đi làm đồng về, bắt được mùi thơm của ơ cá hủn hỉn là đã thấy cồn cào trong bụng rồi. Bên cạnh mâm cơm, mùi gạo mới thơm lừng, ơ cá kho và dĩa rau để giữa mâm, gia vị hòa quyện cùng hương cá bay phảng phất, lùa miếng cơm, gắp mấy con cá chạm vào đầu lưỡi đã nhận vị ngọt cay của lá gừng, vị mằn mặn của gia vị, từ từ nhai vị ngọt nhân nhẩn của cá, vị béo của mỡ, vị bùi của gạo mới tan ra đầu lưỡi từ từ xuống thực quản…
Cá hủn hỉn kho với lá gừng là món ăn dân dã và giản dị, món ăn mộc mạc rẻ tiền nhưng nó thuộc hàng quý hiếm, muốn ăn cũng khó tìm được.
Một chiều mưa dầm, không giăng lưới được, có mớ cá vụn chài trong ao, mẹ đem kho tiêu. Cá kho trong nồi đất. Mẹ ướp cá với tỏi bằm, đường, nước mắm, bột ngọt, tiêu xay, đợi chừng nửa tiếng cho thấm gia vị rồi bắc lên bếp, đậy nắp lại, để lửa liu riu. Khi nồi cá sôi, cho một ít tóp mỡ, ớt sừng xắt mỏng và không quên thêm vài muỗng nước cơm chắt vào để tăng vị béo, vị cay của cá, đặc biệt là nước kho có độ sền sệt, chan cơm hoặc chấm rau sẽ ngon hơn... Trước khi tắt lửa, rắc chút hành lá xắt nhuyễn và một ít tiêu lên trên.
Để có một nồi cá hủn hỉn kho với lá gừng, nên dùng nồi hay niêu đất, cho chút dầu vào, phi hành mỡ tỏi cho thật thơm, đổ miếng nước lạnh vào nồi, âm thanh cái xèo nghe thật vui tai. Cá hủn hỉn thường kho lạt mới ngon, khi nước đang sôi, đổ mớ cá cùng lá gừng vào nồi vào, lấy đũa đảo nhẹ cho đều, đậy nắp lại, nước sôi bừng là cá chín. Vớt bọt, rưới lên mặt ít dầu ăn hay mỡ heo, ít trái ớt hiểm (cá hủn hỉn nhỏ, mau chín nên không để cá sôi lâu, cá mềm sẽ mất mùi, mất ngon).
Những khi đi làm đồng về, bắt được mùi thơm của ơ cá hủn hỉn là đã thấy cồn cào trong bụng rồi. Bên cạnh mâm cơm, mùi gạo mới thơm lừng, ơ cá kho và dĩa rau để giữa mâm, gia vị hòa quyện cùng hương cá bay phảng phất, lùa miếng cơm, gắp mấy con cá chạm vào đầu lưỡi đã nhận vị ngọt cay của lá gừng, vị mằn mặn của gia vị, từ từ nhai vị ngọt nhân nhẩn của cá, vị béo của mỡ, vị bùi của gạo mới tan ra đầu lưỡi từ từ xuống thực quản…
Cá hủn hỉn kho với lá gừng là món ăn dân dã và giản dị, món ăn mộc mạc rẻ tiền nhưng nó thuộc hàng quý hiếm, muốn ăn cũng khó tìm được.
Một chiều mưa dầm, không giăng lưới được, có mớ cá vụn chài trong ao, mẹ đem kho tiêu. Cá kho trong nồi đất. Mẹ ướp cá với tỏi bằm, đường, nước mắm, bột ngọt, tiêu xay, đợi chừng nửa tiếng cho thấm gia vị rồi bắc lên bếp, đậy nắp lại, để lửa liu riu. Khi nồi cá sôi, cho một ít tóp mỡ, ớt sừng xắt mỏng và không quên thêm vài muỗng nước cơm chắt vào để tăng vị béo, vị cay của cá, đặc biệt là nước kho có độ sền sệt, chan cơm hoặc chấm rau sẽ ngon hơn... Trước khi tắt lửa, rắc chút hành lá xắt nhuyễn và một ít tiêu lên trên.
Mưa lạnh. Mấy cha con từ ruộng về, bụng người nào cũng đói meo. Mẹ dọn mâm cơm với ơ cá kho thơm lừng, tô canh chua lục bình nóng hổi cùng với đĩa dưa leo non èo. Cả nhà quây quần bên nhau, bữa cơm chiều rôm rả tiếng cười, quên mất nỗi nhọc nhằn đồng ruộng. Sau bữa cơm, như thường lệ, ai ăn sau cùng phải dọn. Lúc đó, hổng biết con tâm hơ tâm hất kiểu gì mà mâm chén bưng chưa tới sàn đã rớt cái rổn, nồi đất bể vụn. Con bị mẹ rầy một trận nên thân. Mẹ rầy vì tiếc cái nồi đất đã dùng nhiều năm rồi, mà phải dùng càng lâu như vậy thì kho cá càng ngon, chứ với nồi đất mới thì không thể kho ngon được...
Ai đã từng dùng qua món cá hủn hỉn một lần, cho dù đi xa dùng cao lương mỹ vị nhưng mùi vị ơ cá hủn hỉn kho vẫn gợi nhớ những năm tháng sống ở quê nhà.
Không có nhận xét nào :
Đăng nhận xét