TÌM HIỂU THÔNG TIN TRÊN BIA MỘ BỊ SAN ỦI LÀM BÃI ĐỖ XE Ở HUẾ

Tấm bia mộ được tìm thấy từ trong đống đất đá bị san ủi để làm bãi đỗ xe 

của khách tham quan lăng Tự Đức. Ảnh: Dân trí.

 

Thông tin trên báo chí chiều 24/6/2017 cho biết sau quá trình tìm kiếm ở khu vực dự án bãi đỗ xe đang làm gần lăng vua Tự Đức, đã tìm thấy một tấm bia MỘ. Trên bia có các chữ Hán: "Tiền Triều Tài Nhân Cửu Giai Lê Thị Thụy Thục Thuận Chi Mộ” được tìm thấy vào lúc 14h10’ chiều nay 24/6 tại khu vực 3, phường Thủy Xuân, TP Huế gần lăng vua Tự Đức.

Để hiểu đầy đủ về thông tin trên bia mộ này, xin giới thiệu bài của TS Sử học Trần Đình Hằng được đăng trên FB cá nhân của ông ngay trong đêm 24/6.

Trần Đình Hằng

Đêm khuya, có người hỏi Tài Nhân là răng trong tam cung lục viện của vua Nguyễn, bèn tỉnh ngủ sau khi trích một đoạn điển chế thời Minh Mệnh cho 9 bậc chốn nội cung:

1. "Ngoại hạng" trên Nhất giai, đặt một hoàng quý phi để giúp hoàng hậu là ngôi chủ quỹ trong cung, giữ nội chính cho được tề chỉnh.
2. Nhất giai: Quý phi, Hiền phi, Thần phi.
3. Nhị giai: Gia phi, Thục phi, Huệ phi.
4. Tam giai: Quý tần, Hiền tần, Trang tần.
5. Tứ giai: Đức tần, Thục tần, Huệ tần.
6. Ngũ giai: An tần, Hoà tần, Lệ tần.
7. Lục giai: Tiệp dư.
8. Thất giai: Quý nhân.
9. Bát giai: Mỹ nhân.
10. Cửu giai: Tài nhân. 

"Tất cả đều để nối đức tốt như ngọc cư, ngọc hoàng, nổi tiếng hay ở trong đồ sử, tỏ rõ phong hoá nghiêm kính hoà mục trong chốn cửa cung. Những điển lễ phong cho, lệ cấp lương và màu sắc ăn mặc của các bậc, vẫn thi hành theo như lệ trước".

Về sau, có lệ định các thức nhà thờ ở lăng và mộ các phi tần, như từ Tiệp dư trở xuống: các mộ trong xây tường gạch cao 3 thước 2 tấc, dài 2 trượng 1 thước, chiều ngang 1 trượng 8 thước, bên ngoài tường gạch cao 4 thước, dài 3 trượng 6 thước, chiều ngang 3 trượng 2 thước, cửa mặt trước ở trước bình phong có bia đá khắc chữ: “Tiệp trữ hoặc quý nhân, mỹ nhân, tài nhân, mỗ thị chi mộ”. Chung quanh giới hạn đều 8 trượng. 

Phàm các hạn lệ giới cấm: nếu gặp dân cư và ruộng sâu khe cừ thì cứ chỗ tiếp giáp, xây cột gạch không cứ số trượng, giao cho biền binh canh giữ trồng cấy cỏ hoa, cốt được xanh tốt, các Kinh doãn, Kinh huyện thời thường tuần tra nghiêm cấm dân sở tại không được chôn trộm phần mộ ở trong giới hạn và thả trâu dê giày xéo vào cây có lên hoa, kẻ nào phạm phép thì bắt tội. Lại từ bến đò đến các sở nhà thờ ở lăng và mả cũng đắp đường đi, để tiện việc đi lại xem thăm.

Đúng là quá tôn trọng tiền nhân!

--------------

Tên thụy chung!

Lần đầu mới thấy có điển chế ban tên thụy chung, phải chăng tam cung lục viện ... nhiều quý bà quá?

Đối với các hoàng thân, công chúa, cung, giai, trừ người nào biểu hiện là có đức vọng phẩm hạnh lâm thời sẽ chuẩn cho tên thuỵ, còn thì chước định mỗi hạng tên thuỵ chung bằng chữ hay cùng với 2 tên thuỵ chung định trước:

- Mỹ thục cho các Công chúa.
- Huy Thuận cho các phi bậc 1.
- Ý thuận cho các phi bậc 2.
- Nhã thuận cho các cung tần bậc 3.
- Nhàn thuận cho các cung tần bậc 4.
- Lệ thuận cho các cung tần bậc 5.
- Nhu thuận cho các tiệp dư bậc 6.
- Trang Thuận cho Quý nhân.
- Cẩn thuận cho các Mỹ nhân bậc 8
- Thục Thuận cho Tài nhân.